Heimskringla - 07.04.1894, Side 2

2
HEIMSKRINGLA 7. APRÍL 1894.
Heimskriugla
kumr út á Laugardögum.
The Heiraskringla Ptg. & Publ. Co.
útgefendr. [Publishers.]
Verð blaðsins í Canada og Banda-
ríkjunum :
12 mánu'Si $2,50 fyrirframborg. $2,00
6 --- $1,50 ----- — $1,00
3 --- $0,80; ---- — $0,50
Ritstjórinn geyrnir ekki greinar, sem
eigi verða uppteknar, og endrsendir
þær eigi nema frímerki fyrir endr-
sending fylgi. Ritstjórinn svarar eng-
um brófum ritstjórn viðkomandi, nema
í blaðinu. Nafnlausuin brófum er
enginn gaumr gefinn. En ritstj. svar-
ar höfundi undir merki eða bókstöf-
um, ef höf. tiltekr slíkt merki.
Uppsögnógild að lögam, nema kaup-
andi sé alveg skuldlaus við blattið.
Ritsjóri (Editor):
EGGERT JÓHANNSSON.
Ráðsmaðr (Busin. Manager):
J. W. FINNEY
kl. 9—12 og kl. 1—6 á skrifst.
Peningar sendist í P.O. Money Or-
der, Registered Letter eða Express
Money Order. Banka-ávísanir á aðra
banka, en í Winnipeg, eru að eins
teknar með aflföllum.
653 Pacifíc Ave.
(McWilliam Str.)
Ný-bygða-fýknin.
í>að var að flestra áliti gallalítið
svæði þessi nýja bygð íslendinga fyr-
ir vestan Manitoba-vatn. í öllu, er um
það svæði hefir verið ritaö í blöðun-
um, hefir verið dregið yfir ókostina,
svo að ókunnugir meni» máttu vel
ætla að þeir væru engir, eða þá svo
litlir, að þeirra væri ekki getandi.
En nú er það fram komið, að svæði
þetta er ekki gallalaust, ekkert líkt
því. Af grein herra I. Ó., er prentuð
var í síðasta blaði Hkr., verður ekki
annað ráðið, en að þar séu töluverð-
ir ókostir, (jldungis eins miklir eins
og í flestum eldri bygðunum, sem meira
en nóg landrými hafa um mörg ókom-
in ár, og sem enn eru of fámennar
til þess að íbúarnir geti orðið nokk-
urra verulegra þæginda aðnjótandi.
Ef til vill koma einhverjir fram
til að sýna, að I. ó. sé ranglátur dóm-
ari. Ef hann væri að lasta þetta svæði,
og andæfa innflutningi þangað, væri
máske ástæða til að rengja framburð
hans. En hann er ekki að lasta það.
Hann segir blátt áfram frá ókostum
landsins á vatnsströndinni, og bendir
svo á, að betra land muni vera lengra
vestur, fjær vatninu, enda þótt sú
skoðun gægist fram jafnframt, að
svæði það sé ónumið enn af því að
skógur sé þar svo mikill og örðugt
að byggja vegi. Samt sem áður mæl-
ir hann fremur með en móti þessu
svæði, og af því að hann gerir það,
er ástæða til að ætla, að frásögn hans
í heild sinni sé alveg rétt.
Spursmálið er, hvort þessi ný-bygða
eftirsókn er ekki orðin of mikil ?
Auk þessarar nýustu, eru nú í
Manitoba-fylki og laust utan við landa-
mæri þess, 5 islenzkar nýlendur og í
öllum meira og minna ónumið land.
Það sýnist því engin brýn nauðsyn
til bera, að vera að berjast við að stofna
þessa síðustu, í mýrunum með fram
Manitoba-vatni, eða úti í skógi 8—12
milur frá vatninu.
Það er að minsta kosti ástæða til
þess fyrir þá, sem kynnu að hugsa
um að nema land úti i veglausum
skógi fyrir vestan Manitoba-vatn, að
athuga vel fyrst, livort ekki væri skyn-
samlegra að nema land í Nýja-íslandi.
Landrými er þar nóg, ónumin lönd
þar sumstaðar alveg á vatnsbakkan-
um og í hrönnum í 1—3 mílur frá
vatni, Þeir, sem þangað flytja þurfa
því engar “8—12 mílur til að sækja
sér björg,” eins og þeir mega búast
við, sem nema land í skógunum fyr-
ir vestan Manitoba-vatn, samkvæmt
áætlun I. Ó. Vegir eru vondir í N,-
ísl., því neitar enginn, en þeir eru þó
til, og víðast hvar slarkfærir, og á
hverju ári eru þeir eitthvað bættir.
Fylkisstjórnin er skuldbunkin að halda
áfram vegavinnunni á aðalveginum,
og það eru miklu meiri likur til, að
hún geri eitthvað við N.-Isl. veginn i
sumar, heldur en til þess að miklu fé
verði varið til að gera braut, eða
brautir um skógin fyrir vestan Mani-
toba-vatn, þar sem bygð er svo lítil
enn og vegagerð ekki byrjuð. Að
stjórnin hafi lofað einhverju í þá átt í
sumar, má vel vera, en það gerir engan
mun. Hún hefir svo oft gengið á bak
orða sinna, að það eru lítil likindi til
að hún endi þessi, þegar hún hefir
veitt jafn-litla upphæð til vegagerða
og hún hefir gert í ár. Hvaðvegiog
fjarlægð frá vatni snertir, þá er N.-
ísl. spursmálslaust betra landnáms-
svæði nú, en þetta, er I. Ó. lýsir, og
hvað fiskmergð snertir, þá segir það
sig sjálft, að hún er og verður meiri
í jafnstóru vatni og Winnipeg-vatn er,
heldur en í Manitoba-vatni. Sem fram-
tíðar veiðistöð er því Winnipegvatns-
ströndin miklu betri.
Hvað landgæði snertir, þá er efa-
samt hver vatnsströndin er betri.
Landgæðunum við Manitoba-vatn hefir
mikið verið hrósað, en það sannar ekki
að þau séu þar meiri en í meðallagi.
Að landgæði séu lítil í N.-ísl., hafa
nokkrir sagt, en ummæli sumra þeirra
eru algerlega ómerk, eins og t. d. um-
mæli Sigfúsar Eymundssonar í þá átt.
Það sem allur fjöldi manna hefir sett
út á N.-ísl. er skógurinn og bleytan.
Sannleikurinn er, að jarðvegurinn í N.-
ísl. er yfir höfuð að tala alveg sá
sami og hvervetna á Rauðárdals-slétt-
unni, og jarðvegurinn á þeirri sléttu
er alment viðurkendur endingarbetri,
en á hálendinu vestra. Bleytan í jarð-
veginum, sem svo margir kvarta um,
sprettur nærri alstaðar af skóginum,
en ekki af láglendi, þvi nýlendusvæð-
ið alt er öldumyndað, og mundi þykja
fullþurt væri skó^urinn burtu.
Skógur er líklega, og sjálfsagt, meiri
í N.-ísl. heldur en fyrir vestan Mani-
toba-vatn. En þó er ekki því að leyna,
að hugmynd margra um hann er ekki
rétt. Eldurinn, sem æddi um ný-
lenduna um árið, eyðilagði stóra fláka
af skóginum, svo að útlitið er nú alt
annað en um árið, þegar útstraumur
manna var mestur þaðan. Hérlendir
menn, sem á annað borð hefðu hug
á jarðyrkju, mundu ekki verða lengi
að fá upp all-laglega akra á sumum
stöðum í nýlendunni. Því þar eru ó-
neitanlega til blettir, sem útheimta
litið meira en hrísljá og sterkan plóg,
til þess að breyta hríslandinu í arð-
berandi akur og engi.
Ef það er nú nokkurn vegin svipað
með landkosti á báðum stöðum, og þó
skógurinn kunni að vera mun meiri
í N.-ísl., en í hinni fyrirhuguðu ný-
lendu fyTÍr vestan Manitoba-vatn, þá
verður þvi ekki neitað, að N.-ísl. er
æskilegri bústaður. Þar er all-þétt
bygð fyrir, sveitarstjórn á komin, skól-
ar margir og í góðu lagi, verzlanir
upp komnar og markaður fyrir hvað
sem framleitt er talsvert nær búend-
um og þar af leiðandi að minsta kosti
eins góður og hann er fyrir vestan
Manitoba-vatn. Alt þetta vantar æfin-
lega að hálfu eða öllu leyti á frum-
býlings-árum manna i fámennri bygð,
nema hún sé því nær járnbraut.
Alt þetta þurfa þeir gaumgæfilega
að athuga, sem hafa í huga að flytja
út á skógland, 8—12 mílur fyrir vest-
an Manitoba-vatn. Jafnframt þurfa
þeir og að athuga afstöðuna — fyrir
framtiðina, því Ameríka er framtíðar-
innar land. Verður það þá fyrst fyrir,
að Winnipeg er og verður aðalmark-
aður fylkisins og þess vegna æski-
legast að vera sem næst þeim mark-
aði. I þvi efni, ef engu öðru, er N.-
ísl. betur sett en nokkur önnur ný-
bygð ísl. — hún er næst Winnipeg.
Ef landgæðamunur er lítill eða
enginn, þá hafa Islendingar ilt eitt af
þessu aý-lendu fargani. Þeir dreifasj
svo, að pólitísk áhrif þeirra geta ekki
orðið teljandi. Þeir eru pólitísku stjórn-
flokkunum gleymdir, og ekkert veru-
legt tillit tekið til þeirra — nema rétt
á undan kosningum, en það tillit er
verra en ekki neitt.
Toll-niðurfærslan.
Það er að búazt við því, að þeir sem
fyrst og fremst hugsa um að steypa úr
völdum stjórnarflokki þeim er situr við
stýrið í Ottawa, þyki lítið til tollbreyt-
inganna koma. I sinn hóp þykir fyrir-
liðum andvígismanna, ef til vill, of
langt gengið, þykir vindur tekinn úr
seglum þeirra, en sýna áhangendum
sínum að eins fram á, að niðurfærslan
sé allsendis ónóg. En mundu nú
fyrirliðar liberal-flokksins hafa orðið
stórhöggari sjálfir? Laurier sjálfur
hefir oftar en einu sinni sýnt fram á, að
tollurinn hljóti að fara smálækkandi,
að óendanleg verzlanahrun leiddu af
þvi, ef honum væri svift af snögglega.
Sama hafa undirforingjar hans tekið
fram, hvað eftir annað, á fundum með-
al kjósendanna út um sveitir. Það setn
þeir á slíkum fundum segja er að lík-
indum nær því að vera skoðun þeirra,
heldur en það sem þeir segja í ræðum
sínum á þíngi, þegar aðalatriðið er, að
kveikja óánægju með aðgerðir núver-
andi stjórnar.
Tollaður varningur aðfluttur til
Canada á síðastl. árivar fylldega í með-
allagi, að því er samlagða verðhæð snert
ir, og þó var tollurinn á þeim varningi
ekki nema $21 millíón. Þegar svo af
þeirri upphæð er feld $li millíón, þá
hlýtur öllum sannsýnum mönnum að
koma saman um, að niðrfærslan sé
sanngjörn og ekki við henni meiri að
búazt í einu. Þess er líjfa gætandi, að
niðurfærslan er áframhaldandi. Hun
heldur áfram með hraða, það svo, að
með þessari nýjustu er niðurfærsla tolls-
ins á síðastl. 3 árum orðin samtals nær
$5 millíónir. Verði þannig haldið á-
fram, verður ekki langt til þess að
verndartollrinn ósjálfrátt umhverfist í
tekjutoll. Því verðr ekki neitað, að
þetta er stefnan nú, að því er séð verðr.
Og á meðan liberal-flokks-stefnan er hk
og hún er nú, og á meðan forvigismenn
þess flokks viðrkenna óhugsandi að
svipta tollinum burt i einum svip, þá
hlýtur allur þorri fylgismanna þess
flokks að vera ánægðr með þessa áfram-
haldandi niðrfærelu tollanna. Þeir
sem sagt eru og hljóta að vera undan-
skildir, sem eigin hagsmuna vegna róa
að þvi öllum árum. fyrst og seinast, að
ákveðnir menn og eingir aðrir skipi
stjórnar-bekkina. Þeir geta vitaskuld
ekki orðið ánægðir með neitt sem and-
stæðingar þeirra gera.
Hvað Manitoba-menn snertir. þá
hafa þeir ástæðu til að vera stjórninni
þakklátir, þvi það leynir sér ekki, að
hún hefir tekið greinilegt tillít til sléttu-
búanna. Hveitibændurnir, sumir þeirra
að minsta kosti, mundu auðvitað hafa
kosið að tollurinn á akuryrkju-vélum
hefði verið lækkaður enn meir, hefði
helzt kosið að hann hefði verið afnumin
alveg, eins og fyrirhugað er i Banda-
ríkjunum nú. En þess er þó gætandi,
að tollurinn á þeim er nú að eins 21%
hærri en hjá liberal-flokknum undir
stjórn McKenzies um árið. Hann lagði
17J% á akuryrkjuvélar og var þó eng-
inn verndartollamaður. Og hvað af-
nám tollsins á þessum vélum í Banda-
ríkjunum snertir, þá er þess gætandi,
að Bandaríkjamenn hafa ekki tífalt
mannfleiri og auðugri nábúaþjóð en
þeir sjálfir eru til að verjast. Þeir hafa
ekki ástæðu til að óttast samkeppni
Canadamanna í þessari grein verzlun-
arinnar, en það þurfa Canadamenn að
óttast af hálfu Bandaríkjamanna. Sama
er að segja um hveitibands-toll'nn, að
hveitibændurnir mundu hafa kosið að
hann hefði verið afnuminn, að minsta
kosti lækkaður enn meir. Hins vegar
var naumast væntanlegt að stjórnin
feldi hann á þessu þingi, þar sem hún
feldi hann svo mikið í fyrra.
Miklu meiri ástæða er fyrir menn
að kvarta yfir, að steinolíu-toUurinn
var ekki afnuminn. Um það hafði al-
mennt verið beðið og menn gerðu sér
vonir um að þær bónir mundu hrífa.
Og það hefði verið gert fyrir aUa að af-
nema þann toll, en ekki fyrir bændur
eina eða annan sérstakan flokk fylkis-
búa. SteinoUuna brúka allir og stein-
ohan verður hér alt af í háu verði vegna
fjarlægðar frá oUubrunnunum, á meðan
enginn byrjar að draga hana úr innvið-
um Norðvestrlandsins, þar sem hún er
sögð að vera í ríkum mæli. Ættu menn
von á hagnýting þessara vestlægu oUu-
náma innan skamms og þar af leiðandi
að olían yrði ekki dýrari en í Ontario,
þá mundu fáir kvarta undan toUinum.
En nú er engin viss von á slíku. Að
stjómin hafi einhverra ástæðna vegna
ekki séð sér fært að afnema steinolíu-
toUinn í þetta skifti, en þó haft vilja
til þess, sézt bezt af þvi, að hún kvaðst
hafa samið svo viðoUu-félögin í Ontario,
að þau ætli að koma upp olíuforðabúr-
um hér vestra næstk. sumar og selja þá
oliu enn ódýrar en nú.
En öll sú óánægja, sem kann að
spretta upp hér vestra af því stjórnin
hefir ekki gert nógu mikið, vegur ekki
upp á móti þvi er hún tók aUan toU af
borðvið. Það er allra hagur, eins þeirra
sem ekki komast hærra en að borga
leigu eftir hús, eins og þeirra, sem
byggja þau og eiga. Borðviðr aUur hef
ir verið tilfinnanlega dýr hér á slétt-
lendinu, og til þess hefir toUurinn ó-
neitanlega hjálpað á tvo vegu. Timi'r-
salarnir hafa tollsins vegna getað liald-
ið borðviðnum í því verði er þeim sýnd
ist, og af þvi lítiU viður fluttist sunnan
úr Minnesota vegna tollsins, gat Cana-
da Kyrrahafsfél., er einveldi hefir á
flutningi borðviðar, bæði að austan og
vestan, haldið flutningsgjaldinu í hvaða
verði sem því þóknaðist. Með afnámi
toUsins er öUu þessu syift burt. Timb-
ursalar í Minneapolis hafa þegar gert
ráðstafanir um að reka timburverzlun
hérmegin landamæranna. Járnbraut-
irnar báðar, er liggja þangað frá Win-
nipeg, hika naumast við að setja flutn-
ingsgjaldið lágt. Þar af leiðir aftur að
Can. Kyrrah,íél. neyðist til að færa nið
ur svo miklu nemi flutningsgjald sitt á
borðvið, bæði austan frá Skógavatni og
vestan frá British Columbia.
Tollafnámið á borðvið er meira
virði fyrir slé^tubúana í heild sinni,
heldur en niðurfærsla toUsins á öUum
öðrum vörutegundunum tU samans.
Hversu miklir peningar það eru i vasa
manna, er ekki gott að segja, en óhætt
er að segja að það skiftir hundruðum
þúsunda doUara á hverju ári.
Greenway-málgögnunum hér í bæn
um þykir Utið til toll-niðurfærslunnar
koma. Yið því var Uka að búast. For-
ustu-blað liberala, Globe í Toronto, er
þeim mun sanngjarnara, að það viðnr-
kennir að toUurinn hafi að aU-miklu
leyti verið sniðinn eftir þörfum Norð-
vesturfylkjanna. Þau segja minna um
það, hvað Greenway hefði getað gert til
að lækka flutningskostnað með járn-
brautum, sem ekki er síður tilfínnan-
legur en tollurinn. Flutningurinn t. d.
á hverjum 1000 fetum af borðvið frá
Rat Portage til Winnipeg, 132 mUur,
kostar $3,50. Flutningurinn á 1000 fet-
um af borðvið frá Ottawa til Montreal,
120 mílur, er $1—hjá sama félagi. Af
því slzt, að menn hér borga þrefalt
hærra flutningsgjald en meðborgarar
þeirra eystra fyrir sömu vegalengd, og
er það góðum mun verra en tollurinn.
Það er vandaUtið fyrir fylkisstjórnina
að afstýra þessu ráni, ef hún bara vill,
en alt tU þessa hefir hana vantað vilja.
Bland-lögin.
Einu sinni enn hefir Cleveland for-
seti sýnt stefnufestu sina. Með því að
synja Blandlöguuum staðfestingar liefir
hann ef til vill sett flokk sinn í hættu
þegar kosningar næst fara fram. En
af þvi hann skoðaði princip Bland-
laganna rangt, hikaði hann ekki við
að fella þau, án tiUits til flokkskift-
inga þar af leiðandi. Vesturrikin öU,
er mest framleiða af silfrinu, rísa að
líkindum öndverð gegn þessu tiltæki
hans, og verður það eins víst demó-
krötum til faUs i næstu kosningum.
Almenna skoðunin í þeim ríkjum er
sem sé, að staðfesting Blandlaganna
hefði hjálpað til að Ufga silfurnámu-
atvinnuna, en það mun vera misskiln-
ingur einn.
Alt, sem þessi Bland-lög fóru fram
á, var, að gefa út $55 mUj. af seðil-
peningum innleysanlegum með shfri,
því silfri, er enn liggur ómyntað í
fjárhirzlunni. Á meðan Sherman-lög-
in voru í gildi, frá því 14. Ágúst 1890
til 1. Nóv. 1893, hafði stjórnin keypt
silfur fyrir $154 milj., eða nærri því,
af seðilpeningum innleysanlegum í guUi
eða silfri. Silfurverðið á þessu tima-
bili fór altaf lækkandi, var að meðal-
tali 81 cents hvert doUarsvirði árið
1890, árið 1891 um 76 cts., árið 1892
UtiUega yfir 67, og 1893 sem næst 60
cents hvert doUarsvirði. Af þessu leið-
ir þá, að þetta $154 milj. virði af silfri
í fjárhirzlunni er svo mikið að vöxt-
unum, að úr því má mynta að minsta
kosti $209 milj. Af þessum 209 milj.
eru nú þegar út komnar $154 milj.
(í seðilpeningunum, er silfrið var keypt
fyrir) og er því eftir að gefa út $55
milj., og þær viU Bland fá. Að hann
bað ekki um mótun silfursins sjálfs
kom til af því, að það mundi taka
fleiri ár að móta $209 milj. af silfur-
doUurum, og þeir þar að auki aUs
ekki eftirsóknarverð eign, en stjórnin
er í peningaþröng, vegna tekjuhalla.
Þvi bað hann um framhaldandi útgáfu
seðilpeninga, er innleysast skyldu með
þessu silfri, er Uggur arðlaus eign í
fjárhirzlunni. Þegar þess er gætt, að
núverandi verð siltursins er fyrirlíggur.
er ekki nema $110 milj. í mesta lagi,
þó stjórnin hafi borgað það með $154
milj., þá sýnist innlausnartryggingin
léleg fjrir $209 milj. virði af seðil-
peningum, gefnum út með þennan
sUfurhaug einungis fyrir bakhjaU.
Þegar þannig er ástatt, er ekki
gott að sjá, á hverju silfurríkja-menn
byggja þá ætlun, að staðfesting þess-
ara laga mundi hjálpa þeirra föUnu
silfurnámum. Astæðuna sýnist alveg
vanta, úr því Bland fór ekki fram á
að seðilpeninga-útgáfan færi fram úr
nafnverði (í mótuðum peningum) silf-
urs þess, sem íyrirliggjandi er.
Fargjalds-lánin
Green way stj órnarinnar.
Eins og áðr hefir verið á vikið hér í
blaðinu hefir fyrv. ritstjóri þessa blaðs
ritað talsvert um þetta mál í enska
dagblaðinu “Nor’-Wester.”
Varnarmenn Greenways fóru und-
an i flæmingi og með flækjum, buðu
þó að sýna frumsamninga við vestrfar-
ana og önnur skjöl málinu viðvíkjandi
á skrifstofu Mr. McKellars, skrifstofu-
stjóra Greenways. Jón fór þaugað við
vitni, og þá vóru engir frumsamningar
þar til, eins og þó hafði verið boðið að
sýna. En hann fékk að sjá skrá yfir
aUa þá, sem fengið hefðu lán hjá Bea-
ver-línunni og Manitobastjórnin geng-
ið í ábyrgð fyrir.
Þá skýrði Jón frá því opinberlega,
að sér væri kunnugt um, að margir af
þeim, sem BeaverUnan taldi til skuld-
ar fyrir, hefðu ekki þegið eins cents
lán né styrk.
“Lögberg”, og W. H. Paulson í
ensku blaði, héldu því fram, að Jón
færi með buU og ósannindi og skoruðu
á hann að nefna nafn nokkurs manns,
sem talið væri til skuldar fyrir á skrá
stjórnarinnar, en hefði ekki fengið lán.
Nú ritar Jón í “Nor’-Wester” í
fyrra dag, og segir ekki þurfi langt að
leita ; það megi taka 10 fyrstu nöfnin
í röð á skuldaskránni; það er hr. Jón
Thorsteinson frá ísafirði ásamt föður
sínum, konu, 4 börnum, einum vinnu-
manni og tveim vinnukonum. Á
skránni er talin 90 króna (um $24)
skuld á hendr Manitobafylkisstjórn
fyrir þessar 10 persónur. En alt þetta
fólk borgaði sjálft far sitt að fullu og
tók ekkert lán, enda segist !ekki hafa
þurft þess með. Mr. Th. og hans ía-
miUa fór rakleiðis vestr í Assiniboia-
fylki og settist þar að. Jón kvaðst
hafa fengið skriflega yfirlýsing írá Mr.
Thorsteinsson um þetta mál.
Hór er þá sýn*, að Manitoba-fylki
er talið í slculd um peninga fyrir flutn-
ing á fólki, sem borgaði alveg far sitt
sjálft, og aldrei settist að í þessu fylki.
Hr. J. Ó. segir það sé enginn hörgull á
fleiri slíkum dæmum, og spyr, sem von
legt er, hvort hér virðist ekki eitthvað
rotið.
Þykir nú sumum fremr sókn en
vörn í málinu. og eru forvitnir að sjá,
hvað stjórnin lætr nú sína þjóna flytja
fram sér til réttlætingar.
“Odda-lotin”
svo kölluðu (Sectionirnar með stöku
töluröðinni — 1, 3, 5 o. s. frv.) í Nýja
íslandi eru nú aftr fengin sem heim-
ifisréttarland. Fregnin sem tilkynnir
þetta getur ekki um tU hvað langs
tíma mönnum gefst kostur á að ná
í þessi lönd, en af því litlar Ukur
eru til að það boð standi um aldur
og æfi er nauðsynlegt að þeir bregði
nú við sem á annað borð vilja hag-
nýta sér þetta tækifæri. Það eru líka
minni ástæða fyrir stjórnina að hafa
frestinn langann, ef fáir eða engir
gefa sig fram til að taka landið þeg-
ar loksins herra Baldwinson hefir
unnið sitt mál og fengið þetta sér-
staka leyfi, hlunnindi sem engum
öðrum í Manitoba er veitt. Það er
nýlendumönnum sjálfum fyrir beztu
að sýna nú að óskir þeirra í þessu
efni hafi verið meira en eintómur
hugarburður.
Afríku-bréf.
Af þvi hugir margra hér vestra
hneigjast að Afríku, sem alsælunnar
landi, þá er fróðlegt að sjá bréf frá ein-
um Manitoba-manni, er fór til Afríku
ásamt 17 öðrum Manitoba-mönnum fyr-
ir skömmu. Hann ritar á þessa leið tU
blaðsins Advance í Virden, Manitoba.
“Við tókum höfn í Suður-Afriku 8.
Janúar, eftir 33 daga sjóferð, og er það
sannast að viðfögnuðum landgöngunni,
enda þótt vel hefði farið um okkur á
skipinu og veðrið verið ágætt alia leið-
Framan af höfninni sezt Höfðatun
(Cape Town), einkar fallegur bær, um
5 mílur á lengd fram með og umhverfis
víkurbotninn, og að meðaltali um mílu
á breidd upp frá sjónum. Sunnanvert
við bæinn rís Table Mountain, og er frá
því útsýni fagrt og svipmikið. . Þegar
inn í bæinn er komið finst manni minna
um fegurð hans. Húsin eru ilest gam-
aldagsleg, flest ein “tasia” að eins og
bygð úr múr og sementi. Strætin eru
ótrúlega mjó, og eru full af hálfnöktum
svertingja börnum ; selja sum þeirra á-
vexti, önnur fréttablöð, og enn önnur
eru í áflogum og velta sér í leirnum.
Þið í Manitoba getið hugsað ykkur,
hvernig okkur varð við, þegar okkur
voru boðnir 3 shillings (75 cents) á dag
fyrir daglaunavinnu í bænum. Dag-
laun steinhöggvara og múrara eru 8 til
10 shillings ($2—2.50), og daglaun járn-
smiða, vélasmiða og vélastjóra 4—6
shillings. Af þessum launum verða
menn svo að taka fæðispeninga, en fæði
kostar hér 22 shillings um vikuna.
Tveir af hópnum (ég og Mr. Black)
fórum út í sveit tU bænda til að fá
vinnu við þreskingu. Bezta boðið sem
við fengum fyrir þá vinnu voru 2 shil-
lings á dag auk fæðis. Áttum við þá
að hafa umsjón vélarinnar og að auki
áttum við að mjólka 10 kýr bæði kvöld
og morgna. Við komumst svo að þeirri
niðrstöðu. að þreskivinna í Afríku ætti
eklci við okkur. Þá reyndum við næst
að fá almenna bændavinnu og bauð
hinn gamli góði bóndi okkur 16 shill-
ings í laun um mánuðinn—af því við
værum hvítir menn ; svertingjum borg-
aði hann 14—15 sh. ($3,50—3,75) um
mán. Jafnvel þetta þótti okkur lélegt
boð og héldum til Höfðatúns aftur og
reyndum þá að komast í járnbrautar-
vinnu. Komumst við þá að því, að
almenna járnbrautarvinnu unnu þar
elcki aðrir en Kaffírar og voru laun
þeirra 1 shilling (25 cts.) um daginn
auk fæðis, en fæði þeirra dag eftir dag
var ekki annað en nokkurskonar bruðn-
ingur gerður á þann veg, að mais og
maisstengurnar með er höggvinn og
marður og síðan soðin. Sömu vinnu-
laun eru goldin fyrir uppskipun og þess
konar vinnu á bryggjunum. Ekki þótti
okkur þessi vinna álitlegri en sú hjá
bændunum og lauk svo, að við tókum
vinnu upp i bænum, þó kaupið sé ekki
tU að stæra sig af...
Að því er loftslag snertir voru um-
skiftin æði-mikU, að fara úr Manitoba í
vetrarbyrjun og koma hingað á heit-
asta tíma ársins, en bráðum er von á
svalviðri, því vetur gengur í garð f
næsta mánuði, 1 marz. Okkur feUur
þó loftslagið ekki neitt illa, og vist er
það, að hér má rækta allar aldinteg-
undir, ef maður hefir nóg vatn, en
vatnsleysi er hér mestu vandræðin.
Hér héfir ekki rignt nú í 3 mánuði og
oft liða svo 5 mán. að ekki kemur
dropi úr lofti. Jarðrækt er því ómögu-
leg nema með vatnsveitingum. Langt
upp í landinu mun jarðvegurinn hæf-
ari til akuryrkju, en hér í grend við
Góðravonarhöfðann, en nokkuð verður
að líkindum langt tU þess hingað hefst
innflutningur.
J. G. Wriot.
Höfðatúni, Suðr-Afríku, 19. Febr. 1894.
Ritari bréfsins getur þess, að af
þessum 18 Manitoba-mönnum séu þeg-
ar hann ritar ekki nema 3 eftir f
Afríku. Hinir allir komnir til Nýja
Sjálands til að reyna lukkuna þar.
Orða-belgrinn.
[ÖUum, sem sómasamlega rita, er
velkomið að “leggja orðí belg;” en nafn-
greina verðr hver höf. sig við ritstj.,
þótt ekki vUji nafngreina sig í blaðinu.
Engin áfeUis-ummæli um einstaka menn
verða tekin nema með fuUu nafni undir.
Ritstj. afsalar sér aUri ábjTgð á skoðun-
um þeim, sem koma fram í þessum bálki].
B. A. og $90.
í Hkr. nr. 12 kemur B. Arason
fram á ritvöllinn með grein nokkra.
Þar reynir hann að sýna ástæður fyr-
ir breytni sinni á fundi þeim, er fram
fór að GimU 2. Jan. síðastl. til að kjósa
sveitarskrifara, og sem lýst er í fá-
orðri grein í Hkr. nr. 10.
Eina ástæðan, sem hann lætur í
ljósi, er sú, að 28 menn úr bygðum
norðan hafi með bænarskrám farið þess
á leit, að G. Th. fengi að vera kyr
við skrifarasýslanina.
Eg skal nú stuttlega leyfa mér að
íhuga þessa ástæðu. Bænaskrár þess-
ar voru tvær, báðar úr deild 3. Þar
er 121 maður kosningabær og af þeim
eru að eins 28 sem mælast til þess
að G. Th. fái að vera kyr við sýslan
þessa. Só gengið út frá því sem vísu,
að einliverjir af þessum 28 hafi reynt
að fá hina 93 í Uð með sér til undir-
skrifta undir bænarskrárnar, og það
mun óhætt að ætla, þá sést, að mik"
ill meirihluti hefir ekki viljað Guðna,
en að þessir 93 hafa ekki bréflega leitt
^thygU nefndarinnar að sinni skoðun,
kemur af þvi, að þeir hafa haldið, að
sinn nefndarmaður, Gestur Oddleifsson,
gæti verið á fundinum, og þekt hann
að því, að hann ekki vildi eyða fó
sveitarinnar til óþarfa útgjalda, hvorki
handa sér né vinum sínum ; en nú
gat Gestur ekki verið til staðar, og
Þvi fór sem fór; þess vegna gat G.Th.
með tilstyrk vina sinna, Bened. og
Sigurðar, náð i skrifarastöðuna með
$85 eða $90 hærri launum en jafn-
hæfir menn fengust fyrír. Að menn-
irnir séu jafnhæfir og G. Th., það vita
fyrst og fremst flestir hér, og svo hefir
B. A. sjálfur boinlínis og óbeinUnis
viðurkent það, eins og ég benti- á í
grein minni. Þessir þrír menn, G.Th.,
B. A. og Sig., hafa því bakað nýl.
óþörf útgjöld að upphæð $85 tU $90.
Að ég vék máli mínu tfl B. A. sér-
staklega kom af því, að þetta var lians
fyrsti dagr í nefndinni, dagurinn, sem
hann með eiði lofaði að koma fram
fyrir sveitarinnar hðnd sem óhlutdræg-
ur, hans fjrsta starf í þarfir sveitar-
innar og hans fyrsta þakklætisvottorð
í þarfir kjósenda sinna ; fari fleiri eft-
ir þessu, mega þeir vel við una ! !
Það er ekki enn þá loka fyrir skot-
ið nfeð það, að sanna megi, að Guðni
hafi látið í ljósi á undan fundinum