Heimskringla - 24.02.1894, Blaðsíða 2

HEÍJtSKRINGLA 24. FEBRÚAR 1894.
lleiuisldiiiglii
kemr út á LaugardOgum.
IlieHeiinskringla rt^. & Pnbl.Co.
utgefendr. [L’uiilishers.]
Verð blHÖsius í C'auadH t.g Uauila-
ríkjuuuiu :
lá mánu’Ki ?2,S0 fyrirframbórg. $! 00
ð $1,5U — $1,00
3 ----- $0,80; -------- — $0,60
Ritstjóriun geyuiir eiiki greinar, »eln
■gi verða itpptekunr, og endraendir
*ir elgi nema fríinerki fj’rir endr-
mding fylgi. Ritatjórinn nvnriir eng-
m brefuin riUtjnrn viókomandi, neina
blaóinu. NafnlauHiini lirófiun er
aginn gaumr gefinn. En ritvtj. avnr
ar höfundi nndir nierki eöa bókstöf-
um, ef iiöf. tiitekr slikt inerki.
Upp.sögnógild aó lögjm, iiema kaup
andi sé alveg skuldlaus við bla-Kió.
Augljningaverð. I’rentuö skrá yfir
pafl send lysthafendum.
Ritstjóri (Editor):
J Ó N ÓI, A F S S O N
venjul. á skrifst. I>1. kl. 9- 12 og 1-
Ráðsniaör GJusin. Manager);
.T. W. l'IN’NEY
kl. 9—12 og kl. 1—0 á skrifst.
Utanáskrift, á brél til ritstjörans :
Uditur Jleimskrint/ljt. I’ox 535.
Winnipeg.
Utanáskrift til afgreidslustofunnar er
T/ie lleimskrinrjUt Ptty. <6 Pttbl. Co.
Rox 305 Winnipeg, Man.
Peningar semlist í P.O. Money Or-
der, líegistered I.etter eða Kxpress
Money Order. Ilanka-á vísanir á aðra
óanka, en í Wimtipeg, eru aðeins
’ sknar með aflölluni.
Gó.'í Paciíic Avc.
(McWilliam Str.)
Fyrir aö eins $1
-aendum vér Hkr. til íslands þetta ár,
ct borgað er fyrir frurn.
Gætið að
rauða miðanum með nafnina’yðar, sein
et limdr á blað sérhvers kaupanda hér
i álfu (utan bæjar og innan). Mán-
uðrinn og ártaiið aftan við nafnið sýn-
ir, livo langt borgað or fyrir blaðið.
T. d. Oct. 93 þýðir: borgað til 1. Oct.
1S93; Jan. 91 þýðir: borguð til 1. Jan.
1891, o. s. frv. Hver sem heíir noklcuð
i.ið setja út á þennan reikning, segi
til undir tins; annars verðr álitið að
liann viðrkenni reikninginn. Þegar
kaupandi sendir borgun til blaðsins,
verðr tölunni breytt næsta föstudng
eftii* að borgunin er ineðtekin, og er
þuð keiltun lyrir viúttöku jteningttnnn.
Þeir sem sjá, að þcir_ eru í
skuld við blaðið, eru beðnir að borga
nú undir eins.
EDITORTALS.
Þeir virðast hafa býsna fjörugan
ununnsöfnuð suðr í Kentucky. Rit-
-djóri blaðsins “Transcript” reit. nokk-
uð berort um borgarstjórann þar í
fyrri viku, og í svari sínu segir
borgarstjórinn um ritstjórann aftr:
“ \ð upplagi er hann sviksamr og
falr, huglleyöa að náttúru, illgjarn og
<jfundsjúkr fyrir vonbrigða sakir, og
alþf'ktr lygari”. — I sama bæ koma og
át blöðin “Press” og “Leader”. Ritstj.
blaðsins “Press” segir um starfsbróðr
sinn ritstj. blaðsins “Leader” (einnig i
fyrri viku): “Ef ritstjóri blaðsins
Ituder gæti haft nokkra tilíinning af
svívirðing þeirri og smán, sem er sam-
fara því að fá löði ung á kjaftinn eða
spark í bakhlutnnn eða hýðing með
iiautasvipu á almannafæri, þá gæti ver-
ið ofrlítil fullnægja í að gefa honum þá
ráðningu. En það hefir sýnt sig ný-
lega, að hann hefir engan neista af
manndómi nj viiðing fyrir sjálfum
sér, svo að enginn ærlegr maðr vill
saurga skósóli sinn ú þvi að snerta
ineð lionum við liessu fyriilitlega
kapalhjartaða kvikindi”.
Það er nærri eins og þessum blöð-
um “mætti við bregða” fyrir, að þau
sé fremr ör í munninum,
setjast að sem læknir, þótt hann vildi,
og það er engin ástæða til að ætla'
að hann vilji það. En livað sem því
líðr, og hvor sem tilgangr hans er með
að gofa þotta uiulir fótinn, að hann
mundi ekki ófús á að flytja hingað,
þá má með sönnu segja, að tilgangr
bænarskrárhöfundanna gat verið góðr,
að minsta kosti meinlaus, þótt hann
væri meira en í meðallagi einfeldnings-
legr, ef ekki hefði bænarskráin inni-
haldið anttað. En í henni hafði staðið,
að “liér væri enginn maðr, sem vit
hefði á ísl. sjúkdómum." Þetta eru
bæði vitanleg ósannindi, og illmannleg
og ódrengleg ósanniudi, ef þetta væri
að skoða öðruvísi en hugsunarleysis-
bull. Því að vitanlega er hér íslenzkr
læknir, sem heflr þjónað omhætti á
íslandi og getið sér þar almenningslof,
og reynzt einnig prýðisvel hér, vand-
aðasti maðr og skyldurækinn. Þessi
maðr er Ólafr læknir Stepliensen.
Þetta atriði i skjalinu er og verðr
ævinnlega óverjandi, enda reynir höf.
þess í næstsiðasta Lögb. ekki til að
verja það með öðru en ósannindum
(.o: að það hafi ekki verið reynt með
skjalinu að ófrægja Ólaf lækni Ste-
phensen).
Skjal Jietta er eitt dæmi þess, hve
viðsjárvert það er, að rita nafn sitt
undir neitt það sem menn hafa ekki
vandlega lesið. Það er vitanlegt, að
margir af þeim, sem nörruðust til að
rita undir þetta skjal, lásu það alls
ekki, en var að eins sagt, að það væri
bænarskrá um að fá Móritz Halldórsson
hingað.
Meira að segja, sumir af þeim,
sem gengu um með skjal-sneypuna,
hafa bersýnilega, ekki lesið hana.
Annars hefði ekki einn þeirra verið
svo einfaldr að fara heim til Mr.
Stephensens sjálfs og biðja hann að
skrifa undir skjalið — biðja linnn að
skrifa undir, að hann sjálfr hefði
okkert vit á íslenzkum sjúkdómum ! !
Einn af þeim, sem gengu um með
skjal þetta, kom til ritstj. Hkr. og
sagðist koma til lians “fyrsta manns,
til að fá undirskrift hans.” Vér neit-
uðum að skrifa undir, og sögðum
manninum, sem er góðkunningi vor,
í einlægni, að ef hann vildi Móritz
Halldórssyni vel, skyldi hann hætta
við þetta fyrirtæki. Hann heflr ekki
viijað þýðast heilræði vort i cinlægni
og einrúmi gefið. Vér getum ekki
betr gert en að endrtaka það nú hér.
Hann mun sanna, að vort ráð er
hcilt ráðið.
ekki verðr látið í askinn eða á kropp-
inn. Bóndans starf er heiðarlegt og
þarft, en það er ekki hóti heiðarlegra
né þarfara í núveranda menningar-
ástandi mannfélagsins, heldr en
hverrar annarar stéttar, sem vinnr
heiðarlega vinnu, hvort heldr andlega
eða líkamlega. Það getr ekki náð
neinni átt, að segja alrn. að liver maðr
lifi á þeim, sein kaupa eitthvað af
honum. Lifa allir hveiti-báendr Ame-
riku á Norðrálfumönnum, fyrir það
að Norðrálfumenn kaupa mikið af
hveiti þeirraV Eða lifa Norðrálfu-
menn á Atneríku fyrir það, að Ame-
ríka selr þeim hveiti og két ?
I vissum skilningi má segja, að í
inentuðu mannfélagi' lifi allir hver
á öðrum; að því leyti, sem hver
einasti maðr er kominn upp á við-
skifti við aðra.
Og þetta er einmitt það sem að-
skilr mentað mannfélag frá villi-
mönnum. Framför mannkynsins er
fólgin í því, að það hefir lært að
samvinna allra stétta er arðsamari
og betri en einangrs-hokr villimanna.
TTm deilugirni blaðanna hér talar
höf. næst, og heldr því fram, sem
satt er, að i sjálfu sér sé það engin
afsökun fyrir blöðin hér, þótt blöðin
heima á íslandi sé enn skömmóttari.
En höf. hafði sagt, að ísl. blöðunum
hér “mætti við bregða” í þessu efni.
í því lá, að þau væru skammyrð
fremr öðrum blöðum.
Hvað “New York Sun” snertir,
sem Chas. A Dana gefr út, þá ’er
það viðrkent eitt með beztu frétta-
blöðum, eitt ið óáreiðanlegasta og lé-
legasta pólitiskt blað, og skömmótt-
ara og illyrtara en nokkurt annað af
mcrkum blöðum í Bandaríkjunum.
Vór höfuin séð gífrlegri skammir í
einu tölublaði af því, lieldr en nokkru
sinni sézt í nokkru ísl. blaði.
Annars er svo fátt eftir orðið af
inum upphaflegu umtalsefnum vorum,
að vér viljum ekki vera að fjölyrða
meira urn þessi auka-atriði.
Vér þökkum höf. fyrir greinar
hans, sem oss liefir verið ánægja að
lesa og flytja, þótt vér séum ekki
ekki að skýra dálitið samanburð á
ferðakostnaði Sigtryggs og Sigurðar,
fræðá menn um, hvaða gagn W. H.
Paulson hefir unnið fylkinu fyrir
launum sínum, og benda á, hvar far-
gjalda-peninganna er að leita í reikn-
ingunum.
Nýtt himna-bréf
FRÁ ÞINGVALL/.-PARADÍSINNI.
Annar landi lifandi fleginn.
Björn Hallgrímr Jónsson
segir sína sögu.
Vorið 1890 tók ég land í Þingvalla-
nýlendu og lán hjá Co.n. Settl. Loan &
Trust Co. fyrir áeggjun og milligöngu
Thómasar Paulson—segir Mr. B. H.
Jónsson oss frá—. Lánið var' að upp-
hæð §100, og lofaði Mr. Th. P. mér þvi,
að óg skyldihafa lánið vaxtalaust fyrsta
árið.
Ekkert af þessum $100 fékk ég í
peningum, eu ég fókk 2 uxa $ 92,50
185,09
75,09
29,00
30,00
11,00
25,00
2,25,00
1 kýr, 1 á $30, 8 á $45..
1 vagn...................
1 plóg...................
Timbr fyrir..............
Skjöi fyrir landinu......
Matvara .................
Fyrir lánsskjöl hafa h'kl. farið
sömu
hann.
skoðunar um sitthvað sem
S400.00
Eg hafði grafið um 12 þrunna á
landinu alt árangrslaust, hafði brotið
um 20 ekrur, bygt íbúðarhús og gripa-
hús. Haustið 1892 í Sept. varð égað
fiýja af landinu fyrir vatnsleysi.
Þessir ofannefndu munir ásamt landi
og húsum var veðsett félaginu, og þeg-
ar ég fór af landinu, skilaði ég öllum
inum veðsettu munum og landinu
með húsum.
I f. m. fór ég aðgrenslast eftir við
lánsfélagið, hvernig rciki.ingr n inn við
það stæöi.
Samkvæmt svari þeirra er það
þannig : 2 uxar og 4 kýr seldar fyrir
“um $50, en ekki fært til inntektar
enn”. “Vagn og plógr óselt enn
“Skuldin stendr nú : höfuðstóll $529,00
(þannig!), og vextir $39,20”. “En þeg-
nokkra mutupeninga 'eða gjafir hjá
Dom. stjórninni. Ef blaðið getr það
ekki, og það veit vel að það getr það
ekki, þá ætti það ekki að vera að drótta
þvi að oss. Sannanir, enn ekki dylgjur,
eru það eina sem getr sannfært almenn-
ing.
Það eru tvö ísleuzk blöð hér í
Winnipeg; annað stendr á eigin fót-
um, þótt það hafi stundum átt örð-
ugt; en liitt getr að eins hjarað með
ómagameðlagi af opinberu fé árlega.
Af því er auðsætt, hvort blaðið þjóð-
flokkr vor metr meira. Því að vitan-
lcga kaupir allmenningr og styðr blöð-
in eftir því, sem honum þykir í þau
varið.
Omaga meðlag með blaði er slæmr
vottr um alþýðu-hylli þess.
— Bæði blöðin Hkr. og Löan. geta
um heimíör Mr. S. J. Jóhannessonar,
eins af útgefendum Löohergs. Hkr.
árnar honum allra farar-heilla. Ritstj.
Lögb. lætr enga slíka ósk í ljósi.
Svar til ritstjóra Hkr.
— í LöOBERfil stóð fyrir sköminu
vel rituð grein aðsend, sem dróg at-
hygli að ódrengilegu atferli nokkurra
uiauna, sein hafa verið að hurðast með
bænarskrá til Móritzar Halldórssonar
læknis í Park River, eftir samráði
við Móritz sjálfan. Bænarskráin fer
fram á, að biðja Jiann að koma hing-
sið norðr og setjast liér að. Frum-
kvöðlum hennar hefir Móritz gefið
góða von um, að liann muni ekki ófús
til þessn. Þetta cr ekki hreinlegt af
hans liálíu. þar oð honum dettr ekki
í hug að flytja hingað norðr ; hann
veit vel, að hér ícngi liann ekki að
Hr. Gunnsteinn Eyjólfsson
hefir ritað framhalds-svar til vor, og
er það prentað í þessu bl. — Vér höf-
um ekki miklu þar til að svara, sízt
að því er upphaflega umtalsefnið
snertir — kosti eða ókosti við vestr-
farirnar.
Höf. leitast við að sýna fram á.
að bændr giftu lifað án allra annara
stétta, Um það höfum vér aldrei
deilt. Vér höfum þvert á móti getið
þess, að svona hafi upphaflega til
gengið. En slíkt getr ekki átt sér
stað eftir að mennirnir komast úr
villiástandi, Og umtaLsefni okkar var
ekki, hvað gatti átt sér stað, heldr
livad atti sér stað nú, eins og til
liagar í þjóðfélagi þvi sem vér lifum
í. í því lifir ettgin stótt fremr á
öðrum stéttum, en aðrar á henni,
nema ómagar og þurfamenn. Kaup-
maðr, prestr, ritstjóri, bóndi, skó-
smiðr, vefari, trósmiðr o. s. frv. lifa
hver á sinni vinnu. Ef einhver vill
kaupa þeirra varning, þá lifa þeir á
sinni iðn heiðarlega; ef menn vilja
ekki kaupa þeirra verk, svo er enginn,
sem neyðir menn til þess, og þá
verða þeir að snúa sér að einhverju
öðru. Og hvers vegna kaupir bónd-
inn, t. d. Mr. G. E., sína sláttuvél,
í stað þoss að búa hana til sjálfr.
Til hvers kaupir hann fataefni eða
föt, en selr ull sína? Til að spara
sér kostnað og fyrirhöfn. Sá, sem
eingöngu býr til sláttuvélar, getr
gert það miklu betr og ódýrara,
en hr. G. E., sem að eins þarf að
búa til eina handa sjálfum sér. Því
kaupir annar bóndi bibliu, í stað
þess að skrifa liana upp eða prenta
hana sjálfr? Af sömu ástæðu: prent-
arinn, sem hýr margar til í einu,
gerir það ódýrra, Skifting atvinnu-
greinanna er einmitt vottr um.menn-
ingar-framför mannkynsins. Allar
bókmentir og lærdóm er sama um
að segja. Og hr. G. 'E. er of nám-
fús og fróðleiksgjarn maðr til þcss,
að meta alt það einskis vert, sem
BYRJAÐ AÐ MEÐGANGA.
Vort lieiðraða ísl. samtíðablað hér
í bænum hefir “gert sér rellu” talsverða
út af því ódæði, sem oss varð á, að
birta nokkur atriði úr inum opinberu
reikningum fylkisins.
Fyrst harmar það, að óaldarbæli
það, þar sem Manitoba-hótel-sýningin
var sett, skuli hafa “sært skírlífistil-
finning ritstjóra Ilkr.” Þetta væri nú
vel bærilegt, ef sýningin hefði verið ætl-
uð oss einum að sjá. Vér erum alveg
óskemdir af sliku, þótt það hneyksli
oss sem aðra, því fremr, sem vér fór-
um ekki út á sýninguna um það leyti
dags, .sem mest ber á slíku. En þunn
afsökun er það fyrir stjórnina. Vér
getum fullvissað ritstj. Lögb. um. að
það vóru færri dagar um sýningartím-
ann, sem blöðin i Chicago báru ekki
með sér, hvert bófabæli var úti á svæði
þvi, sem um ér að ræða. — Um íjölda
nafna, sem keyptir leiguþjónar gætu
hafa skrifað í heimsóknabækr, skulum
vér ekki tala hér að sinni. Minnumst
þess von bráðara.
Um Ryan og Haney kröfuna með-
gengr Lögb., að Jos. Martin hafi “sýni-
lega snúizt hugr”. Akkúrat ! Það er
það sem vér höfum sagt, að allri
stjórninni “snerist liugr”, og þaðnokk-
uð undarlega. En því gengr ið heiðr.
blað framlijá ndad-efninu þegjandi?
Það var það, að Lögb. oi Tribune og
Oreemeay lýstu frásögu L'ree Press og
Ilkr. vorið 1892 um þetta efni ósanna,
þótt nú sé á daginn komið, *að hún
var dagsönn.
Það er mishermi iMgb. að vér höf-
um haft á móti, að ísl. fengju sem
mesta peninga hjá stjórninni, ef þeir
eru heið&rlega fengnir og fyrir þeim
unnið.—Jafnranghermt er það, að vér
höfum fundið eitt orð að því, að hr.
Páll Bardal hafi útvegað hr, S. Jónas-
son atvinnu ; það stendr ekkert orð
um þaj) í fylkisreikningunum. Þar
stendr, að P. S. Bárdal hafi borgað
verið fyrir að þýða þýzku.
Á $1409 bitlinginn til Lögb. skul-
um vér minnast næst. Blaðið með-
gengr* hann meðnokkrum vöflum. Það
væri bezt að meðganga ^fdráttarlaust
sannleikann.
Næst vonum vér að blaðið gleymi
ar búið er að selja verkfæi ii og færa til 36111 ,hlið kyrkjumanna eru tvö blöð
og otal málvelar til varnar, ef í hart
fer. En þér standið einn uppi, nema
hvað einhverjir ómerkir, nafnlausir
skussar eru endrum og sinnum að reka
verð gripanna, lækkar höfuðstóllinn
um hér um $125,00”.
Eftir því er búizt við að plógrinn,
vagninn og alt annað, sem veðsett var,
auk gripanna, muni nema um $15,00.
Það skyldi koma fyrir, að einn
eða fleiri íslendingar stælu grip eða
peningum og eitthvert blað skyldi
hrapa til að lita í ljósi, að það væri
ekki til sanns arðs né sóma þjóð
flokki vorum; væri það þá sanngjarnt
að bera því blaði á brýn, að það sæi
ofsjónum yfir peningum þeim eða grip-
um, sem gengju til vors þjóðflokks?
I.öyb. hneykslast á, að ritsj. nkr.
hefir í síðasta bl. fylgt fastri og al-
tíðri formúlu við geta um að nýr
maðr hafi tekið við ráðsmensku Hkr
ef bændastéttin væri numin burt, og
Oss datt aldrei i hug, að létgb. væri mun(jj j-eka að því, að þeir yrðu að
svo mikil forvitni á að vita vomr
vorar. En til að gleðja það, skulum
vér enga launung gera á því, að vér
höfum beztu von um að allir skifta-
vinir vorir sýni vorum nýja ráðsm.
alla velvild. Er nú blaðið ánægt?.
Lögb. er að tala um prentun fyrir
fylkisstjórnina, sem það hafi leyst af
hendi og vér finnum að borgun fyrir.
Þetta er alvog ósatt. Vér liöfum nú
ekkert fundið að :því. En 1400 doílar-
arnir i fylkisreikningunum 1893 eru
ekki fyrir prentun. og ekki fyrir hlöð
til íslands send, heldr að oins fyiir
augljsingu. Prentaðir reikningarnir
sýna pað. Bezt að segja satt, með-
ganga eins og maðr, úr því að það
kemr fyrir ekkert að þræta. Flækj-
ur og ósannindi verða ekki tekin gild.
Vér fundum aldrei að því, meðan Lðgb.
fékk $200 um árið fyrir auglýsing sina;
það gat fóðrast að láta nærri. Ekki er
til neins að dylgja um auglýsing inn-
flutninga-skrifstofu sambandsstjórnar-
innar í Ilkr. Eyrst réttlætir hún ekki
Lögb., og í annan stað er hún að eins
borguð oss sem auglýsing ; hún er
stærri en I.ögb. auglýsipgin og blað
vort miklu útbreiddara. Alt um þaö
er hún borguð os3 að eins eftir auglýs-
inga-verði $250 um árið, (engir $1400).
Landsreikningar Canada eru ekki
leyndarmál ; þeir eru prentaðir árlega
eins og fylkisreikningar Manitoíia.
Sýni Lögb. á þeim, að vér höfum fehgið
II.
Hr. Jón Ólafsson : —
Eg finn mig knúðan til að biðja
yðr að ljá þessari grein rúm í blaði
yðar. Það eru hógværar athugasemd-
ir við siðari liluta athugasemda yðar
við bréf mitt í Þjóðólfi. Kemr grein
þessi síðar en skyldi, því ég hefi verið
í ferðalögum og ekki fengið tómstund
til að rita fyr en nú.
I fyrri hlutanum af siðari grein
yöar er fátt oitt, sem ég finn ástæðu
til að svara. Að eins skal ég geta
þess, að þó ég segði svo, að þér vær
uð eini maðrinn i flokki mótstöðu
manna kyrkjufélagsins, sem nokkuð
kvæði að, þá var alls ekki tilgangr
minn með þvi, að gera lítið úr Skafta
Brynjólfssyni eða þeim feðgum. Þó
talsvert hafi kveðið að þeim í þeirra
bygðarlagi, þá hafa þeir mjög lítil á-
hrif haft á ftlk i fjarliggjandi hóruðum
Allflestir munu hafa lieyrt þeirra getið
en þekkja svo ekkert til þeirra meira
Af hvaða ástæðum sem það er, þá á_
varpa þeir aldrei fólk í blöðunum, l>ar
á
upp bofs, sem allir láta eins og vind
um ejTun þjóta.
Ómögulega get ég fallizt á þá skoð-
un yðar, að prestar, kaupmenn, blaða-
menn etc., lifi ekki frekar á bóndan-
um heldr en bóiulinn á þeim. Eg veit
ekki betr en það sé viðrkent, að bænda-
stéttin sé undirstaða allra annara stétta,
beinlinis eða óbeinlínis. Malarinn fengi
ekkert korn til að mala og bakarinn
fengi ekkert mjöl til að búa til brauð
úr, ef bóndinn hætti að yrkja jörðina;
en bóndinn gæti yrkt jörðina og mal
að korniö og haft brauð sér til viðr-
væris, þótt malarinn og bakarinn væru
ekki til. Kaupmaðrinn, prestrinn og
ritstjórinn í borginni fengju hvorki
brauð, kjöt, smjör, ost eða egg til mat
ar ef bændastéttin væri ekki si og æ
í sveita síns andlitis að framleiða
brauðið úr jörðunni. Hygg ég, að þunt
yrði borðhald þeirra inna djúpvitru,
gera sig nnægca með að lifa á munn-
vatni sínu og guðsblessan, eins og
Magnús sálarháski, þegar harðærið var.
Nú, þótt álitið sé, að stéttir þessar
geri bóndanum þægra fyrir að lifa, þá
er þó sá munrinn á, að þær gætu
ekki lifað ef bændastéttin væri ekki,
en bóndinn er það sjálfstæðari en þoir,
að hann lifir, — máske ekki eins góðu
lifi, en hann lifír samt — þótt hinna
stéttanna misti við. Hann framleiðir
sjálfr brauð, kjöt, aldini, smjör, egg;
og föt getr hann sjálfr unnið; en hin-
ar stéttirnar lifa á því, sem bóndinn
framleiðir. Tökum til dæmis kaupmann,
sem rekr verzlun úti á landi. Sann-
arlega lifir hann á bóndanum. Hann
yrði að hætta við atvinnu sína ef bónd-
inn vildi ekki hafa vlðskifti við hann.
en bóndinn býr sem áðr þótt kaup-
mannsins missi við. Sama má segja
um alla presta sem gæta sauöa drott-
ins úti á landi. Og hvað blöðin sneit-
ir, þá hygg ég, að lítið yrði úr bæði
íslenzku blöðunumogöðrum, ef bændrn-
ir hættu að styrkja þau, °" m,]n
það sannleikr, að minsta kosti með ís-
lenzku blöðin, að þó þau bR]' Aesta
sína kaupendr meðal bændastéttarinn-
ar, þá taka þau einmitt málefni þeirra
minst til greina. Það skjldi þá helzt
vera mútufé það, sem blöðin stundum
hreppa frá pólitisku flokkunum, sem
ekki væri frá bændalýðnum. En þeg-
ar rétt er skoðaö, mun það þó mest
úr vasa þeirrs- ^est Rf því fé, sem
stjórnirnar liafa tii \ firraða, mún koma
frá bændunum, óiieinlínis ef ekki bein-
línis. Engin stétt er það, sem tollr-
inn legst eins þungt á, og þeir. Blöð-
in ættu þess vegna að viröa og í heiðri
hafa bændrna, -r að minsta kosti hafa
á þeim matarást — og taka málefni
þeirra fram yfir öll önnur. Og það
hygg ég satt vera, að | bændastéttin
hafi á jörðunni veriö á undan iðnaðar
og embættismanna-stéttunum, og þær
stéttir sé framleiðsla af bændastétt-
inni, en bændastéttin ekki framleiðsla
af þeim. Nú þó þér álítið svo, að kaup-
maðr eðr prestr í borg, sem eingöngu
hafi tekjur sínar af borgarlýðnum, séu
alls ckkert upp á bændastéttina komnir,
þá m"n þó borgarlýðrinn í heild sinni
þurfa lieirra með. Jafnvel borgirnar
geta ekki þrifízt eða haldizt við.ef bónd-
inn væri ekki, því víðast mun vera svo,
þar sem lönd eru að byggjast, að bænd-
urnir koma fyrst, en bæirnir siðar, svo
sem afleiðing eða framleiðsla af bænda-
stéttinni, en bóndinn getr lifað og búið
búi sínu, þó borgirnar séu ekki. Þannig
er það, hvernig sem maðr litr á það, að
bændastéttin verðr móðir og undirstaða
allra annara stétta, því “bú er lands-
stólpi”. En af því staða bóndans er
þannig, að hann verðr oft erfiðari lifK-
kjörum að sæta, en hinar stéttirnar,
fara á misvið mentun og ýmis þægindi,
sem þær geta notið, þá hefir það oft
verið svo, að hann hefir verið liafðr í
minna áliti en skyldi og jafnvel skopazt
að honum af borgarnarramun. Hins
sama finst mér ég einatt veröa var hjá
ýmsum, scm vilja láta kalla sig “leið-
Rndi menn” meðal þjóðar vorrar hér
vestra, að þeir hafi veruleg nautshorn í
síðu bændastéttarinnar, sem þó auðvít-
að stendr þeim langtum framar. Og af
því bændastéttinni er þannig háttað,
að í henni þrífast engir nema duglegir
menn, þá er það oftar, að slæpingar og
ómenni veljast í hinar stéttirnar, oink-
um prestastéttina, af því þar þykjast
þeir geta haft það rólegra og látið aðra
vinna fyrir sér,
Það vona ég að allir viðrkenni, sem
moð sanngirni^vilja bera bændastéttina
Saman við aðrar stéttir, aðhún erþeirra
fjölmennust og heiðvirðust og undir-
staðn þeirra allra.
•
Þá mun fátt eitt eftir, sem þörf er
á að minnast.
Það hygg ég engar ýkjur, að blöð-
unum hér megi viðbregða fyrir deilur
þeirra og þrætur; kom mér þuð undar-
lega fyrir, þegar bæði þér og ritstjóri
“Lögbergs” fóruð að forsvara þau með
því, að þau deildu ekki meira en Reykja-
v’íkr-bl'jrin, þvi ég álít ekki Reykja-
víkr-blöðin svo hátt standandi, áð þið
ættuð að taka þau til fyrirmyndar.
Kemr mér afsökun sú líkt fyrir, eins og
þpgar kjöftugr strákr fer að forsvara-
sig með því, að annar strákr sé jafn-
kjöftugr. vF.tla ég að sú mundi hafa tið
verið, að vini mínum Einari Hjörleifs-
syni lieföi ekki þótt það neitt “compli-
ment” viODÍað sitt, liefði einbvpr gefið
því þann vitnisburð, að það væri ekki
lakara en Reykjavikr-blöðin. Að orð
min væru söun, og að blöðunum hér
má viðbregða fyrir deilur þeirra, hefi ég
ekki heyrt nokkurn mann mæla á móti,
nema yðr ritstjórana, svo sem von var
að. Og þó blöðin deili ekki með köfl-
um. þá viröist stundnm svo sem hinn
andlegi sjóndeildarhringr yðar ritstjór-
anna sé frámunalega þröngr, nái holzt
ekki nema á inilli skrifstofa blaðanna.
Ég var að fara yfir “New York Sun”, er
ég held að só ekkert skrílblað, og komst
að þeirri niðrstöðu, að það voru ekki
eins margar deilugreinar í heilum árg.
af því blaði, eins og stundum er í örfá-
um númerum af islenzku ÓVinnipeg-
blöðunum. Og þó sumir álíti ósann-
gjarnt að bora íslenzku smáblöðin sam-
an við stórblöð hcimsins, þá vakir það
svo fyrir mér, að því að eins komist
menn á nokkuð verulega hátt stig f
hverju helzt sem er, að menn taki þaö
til fyrirmyndar, sem hærra er og göf-
ugra, en ekki það sem lélegra er, cúa í
engu betra. Hafi menn þá hugmynrt
að þoim sé ábótavant, eg jieir I urfi nð
fullkomna sig, þá er framfarav°n, en
sé hroki manna svo mikill. menn áliti
sig og sín verk fuHltomim Þ" 6r ekki
við framförum að búast úr því.
Svo í guðs friði þanSRð til næst.
G- Ev.iór.F.ssox.
frA löndum.
Minneota, jiinx, 12. Febr. 1894.
(Frá fréttaritara Hkr).
jt’iindt’höld: Hér hefir einn mál-
fundrinn rekið annan nú f.yrirfarandi
vikur og daga, og tilgangr allra þess-
nra funda inn sami, nefnilega sá, ad
hafa her prestaskifti, vísa séra N. S.
Þorlákssyni úr vistinni, en ráða aftv i
staðinn séra Björn B. Jónsson.
Á fundi utansnfnaðarmanna, sem
l'aldinn var hjá Sigmundi Jónatans-
syni 8. f. m., var eftirfylgjandi úlyktun
gerð. Tilboð utansafnaðarmanna :J
Vyrst. Að ;‘liér verði prestaskifti.
Atinað. Að séra B. B. Jónsson sé
fenginn hingað sein prestr, ef liægt er.
Þ' iðja : Að við ekki 'göngum í
söfnuð, séum fríir frá öllum skyldukröf-
um safnaðarins. Með jxis.sum skilmál-
um viljnm vér styðja að presthaldi hér
með frjálsnm fjárframlögum, svo lengi
sem okkur semr við prestinn.
Sigmnndr Jónatansson,
S. M. S. Askdal,
A. G, Vestdal,
Jóh. Svoinsson,
John Snædal,
Eyjólfr Björnsson,
Friðrik Guðniundsson,
E. G. Borgfjörð.
Guðmundr Pétrsson.