Heimskringla - 17.03.1894, Blaðsíða 1

vni. ár.
WINNIPEG, MAN., 17. MARZ 1894.
NR. 11.
Ég leit þig gráta.
(Eftir Byro.n).
Ég leifc þig gráta’; ið gullna tár
Nam glitra’ í auga blá;
Það var sem daggar dropi smár
Að dytti’ af fjólu þá.
Ég leit þig hlæja’ og birtu brá
Inn bjarti saffírs-steinn
Því þinum lífsins ljóma má
Ei líkast hlutur neinn.
Sem liti fagra skýið skært
Af skini sólar fær,
Er varla getur burtu bært
In bleika gríinu-mær,
Svo skína bros þin skær og hrein
Um skýjað liugarfar
Og birtu slá um græna grein,
Sem grátin áður var.
D. P.
FRÉTTIR.
DAGBÓK.
Laugard., 10. Marz:
— Brezkir skipstjórar á höfninni í
Rio Janeiro kvarta um, að þeir njóti
eigi nægrar verndar af enskum lierskip-
um gegn ágangi uppreistarmanna þar.
— Tollarar Bandarikja bafa gert
upptækt talsvortaf ópíum, sem verið var
■að lauma ótolluðu inn yfir landamærin.
Kínverji, sem hafði ópíumið í vörzlum,
Var tekinn fastr.
—Menn búast við að is leysi af St.
Uawence fljótinu hálfum mánuði fyrri
* ár, en vant er ; sömuleiðis af vötn-
unum.
— Oladstone er mikið i aftrbata.
Drotningin reit honum bréf með eig-
ínni hendi og konu hans annaið.
Altalað að Cleveland ætSi að neita
Bland-lögunum staðfestingar, ef frum-
varpið sleppr gegn um efri málstofu.
—Það á að reisa nýtt hús í sumar
fyrir V> toiei-ialinUskólahn hér í Wpg.
Súsið á að verða úr C'algary-sand-
steini.
—Það er verið að stækka sprtalann
í St. Boniface að miklum mun.
Bismarck gamli er víð beztu
heilsu nú.
—H. B. Ives, bankastjóri og milli-
óna-eigandi í Connecticut, áttræör að
akiri, varð bandvitlaus í gær. Til lítils
kemr honum auðrinn.
á þeirri skriístofu) fengi embættið, sem
hann aiia daga átti skilið, en það varð
ekki.
—Tuttugu og átta skip hafa verið
yfirgefin af skipshöfnum sínum i At-
lantshafi síðustu S mánuði.
—Mprcier, fjTverandi stjórnarfor-
seti i Quebec, hólt mikla ræðu í Mont-
real á laugardaginn og sagöi, að ef ka-
þólskir menn fengju ekki að njóta lög-
heimilaðs réttar sins í skólamálum í
Canada, þá mætti búast við uppreisn af
hendi Frakka hér í landi, og kvaðst
hann fús að slást i þann leik.
—Suðaustr-járnbrautarfélagið nefn-
ist félag, sem vill leggja járnbraut
austr um suðaustrhlut Manitoba til
einhvers staðar við Lake of the Woods,
og er tilgangrinn að það mætti lengja
hana ásíðan til Lake Superior, og yrði
hún þá keppibraut C. P. R. félagsins.
Forgöngumenn félagsins (sem reyndar
er í myndun enn) fóru fram á styrk frá
fylkisstjórninni. Greenway ætlaði að
hugleiða málið eftir þing. Hefir nú
gert það, og neitaC um styrkinn.—Auð-
vitað: hann fer ekki að styrkja sam-
kepni við C. P. R. 'félagið, sem sér
honum fyrir atkvæðum við kosningar.
Þridjudag, 18. Marz.
—Enska parlimentið sett á ný i
gær. Roseberry lávarðr lýsti yfir þvi,
að stefna frjálslynda flokksins yrði ó-
breytt in sama sem verið hefði undir
stjórn Gladstone’s.
—Sagasta hefir myndað nýtt ráða-
neyti á Spáni.
—Uppreistin í Brazilíu virðist vera
á enda. Da Gama aðmíráll, annar for-
ingi uppreistarmanna, leitaði sér hæhs
á herskipi |Portugalsmanna. Þaðan
sendi hann Peixoto forseta orð, bauð að
gefa upp öll vígi og herskip, sem eru i
höndum uppreistarmanna, með þvi
skilyrði, að Da Gama og foringjunum i
hans liði sé leyft að fara úr iandi undir
skjóh og vernd Portugalsmanna, en
hermönnum^öllum sé griðgeíin og friðr.
Hvar De Mello er sem stendr, vita
menn ekki.
Marz.
—I Australíu er svo hart um meðal
atvinnulausra manna, að margir taka
sjálfa sig af lífi; aðrir ræna, stela eða
vinna aðra glæpi til bjargar sér.
Fimtudag, 15 Marz,
—Sambandsþingið í Ottawa var
sett í dag kl. 3 siðd. Klukkustund síð-
ar flutti The Daily Nor'-Weeter þing-
setningarræðu landstjóra orðrétta.
Hann mintist þess, að vonir fyrirrenn-
ara síns hefðu ræzt um það, að verzlun
Canada hefði meiri orðið á umliðnu ári
en nokkru sinni fyrri. Það væri á-
nægjuefni að land vort hefði að miklu
leyti sloppið hjá þeim viðskiftahfs-hörm-
ungum, sem nábúar vorir að sunnan
hefðu átt við að stríða. Tekjur ársins
hefðu hrokkið vel fyrir útgjöldum.
Mintist með ánægju á gerðina í ágrein-
ingsmáli Canada og Bandaríkjanna út
af Bærings-hafs málinu. Kvað mega
treysta því, að þcir hérlendir menn,
sem tjón hefðu bcðið við ólögmætar að-
farir Bandaríkjastjórnarinnar út af þvi
tilefni, fengju fullar skaðabætr. Kvað
bráðlega verða lagt fjrir þingið frum-
varp til endrskoðunar á toll-lögunum;
í því yrði farið fram á þann létti í toll-
álögum, sem staðizt gæti með álögu-
frumreglu stjórnarinnar og þörfum
landssjóðs. Af öðrum frumvörpum, er
fram yrðu lögð, mintist hann á frum-
varp til endrskoðaðra gjaldþrota-laga,
frv. til styrkveitinga til betri gufuskipa-
samgöngu á Atlantshafi og Kyrrahafi,
frumvörp um hlutafélags-lög, um fiski-
veiðár o. s. frv.
í dag fara kosningar fram til
þings í Nova Scotia.
—Peixoto hefir neitað skilyrðum
Da Gama’s og heimtar skilyrðislausa
uppgjöf. Da Gama flýði frá mönnum
sínum yfir á portugískt horskip. Fer
tvennum sögum um, hvort hann sé þar
enn eða sé flúinn úr landi. Mello að-
miráll hefir sézt á strætunum í Mon-
tevideo, höfuðborginni í Uruguay. Þeir
yfirforingjarnir liafa þannig báðir flúið
frá mönnum sínum við lítinn orðstír.
Peixoto kveðst mnnu náða alla óbreytta
hermenn í liði uppreistarmanna, en láta
herdóm dæma alla foringja. Verða
Þeir auðvitað allir skotnir eftir því.
— í Havaii er mjög ókyrt; búizt
við uppreisn af hálfu drottningar-sinna,
og hefir bráðabirgðarstjórnin við orð að
set ja herlög um land alt.
Samveldismonn hafa orðið ofan á
í sveitastjórnakosningum í Minnesota.
Múnudaginn 12. Marz :
—Dómsúrskurðr féll í fyrrakveld í
alsetnum rétti (“full court”) i máliil’u
um kosning Adams þingmanns frá
Brandon. Verjandi vildi fá frávísað
kærunni af því, að kjósendr þeir, sem
kierðu, hefði vantað á kjörskrá þá, sem
hagnýtt var við kosninguna. En sækj-
endr héldu því fram, að nöfn sin hefðu
skaðið á kjörskrá þeirri, er dómarinn
hafði staðfest á undan kosning, og ættu
Þeir ekki að gjalda þess, að nöfnum sin-
'un hefði siðar verið slept af skránni,
enda hefðu þeir unnið eið að kosningar-
rétti sínuin á kjördaginn og greitt at-
hvftdi. Réttrinn skar svo úr (tveir móti
einurn), að kærunni skyldi ekkí frá
vísa.
—Kossuth, in ungverska frelsis-
hetja, er nú mjög þrotinn að heilsu og
*er dag-hnignandi.
" James Penrose er útnefndr Li-
cence Inspector (umsjónarmaðr vínveit-
mgaleyfa) í stað Mr. Clarks. Margir
hofðu búizt við að Mr. Andrés Freeman
(Islendingr, sem iengj }legr Verið ritari
VElj'f
HÆSTU VERÐLAUN a HEIMSSÝNINGUNN
■ CREAMH
BUONfi
mmm
IÐ BEZT TILBÚNA.
Oblönduð vinberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonia eða
Önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.
MmviKUDAG, 14.
Ekki við öðru að búast eftir atferli
bandaþingsins.
—Lávarðr og lafði Aberdeen ætla
að ferðast hér vestr um land í sumar.
Föstudags-morgun, 16. Marz.
—Bland-lögin vóru samþykt óbreytt í
efrideild bandaþingsins í Washington í
gær með 44 gegn 31 atkv.
—Hveiti-uppskeran í Argentina í
vor hefir verið in næst-stærsta sem
nokkru sinni hefir átt sér stað.
—Kossuth er dauðvona.
—Þingið i New Brunswick var sett
í gær.
—Kviðdómsmenn í máli Chamber-
lains (sem greiddi hér í Wpg. atkv. und-
ir fölskum nöfnum í haust) gátu eigi
orðið á eitt sáttir. Nýr kviðr verðr
þegar skipaðr.
frA löndum.
TINDASTÓLL, ALTA. 2. MARZ.
Herra ritstórij. —
Þótt héðan sé hvorki mikið né
markvert að frétta, þá held ég samt að
ég verði að draga saman í eina heild ið
helzta, sem við hefir borið, er að ein-
hverju leyti snertir íslendinga. I
Ileilevfar fólks og fénaðar í bezta
lagi: lengir legið rúmfastir né dáið
þennan vetr, en 2 börn fæðzt.
I’íðarfar hefir verið i8 inndælasta ;
fyrirfarandi daga þíður, svo sleðafæri
er á förum og má heita öríst, enda
flestir gripir hættir að þiggja hey þegar
blíðviðrið er. í dag er vestan stórhríð
og kuldi.
Félag hefir myndazt f Innisfail í
vetr, sem er að fá löggilding þessa dag-
ana, með $10 000 höfuðstól í hlutabréf-
um, hvert á $10. Stefna og áform þess
er, að búa til smér og osta fyrir bændr
og koma því á markaðina. Félagþetta
er samvinnufélag (cooperative) bænda.
Aðalstöð þess er InnisfaiL En nú eru
deildirnar orðnar 4, þar á meðal eru ís-
lendingar í þessari bygð ein deild. En
til þess að fá inngöngu i félagið, þurft-
um við að leggja fram 80 hluti og þægi-
legt hús fyrir aeparator (til að aðskilja
rjóman frá mjólkinni dag hvern) er síð-
an verðr sendr á aðalverkstæðið í Innis-
fa.il. En fremr þurftum við að bæta
við um 100 kúm, sem félagið ætlar að
útvega, með þeim borgunarskilmálum,
að kýrin borgi fyrir sig sjálf (með 75%
af hverju dollars virði, sem kýrin gefr
af sér í mjólk) og svo trygging fyrir að
þær verði borgaðar.
Á félags-listann eru komnir 32 eða
33, en 11 hlutir vóru þá i loforðam hjá
þeim sem ekki komu á fund, er aðal-
skrifari félagsins hélt 20. Febrúar síð-
astl. 10 eða 12 íslendingar hafa enn
ekki gengið í félagið með hluti. Eng-
inn utanfélagsmaðr, sem selr mjólk
ina eða rjómann, fær nein hlunn-
indi hjá félaginu, og J cts. minna
fyrir hvert smjörpund og J cent minna
fyrir hvert ostpund en félagsmenn;
ekki fá þeir heldr neinar kýr að láni
eða neitt með innkaupsverði, eins og
félagsmenn. Félagið skuldbindr sig til
að selja ost og smjör og taka 2 cts.
fyrir tilbúning og i sölulaun. Svo
ætlar það að verzla með vörur fyrir
bændr, svo sem gripi, svin og sauðfé
og koma því í peninga á heimsmark-
aðinum, eða þar sem sala er fyrir það.
Eg hefi ekki enn fengið að vita með
víssu, hvað margar kýr félagið þarf
að kaupa, en það skiftir hundruðum.
Gera þeir helzt ráð fyrir að kaupa
þær í Suðr-Manitoba, eða hvar helzt
sem þær verða á boðstólum, nema
hjarðkýr ætla þeir ekki að taka. Hald-
ið þið ekki, landar góðir, sem búið í
nýlendum Manitoba, og hafið nokkur
vagnhlöss af góðum mjólkrkúm, eink-
um í Nýja-Islandi, þar sem gripafjöldi
er sagðr mikill, að það væri gott fyr-
ir ykkr að reyna að komast að samn-
ingum við þessa menn ? Þeir borga
með peningum út í hönd. Þeir fara
nú í þessum mánuði að gera fyrir-
spurnir. Og þið getið gert framboð
með því að skrifa Mr. Powell, busi-
ness Manager of the Innisfail Dairy
and Stock Co., Ltd., Innisfail, eða aug-
lýsa það í ensku blöðunum í Winni-
peg. Enn fremr má geta þess, að fé-
lagi þessu stjórna 9 “directors;” og
fyrir íslenzku deildina hlaut kosningu
Jón Jónsson Skagfirðingr. Hefir hann
húsbygginguna á sinn kostnað og leggr
sem hluti í félagið. Enginn einn má
eiga fleiri en 20 hluti í félaginu.
Afborganir á hlutunum eru 10%
þegar maðr sljiifar sig i félagið, við
löggilding þess 25% og eftir 3 mánuði
frá löggilding 25% af hverjum dollar
Svo eiga direetors að ákveða afborg-
anir ^á því sem eftir stendr eftir því
sem Vörf krefr. — Nú nenni ég eklti
að skrifa meira að sinni, enda held
ég nóg komið af svo góðu, þó margt
mætti fleira til tína, sem fréttnæmt
mundi þykja.
Yðar með virðing.
JÓHANN BjÖRNSON.
Bftirserift.
Nöfn deildanna oru:
Tindastóll, Penkold, Bowden og
Horse Shoe Lake, og svo aðalhöfuðból-
ið Innisfail: svo er Olds*, 20 mílur suðr
af Innisfail, á báðum áttum um að vera
sér eða ganga í félagið.
Siðan þetta var skrifað fæ ég þá
fregn, að i dag, 3. Marz, hafi stórkaup-
maðrinn Bursh i Red Deer sent nokkur
vagnhlöss af borðvið í sölubúð, sem
hann ætlar að láta reisa við hliðina á
smérgerðárhúsinu á Tindastól. Ef satt
er, þá er hann sá f.yrsti, sem setr hér
upp búð. Hann hefir nú búð í Red
Deer og aðra í Blindman.
J. B.
Minneota, Minn., 10. Marz 1894.
(Frá fróttaritara Hkr.).
Fundahöld: 5. þ. m. var 9. árs-
fundr "Verzlunarfélags Islendinga”
haldinn i Minneota. Á þeim fundi
gorðist ekkert sögulegt, nema að fé-
lagsmönnum var kunngert, að arðr
verzlunarinnar væri minni nú en
nokkru sinni áðr ; fundrinn ákvað að
hluthafar skyldu sjálfráðir (hver einn)
hvað við vexti væri gert, hvort heldr
þeir vildu gera þá að hlutabréfum eða
taka þá út í vörum, en i peningum
væri ekki hægt að borga þá. í nefnd
voru kosnir : Formaðr Joseph Joseph-
son, féhirðir Sigrbjörn Kristjánsson,
meðnefnd Joseph Arngrimsson, Arn-
grímr Jónsson, Vigfús Andrésson, Jó-
hann V. Josephson, Pétr Vigfússon.
Samdægrs hélt nefndin fund og réð
fyrir verzlunarstjóra G. S. Sigurðsson
og aðstoðarmann Sigurð Vigfússon.
Fyrverandi verzlunarstjóri F. R. John-
son er í þann veginn að byrja verzl-
un fyrir sjálfan sig.
K; .-kjumAl: Iteir sem börn eiga
hér nú, á fermingaraldri, kusu heldr
að séra B. B. Jónsson fermdi þau, hedr
en að N. S. Þ. gerði það og var þar
með hérvorutími hans lengdr frá 10.
Febrúar og fram yfir páska; til að
launa honum fyrir þann tíma, voru
samskot tekin, og lögðu til bæði ut-
an og innansafnaðarmenn. Svo lítr út,
sem séra B.B. Johnson vaxi alt af í áliti
hér, bæði hjá Islendingum og annara
þjóða mönnum.
Það sem af er af þessum mánuði
hafa verið bliðviðri; sumir hér farnir
að hería akra.
Hnausa P. 0., Man., 5. Marz 1894.
(Frá fregnrita Hkr.).
Febrúarmánuðr hefir verið mjög
mildr yfir höfuð (nema 19. og 20.) og
þaö svo, að elztu menn nýl. muna
ekki eftir mildari Febrúarmánuði hór.
Þann 25.—28. Febr. og 1.—3. þessa mán.
hefir snjór sigið til þriðjunga af sól-
bráð.
Skemtisamkomu hélt kvennfél. á
Gimli 10. f. m. Þar var tombola. þar
var söguupplestr og þar var flutt kvæði,
og endað með danzi.
Kökust uröar' og danssamkoma var
haldin í Mikley 17. f. m.
Skuggasveinn var leikinn við Fljót-
ið (að Lundi) 28. f. m. Skemtun var
þar minni en til stóð, því sá brást;
sem hafði lofað að stjórna söng og
skemta með hljóðfæri.
12. f. m. hélt lestrarfélag Breið-
víkinga, “Norðrljósið,” ársfund sinn,
átti það þá í sjóði rúma $20.00.
24. f. m. brann íveruliús Guðvarð-
ar bónda Hannessonar, Árnes P. O.
Gimli sveit átti $1375,98 að frádregn-
um skuldum, 1. Janúar 1894.
O. G. Akraness.
Icelandic River, 3. Marz 1894.
Heiðraði ritstjóri Hkr.
Fáein orð verð ég að skrifa þér
að norðan, því ýmislegt ber við, eins
og við má búast, þótt fólk fari hægt.
Tíðarfarið er gott um þessar mund-
ir ; undanfarandi daga hefir verið hita-
blíða, sunnanvindr og sólbráð á daginn.
Almenn heilbrigði er að kalla má.
Fremr hægt miðar áfram pöntun-
arfélagi þ\a, er St. B. Johnson stofnaði
fyrir nokkru. Bændr eru hvorttveggja
bundnir hjá Kr. F. á klafa þrælsótta
og báginda, og sljóvir að sjá nytsemi
sliks fyrirtækis sem pöntunarfélags.
Tortrygnin gamla á og þar hlut að
*) Olds hefir $2 000 í hlutabréfum og
600 kýr.
máli, sem er eitt af einkennum ísl.
þjóðernis, því þeir eru hræddir um að
einhver kunni að hafa gott af því hka,
aðrir en þeir sjálfir, og þora ekki að
trúa nokkrum manni fyrir vörum sín-
um. Vilja svo heldr af tvennu illu
vinna til að bera sinn klafa svínbeygð-
ir og lotnir undir oki og kúgun kaup-
manna. Verði nokkuð úr þessu félagi
annað en nafnið tómt, er það að þakka
St. B. J., sem fyrstr rumskaði við
bændum. í félagið eru komnir um
20 bændr, en kraft vantar til að geta
þegar tekið til starfa; þó batnaði út-
litið stórum nú á siðasta fundi, sem
haldinn var í gær.
Hér hefir dottið ólundar-dintr í
söfnuðinn við Good-Templara félagið,
og hafa rétttrúaðir sagt sig úr bind-
indisfélaginu, af þvi, að Good-Templ-
arar koma saman einu sinni í viku
og hafa dálitlar skemtanir að fundar-.
lokum, eins og alment er siðr. Rétt-
trúaðir kalla það ljótan sið, og vilja
ekki vera i hóp bersýndugra, og segja
sig því úr félaginu. Það sagði einu
sinni páfi einn á kyrkjuþingi nokkru
eitthvað líkt þvi, að ekki skyldi afla
fé í guðskistuna með fíflslegu hjali eðr
gárungahætti, eðr nokkru sem væri
ósæmilegt, svo sem danzi o. s. frv.
Þessu rétttrúnaðar-guðspjallfhafa guðs-
börnin hérna gleymt, með því að það
var ritað í "Sam.”, en ekki í hjörtu
þeirra. Þeir hafa því nýlega leikið
Skuggasvein og fengu húsfylli. Leik-
endum tókst eins og við var að bú-
ast af lúnu og öldruðu bændafólki úti
á landi, sem aldrei eða sjaldan hefir
séð leikið, vantar allan útbúnað og
jafnvel tíma til að æfa sig. Sannast
að segja var leikið eftir vonum eða
alt að því. Ég heyrði menn segja, að
það léki hver sem næst sjálfan sig,
en hafi svo verið, þá hefi ég ekki á-
stæðu til að vera hrifinn af fólkinu,
því ekkert bar á taugunum í mér eft-
ir leikinn, og jafnvel þótt vel væri
sungið. Sumum tiltektasömum náung-
um þótti fremr ófimlegt af söfnuðin-
um að fara að leika “Skuggasvein,”
ið mesta guðlast, sem til er á prenti
á íslenzku, til að styrkja með því mál-
efni guðs. En ég forsvara það í anda
safnaðarins og segi, að tilgangrinn
helgar meðalið.
Herra G. Eyjólfsson þoldi ekki
lengr ofstæki safnaðarins og sagði sig
úr söfnuði og nokkrir með honum,
eftir að hafa tekið málstað Good-Templ-
ara og hrakið vansæmisáburð safnað-
arkarla.
Bréf hr. G. E. í "Þjóðólfi” hefir
vakið mikla eftirtekt hér neðra, og
er hann af flestum álitinn heldr moiri
maðr fyrir.
G. E. er maðr, sem fólk má til að
taka til greina. Hefir J. Ó. sýnt það
með viðrkenningu þeirri, sem hann
gefr honum, og er það ekki minst virði
fyrir G. E. Ekkert er þó átakanlegri
sönnun fyrir sannleiksgildi bréfsins, en
það, hvernig Lögberg tekr í það mál.
“Slúðr” og “bull” er vana viðkvæði rit-
stjóra þess.þá er hann getr eklti hrakið.
en á að hrekja samkvæmt stefnu blaðs-
ins.
Einnig hefir bréf hr. Þorláks Þor-
finssonar frá Hallson "P. O. vakið at-
hygli hér, og gleðr það marga, hversu
frjálslynt að kyrkjufélagið er að verða ;
að sönnu trúðu menn því illa fyrst og
héldu missögn, en eftir að séra Friðrik
ritaði, trúðu allir; það þykir ætíð mik-
ils virði, að fá vottorð slíkra snáða sem
hann, er og það sérstaklega af því það
mál kom honum svo við, og enginn gat
vitað betr um það en liann. Það kom
sér mjög vel að fá þær línur frá honum,
af því ýmsir voru svo vantrúaðir á
frjálslyndi kyrkjufélagsins; auðvitað
trúðu því allir sannkristnir strax, en
hinir efablöndnu siðr. Með þessum lín-
um mínum fylgir lukkuósk til kyrkju-
félagsins með núverandi stefnu þess frá
oss Nýíslendingum og sérstaklega inni-
legt hjartans þakklæti til séra Friðriks
fyrir þessa stóru vegabót á lífsins vegi.
Það þurfti að breikka dyrnar, svo allir
kæmust inn, og oss sýnist ekki betr al-
þýðu-græningjunum en að það sé búið
nú.
Hvað útgjöldum viðkemr i kyrkj-
unnar þarfir, þá sýnist mér það kristi-
legt, að einblína ekki á kostnaðinn,
heldr “gjalda eftir þörfum”. Himna-
ríki er í nánd, og enginn veit hve lengi
hann fær erfiðað, og því er ekki vert að
"einblína á kostnaðinn”.
Kristni maðr ! Gef þú kyrkjunni
(þ. e. prestunum) í dag alt sem ;þú átt,
og ber ekki umhyggju fyrir morgun-
deginum.
Eleyg þér í arma forsjónnrinnar,
hún mun annaðlivort gefa þér brauð,
eða þá kristilegan píslarvættis lior-
dauða, sem hafi hæsta gildi fyrir rétt-
lætinu.
S. B. Benedictsson.
Orða-belgrinn.
[Öllum, sem sómasamlega rita, er-
velkomið að “leggja orð í belg;” en nafn-
greina verðr hver höf. sig við ritstj.,
þótt ekki vilji nafngreina sig í blaðinu.
Engin áfellis-ummæli um einstaka menn
verða tekin nema með fullu nafni undir.
Ritstj. afsalar sér allri ábyrgð á skoðun-
um þeim, sem koma fram í þessum bálki]. -
Jón Ólafsson ritstjóri
og
Þingvalla-paradísin.
í ‘Heimskringlu’ 17. þ. m. er ritgjörð'-
með yfirskrift: “Þingvalla-paradísin”..
Meðferð lánsfélaganna á Islendingum.-
Hvernig farið er að flá menn lifandi.
Nefnd rítgjörð er þannig úr garði
gerð, að það væri í hæsta máta órétt að
láta hana óátalda,
Fyrst er þess getið, að Hkr. hafi'
verið skömmuð fyrir að vara menn við
“Þingvalla-pestinni”, sem tveir landar
í Winnipeg hafi gert sér að atvinnu-
vegi að útbreiða o. s. frv. Ég hefi
nokkrum sinnum tekið eftir pistlum í
Hkr., þar sem Þingvalla- og Lögbergs-
nýlendur hafa verið málaðar sem alls
óhæfilegr verustaðr fyrir menn.
Auðvitað hefir enginn af þessum pistl
um verið á rökum bygðr: það hefir ætíð
gægzt út á milli linanna, að hér væri
um menn en ekki málefni að ræða; þó
hefir það aldrei fyrr en nú verið sagt
berum orðum. Auðvitað hefi ég á—
stæðu til að álíta þá umsögn ritstj. ó-
merka. Það hefir alls enginn íslenzkr
agent eða launaðr starfsmaðr verið í
Winnipeg síðasthðin 8 ár, en þar hafa
tveir íslendingar fremur öllum öðrum
leiðbeint endrgjaldslaust þeim íslending-
um, sem hingað hafa flutt, og oft haft
mikil ómök því viðvíkjandi; enda er ég
sannfærðr um, að flestir, ef ekki allir,
Islendingar, sem hingað hafa flutt,
munu minnast þeirra með þakklæti
fyrir röggsamar eg einlægar leiðbein-
ingar. Ritstj. getrþess, aðJensJóns—
son hafi móttekið $400 lán frá Canada
Settlers Loan & Trust Cc, •* Limiæd.
Það er greinilega sýnt, í hverju lánið >
hafi verið veitt, og ég sé ekkert við þac\,-
að athuga. ■
Þar næst er þess getið, að J. J. hafi'
grafið sjö brunna á landi sínu, að meðal-
tah 50 feta djúpa.
Hér er auðsjáanlega verið að gera
J. J. nPP orð, því óhugsandi er að hann
hafi talað neitt þessu hkt, þar sem hann
gróf þrjd brunna, sem alhr til samans
voru—segi og skrifa—sexlíu fet fet á
dýpt.
I’á kemr reikningr J. J. við fél.
og jafnframt er gefið í skyn, að sumt af
gripunum muni hafa fallið úr hor hjá
umboðsmanni fél., Mr. J. G. Thorgeirs-
syni.
Viðvikjandi gripaverðinu er þess
að gæta, að frá þeim tíma, sem J. J.
skilaði gripum félagsins og þangað til
hægt var að selja þá, hefir vetrarfóðr
hagaga.nga og sölukostnaðr hlotið að
verða nálægt $50. Líka er mér kunn-
ugt, að annar sá uxi, sem um er að
ræða, hafði skömmu áðr en hann var
seldr tekið sjúkdóm,er gerði hann einsk-
is virði. En fremr er þess að gæta, að
1891 voru nautgripir hér í mjög háu
verði, en 1893 i afar-lágu verði, svo mér
sýnist verð það, sem J. J. er reiknað
fyrir gripina, vera nijög sennilegt. In-
ar “óseljandi” 13 (sauðkindr—ekki 14
kindr; það var talan sem J. J. meðtók,
en ekki su er hann skilaði—eru nú seld-
ar fyrir $65. Félagið telr sér sjáanlega
ekki landið, annars hefði þess verið get-
ið í reikningnum.
Alt sem félagið hefir móttekið frá
J. J. ,verðr þannig $125,00. Útlegg fél.
til J. J. aftr á móti f Maí 1891 $400.
Nú vil ég spyrja : hvor er fleginnr
Jens eða félagið ?
Það sem ritstj. gefr í skyn, að grip-
ir lánfélagsins, sem voru í umsjá J. G.
Thorgeirssonar.hafi horfalhð, er vægast
talað visvilandi ósannindi. Af 100 grip-
um, sem Mr. J. G. Th. geymdi fyrir
félagið, misfórust að eins 7 (2 fentu í
kafaldsbyl i Okt. 1892, og 5 drápust um
vetrinn 1892 og ’93 úr kvillum, sem ekki
áttu skylt við hordauða, t. d. 3 kýr um
burð). Þessi umræddi vetr er þó sá
harðasti, sem komið hefir hér um síð-
astl. 11 ár, og J. G. Th. alls óviðbúinn
að taka á móti jafn-mörgum gripum
fyrir fél. og raun varð á, og t. d. um
kostnað þann er liann varð að hafa, þá
keypti hann tvö vagnhlöss (Car loads) *
frá Vestbonrne, Man., til þess að koma
gripum fél. f gegnum harðindin. Rit-
stjórinn auðvitað byggir ]iessa umsögn
sína á annara orðum og verðr því ekki
beinlínis sakfeldr fyrir hana, en eftir-
tektavert er, live samvaldir menn það
eru, sem ritstj. byggir á umsögn sína
um þessa bygð.
*) Af hverju ? Ritstj.
(Niðrl. á 4. bls.).