Heimskringla - 07.07.1894, Blaðsíða 2

2
HEIMSKRINGLA 7. JÚI.Í 1894.
koinr út á LaugardOguiu.
Tfte Heimskringla Ptg. & Pnlil. Co.
útgofendr.. [Publisliers.]
Verö bÍRðsins í Canada og Bandu-
ríkjUnum :
12 ruáau'Si $2,50 fyrirframborg. $2,00
0 ---- $1,50 -------- — $,,00
3 ---- $0,80; ------- — $0,60
Kitstjóriou geymir ekki greine.r, sf-ns
eigi verða uppteknar, og endrsendir
þær eigi nema frímerki fyrir endr-
seuding íylgi. Hitstjóriun svurar eng-
um brófum ritstjórn viðkomandi, neniu
í bls.ðiuu. Nafniausum bröfum er
enginn gauxnr gelinn. En ritstj. svar-
ar Uöfundi uiidir merki eða bókstöf-
um, ef hðf. tiitekr slíkt merki.
Uppsögnðgild að lögum, nema kaup-
andi s6 alveg skuldlaus við biaWð.
Bitsjóri (Editor):
EGGERT JÓHANNSSON.
Ráðsmaðr (Busin. Manager);
J. W. FINNEY
kl. 9—12 og kl. 1—6 á skrifst.
Peningar sendist í P.O. Money Or-
der, Kegistered Letter eða Express
Money Órder. Banka-ávísanir á aðra
banka, en í Winnipeg, eru að eins
teknar með aíl'öllum.
653 Pacific Ave.
(McWiiliam Str.)
The “first” and the “fourth.”
Only tliree days intervene between
our Dominion da.y and tlie Independ-
ence daj* of our cousins a cross the
49tli parallel. Our national anniversaiy
falls on the “first,” theirs on the
“fourth” of July. The difference as to
space of time is insignificant, but tlie
difference as to mode of celebrating
this anniversary could not well be
greater.
We celebrate our anniversar.y, com-
memorating the unification of the Brit-
ish American provinces, it is true, but
we celebrate it chiefly by a sort of
disorganized “go as you please” race
to everywhere, and nowhere in part-
icular. After 26 annual celebrations
on this plan of disorganization, the full
signification of the day is to a large
extent being lost to sight. To the
strangers sepking this as his country
of adoption, the day as now celebrated
has no significance whatever. To a
great many Canadians themselves the
day, as celebrated, is merely a common
holiday, on which it is a pleasurable
duty, if circumstanc.es allow, to close
the workshop, the office, or the store.
The next thougt is, to get away from
town as fast as the engines of travel
are disposed to go, where, it matters
little, as long as we are bound for
some rnral retreat. Returning home
at night, tired of looking at the “ball
games,” or something equaliy enter-
taining, we find the streets quiet as
of a sunday evening. A few sky-ward
bounding rockets or Iioman candles
are about the only evidénce, that it
is not a sabbath-evening.
In the United States the national
day is made to show a deeper meaning.
Not a hamlet there but spreads it self
and provides an “orator of the day,”
as well as a staff of speakers to dilate
upon the greatness of the United States,
its constitution, its history, its educa-
tion and its industry and commerce.
At night the streets of every City, and
even fairsized towns, are illuminated
and everybodv who can, is out, help-
ing to hring to a fitting close the great-
est day of the year. The majoritý of
the people, instead ofi> flocking out of,
flock into the different cities and towns,
to spend the “glorious fourth,” and ret
create their erithusiasm by hearing and
applauding patriotic speeches.
Our s.vstem is decentraiising to the
greatest extent practicable, drawing
every body away from a common cen-
ter, while theirs is the reverse — is
centralising to the greatest degree at-
tainable, by drawing everyone from
whithin a reasonable distance to a com-
mon center. Which system is more
likely to create and foster national spirit
and national unity ? It seems to us
that ours is not the one. It seeins to
us, moreover, that Canada is not yet
overburdened with national spirit and
uational unity. We accordingly beg to
submit that a small dose of Domin-
ion day orations would in no way be
produce damaging results.
Derby plötu-reyktóbak
selát ákaflega vel og
sala þess fer sív^xandi.
Hvað verður af þeim ?
Um undanfarin ár hefir fylki stjórn-
in verið ólöt að leggja fram peninga til
járribrautabygginga og það þó sú braut
hafi ekki fært með sér minnstu von um
niðurfærslu á flutningsgjaldi útúr fylk-
inu eða inn í það. Þarinig hefir hún
gefið nokkrum mönnum yfir $600 000
til þess að byggja Northern Pacific og
Manitoba brautina, er þessir menn svo
á eftir seldu Northern Pacific fél. fyrir
S 2 millíónir meira en brautin og það
sem henni tilheyrir kostaði. Það er
skj'lda málíagnastjórnarinnar að halda
því frain, að sú braut hafi fært niður
flutningsgjaldið, enda gera þau það líka
og segja þá fara ineð úrelta vitleysu, er
gera lítið úr þeirri niðurfærslu. Það er
ef tii vill ekki öllum ljóst, hversu mikil
sú niðurfærsla er, og er því ekki úr
vegi að segja afdráttarlaust hvað hún er
og gota monn þá dæmt um ávinning
fylkjsins. Flutiiingsgjald fyrir hveiti
og korntegundir héðan til Montreal var.
47 cents fyrir 100 pundin áður en Nort-
hern Pacific kom til sögunnar, en nú er
það 46 cents fyrir 100 pundin !
Fylkisstjórnin hefir gefið C. P. R.
fél. $235 102 fyrir framienging tveggja
brauta í Suðvestur Manitoba, framleng-
ing. sem fél. hefði mátt til með að gera
fyrr eða síöa, hvort sem það féhlt nokkra
tilgjöf eða enga. Að minnsta kosti
hefði það mátt til með að lengja braut-
ina áfram til Estevan til þess að tengj-
ast þar brautinni frá St. Paul til Moose
Jaw.
Fyrir rúmlega ári síðan bauð fylk-
isstjórnin §1750 á míluna og að auki að
ábyrgjast vöxtu af $9000 á hverja rnílu
af járnbraut frá Portage La Prairie
norðvestur til Lake Dauphin. Sú bríftit-
argerð fórst fyrir i fyrrasumar, af því
Northern Pacific fél, varð gjaldþrota.
Á 40—50 mílna kafla hefði þessi braut
lagst samhliða Manitoba og Norðvestur
brautinni. Á þeirri leið gat hún þess
vegna ekki talist landnámshraut og þvi
síður gaf hún von um niðursett flutn-
ingsgjald í heild sinni. Ekki heldur
færði hún mönnum von um nokkrar
nýjar vörutegundir, er fengjust með
betri lcjörum en þær fást nú. Þó bauð
stjórnin þennan mikilfenglega styrk og
alveg ótilkvödd, að öðru en áeggjunum
Hon. Robt. Wattsons, Th. A. Bur-
rows frá Lake Duphin og ýmsra vildar-
manna. Hún sá engin ljón á veginum
í það skiftið og náttúrlega engan hörg-
ul á trygging fyrir að þetta og hitt yrði
gert, af því þar var ekki um neitt að
gera nema byggja þessa braut. Hún
æskti einskis meira þá fyrir framboðna
peninga hins opinbera.
Alt þetta er breytt orðið nú. Hún
má nú ekki láta einn eyri af hendi
rakna til brautarfélags, sem undireins
og brautin er bygð færir niður verð á
nauðsynjavöru svo nemur 8200 000—
300 000 á ári hverju, jsem færir hingað
atvinnustofnanir, sem framfleyta svo
svo hundruðum manna skiftir árið um
kring, og seip flytur með sér þá vod, að
innan eins eða tveggja ára verði flutn-
ingsgjald á hveiti og korntegundum
héðan til Efravatns Jært niður um 20—
25%. Svona félagi má fylkisstjórnin
ekki gefa einn eyri af almenningsfé.
Hún býður að ábyrgjast vöxtu af S&0J0
á mfiuna fyrir félag, sem vilji leggja
braut til Lake „Dauþhin, braut, sem
fylkinu í heild sinni kemur að engum
notum. En frábær heimtufrekja og
heimska þykir henni, að Suðaustur-fé-
lagið skuli biðja um vaxta-ábyrgð á $5,-
000 á miluna tU brautar, sem undireins
kemur öllum helming fylkisins að svo
miklum notum og innan skamms því
hókstaflega öUu að meiri notum, en
nokkur braut sem eftir því liggur nú.
Þessi skoðanabreyting stjórnarinn-
ar kemur sér því ver einmitt nú þegar
svo mikil þörf er á atvinnu, en hana
hvergi að fá. Hefði stjórnin gert við
þetta félag eins og hin brautafólögin á
undanförnum árum, þá hefði nú verið
hyrjuðvinna við brautargerðina fyrir
mörg hundruð manns og sú vinna hefði
haldizt fram á næsta vetur. Nú er öll
sú vinna bönnuð og engin atvinna fáan-
leg fyrri en uppskera byrjar, og sú
vinna nær skammt til að mæta kröfum
fátæklinga. Öll þessi vandræði vinnu-
lýðsins í silmar stafa af aðgerðaleysi
Greenway-stjórnarinnar, sem fyrir fram
haldandi embættisvon selur samvizku-
lausu járnbrautarfélagi sjálfræði sitt.
Innan fárra daga byrjar innflutn-
ingur íslenzkra vesturfara, manna, sem
Greenway með agentum sínum heima á
íslandi hefir livatt til hingað flutninga.
Hvort sem þeir verða margir eða fáir,
sem koma. iná að venju gera ráð fyrir
að helmingur þeirra að minnsta kosti
verði neyddir til að leyta sér daglauna-
vinnu fyrst um sinn. Hvað verður þá
af þessum mönnum nú í atvinnuleysinu
þegar kunuugir meim og vanirhérlendri
vinnu geta ekkort fengið að gera V Því
hefir verið haldið fram af Greenway-
stjórnar-sinnum, að sambandsstjórnin
eigi að apnast um atvinnu handa at-
vinnuleitendum, er hennar agentar hafa
hvatt til vesturfarar. Það hefir og sú
stjórn leitast við að gera og það þótt
betur hafi árað en nú. Ef það er rétt
að skella þeirri ábyrgð á sambands-
stjórn, sem ekki vinnur þó aö innflutn-
ingi á nokkurn ákveðin blett, þá er
Greenway-stjórnin óneitanlega skyldug
til að sjá þeim fyrir atvinnu, sem hún í
þessu óári fær til að flytja á btett, sem
henni er kunnugt um að enga atvinnu
liefir að bjóða. Geri hún það ekki, verð
ur alt liennar innflutningsstarf fylkinu
til ills en ekki góðs, því þeir sem illt
eitt reyna, þegar hingað er komið, segja
kunningjum sinum heima frá því. Vill
þá svo vírða, að sökin kemur oft niður
á þeim sem saklausir eru. I gremjunni
bitnar sökin á landinu, en ekki á stjórn
þeirri, er hvetur menn til að flytja hing-
að á meðan ómunalegt harðæri stendur
yfir.
Havaí lýðveldið.
í stjórnarsetri Havaí (framb. Ha-
va-í) eyjanna, í Honolulu, situr nú þing
sem kjörið var til að semja og sam-
þykkja stjórnarskrá fyrir þetta tilvon-
andi lýðveldi. Háskólakennari einn—
doktor í lögum—i Iowa í Bandarikjun-
um samdi frumvarpið, sem nú er kom-
ið í hendur þingsins.
Eorsetierað sjálfsögðu ákveðinn,
en engin ákvæði eru um kosning vara-
forseta. Forsetinn skal kjörinn til 6
ára og má ekki endurkjósa hann, en
ekki er bannað að hann sé kosinn í ann-
Vestan frá liafi.
Ettir Ásgeir J. Lin'dal.
Victoria, B. C., 18. Júni 1894.
Heiöraði ritatj. Hkr.
Það hefir ekki brugðið út af van-
anum í þetta sinni, frekar en að undan-
förnu, að þvi er það snertir, hversu
afar-sjaldan að fregngreinir héðan sjást
í ísl. bl., því síðan í Maíífyrra, að
ég reit mitt síðasta fregnbréf til Hkií.,
hafa engar fréttir verið ritnar héðan til
nefndra blaða. Það er því óneitanlega
meira en koininn tími til þess, að les-
endum Hkr. só gefinn kostur á að
heyra eitthvað fregnkyns héðan—vest-
an frá Kyrrahafinu.
Veðráttcfar
hér síðastl. vetur var alveg ómuna-
lega umhleypingasamt og vont. Það
gerði að visu hvergi nærri eins mik-
inn snjó eða frost eins og vetur
inn næsta á undan, en sá var aftur á
móti munurinn, að illviðrakaflinn ’þá
stóð ekki yfir nema stuttan tíma, og
gerði svo góða tíð str.ix á eftir, þar
sem í vetur hefir mátt heita meiri og
minni ótíð—eftir því sem hér er vant
að vera—síðan í Sept. og alt þangað
til seint í síðastl. mánuði. Síðan hefir
mátt heita ágætt veður, að því þó und-
anteknu, að 2. þ. m. kl. 8 e. m. gerði
hór allmikið regn og fylgdu því svo
miklar þrumur og eldingar að naumast
munu nokkur dæmi til slíks í þessum
bæ, enda oru þrumveður ákaflega sjald
gæf hér ; þetta þótti því mjög mikil ný
ung og óvenjuleg veðurbrigði. Alla
nóttina og allan næsta dag (g. þ. m.)
rigndi hér svo stórkostlega að fádæmum
þótti sæta.
Aðfaranótt þess 7. Febr. gerði afar-
mikið ofsaveður og varð af því nokkurt
tjón hér í bænum. Menn þykjast ekki
muna eftir jafnmiklum stormi hór í
mörg ár.
Mjög Iít : 1 frost lcomu Íhér á vetrin-
um og naumast nema að nóttu til.
Hér skal i stuttu máli frá skýrt hve
margar frost, og hélu .nætur komu í
hverjum mánuði yfir allan veturinn. I
Okt. komu 2 (18. og 30.), 1 Nóv. 5 (16.
17. 13. 21. og 22.), í Jan. 5 (3. 4. 20, 21.
og 22.), i Febr. 8 (5. 18. og 19), og í
Marz 2 (2. og 7.).
að sinn, svo framarlega sem annar mað
ur hefir skipað forsetaembættið í milli-
tíð. Ekki á almenningur að kjósa for-
seta, heldur löggjafarþingið, báðar
deildir, og útheimtist meiri hluti hvorr-
ar deildar fjTÍr sig til að ráða úrslitum,
þó báðar sitji og vinni saman að kosn-
íngunni.
Ráðaneyti forsetans skipa 4 menn
og að auki aðstoðarráðaneyti, skipað 15
mönnum, Þingdeildir eru 2,. öldunga-
deild og fulltrúadeild. Skipa 15 menn
hvora deild og skal hvor deild hafa sér-
stakan þingsal.
Ekki viðurkennir stjórnarskráin að
allir lögaldra menn eigi atkvæðisrétt.
Allir kjósendur verða fyrst að vinna rík
inu þegnskyldueið, sem eðlilegt er, en
rétturinn til að mega vinna þegnskyldu
eið er mjög takmarkaöur. Það fá
menn ekki nema þeir komi úr þeim rikj
um, er Havaí-stjórniri úrskurðar að
framleiði gjaldgenga menn. I þessu
tilliti eru þó þeir undanskildir, er hafa
verið á eyjunum um undanfarinn tíma
og á einhvern hátt hlúð að máli þeirra,
er byltukonungsstjórninni. Auk þessa
verða allir þegnarnir að vera læsir og
skrifandi og geta talað ensku eða Ha-
vai-málið rauprennandi áður en þeir
fá kosningarrétt, og eiga minnst $200
virði af eignum á eyjunum. Þó eru
kostirnir enn þrengri, að því er snertir
kosningar efri deildar þingmanna (Se-
nators). Þá fær enginn að kjósa nerr.a
hann eigi $4000 virði af eignum eða hafi
minnst $600 tekjur á ári. Þessi tak-
mörkun er viðhöfð í þeim tilgangi eink-
um að útbola Asíu-mönnum (Kínum og
Jöpum) frá kjörþingunum.
Aðstoðarráðaneytið kýs almenning-
ur ekki. Af þeim tilnefnir forsetinn
sjálfur 5 menn, efri deildin 5 og neðri
deildin 5 menn. Hefir það ráð löggjaf-
arvald á þeim tímum, sem þing situr
ekki, og leiðbeinir að auki aðalráða-
neytinu þegar þörf þykir.
Að áliti margra Bandarikjablaða er
þetta hagkvæmlega úr garði gerð stjórn
arskrá, til þess um allan aldur, eða að
minnsta kosti lengi frameftir, að halda
jafnt högldum og töglum í höndum
þeirra, er byltingunni ollu, og sem þótt-
ust gera það í því skyni að auka rétt-
indi einstaklingsins. Eins og nú eru
horfurnar, virðist þeiin umbæturnar
einkum felast í því, að auðvaldið komi
í stað konungsvaldsins. “Vér segjum
ekki”, segir eitt þeirra, “að þetta sé
nauðsynlega ilt stjórnarfyrirkomulag.
En vér segjum áríðandi að vita það, að
rekan, sem fyrir kurteisissakir er köll-
uð eitthvað annað en reka, er reka og
ekkert annað.”
Fyrsta snjóföl á vetrinum gerði að-
faranótt þess 22. Nóv.; en síðast kom
hér kafald þ. 14. Aprí. Snjór stóð hér
aldrei við nema skamma stund í einu.
Til frekari skýringar, gamans og
gagns fyrir þá af lesendum Hkr., er
láta sig nokkru varta veðráttufar hér
vestra, set ég hér dálitla veðurtöfiu,
sem nær yfir heilt ár, eða frá byrjun
Júnímán. '93 til loka Maímán. ’94.
cí
S
o
r°
'c
m
h
01
M
a
I
s
tc
cS
tc cSr 1 1
CO Ol CO (M
05 -D-
co - 'zs HNHS
^
s-< *>
Qj
cS5 ^
M
C3
feO

t>CQ<3505*^r'-t'-C5C5H}i»0C0
. hOIhhhhhhh
sS
tc__-_________ . .
cS -
-h Oí L'- 00 Ol
(N (N C4 rH
a| íjS ■
® g-s U
£3 r h ^ w C h. -h
Athugagr.—Eg hafði, því miður,
ekki tækifæri á að athuga stöðugt hita-
mæli á ofannefndu tímabili, og gat óg
þvi ekkert gráðutal, á hita eða frosti,
gefið í töflunni.
Atvinna
og veðráttufar í þessum bæ eiga að því
leyti sammerkt, að hvorttveggja virðist
fara árlega versnaridi. Það hefir verið
hörmulega litið um atvinnu hér í bæn-
um nú orðið á þriðja ár, og ekkert út-
lit fyrir að það hatni bráðlega. Auð-
vitað hafa þó ætíð nokkrir rmnn haft
meiri og minni vinnu á þessu tirnabili,
en það nær ekki til fjöldans, og er því
einungis undantekning, sem eklti getur
komið til greina þesrar talað er um at-
vinnu hér yfir höfuð.
111 þess að gefa mönnvn* dálitla
hugmynd um, hvort að útlitið muni
ekki hafa orðið verið nokkuð ískyggi-
legt hvað atvinnuleysi og fátækt verka-
lýðsins snerti, vil ég geta þess, að nokkr
ir merkir menn hér í bænum tóku sig
saman um að boða til almenns fundar
þ. 29. Jan. þ. á., til þess að ræða um
bágindin og hvernig fljótast og bozt
yrði ráðin einhver bót á þeim. Á
fundinum var kosin nefnd manna til að
hjálpa fátækustu utvinnule.ysiugjunum,
helzt með því að útvega' þaim vinnu ef
inögulegt væri. Hjálparnefnd þessi
(The Citizens Relief Committee) útveg-
aði allt að hundrsið manns vinnu hjá
bæjarstjórninni, söguoarmylnufél. og
víðar, fyrir einn dollar á dag. Þó að
kaupið væri litið í meiralagi ( o: helm-
ingi lægra en algengum verkmönnum
er venjulega borgað hér á dag), þá
fengu langtum færri vinnu en vildu og
nauðsynlega þurftu hennar með. Þeim
sem lakast voru staddir og enga vinnu
gátu fengið, sem var meira en helming-
ur af öllum atvinnuleysingjum, útveg-
aði nefndin talsverða matbjörg. 10.
Febr. hélt nefndin almennan fund til
að skýra frá gerðum sínum. Hún
kvaðst hafa gert alt er í hennar valdi
hefði staðið til þess að bæta úr bágind-
unum, og með því að hún bjóst ekki við
að geta gert meira að svo stöddu, þá
sagði hún af sér öllum fátækra störfum.
—Landar þágu enga hjálp jaf þessari
nefnd, það mér sé kunnugt um.
Það helzta sem gert var hér í bæn-
um á síðastl. ári er það, að bygð var
undirstaðan undir fylkisstjórnarbygg-
inguna, grafið nokl’uö af afveizluskurð-
um (Surface Drains) og bygð tvö skóla-
hús. Á skurðum þessum var ekki byrj-
að fyrr en um miðjan Ágúst (14.), en
aftur var unnið að einum þeirra (og
nokkuð að öðrum) í allan vetur og þar
til seint í vor. I þeim skurði unnu
mest megnis landar. Þessi vinna var
auðvitað til mikillar hjálpar fyrir
nokkra menn, en hennar nutu svo fáir
að hennar gætti mjög litið,
Þá hefir verið bygður um 18 mílna
lancur járnbrautarstúfur hér á eynni,
milli Sidney og Victoria. Á brautar-
stúf þessum var byrjað 9. Maí f. á., en
með því að ekki hefir verið stöðugt unn-
ið að byggingn hans, er hann enn ekki
alveg fullbúinn, en verður það þó vafa-
laust seint í þessum mánuði. Kaup-
gjald við þessa brautarbyggingu var
æði-mikið lægra en hór venjulegt, eða
að eins' $1,50—$1,75 á dag, en fæðið
kostaði $5 um vikuna. Við braut þessa
unnu örfáir verkmenn úr þessum bæ,
heldur mestmegnis flækingar víðsvegar
að.
Það sem af er þessu sumri hefir alls
engin vinna verið hér í bænum, það
teljílndi sé, nema við fylkisstjórnar-
bygginguna. Á þeirri vinnu var aftur
bjrjað 12. Apríl í vor (það var sem sé
alls ekkert unnið við bygginguna í all-
an vetur). Verki þessu verður nú sjáf-
sagt haldið áfram þar til því er lokið,
en sem verður fráléitt fj'rr en einh rern-
tima á næsta ári. En hvað þessa aðal-
vinnu snertir, þá er sá galli á gjöf
Njarðar, að fæstir mennirnir, som við
bygginguna vinna, eiga heima hér í
bænum, heldur eru flestir þeirra sunn-
an frá Bandaríkjuira, og ef til vill víðar
að. Þetta athæfi “contractarins” staf-
ar aðallega af þeim tuddaskap hans, að
hann vildi ekki borga það kaup, sem
vant er að borga mönnum við hygging-
arnar hér í bænum. VerkmannaféSög-
in í þessum bæ hafa kvartað yfir þessu
ranglæti við fylkisstjórnarformanninn,
Hon. Theo. Davie, en þær umkvartanir
hafa enn ekki boíið mikinn sýnilegan
árangur.
Þá vil ég með nokkrum orðum
minnast á víggirðingarnar, sem stjórn-
ir Bretlands og Cánada ætla sér að
byggja í Esquimalt (framb. skvæmolt)
hér á eynni, og þegar var að nokkru
byrjað á í Aprlll í vor, Það er dágott
útlit á því að þetta verk, þó það bæði
útheimti mýmarga verkmenn og muni
lengi yfir sfcancta, ætli ekki að verða
hvítum verkmönnum í þessum hæ að
sérlega miklum notum, heldur en sumt
annað seiu gert hefir verið hér i bæn-
um og grendinni nú í seinni tið, því
allar horfur eru nú á því, að þessar
heiðruðu stjórnir ætli sér gjörsamlega
að útiloka alla hvíta verkmenn frá þess-
ari miklu vinnu, en gefa hana eingöngu
uppálialdsbörnum sínum—Kínverjum !
Dáindis laglegar landsstjórnir !
Aðþetta, sem nú var sagt, sé cng-
inn liugarburður né gálauslegar getsak-
ir, heldui' að þvi sé í raun og veru
þannig varið, má fyrst og fremst ráða
af þvi, hversu afarlágt kaupgjald að
borgað er við víggirðingarn.ar—að eins
$1,25 á dag, sem er algengt kaup Kín-
verja hér í bænum, en sem hvítum
veikmönnum hér dettur naumast í hug
að líta við, nema að liungursneyd* knýji
þá til þess. endamundu t. d. fjölskjddu-
menn ekki geta lifað hér af svo litlu
kaupi. Þetta hljóta stjórnirnar eða yf-
irmenn verksins að vita ofboð vel, og
virðist því tilgangurinn auðsjáanlegur.
í öðru lagi má auðveldlega ráða það af
jhraðskeyti frá Ottawa 8. þ. m., er stóð
| í blaðinu Timek her í bænum þ. 11. Þar
í segir svo meðal annars :
“Fjrir 10 dögum síðan fókk Domi-
nion-stjórnin þá orðsending frá brezku-
stjórninni (imperial authörities), að hún
vildi að haldið yrði áfram með að ráða
kínverska verkmenn við víggirðingarn-
ar, sem bj-rjað væri á að bj'ggja í Es-
quimalt, B. C. Þessi tilkynning var
svar upp á bréf, sem ritað hafði verið
til Dominion-stjórnarinnar, samkvæmt
beiðni Colonel Prior, sambands þing-
manns fyrir Victoria-bæ, hvar í að
skýrt var frá því að hægt væri að fá
meira en nógu marga hvíta verkmenn
innan fylkisins.......................
... .Það er af öllum álitið, nema fjarska
afturhaldsmönnum á Englandi (ultra
Tories), að þetta sé kjaftshögg fyrir
Canada”.
Er þetta ekki einstök stjórnar-á-
kvörðun ?!
Og það er engum efa bundið, að
með þessu er Canada, en l>ó sérstaklega
Bntisii Columbia, slegin stórt högg í
andlitið. Og það er nærri því ótrúlegt,
en þó jafnframt viðbúið, að hún líði
slíkt bótalaust. En ef nokkur dugur
og dáð er í Canada, með það að láta
ekki aörar þjóðir traðka rétti sinum,
þá ættu menn þó sannarlega að mega
búast við því, að hún léti ekki brezku
stjórnina snoppunga sig oft líkt þessu,
fj-rir ekki neitt.
Þegar annars á alt er litið, þá sýn-
ist mér helzt útlit fyrir, að þessar hátt-
virtu stjórnir, Brotlands og Canada,
hugsi ekki einungis lítið um hagi og
réttindi, vernd og viðhald hvíta verka-
lýðsins hér í fylkinu, heldur að þær
blátt áfram liafi í hj-ggju að rýma hon-
um alveg meö tíð og tíma, burt úr því,
en gróðursetja hér aftur gulmórauða
Mongola! Og ef dæma skal eftir hin-
um afar-mikla og si-vaxandi innflutn-
ingsstraumi þeirra (o: Kínverja —Mon-
gola) hingað til fylkisins, og jafnframt
liversu stórkostlega þeir hafa spillt fyrir
atvinnu hvíta verkalýðsins síðan fjrst
þeir komu hingað, þá er það nokkurn-
veginn víst, að þessu virðulega (!)
stjórna-takmarki (?) verður náð, og það
á ótrúlega stuttum tíma.
Um vinnuhorfur hér í bænum í sum
ar er það eitt að segja, að þær eru blátt
áfram voðalegar. Það er nú ekki einu-
sinni svo mikiö sem ráðgjört að gera
nokkurn skapaðan hlut, að því einu
undanskildu, að áformað er að grafa
eitthvað af saurleiðsluskurðum; en ef
að vanda lætur, þá verður ekki byrjað
á þeim skurðagrefti fyrr en einhvern
tíina seint í sumar, eða kanske ekki fyrr
en í haust. Útlitið er því, sem sagt,
í meiralagi skuggalegt fyrir hvíta verk-
mannaflokkinn.
Heilsufar
hefír matt heita her heldur gott síðastl.
ár og það sem af er þessu. Þó gekk
hér um tima í haust er leið all-slæm La
Grippe. Margir veiktust af henni meir
og minna og nokkrir dóu. Flestir
landar munu hafa fengið nokkurn snert
af veikinni, en þeim batnaði öllum
fremur fljótt aftur. Einn landi (Guð-
mundur Einarssou) lá hér lengi veikur
i haust er leið, en það var þó annar
sjukdómur, en La Grippe, sem að hon-
um gekk. Hann er nu fj'rir löngu orð-
inn allvel íriskur.
Efnahagur
landa her í bænum og gremjinni virð-
ist yfírleitt engu lakari nú en hann
hefir verið, þrátt fyrir alt harðærið, og
stafar það beinlínis af því, að flestir
þcirra hafa verið mjög heppnir með að
fá vinnu, þó lífcið hafi verið um hana.
Tveir landar (J. Breiðfjörð og S. P.
Scheving) urðu þó fyrir allmiklu fjár-
tjóni í vetur. Þeir misstu um $1500
alls, er þeir áttu inni í prívat banka hér
í bænum, sem varð gjaldþrota. Reynd-
ar er enn ekki alveg vist, hvort þeir
tapa þvi öllu, enda þótt mestar líkur
séu til þess. Þá urðu bræðurnir Chris-
tian og Bent Sivertz, sem rekið höfðu
hér groceries”-verzlun um undanfarinn
Þr*í»8Ía ára tíma, gjaldþrota síðastl.
sumar. Lánardrottnar þeirra lokuðu
hjá þeim verzlunarbúðinni 22. Ágúst.
Síðan hafa þeir ekki fengist við verzlun
f.yrir sjálfa sig. En snemma í síðastl.
Sept. mynduðu nokkrir landar hér
groceries -verzlunarfélag, og er herra
Chr. Sivertz verzlunarstjóri þess ; enda
var það m.yndað mest fyrir hans tilhlut-
un. Verzlunin er rekin í búð þeirra
Sivertz bræðra, og segja hluthafar að
hún gangi fj-rirtaks vel (!)
Tveir landar (Guðm. Samúelsson og
Árni Magnússon) fást hér við mjólkur-
sölu, og gengur þeim sú atvinna prýðis-
vel. í vor kej-ptu þeir sinn hestinn
hvor og bættu einnig við bústofn sinn.
Þá keypti einn landi (Ó, Johnson) bæj-
ai'lóð hér síðastl. sumar (í viðbót við
tvær lóðir með íbúðarhúsi á, er hann
átti áður) fyrir $600, og bygði á henni
íbúðarhús, er kostaði $2 500. Einnig
hehr annar landi nýlega bygt séi' lag-
legt íliúðarhús á lóðeign sinni. Herra J.
B. Johnson heldur enn áfram “groce-
ries ’-verzlun sinni hér, og mun honum
ganga hún allvel, þrátt fyrir það, að
ekki gengur greiðlega að innheimta
skuldir í þessu vonda árferði, enda hafa
margir business”-menn hér í ba&uum
orðið gjaldþrota siðan í fyrravor.
Eélagslíf landa
hér i bænum hefir yfirleitt ekki tekið
neinum sórlegum framförum síðan í
fj'rravor ; en ég gat þá um, í fregnbréfi
mínu til Hkr., að það væri “í svo
amnkunarlegu ásigkomulagi, að ég
vildi sem allra minnst ótilknúður um
það tala”. Og svo er enn. Að eins vil
óg þó geta þess, að af öllum þeim félög-
um, semlandar hafa myndað hér—og
þau eru nu orðin nokkuö mörg—, eru
að eins tvö með sýnilegu Iífsmarki.
Þessi tvö felög eru: hið ofannefnda
nýja verzlunarfélag og lestrarfélagið,
Sem Iiefir nú orðið nokkuð marga með-
limi, og talsvert af íslenzkum bókum og
blöðum. Hin félögin virðast öll liafa
“sofnað svefninum langa, sem hefir eng
an draum”. Og þar sem yfirnáttúrleg
kraftaverk eru orðin svo sjaldgæf nú A
dögum, þá þarf naumast að búast við
því að þau vakni nokkurn tíma aftur—•
til þessa lífs.
Fyrirlestur
(á íslenzku), prýðisvel saminn og
skemtilegan, helt hr. Eggert ritstjóri
Jóhannsson her í bænum að kveldi 7.
Okt. f. á. Efni fjTÍrlestursins var um
það, Iiversu æskilegt og þýðingarmik-
ið það væri, að kennsla í íslenzkri
tungu og íslenzkum bókrnentum gæti
koinizt á i hinum æðri skólum Norður-
Ameríku. Nokkrar umræður urðu á
eftir út af efni fjTÍrlestursins, og voru
flestir ræðumenn [j'rirlesaranum sam-
dóma í aðalefninu.