Heimskringla - 18.03.1893, Blaðsíða 2

Heimskringla - 18.03.1893, Blaðsíða 2
HIEIIIÆSIKIIRIIISriJI-L-A. OG OLDHST, 'W'IISTJSTIFLBGr, 18 JVE^IRZ- 1893. “ Ucimskringla Öldin” kemr út á Miðvikud. og Laugard. [A S»mi-weekly Newspnper pub- ltshed on Wednesdays & Saturdays J The Bciuiskriugla Ptg. & Publ. Co. útgefendr. [Publisbers.] Verð blaðsins í Canada og Banda- ríkjunuin : 12 mán»'5i $2,50; fyrirfram borg. |2,00 • 1= ÍJ® - - IJS 1 Englandi kostar bl. 8s. 6d.; A Norðrlöndum 7 kr. 50 au.; a Islandi 6 kr. — borgist fyrirfram. Senttil Islands, en borgað hér, kost- árg. $1,50 fyrirfram (ella $2,00). t^”Kaupendr, sem vóru skuldlausir 1. Jan. þ. á. þurfa eigi að borga nema $2 fyr- ir pennan árg., ef peir borga fyrir 1. ,'uli p. á. (eða síðar á árinu, ef peir æskjapess ekriflega). _________________ Kaupandl, sem skiftir nm bústað veriir afl geta um gumla^ pósthus sitt ásamt nýju utanfiskriftinni. ________ Ritstjórinn geymir ekki greinar, sem eigi verða uppteknar, og endrsendir pær eigi nema frímerki fyrir endr- ssnding fylgi. Ritstjórinn svarar eng- um brófum útstjórn viðkomandi, nema í blaðinu. Nafnlausum brófum er enginn gaumr gefinn. En ritstj. svar- ar hðfundi undir merki eða bokstof- um, ef höf. tiltekr slíkt merki. IJppsögnógild a$ lógjm,nema kaup- andi sé alveg skuldlaus við blaíið. Auglýringaverd. Prentuð sltrá yfir pað s*nd lysthafecdum. _____ Ritstjóri (Editor): JÓN ÓLAES80N venjul. á skrifst. bl. kl. 9— )2 og 1—0 Ráðsmaðr (Busin. Manager): EINAR ÓLAFSSON kL 9—12 og kl. 1—6 á skrifst. Auglýsi nga-agent og innköllunarm. EIRÍKR GÍSLASON Advertis. Agent & Collector. Utanáskrift á bréf til ritstjórans : Editor Heimtkringla. Box 535. Winnipeg. Utanáskrift til afgreiðslustofunnar er: The lieimekringla Pitg. Publ. Co. Box 305 Winnipeg, Man. Peningar sendist í P O. Money Or- der, Registered Letter eða Express Money Order. Banka-ávísanir á aðra banka, *n í Winnipeg, eru að eins teknar með afföllum. Smá-hugyekjm* um stór-mál. Office : 140 l’riiu'ess Str. Auðvaldið og réttar- farið. Svona farast Henry George orð á einum stað: Vitanlega er ástandið svo, að Af þessu, sem hér hefir sagt ver- ið, leiðir nú enoan veírinn, að fé- lagsskapr verkmanna sé gagnslaus, þrátt fyrir öll vor lög, f>á getr hver j 0g eigi heldr að verkföll sé jafnan sá maðr, sem er nógu auðugr af. óráðleg eða árangrslaus. II. Verkmannamáliö. (Niðrlag). Vér erum f>á pangað komnir að í hugleiðinguin vorum, að oss er orð- / ið petta ljóst: 1. ) Vinna verkmannsins er vara, sem hann selr verkpegjanum. 2. ) Af f>ví að vinnan er vara, pá er verölag hennar (kaupið) háð sömu skilyrðum sem verðlag alls varnings, að f>að stígr eða fellr eingöngu eftir pvi sem hlvtfalliö breytist milli framboös og fölunar (eft'rspurnar). 8.) Eitii vegrinn til að hækka verð vinnunnar (kaupi?) er f>ví sá, annaðhvort að uuka fölunina (eftir- spurnina) eða draga ár framboð- inu. 4 ) Af pví að auðlausir verk- menn geta eðlilega sjaldan sem aldrei haft nein áhrif á fölunina, pá verðr peim í framkvæmdinni að eins einn vegr opinn til að hækka kaup sitt, og hann er sá að reyna að takmarka framboð yinnukrafts á vinnumarkaðinum. 5. ) Takmörkun á framboðinu, sem til vegar er komið með verk- fölluin, getr að eins náð yfir skemri tíma og f>ví að eins hækkað kaupið um skemri tíma. 6. ) Slík samtök geta ekki heft aukning framboðsins til lengdar nema menn geti heft innflutning fólks til staðarins eða landsvæðis- ins. Því að sú kauphækkun, sem leiðir af sámtökum um verkföll, dregr jafnan að nýja menn frá þeim stöðum, f>ar sern kaup er lægra. 7. ) In skjótu og greiðu og ó- dýru samgöngufæri vorra tíma, svo sem járnbrautir og eimskip, valda pví í sambandi við fregnhraðann riú á tímum (blöð, málþráðafregnir), að slíkr innflutningr gengr nú miklu fljótara en áðr. inn, járnbrautavinnumaðrinn, skurð- grafarinn, sandmokarinn, múrber- inn o. s. frv.—allir eru þeir verk- menn. Gullsmiðrinn, skósmiðrinn, prentarinn, skraddarinn—þessir eru líka allir verkmenn. En það er sá múnr á, að inir fyrr nefndu þurfa ekkert sérstakt nám eðr undirbún ing til að leita sór atvinnu í þeim vinnugreinum; en þess þurfa inir siðarnefndu. Tnir fyrr nefndu menn menn eru því nefndir ókunnandi verkmenn („unskilled labourers“), en inir síðar nefndu kunnundi verk menn („skilled l.“). Laun ókunn andi verkmanna eru nær ávalt lægri en inna kunnandi, og kemr það af því, að framboðið er til þeirra starfa miklu meira í samanburði við föl- unina. Ef gullsmiðir t. d. gera verkfall, þá geta ekki aðrir en gullsroiðir boðið sig fram í þeirra stað til að vinna verk þeirra. Alla aðra vantar kunnáttuna. Eins er t. d. um prentarana, skósmiðina o. s. frv. En ef skurðgraftarmenn gera verkfall, þá getr eigi að eins hver annar ókunnandi maðr boðið sig fram t þeirra stað, heldr get: og allir þeir kunuandi menn, t. d. prentarar, skraddarar, gullsmiðir, 3kóarar, bókfærslumenu o. s. frv., sem ekki geta fengið atvinnu í sinni iðnaðargrein, einnig boðið sig fram í stað inna ókunnandi manna, sem verkfall gerðu. Þetta veldr því meðal annars, að Það er miklu tovveidara að tak- marka framboð vinnukrafta í at vinnugreinum þeim, er ókunnandi menn stunda. Til þess að takmarka framboð vinnukrafta í þeim atvinnu greinum, þarf beinlínis að tak- marka mannfjöldann; því að hver maðr með tvær hendr heilar og hraustan skrokk getr þar kept um atvinnuna. En til að tak- marka framboð vinnukrafts í at- vinnugreinum kunnandi manna, þarf að eins að takmarka tölu nem- endunna, og er það auðsjáanlega ekki eins óviðráðanlegt verk. fé og langar til að drepa náunga sinn, farið til og fullnægt girnd sinni lannu ngarlaust, og það, ef hann vill, í einhverri af fjöibygð- ustu stórborgum landsins; farið svo og gefið sig sjálfr í vald rétt- vísinni; og í níutiu og níu tilfell- um af hundrað mun hann sleppa svo, að hann verðr tekinn fastr ofr- litla stund og verðr að láta úti nokkra fjáruppuæð, sem miðuð verðr að nokkru leyti við auð hans sjálfs, og að nokkru ieyti við auð og stöðu mannsins, sem hann drap. Upphæð þessi, sem hann verðr að greiða, rennr þó ekki til sifjaiiðs ins myrta manns, sem þannig hefir svift verið forsjármanni sínum; ekki heldr til ríkisins í þegnbætr fyrir inn myrta mann, he'dr rennr hún til málflutningsmanna, sem kunna að draga mál á langinn, útrega hentug vitni og koma því til vegar, að kviðdómsmenn verði ekki allir ásáttir. Eins er það ef mann langar til að stela, þá er að eins um að gera að stela nógu miklu; því að þá má hann vera viss um að tegning hans verði að eins fólgin i því, að það verði tekinn af honum nokkur hluti af þýfinu; og ef hann stelr svo miklu, að hann verðr stórrikr maðr eftir alt saman, þá munu vinir hans heilsa honum líkt og röskum vik- itigi var fagnað til f orna, er hann kom heim úr sigrsælum leiðangri Verkmanna-félagsskapr getr hnigið að mörgu öðru, en að verk- föllurn og kaupskrúfum, og þó aÖ þau væru gagnslftil eða árangrslítil, þá gæti fólagsskaprinn gert ma“gt annað gott. Hann getr miðag til að vernda rétt félagsmanna með því að félagsframlög geta gert það auð- ið að reka réttar verkmanna í til- fellum, rem einstaklingar gætu ekki risið undir, og þetta neyddi aftr verkveitendr til að gæta betr þess, að misbjóða eigi rétti verk- manna. Fóíagsskaprinn getr gert tryggari stöðu verkmanna með því að deila áhættunni (t. d. með sjúkra sjóðum o. s. frv.); hann getr eflt mentun verkmanna (bóksöfn, fyrir- lestrar um alment mentandi efni). Og mörgu fleira má til vegar koma með honum. Og hvað verkföllum og kauþ- skrúfum viðvíkr, þá geta þær stund- um verið nauðsynleg úrræði, að minsta kosti í svip. En af því, sem mikið upp úr þessu þríeina þrota- flaki (fjármunalega, hugsanfræðis- lega, siðferðislega), ef eytt væri löngu rúmi upp á asnaspark hans. „Síðastliðið haust, þegar Jón Ól- afsson hauÖ sig fram til þess að veita móttöku fargjaidspeningum11, segir flakið. Þetta er lygi', ég hefi aldrei „boðið mig fram“ til þess. Hr. Sv. Brynjólfsson oö n p (eins og Mr. Árna Friðrikson, Mr. Frið- jón Friðriksson og Mr. Magnús Brvnjólfsson) að veita móttöku fargjöldum. Það var svo langt frá, að ég fryöist til þess, að óg færðist fyrst un.dan því, þótt óg loks lóti til leiðast. Ég get ekki gert að þvf, að Villa sky’di ekki vera trúað fyrir þessu. Eftir tilmælum umboðsmanns Dominion-línunnar var þess getið i stjórnarinnar til að fara í ár með Dom.-línunni. Þá gaf þrota-iiakið í skyn, að Ilkr. mundi ljúga þessu upp. Hkr. svaraði þessu að eins með að birta brófkafla frá sjálfu.n Mr. Baldwinson og Mr. jSv. Brynjólfs- syni; benti á, að ef þrota-flakið héldi því fram. að fregnín í Hkr. væri ó- sönn, þá væri það hér með hrakið, að Jón Ólafsson hefði „logið henni upp“. Bréf þeirra Baldwins og Sveins eru til sýnis í, frumriti á skrifstofu Hkr. hverjum, sem vili, svo að það þarf enginn ágreiningr að verða um það, hvortþausó „upp login“ af ritstj. IIkr. Öll sögusögn þrota-flaksins um það, að .1 Ól. liafi sagt umboðs- mönnum stjórnarinnar, að „það hefði aldrei staðiS neitt í Hkr. um það, að Baldw. hefði “tinnn f>-a stjórninni“ o. s. frv., er uppspuna- lygi. Og enginn umboðsmaðr stjórnarinnar hefir heldr nokkru sinni sagt þrota-fiakinu slíkt. 4. Jan reit umboðsm. stjóan. bróf, sem getið er um í síðasta biaði og sendi einn embættismann af skrif- stofu sinni með það til mín um leið, til að spyrja mig um nokkur atriði. Sá roaðr hraðritaði hjá sór svör mín, og þarf þvi ekki neitt milli að bera um, hvað écr hefi saot. t>egar bréf petta (4. Jan.) kom til mín, var RÆÐA flutt á skemtisamkomu íslendinga f Alberta 13. Febr. 1893. Kæru samkomu-gestir! Vorir færustu og beztu menn hafa nú talað fyrir yðr í kveid snjalt og fagrlega, mörg skemtandi og fræð- andi kjarnyrði hafa komið fram f ræðum þeirra. Nú er úlfshalinn einn eftir orðinn, nefnii. óg sjálfr. Hjá mér er eígi um auðugan |garð að gresja, og vfst hefir forsjónin glapið sýn inni heiðruðu fram— kvæmdarnefnd, er hún setti mig á prógramm þesssirar snmkomu. en það er nú komið sem komið er; óg skammast mfn að segja ekki neitt, eti hvernig á ég aú fara að því?þótt óg fari að segja eitthvað, hlýtr það að verðayðr tii leiðinda, sum- um máske til hneykslis. Ég só því bezt hæfa að byrja á því, að skipun »rá p,;a yðr velvirðingar á orðum rnín- um, enda hefi ég aidrei haft sér- staka mælsku né andagift til að bera. Ég vil sem minst spilia tím- anum frá því sem betra og skemti- ieo-ra er, en að eins með fám orðum minnastá nútíðar og framtíðarborfur vorar, og í sambandi við það hvetja oss til framfara og félags- skapar. Það mun miðr glæsilegt álit á nýlendu vorri í inum eldri bygðum íslendinga, og mun ei trútt um, að sumuiri skjölpist hugr um, að hér sé hvítra manna stöðvar. Þetta stafar YIÐ GiETUM EKKI LENGR , « , eig-i minst af þvf, hve miop- ein- þegar búið að stílsetia , ; _ , ' í 1 stóku menn hafa aftært bygð vora kafla úr bréfi Mr. Baldwinson , Qg n{tt ofan fyrirf allar hellur; >lftgt (dags. 28. Nóvember), sem birt- sjg í líma, að ófrægja hana og ja/n- ist í Hkr. 7. Jan. Þar lýsir Mr. | vel innbúa henuar svo í augum Baldw. yfir því, að liann „dragi ekki i 'nna fjarverandi, að engum dugandi _____• „ i, , , * i rnanni skvldi geta komið til hugar taum neinnar linu-‘, nema hvað liann | . 7 . e P . . . | að flytja hingað; þetta vopn þeirra geti að etns ferðazt ineð einni í senn 1, y, - , . ” ; hehr líka nokkuð bitið. Það hefir °' s’ ^rv' ! sumstaðar komið að tilætluðum not- Þýðing af þessu gaf óg umboðsm. j u:n. Menn austr frá, og það margir stjórnarinnar, og hefi til þessa dags ! nýtir drengir, sem gjarnan hefðu , , . , , . , | viljað fiytja hingað, hafa hörfað til ekki annað skinð, en að þar með!. f J J____________ *=> . ! baka og snúið undan óhróðrsmold- væri fultnægt tumælum stiórn. um . , . , . T, R J viðn þeirra kunmngia. Já, ný- að geta þess, að Mr. Baldw. þeirra kunningja. Já. ynm lenda þessi hefir sannarlega ekki á ekki fyrir neina línu. láttuppá háborðið hjá surnum af „Skipun“ hefir J. Ó. eða Hkr. ' náunguui þeim, er fluttu héðan al- enga fengið frá stjórninni, enda hefir j farið á síðastl. vori. Þeir höfðu 1 enda byrjað að troða illsakar við hún ekkeit vald til að skipa J. 0. , , , .. ,, r nana í ræoum og ntum ióngu áðr eða blaði þessu neitt. En sann- en pe;r fluttu hóðan. Að slíkt sé gjörnum, kurteisum tilmælum sinnir alls enginn hugarburðr eða miðr Hkr. eios frá stjórn sern einstökum sæmandi tilgáta af iriór, sóst meðal Þrota-flak í hugsunai- fræðinui líka. Það er Yilli, sneypan sú arna! Ég er svo marg-búinu með ómót- mæltum og ómótmælanlegum rök- um að sannprófa Villa lygara og flón, að það væri að leggja alt of inni> I7* er það alveg óviðkomandi Hkr. monnum. Alt, sem Hkr. hefir sagt um þetta mál, er sýnt og sannað að hún bygði á fylstu rökum. Ef aöstoðarritara í Ottawa ocf Mr. Baldwinson l>er eigi saman um, hverjar skipanir hann hafi frá stjórn- að frarnan hefir sagt venð, leiðir, local-fréttum f Hkr. með einni eða að menn verða vel að gera sér ijós- tveim líinim, að Mr. Baldwinson ar aliar ástæður í hvert sinn áðr en yrði f vor samferða farþegjum l)om.- þau úrræði eru tekin; og hitt eins, að menn villa sjálfum sér sjónar, ef þeir telja sér trú um, að verk- föllin og kaupskrúfurnar muni hafa meiri eða langvinnari áhrif, en þau eftir eðli sfnu geta haft. lfnunnar. Undir eins ko:n þrota-flakið og lagði þetta svo út sem Hkr. hefði gefið í skyn, að Mr. Baldw. hefði selt sig Dominion-lfuunni. Hkr. svaraði aftr, að hún hefði að eins getið um að Mr. B. yrði E>að eru, eins og allir vita, mjög samferða farþegjnm iínunnar, og margbreytileg störf, sern þeir menn bar það jafnframt af Mr. B., að vinra, er í daglegu tali eru kallað- hann hefði selt sig nokkurri línu, Skógarhöggsmaðr- gat þess, að hann hefði skipun En sönnunar regiur þrota-flaksins eru einkennilegar fyrir þá persónu. Samkvæmtþeim ályktar hann svona : 1. Jón Ólafsson er ritstjóri blaðs, sem getr um það, að Mr. Baldwin- son ferðist með Dom.-línunni að ári samkv. boði stjórnarinnar. — Ergo lýgr Jón Ólafsson þvf á Mr. B. að hann hafi selt sig Dom.-línunni ! 2. Jón Ól. bendir á, að hann hafi getið þess, að Mr. B. segist fylgja fyrirmælum stjórnarinnar f þessu efni og birtir bréf Mr. B. þar að lútandi og býðr að sýna frumritin. — Ergo hefir Jón Ól. falsað brófin og logið beim upp! 3. Bréfi frá aðstoðarritara í Ottawa ber eigi saman við bréf Mr. Baldw. V*.,.,. T. , . . , , , isumpart eru henni ófráskiljanlegir, — JErgo er Jón Olafsson lygari ! ! ! i 1 . J 1 en sumpart þeir, sem eftir lengn annars af orðum sumra, er áttu tal við mig. Einn taldi um fyrir mér á þessa ieið: „Hér“ sagði hann „sígr alt niðr á við í an.ilegum og efnalegum skilningi. ITér verðr eng- inn markaðr fyrir neina vöru ífram- tíðinni; jarðrækt þrífst hér ekki sökum sumarfrosta og kulda; gras hættir ankheidr að spretta eftir fá ár og hvergi fæst vatn, því ár og lækir þorna upp; enginn skóIí eða mentastofnun kemst á fót, svo heizt lítr út fyrir, að innbúarnir verði villihjörð í andlegum skilningi. Menn verða því að flytja héðan“. Annar sagði um einn af vorum merkustu mönnum: „Mig undrar, að hann helzt við innan um þessi mann-naut“. Eða til hvers bendir hendingin hennar Carólínu okkar Dalmann: „Þór gezt svo bezt hjá nautum að sitja“? Samr er andinn, þótt búningrinn sé ýmislegr. Þess- ir og þvílfkir stórskamtar innræta fjarverandi mönnum, sem ekkert þekkja hór til, miðr hlýjan hug til þessara stöðva, og baka nýlendunni mannfæð og kraftieysi til nytsamra fyrirtækja. Vér könnumst óneitanlega við að hygð vor—sem hvert annað pláss— liefir sfna kosti og ókosti, se,n gefið nýjum kaupendum sfðasti. ár- gang af blaðinu, þvf að hann er uppgengimi, nema fáein ósamstæð tölublöð. En við getum SAMT gert nýjum kaupendum góð kjör. Við seljum nýjum kaupendum þennan árgang blaðsins fyrir $1,50 (fyrirfram borgað). Og hver af næstu fimmtíu kaup- eimum, sem sendir oss borgun eftir þennan dag, fær tölu-merkta kvitt- un fNo- 2, 3 o. s. frv, upp að 50). Og undir eins og ,i0 nýir kauper.dr hafa sent oss borgun, látum vér undir umsjón valinkunnra manna og í viðrvist hverra, sem við vilja vera, draga hlutkesti um, liver af þessum 50 skuli fá verðlaun.—Sá sern hefir á kvittun sinni tölu þá, sem út ken.r við dráttinn, má kjósa um, hvort hann vil' heidr gefins Vandað vasa-úr (á $25 til $30 útsölu-verði hér) eða V andaða saumavél (ámóta dýra). Ef vinnandi verðr í Canada, verða gripirnir afhentir hór á skrifstof- unni (eða sendir hlutaðeiganda, sem borgar flutninginn). Verði vinnandi í Batdaríkjunum, horgar hann flutninginn á gripun- um frá Chicago og til sín. Vér ábyrgjumst, að munir þessir só engir húmbúgs-munir, heldr góÖ- ir og vandaðir gripir. 8. Marz 1893. tJtgef endr ,, Tfeirnskring luíí. Það er með hugsunareglurnar enis ! og annað; það má einu gilda hvað MT. II. P fæst við; alst&ðar reynist hanu þrota-flak — neina í lytTinni °g róghurðinum. Þar er hann ó- þrjótandi. .) ÓS Ól.AFSSOX. verkr. ÍSLENZ KR LÆKNUt: I)r. M. II nlldorisNon. Park River, — — — N. Dak. eða skemri tíina hverfa. Óblíða náttúrunnar, frost og kuldi, eru sjálfsagt að meira eða minna leyti hygðariiiuar áframhaldandi föru- nautar. Það ef ekki á voru valdi, að víkja þeim úr vegi,enað góðr fé- lagsskapr, atorka og þolgæði, gætu lamað in skaðlegu áhrif þeirra, er ástæða ti) að fmynda sér. Sá stærsti ókostr, er við má gera, erskólaleys- ið; að koma á fót mentastofnun 5 sveitinni er stærsta velferðarspurs tnál framtfðarinnar, sem ætti að vera vor allra roesta áhugamál. Það hjálpar engan veginn til hlftar, þótt in uppvaxandi kynslóð þroskist lík- amlega, ef hana vantar andlegan TENÞERS POR A PERMIT TO CUT TIMBER ON DOMINION LANDS IN THE PROVINCE OP MANITOBA. T OKAÐAR umsóknir sendar undirskrif- ■^úðum um leyfl til að höggva timbur á Selkirk Island í Winnipeg-vatni rerðv veiitmóttaka á þessari skrifstofu þang- að til á hádegl niánudaginn 10. Apríl nœstkomandi. A umslaginu verðr að standa: „Tender for a perrnit to cut timfier to be opened on lOth of Apríl 1893“. Reglugjörðir víðvíkjandi leyánu fást á fiessari skrifstofu og á Crown Timber Oftice i Winnipeg. Sérhverri umsókn veriSr að fylgja viðrkendr vixill á löggiltan banka stýlaðr til Deputy of the Minister of the Interior fyrir þeirri upphæð, er umsækjandi er reiðubúinn að borga fyrir leyfið. Það er nauðsynlegt fyrir pann sem lsyflð fær að fá pað staðíest innan 60 daga frá 10. Apríl og borga 20 prc. af þeirri upphæð sein berga á fyrir pann vlð, er höggvin er eftir pessu leyfi, ann- ars verða tilboðin tekin til baka. Engin tilboð með telegraph verðá tekin til greina. JOIIN IIALL, ekrifari. Department of the Interior, Ottawa, 8th March 1893.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.