Heimskringla - 12.08.1893, Blaðsíða 2

2
HEIMSKRINGLA 12. ÁGTJST 1893.
IMiil
b1
kemT út á Laugardöy;uiii.
Tho HftiwskrÍHgla Ttg. & Pnbl.Co.
útgefendr. [Publishers.]
Verð blaösins í Canada og Banda-
rlkjunum :
lSmánivXi Í2,5 i; fyrirfra:n borK- 82,00
6 ---- 81.n0;---------------
3 ------ $0,80; ------- -
Á Englandi kostar bl. 8s. 6dl j A
Norörlön Juin 7 kr. 50 au.; á Islandi 6
kr. — boraist fyrirtram.
Senttil íslands, en borgaö hðr, kost
Sf 1,50 fyrirfram (elia »2,0<’).__
tSJ-Kaupendr, sem vóru skuldlausir 1
Jan. p. á. purfa eigi að borga nema $2 fyr-
!r pennan árg., ef peir borga fyrir 1. .'ul.
p. á. (eða síðar á árinu, ef peir æskja pess
rkriflega).
Ritstjórinn geymir ekki greinar, sem
elgi verða uppteknar, og endrsendir
bær eigi nema frímerki fyrir endr-
sending fylgi. Ritstjórinn svarar eng-
um bri'fum ritstjórn viðkomandi, nema
í blaðinu. Nafnlausunr bréfum er
enginn gaumr geflnn. En ritstj. svar-
ar höfundi undir rnerki eða bókstof
um, ef höf. tiltekr slíkt merki._______
Uppsögnógild að lögam.nema kaup-
andi sé alveg skuldlaus við blaíið.
Auglfjnngawrð. Prentuð skrá yfir
paö send lysthafendum. _____
Ritstjóri (Editor):
JÓN ÓLAFSSON
venjul. á skrifst. i)l. kl. 9 12 og 1 6
Ráðsmaðr (Busin. Manager):
EIRÍKR GlSLASON
kl. 9—12 og kl. 1—6 á skrifst.
Utanáskrift á bréf til ritstjórans :
Editor Jleimskringla. Box 535.
Winnipeg.
TJtanáskrift til afgreiðslustofunnar er:
The Heimskringla Prtg. & Publ. Co.
•" _ o«c Winnipeg, Man.
Box 305
Peningar sendist í P.O. Money Or-
der, Registered Letter eða Express
Money Örder. Banka-ávísanir á aðra
banka, en í Winnipeg, eru
teknar med aflTöllum.
að eins
653 McWilliam Str.
FRÁ ÍSLENDINGA-DEGINUM.
Banclaríkin.'
(Ræða eftir séra Hafstein Petrsson).
Iláttvirti forsetí.
Heiðraða samkoma. Konur og
menn.
Nauðugr steig ég upp á ræðupall
þenna. Nauðugr tek ég til máls.
Feginn hefði ég’ viljað komast hjá
því að tala á þessum stað í dag, hefði
þess verið nokkur kostr. Aðalsökin
til þess er fólgin í ræðuefni því, sem
mér er lagt í liendr. Nálega ið sama
umtalsefni var inér úthlutað á sein-
ustu þjóðhátíð vorri. IJm það efni tal-
aði ég þá eftir beztu föngum. Og nú
treysti ég mér alls eigi til að gjöra
á þeirri ræðu minni neinar verulegar
umbætr. M ín einustu úrræði virðast
því vera að endrtaka það, sem ég
sagði á íslendingadeginum í fyrra.
En slík endrtekning er hörmuleg
leiðindi bæði fyrir mig og yðr. Og
í verri vandi-æði en þessi getr eng-
inn ræðumaðr komizt. Kg verð því
að lcita einhvers undanfæris. I stað
þess að ræða beinlínis umtalsefni það,
sem ég hef orðið að takast á hendr,
þá ætla ég að segja ykkr ofrlitla
sögu. Auðmjúklega >»ið ég ina
dómskörpu, göfugu samkomu afsök-
unar á þessu. Og ég er fullviss um,
að hún gjörir það og tekr góðan vilja
minn fyrir verk unnið.
Eins og kunnugt er, þá var krykju-
þing vort í fyrra haldið suðr í Banda-
ríkjunum. Ég fór þangað með öðr-
um kyrkjuþingsmönnum liéðan frá
Canada. En daginn áðr en eg lagði
af stað í þá ferð, Lkk ég óvænta
iieimsókn. Ég var einn inn í húsi
mínu litlu eftir hádegi. Eg var önn-
um kafinn í því að búa mig undir
suðrförina. Högg er drepið á dyr.
Kom inn, rnælti ég. Dyrnar opnast
og kona kemr inn. Hún er komung
i>ir einkarfríð sýnum. Hún er ítr-
vaxin og öll framganga hennar in
tígulegasta. Andlitssvipr hennar
lýsir djúpsettri sjreki, óbifanlegu
þreki og konunglegri tign. .lafngöf-
uga sjón hef ég aldrei séð. Hún
heilsar mér með aafni og kveðst vera
komin að biðja mig bónar. Hvert er
nafn þitt, kona, og hvert er erindi
þitt? mælti ég. Hún svarar: Þekk-
ir þú eigi húsmóðr þína? í-g er
MisS Canada. Þú hefr verið gestr
ininn hátt á þriðja ár. Nú verðr þú
að launa vistina og reka af hendi er-
indi mitt. Ef þú gjörir það, þá
skaltu verða heimamaðr minn. Auð-
mjúkr mælti ég: Yolduga kona. Eg
heyri og ldýði. Ilver er skipun þín?
Heyr sögu mína: mælti hún. Þér
sé ekki ókunnugt um, að ég er kon-
ungsdóttir bæði að ættgengi og lög-
um. Faðir minn er stórvoldugr sæ-
konungr. Hann hefir lagt undir sig
mörg lönd og ríki. Nafn hans er
Jón Boli. Ég á einn bróðr, Jónatan
að nafni. Jón Boli var nokkuð harðr
við hann í uppvextinum, og Jónatan
uudi því illa. Samkomulagið versn-
aði smátt og smátt milli feðganna,
þangað til Jónatan tók beztu jörðina
frá karlinum, reisti þar bú og þóttist
eiga bæði búið og jörðina. Karlinn
reyndi að beite hörðu, en gat ekkert
aðgjört. Jónatan græddi fé á tá og
fingri og er orðinn stórauðugr og
mjög voldugr. Jörðin hans er eink-
ar góð bójörð. Ilún liggr hérna rétt
fyrir sunnan jörðina sem ég bý á.
Jónatan hefr lengi langað til þess að
ná í mig. Hann hefr við og við ver-
ið að biðja mín, þótt ldjótt hafi farið.
Ilann segir, að það sé ekki gagnstætt
lögum, að við giftumst; við séum í
raun réttri eigi annað en fóstrbörn,
uppeldisbörn Jóns Bola, og hygg ég
það satt vera. Að mörgu leyti er
þessi ráðahagr álitlegr fyrir mig.
Jarðirnar okkar eru nokkuð líkar að
stærð, en jörð hans er margfalt betri
bójörð. Auk þess er hann stórauð-
ugr og hefr fjölda vinnufólks, en ég
er fátæk og í mestu vinnufólks eklu.
Ef við giftumst og slægjum saman
reitunum, þá yrði hann víðlendastr
landbóndi og <ég auðugust allra
kvenna. En mér geðjast samt eigi
alls kostar ráðahagrinn. Jónatan er
ekki eginlega fríðr maðr. Og svo ér
hann I)óndi, en ég er konungsdóttir.
Það er betra að vera fátæk konungs-
dóttir en auðug bóndakona. Jónatan
er og ráðríkr að upplagi, en ég mundi
illa þola mikið bóndaríki. Að líkindum
væri og Jóni Bola þessi ráðahagr
mjög á móti skapi, en lionum nauðugt
vil ég engum giftast. Erindi mitt til
þín er þetta: Þú átt að færa Jónatan
þetta svar mitt með mjúkum og lipr-
orðum, svo hann reiðist mér ekkj
fvrir hryggbrotið. Færðu honum
vinarkveðju mína. Eg vil, að það
sé vinátta og samvinna milli búa
vorra. Eg ei fús & aö lijAl h™iun
til að rífa niðr landamæragarðinn
milli jarða vorra, svo að allar götur
séu greiðar milli bæjanna. Og ég
vil, að heimilismenn vorir geti ó-
hindrað átt viðskifti saman. í’ærðu
JónatarTþessi vinarorðjmín, ogffylgi
þér liamingja föður míns. Og vertu
svosæll.
Að svo mæltu gekk hún út úr hús-
inu. Daginn eftir lagði ég á stað
suðr til Bandaríkjanna á kvrkjuþing-
ið. Hvcniig sem ég sjnirðist fyrir,
þá varð ég eigi var við Mr. Jónatan.
Þess vegna"tók ég þ;ið til hragðs <ið
bera orðsendinguna til hans frá Miss
Canada fram á almennum fundi, svo
að orð mín kynnu þannig að berast
honum til eyrna. Nokkrir heima-
menn hans urðu fyrír svörum. Þeir
sögðu, að orðsending mín væri byggð
á misskilningi. Jónatan hefði aldrei
verið að hiðla til Miss Canada. Hún
hefði ávalt sótt ákaft eftir honum, en
hann hefði hvorki viljað heyra hana
né sjá. í þessu gat ég alls eigi skil-
ið og lauk svo samkomu þeirri.
Þegar kirkjuþingiuu var lokið,
bjóst ég aftr til norðrferðar. Mér
þótti erindi mitt fyrir Miss Canada
hafa illa tekizt. Og ilt þótti mér að
koma heim og hafa eigi fundið Jónat-
an sjálían. Óttaðist ég reiði húsmóður
minnar, sem von var. Daginn áðr,
en ég lagði af stað norðr, reikaði ég
einmana út í skóg, hálf-ráðalaus í
vandræðnm þessum. Ég liafði ekki
gengið lengi þegar ég mæti manni.
Ilann var maðr allhár vexti og heldr
grannvaxinn. Hann var á bláum,
hvítstjörnóttum frakka og í rauð-
röndóttum buxum. Þær voru nokkuð
slitnar og svo stuttar, að skálmarnar
tóku eigi lengra niðr en á mlðjan
mjóalegg. Hann var grannleitr og
toginleitr með langt og þunnt höku-
skegg. Bæði hár og skegg sýndist
gráleitt af hærum. Á höfðinu hafði
hann hvítan barðastóran kollháan
liatt. M> r virtist maðrinn í fyrstu
hvorki fríðr sýnum né skrautmenni
í klæðaburði. Hann sýndist nokkuð
við aldr, en var þó inn emasti. Hann
lieiJsar mér með nafni og kvaðst vera
kominn til að svara orðsending þeirri,
er ég hefði fært honum. Ertu Mr.
Jónatan? mælti ég. Sá er maðrinn,
svaraði hann. Skímarnafn mitt er
Jónatan, þótt margir gefi mér annað
nafn og kallimigUncleSam. Komdu
heim með mér. Eg skal sýna þér
húsið mitt, fandið og alt búið. Fegins
hugar tók ég á rnóti boði þessu og
gekk á leið með honum. Brátt kom-
um við að ákaflega stóru húsi. Þetta
er húsið mitt, mælti Jónatan. Komdu
inn og hvíldu þig.
Jónatan leiddi mig síðan inn í
húsið. Við fórum gegnum marga
margbreytilega sali. Allir virtust
þeir vera fullir af mönnum, sem voru
önnum kafnir við vinnu sína. Loks-
ins komum við inn í stóran og eink-
arskrautlegan sal gestastofú Jónatans.
Ilún var skreytt á allan hátt og
veggir hennar voru alþaktir skraut-
myndmn. Einkum festi ég þar auga
á rnjög skrautlegri og stórri mynd
af Kristófer Kolumbus. Stofa þessi
er venjulega troðfull af gestuin.
sendimönnum frá öllum þjóðum
heimsins, því allar þjóðir vilja fegn
ar vera gestvinir Jónatans, En nú
var stofan tóm- Ég hélt að hér
mundum við staðar nema, en Jónatan
leiddi mig að einum vegg stofunnar
Hann drap hendi á vegginn og opn
uðust þar þá leynidyr. Við komum
svo inn í herbergi eitt lítið. Það var
eigi skrautlegt, en mjög bjart og
hreinlegt. Að eins tveir stólar voru
í herberginu. Jónatan settist á annan
stólfnn og lét ntig setjast á hinn
Ilann mælti svo. Þessu herliergi
lield ég leyndu fyrir heimilismönnum
mínum. Iíér lofa ég einni vesalings
konu að búa, sem nokkrir þeirra hafa
ýmigust á. Kona sú heitir Saga. Ég
lofa henni að hýrast hér, því hún er
margfróð. Hún fræðir mig um ætt
mína, æsku mína og uppvaxtarár, og
hún bendir mér á, hver framtíð mín
muni verða. Hún er eigi heima nú
sem stendr. Hún brá sér heim til
inna fornu stöðva sinna, Islands. Af
því að þú ert ættaðr þaðan, þá leiddi
ég þig hingað inn í herbergi hennar.
Hér skulum við tala saman.
Fyrst skal ég segja þér ætt mína,
svo þú getir sagt Miss. Canada, að
ég er eins vel ættborinn og hún.
Þama er mynd af fyrstu forfeðrum
mínum. Svo tók hann niðr af vegn
nm fagra og glögga mynd, sem sag
an hafði dregið upp. Á henni voru
nokkríi' ttioun og lcrtniir og íajtt
barn. Búningrinn sýndi inér Ijóslega,
að þetta var noræn fornmanna inynd.
Jónatan skýrði fyrir mér myndinaóg
mælti. Þessi inaðr þarna er Leifr
inn lieppni. Hann er fyrsti landnemi
Bandaríkjanna. Hann er fyrsti borg-
ari þeirra. Ilann keypti sér borgara-
rétt í landi mínu, með því fvrstr
manna að sigla yfir ið ólgandi At-
lantshaf og finna heimsálfu þessa.
Á mvndinni hjá honum eru félagar
hans og nokkrir aðrir íslendingar,
sem skömmu seinna komu til lands
þessa. Og þarna er Snorri Dorfinns-
son. Hann er fyrsti innfæddi borg-
ari Bandaríkjanna. Leifr inn heppni
og Snorri Þorfinnsson eru mínir fvrstu
forfeðr. Auk þess á ég, er tímar
líða fmm, ffeiri forfeðr, t, a. m. Svein
Tjúguskegg og Knút ríl<a, Göngu-
Hrólf og Vilhjílm bastarð. Þetta eru
forfeðr mínir. Eg er norrænn að
foðrætt en engilsaxneskr í móðrætt-
Ertu þá ekki af suðrænu bergi brot-
inn? spurði ég. Sýndumér mynd af
Kristófcr Kolumbusi. Jónataii svar-
aði. Ég hef enga mynd af honum í
herbergi þessu. Hann er ekki for-
fitðir minn. Hann var aldrei horgari
Bandaríkjanna. Hann steig aldrei
fæti sínum á meginland mitt. Hann
sá aldrei þess blómlegu strandir. Hans
suðræna blóð rennr ekki íæðum mín-
um. Hann er forfaðir þeirrt, sem
búa héma fyrir sunnan landamæri
mín. Og landnám hans er allí suðr-
hluti hcimsilfu þessarar. Aiðvitað
virði ég og elska minning Kolúmbus-
ar, og honurn áégstórmikiðað ]>akka.
Vegna sjófeiða hans fannst lanl mitt
aftr að nýju. Erægð sú, ei liann
varpaði vfir suðrænu þjóðimai með
landa fundi sínuin, vakti til fram-
kvæmda minn ötula föðr, Jón H)la.—
Ilann er auðvitað eins og ég narænn
að föðrætt og engilsaxneskr að móðr-
ætt,—Jón Boli fann land þetta. Svo
ijain liann hér land og reisti hér l»yggð
sama árið, og ég fæddist. Og liann
fV-kk mér þetta land í tannfé. En
hann vildi, að ég stæði um aldr og
a:fi undir unisjón sinni. Ég átti að
hafa þessa jörð til leigu og gjalda
landskuld af lienni. Fyrir jarðbætr
og iðjusemi mína tóá jörðin mestu
umbótum. Búið blómgaðist og vinn-
ulýðr streymdi til niín úr öllum átt,-
um. Jón Boli sá oBjónum yfir upp-
gangi mínum og viídi færa upp land-
skuldina. Eg neitaði að borga meira,
en lög og þjóðarréttr stóð til. Hann
reyndi þá að taka landsskuldina lög-
taki og sækja míiflð á vopna þingi.
Ég vildi eigi rænast láta og bjóst til
varnar. Þannig hófst frelsisstríðið.
Kg sigraði. En hversvegna ? Það
var af því, að hreysti og þolgæði
forfeðra minna hefr gengið í erfðir til
mín. Vilhjálmr bastarðr, forfkðir
minn, braut undir sig England með
kylfuhöggum sínum. Með höggum
sömu kylfunnar brauzt ég undan Eng-
landi. In norræna hreysti lagði
forðum undir sig England. In nor-
ræna-engilsaxneska hreysti myndaði
í þessu landi voldugasta lýðvelcli
heimsins, Bandaríkin. Hór er mynd
af öllu þessu. Og hann sýndi mér á
einum vegg herbergisins mjög stóra
mynd. Hýn sýndi frelsisstríðið og
myndun Bandaríkjanna. Þar voru
og myndir af George Washington,
Benjamín Franklín og fleiri mönnum.
Á henni stóð ártalið 4. júlí 1776.
Jónatan léði mór sjónargler sögunnar
til að skoða mynd þessa. .Gegnum
það sá ég glögglega, hvernig frelsis-
myndir Norðrálfunnar eru eigi annað
en eftirmyndir af þessari frummynd.
Ég sá, hvemig frelrstríð Bandaríkj
anna fæddi af sénstjórnarbyltinguna
á Frakklandi, og þaðan rann sú alda,
sem breytti útlitinu í gjörvallri Norð-
rálfu heims.
Eg skoðaði þessa mynd lengi og
vandlega. Jónatan tók þá aðra mynd
niðr af vegnum, rétti mér hana og
mælti á þessa leið. Hér er önnur lík
mynd. Því tvö frelsisstríð hef ég
orðið að heyja. FjTst barðist ég fyrir
mínu eigin frelsi. En allmörgum ár
um seinna varð ég að berjast fyrir
frelsi nokkurra heimamanna minna.
Meðan ég var í æsku, hafði komizt á
þrælahald í landi mínu. Þegar ég
varð myndugr, þá reyndi ég smátt og
smátt að skafa þenna svarta blett af
ættarskildi mínum. En það gekk
ekki eins greitt og ég ætlaði í fyrstu.
Nokkur hluti heimamanna minna
reyndi með öllu móti að verja þræla-
haldið. Þeir vildu heldr láta frelsis-
bandið slitna, sem tengir saman öll
smábú mín í eitt aðalbú, en ánauðar-
hlekkimir yru leystir af mínum svarta
vfnnulýð. Þoir hófu voðalegt borjf-
ara stríð, er stóð svo árum skipti.
Mín forna hamingja varð sigrsæl.
Stríðið lyktaði vel. Þrælahaldið leið
undir lok og friði og einingu á heim-
ili mínu var borgið. Þessi mynd sýn-
ir þér allt þetta. Þarna eru myndir
af Abraham Lincoln, Grant og fieir-
um ágætismönnuin frá þeim tíma.
Þegar ég hafði skoðað þessa mynd,
þá mælti Jónatan við mig. Nú hefir
þú heyrt og séð aðalatriði lífssiigu
minnar. Og nú ætla ég að sýna þér
húsið mitt, landið og alt búið, svo þú
sjáir, að ekki er ofsögum sagt af auð-
legð minni.
Hann leiddi mig svo út úr herbergi
ressu og sýndi mér allt hús sitt.
ÖIlu var því skipt í aðgreinda, stóra
sali. f einum þeirra situ skáld, ræðu-
menn og listamenn. Það var mjög
velskipaðr salr og mátti þar líta marg-
an göfugan mann, sem hafði frumleg-
an ameriskan skáldsvip og frumleg
amerisk íþróttareinkenni. Mér leizt
einkar vel á sal þenna og íbáa hans.
I næsta sal sátu vísindamenn Jónat-
ans. Þar voru margir allmerkir
menn. En allmargir íbúar þessa
sals höfðu fremr dauflegt yfirbragð
og eigi frumlegan vísindasvip. Þeir
voru önnum kafnir í því að binda
Norðrálfu bækr í amerískt band.
Þessir bókasmiðir virtust vinna meira
með höndunum en heilanum. Mér
gazt ekki eins vel að þessum sal eins
og liinum salnum. Þaðan fórum við
inn í iðnaðarsal Jónatans. Þegar ég
kom þangað, varð ég frá mér numin
af undrun og aðdáun. Þ;ir bar allt
frumlegan ameriskan iðnaðarsvip.
Þar úði og grúði af stórvirkjum
menningar og manndáðar. Agndofa
horf'ði ég á allt þetta um siund, og
sneri svo orðum mínum til Jónatans
á þossa leið. Margt hef ég heyrt
sagt af iðnaði þfnum og atorku, en
slíka sjón hefði ég samt aldrei gctað
ímyndað mér. Þú ert aðalleiðtoginn
íríki vinnunnar, iðnaðarins og verk-
legs liugvits. StórvirKÍ þín í þi
stefnu verða aldrei oflofuð. Síðan
leiddi fiann mig inn í næsta s;d. Það
var kennslustofa hans. Þar voru fjíil-
margir kennarar, er fræddu lýðinn.
húsráðendr heimsins. Uppfræðing
manna þinna og mentun þeirra er í
bezta lagi. Hvernig hefir þú getað
komið þessu í svona gott horf. Jón-
atan svaraði þannig. Allr megin-
hluti heimilismanna minna standa í
því félagi, er heitir kristin kyrkja.
Og þetta félag, kyrkjan, lætr sérmjög
umhugað um mentunarmál mín. In
ýmsu kristnu kvrkjufélög koma upp
skólum hvort í kapp við annað. Þann-
ig komast á fót fj ilmargir, ágætir
skólar og menning og menntun breið-
ist út meðal heimilismanna minna*.
Aðal-mentunarlind manna minna er
kristileg og kirkjuleg, þótt til sáu
„ókristilegir“ og „ókirkjulegir“ skól-
ar. Úr kennslustofunni gengum við
inn í stjórnmálastofu Jónatans. Henni
var skipt í tvær stofur. In fremri
var kosningarstofan og in innri var
þingsalrinn. Kosningarstofan líktist
sðluþingi. Þar var háreysti mikil.
Menn töluðu mili sínu bæði með
tungu og höndum. Út í homum stof-
unnar *oru sðluborð. Tjöld voru
dregin fyrir framan þau, svo það
bæri sem minnst á sölunni. Eigi er
mér vel kunnugt um, hvaða vara þar
gekk að kaupum og sölum. Velgetr
verið, að þar hafi aðeins verið keypt-
ir og seldir atkvæðismiðar. Við flýtt-
um oss að komast úr háreysti þing-
stofunnar inn í þingsalinn. Allir
þingmenn stóðu upp úr sætum sínum,
er Jónatan kom inn. Og eptir beiðni
hans las formaðr þingsins upp stjóm-
arskrá Bandaríkjanna. Það var un-
un að heyra þessar víðfrægu heimil-
isreglur Jónatans lesnar upp í þingsal
hans. Eg sá svo glögglega í huga
mfnum, hver uppruni þcirra cr. Þær
eru norrænar að ætt, eins og Jónatan
sjálfr. Inn sami frelsisandi, sem
forðum gaf Islandi sín frægu lýðveld-
islfig, hann gaf og Bandaríkjunum
sína stjórnarskrá. Þegar búið var
að Iesa upp stjórnarskrána, þí sagði
Jónatan við mig: Nú hef ég sýnt
þér flesta aðalsali húss míns. Kondu
út með mér og sjáðu útibúr mitt,
skemmu rnína.
Ég gekk út með honum. Frammi
á hlaðinu var ákaflega stórt útibúr.
Fjölmargar dyr voru á þvíjfjllu meg-
inn. Ut og inn um þær fóru flutn-
ingrsskip eptir, fna _oir .skluiil* u.rðum_
Jámbrautir lágu beggja megin fram
með ánum og skurðunum. Og vagn-
lestir fóru eftir þeim út og inn. Við
gengum inn í þetta miklaútibúr Jón-
atans. Þvf var skipt í margar deild-
ir og mörg hólf. Þar var saman
kominn svo mikill og margbreyttr
auðr, að mestu undrum sætti. Það
virðist eins og land og haf hafi kornið
sér saman um að leggja fram alla
fjársjóði sína til þess að auðga Jón-
atan. Og hann lætr ekki auð sinn
liggja ávaxtarlausan. Útibúr hans
er einnig verzlunarbúð. Þar erstöð-
ugr innflutningr og útfiutningr, stöð-
ugt aðfall og^útfall. Þegar ein flutn-
ingslestin kemr inn full af dýrum
vamaði, þá leggr önnur á stað með
jafndýrmætar vörur. Og jafnskjótt
*). „Kyrkjunni hefl ég falið á hendr
mentamál mín. Við hennar hrjóst eru
allir mínir merkustu og beztu menn
fóstraðir upp“. A þá leið talaði séra
Hafst., en hefir felt þau orð úr og dreg-
ið úr öllum þessum kafla í þessu ágripi,
sem hann lieflr geíið blöðunum.
R'tstj.
og eitt flutningsskip kemr að og festir
tengsli við skipabryggju Jónatans,
þá losar annað tengsli sín og leggr
út. Qg bæði skijiin eru jafnhlaðin
alls konar dýrmætum auð.’ Ég horf-
ði á allt þetta og si, að eigi verðr
ofsögum sagt af auðlegð Jónatans og
verslun hans. Við dvöldum hér. dá-
litla stund og svo sagði hann við mig:
Kondu út. Eg skal sýna, þér allt
landið mitt í einni svijian.
Hann fór svo út með mig upp
á ddítinn hól r- tt hjá bænum. Ilann
brá skuggsj i fyrir augu mérogblasti
þá alt land hans fyrir sjónum mínum.
Mót austri og vestri eru in blikandi,
stóru úthöf. Himingnæfandi fjöll
l*8'S'.)a yhr landinu frá suðri til norðrs.
Stórar skipgengar ár falla um land
hans. Þar eru mörg stór fiskauðug
vötn, og í einum hluta landsins er
undifagr stórvatna-klasi. Örskreið
skip fara um ámar og vötnin ; vagn-
Iestimar þjóta um landið fleigingsferð
eftir brautum sínum. Stórar, fagrar,
fjölbygðar borgir dreifa sér fram með
báðum sj ivarströndunum, meðfram
vötnunum og á árbökkunum. Austr-
hluti landsins er alyrktr. Þar nemr
akr við akr og aldingarðr við aldin-
garð. Það er heimajörð Jónatans.
En vestrhlutinn er fjöllóttr og ininna
yrktr. Þar eru hjarðir miklar, og er
þar selstaða Jónatans.
Þegar Jónatan hafði sýnt mér alt
land sltt, þá leiddi hann mig aftr inn
í litla herbergið, sein við áðr höfðum
setið f. Við tókumokkr sæti. Hann
mælti svo: „Hvernig lízt þérájörð-
ina mína og allan búskap minn ?“
„Ágætlega í alla staði“, mælti ég.
„ Jörðin þín sýnist mér vera fyrirtak
að landkostum ; hún er líklcga bczta
bújörð heimsins. Bú þitt stendr með
mesta blóma og efnahagr þinn er á-
gætr. Þú ert óefað bezti bóndinn
sem rní er uppi. Þú ert sjálfkjörinn
hreppstjóri í hreppi þjóðríkjanna-fyr.
ir sakir atorku og auðlogðar, búvits
og bústjórnar. En hvernig stendr
annars á allri búsæld þinni ?“ Jóna-
tan mælti: „Eg skal segja pér það,
ef þú lætr það berast til eyma Miss
Canada. Jafnrótti og iðjusemi voru
fyrstu stólpamir undir búi mínu. Og
sparsemi heflr ávalt verið regla mín.
Egncueigi anð'iðjuiausa tlgnarmenn,
aðalsmcnn, eins og Jón Boli. Ég
legg ekki fe mitt í herbúnað og ó-
þarfa herkostnað eins og Norðrálfu-
bændrnir. Ég hefl keypt frelsið fyr-
ir tvö stríð, en fleiri stríð skal ég al-
drei lieyja. Ég hefi nú ráðið sjálfr
búi mínu í liðug 100 ár, því ég varð
myndugr 4. Júlí 1776. Ég skamm-
ast mín ekkert fyrir það, hvernig bú-
skaprinn heflr gengið síðan. Þá var
ég fátækr og átti ekki málungi matar;
land initt var lítið og illa ra'ktað og
vinnukraftr minn var sárlítill, Jörð
mín var þá liðugar 800,000 mílur að
stærð. Nú er hún meir en 3,500,000
mílur. Þ.í voru tii heimilis lijá mér
tæpar 4 milíónir manna. Nú er
heimilisfólk mitt milli 60 og 70 milí-
ónir. Þá var vinnulýðr minn fáfróðr
og fúkunnandi, en nú er hann vel-
mentaðr og vel að sér. Búskapr
niinn í þessi 100 ár hefr gengið svo
vel, að það er einsdæmi í Iieimssög-
unni. Bú mitt er orðið sannarlegt
fyrirmyndarbú. Og framtíð hinna
[Framh. á 1. bls.J
Athugid myndina.
Eg hlustaði á kennsluna um stund og
mælti svo við Jónatan. Ekki þarf
hór lengi að dvelja. Það er alkunn-
ugt og viðrkennt af öllum, að þú upp-
fræðir heimilismenn þína betr en allir
rt'KL PADRE .
&
TR»0e MMllt
M»NUfACnjREO
BY S.PAYIS&sqn
Montrhl,