Heimskringla - 18.08.1894, Blaðsíða 1

VIII. AR.
NR. 33.
neimsKringía.
WINNIPEG, MAN., 18. ÁGÚST 1894.
FRETTIR.
Estrup frávikinn. Snemma i yfir-
standandi mánuði tók Kristján kon-
ungur loksins gilda uppsögn Estrups
og gaf honum burtfararleyfi, eftir að
hafa hugsað sig um það siðan 2. Apríl
síðastl. í hans stað hefir konungur
kjörið Baron Beedz Thott sem xáða-
neytis formann. Nelleman heldur sínu
gamla embœtti, sem dómsmálastjóri
og íslandsráðgjafi, og Ravn sínu, sjó-
málaráðherra. Ingerslev verður fram-
vegis ráðherra opinberra starfa og
Hörring innanrikisstjóri. Bahnson her-
málastjóri vikur, en í hans stað kem-
ur Thomsen. Luttichan tekur við fjár-
málastjórninni (embættinu er Estrup
hafði) og Bardenfleth tekur við kyrkju-
og kenslumálastjórninni í stað Goos,
er víkur frá.
Merkir menn látnir. Prófessor Gísli
Johnson, kennari við Kristianiu há-
skólann, er nýlátinn i Tönsberg í Nor-
egi, 72 ára gamall. Árið 1849 var hon-
um veitt lektorsembætti í guðfræði
við Kristianiu háskólann og þvíemb
ætti gegndi kann í 11 ár, þar til honum
var veitt prófessors nafnbót. Arið 1879
sæmdi Khafnar háskólastjórn hann
heiðurskennaranafnbót i guðfræði. Pró-
fessorinn var af íslenzkum ættum. Afi
hans, Gísli Jónsson, var sonur Jóns
Jakobssonar sýslumanns að Espihóli í
Eyjafirði (dáinn 1808) og Sigríðar Step-
hansdóttur. Þessi afi prófessorsins varð
eftir í Khöfn að loknu guðfræðis-
námi, gerðist prestur i Noregi og bjó
þar siðan. [Eftir Norden.]
í Rússlandi er nýlátinn Nicolai M.
Yadrintzfe, nafnfrægur rithöfundur,
fræðimaður og ættjarðarvinur. 1882
stofnaði hann og var um mðrg ár eig-
andi og ritstjóri hins merka vikubiaðs
“The Eastern Review.” Hann varð
52 ára gamail, fæddur í Síberíu 1812.
Við ættland sitt (Síberiu) hélt hann
ástfóstri alla æfi og gerði sitt ítrasta
til að bæta hag þess mikia landshluta,
enda var hann þegar á unga aldri
kæröur fyrir tilraunir að aðskilja Sí-
læríu frá veldi Rússa og sfcofna þar
frjálsa, óháða stjórn. Fyrir þessa grun-
semi var hann ásamt fleirum fluttur
norðvestur til Gandvíkurbotna og
geymdur þar sem fangi um nokkur
ár. Hann var sagður betur að sér i
sögu og fornfræðum Síberiu, en nokk-
ur annar samtíðamaður hans.
DAGBÓK.
LAUGARBAG, 11. ÁGÚST.
20 000 Japaníta hermenn eru á her
göngu til Seoul, höfuðstaðarins á Kó-
rea.
í Canada eru nú 699 pósthúss-spari-
bankar, rétt helmingi fleiri en fyrir 10
árum. Svo segja nýkomnar stjórnar-
skýrslur.
Bradstreetsverzlunar-eftirlits-félagið
i New York segir, að sólstöður amerík-
anskrar verzlunar hafi átt sér stað
snemma í Jidí síðastl., að síðan sé dag-
urinn greinilega að lengjast og birta.
Með öðrum orðum, að snemma í Júlí
liafi verzlunar-deyfðin orðið mest, en að
siðan megi viku eftir viku merkja fram-
för, þó hægfara sé.
Liberals í Brandon, Manitoba, end-
urkjósa Charles Adams til þingmennsku
sóknar. Conservatívar fengu ekki W.
A. McDonald til að sœkja aftur og
senda þvi engan út á móti Adams.
MÁNUDAG, 18. ÁGÚST.
Þingmaður Breta, Edward Blake,
er að ferðast um austur-Canada.
Fyrrverandi vinnumenn Pullmans
liða hungur og allsleysi og eiga að auki
VKlTT
HÆSTU VBKÐLAUN A HEIMS8ÝNINGUNNI
0H
BÁiINfi
P0WKR
IÐ BEZT TILBÚNA.
Oblönduð vinberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonia eða
önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.
von á mönnum á hverjum degi til að
bera þá út úr húsunum (eign Pullmans).
Feiknastórt rifla- og kúlnaverkstæði
í Kína, eign stjórnarinnar, brann ný-
lega til rústa. Var það óhappa-slys
mikið á styrjaldar tíma.
Sagt er að mörg hundruð manns
hafi farizt í kolanámum á Póllandi á
laugardaginn.
ÞRIÐJUDAG, 14. ÁGÚST.
Tollmála-þrætan mikla á Washing-
ton-þingi endaði kl. 6J í kvöld. Var
þá samþykkt tolllagafrumvarpið eins og
efri deild gerði það úr garði. Lögin
voru samþykkt með 181 gegn 105 atkv.
Eftir er nú að vita hvað Cleveland
forseti gerir við lög þessi, sem honum
er eins illavið eins ogmest máverða.Bú-
azt menn samt almennt við því, að
heldur en þingið komi engri tollbreyt-
ingu á, eftir allan þingtímann, muni
hann lofa lögunum að liggja óáhrærð-
um þangað til tímalengdin gefur þeim
sitt gildi, en það gildi öðlast lögin að 10
dögum liðnum frá því þau voru sam-
þykkt, ef forsetinn ekki í milli tíð nem-
ur þau úr gildi. Að hann nemi- þau úr
gildi, trúa menn ekki af því, sem sagt,
að hann vilji heldur hálfa köku en ekk-
ert, en hins vegar býst enginn við að
hann staðfesti lögin.
Jafnframt og neðri deildin sam-
þykkti þetta frumvarp óbreytt, sam-
þykkti hún og annað, er fer fram á, að
sykur, kol, óhreinsað járn og girð-
ingavír sé tollfrítt. Það frumvarp á
því eftir að ganga gegnum lireinsunar-
eldinn í efri deild, og er búizt við að
þar strandi það fyrst um sinn.
Viðskiftasamningur Bandaríkja og
Kfnastjórnar er nú í gildi genginn.
Forsetinn staðfesti hann í gær. Ákveð-
ið er að hann verði í gildí í 10 ár.
Skozkur ferðamaöur er nýkominn
til Montreal úr langri ferð um norðvest-
ur óbygðirna rí Quebec.sem enginn hefir
áður kannað. Fann hann þar mikið af
stórskógi og flæmi mikið af góðu akur-
yrkjulandi. Til þessa hefir álitið verið,
að þar væru öræfi ein.
Spánarstjórn hefir boðið Canada-
stjórn sömu kjör og Svíum og Norð-
mönnum, nefnilega þau, að nema toll af
aðfluttum fiski iiéðan til allra spænskra
nýlendna, ef Canadastjórn vill lækka
tolla á ákveðnum spönskum varningi
að sama skapi. Hún hefir enn ekki til-
greint hvers hún helzt óskar.
MIÐVIKUDAG, 15. ÁGÚST.
Haft er fyrir satt, að Asíu-kólera
hafi gert vart við sig í Minnesota.
Bóndi, að nafni Eiríkur Eiríksson
(sænskur eða norskur), hafði veikst hast
arlega og látizt innan 15 kl.stunda við
mestu harmkvæli, og var þá hörundið
orðið blátt og svart á litinn.
Japanítar unnu sigur á Kinverjum
í sjóorustu 11. þ. m.
C. P. R. skipið “Empress of China”
strandaði nýlega á sandrifi við ármynni
eitt í Kína. í gær náðist skipið af rif-
inu óskemt.
Eldsumbrot eru sögðu mikil i Etnu
og útlit fyrir að hún gjósi innan skams.
—Eignatjónið á Sikiley af völdum jarð-
hristinga, er þar hafa gengið, nernur
millión.
FIMTUDAG, 16. ÁGÚST.
Vinnustríðs-rannsóknin, i tilefni af
Pullman-stríðinu, var liafin í gær í Chi-
cago. Nefndina skipa 8 menn: E.
Worthington, dómari frá Peoria, Illi-
nois, J. D. Kernan, frá New York, og
Canol D. Wright, atvinnumála umboðs-
maður Bandarikjastjórnar. Verk nefnd-
arinnar er, að finna orsakir til nýaf-
staðins stríðs, og komast eftir hvaða
meðul verða hentust til að fyrirbyggja
annað eins strið i framtiðinni. Nefnd-
in á að skýra Cleveland forseta frá störf
um sinum ogmálalokum, og svo sendir
hann þau skjöl til þingsins. Þetta er í
fyrsta skifti, að slik nefnd hefir verið
kjörinn, þó lögin. er heimila aðferðina,
hafi verið í gildi síðan 1888.
Santo Caserio, forseta morðinginn
á Frakklandi, var hálshöggvinn kl. 5
í morgun. Samkvæmt venju voru
hans síðustu orð: “Lifi stjórnleysi.”
Kólera er komin til austur-Þýzka-
lands.
FÖSTUDAG 17. ÁGÚST.
Siams konungur er sagður dauður.
Charles Cliffe, ritstj. blaðsins“Mail”
í Brandon, sækir gegn Adams í Brand-
on, í því skyni að líkum að hann verði
ekki kjörinn mótmælalaust.
Kínverjar leggja stórfé til höfuðs
Japanítum, er handsamaðir verða og
$3099 fyrir livert þeirra herskip.
íslands-fréttir.
Eftir Fjallkonunni.
/
Reykjavík, 11, Júlí.
Landlaeknir Schierbcck liefir fengið
15 mánaða orlof frá embætti sínu, eða
til 1. Okt. 1895, og fór hann nú héðan
með fóík sitt með “Laura” til Khafnar.
Er dr. med. J. Jónassen settur land-
læknir og læknaskólaforstöðumaður í
fjarveru hans, en cand. med. & chir.
Guðmundur Björnsson á að gegna
kennarastörfum lians I vetur við lækna
skólann.
Grdnufelagið. Eftir síðustu skýrslu
þess, sem er fyrir áriö 1892 og prentuð
1894 eru eignir félagsins liér um bil
569 000 kr. Þar af er talið í verzlunar-
skipum (3 skip) 24£ þús., í verzlunarhús-
um 95 þús., í útistandandi skuldum 180
þús., í vöruleifum útlendum 184 þús., í
vöruleifum innlendum 52 þús.; i óseld-
um vörum i Khöfn 8J þús., í fískiskip-
um UJþús., i húseignum og jarðeignum
16 þús. Af fé, sem ýmsir menn áttu
inni hjá félaginu, er talið : innieign í
verzlunum 20 þús., sparisjóður ýmsra
manna 3 þús., verzlunarstjórar áttu til
góða 5 þús., hlutamenn óborgaðar rent-
ur 2 þús. og stórkaupmaður Holme og
menn á íslandi 257 þús. Félagið verzl-
aði þetta ár (1892) með 15 skipsfarma
fyrir 402 þús. krónur. — Eftir skýrsl-
unni ætti félagið að eiga 81 þús. kr. af-
gangs skuldum, eða 81 þús. fram yfir
hlutabréfaupphæðina, sem er 100 000
krónur.
17. Júli.
Póstskip (Bothania) kom í gær og
með því allmargir farþegar ; þar á með-
al 10 Þjóðverjar, sem fara til Geysis o.
s. frv.
Embat tisprbf i lögfræði við háskól-
ann hefir tekið Steingrimur Jónsson frá
Gautlöndum með 1. eink.
Fyrirlcstur um flutning á nýjum
fiski i is héðan frá landi hélt kapt. Dre-
chseligærkveldi, sem siðar verður frá
skýrt.
Kaþólskur prestur (íslenzkur) Jón
Sveinsson, kom með þessu póstskipi og
dvelur hér um tima,
Guðmundur læknir Hannesson hefir
sezt að í Skagafjarðarsýslu til að gegna
þar læknisstörfum, en ckki farið austur
í Múlasýslu; gegnir því Jón læknir
Jónsson frá Hjarðarholti læknisum-
dæminu í N.-Múlasýslu sem fyr. Til
Guðmundar Hannessonar orti Þor-
steinn Erlingsson, áður en hann fór
frá Kaupmannahöfn, kvfieði þetta:
Þeim fylgja jafnan Islands vættir allar,
og eins og vonarbjarmi af nýrri tíð,
sem gamla Frón úr flokki vorum kallar
meðfrægum sigri eftir Hafnar stríð,
og það var alt af okkar mesta gaman
að eiga með þeim glaðan loka-dag,
og enn í kvöld við sitjum liérna samin
og syngjum okkar gamla veizlulag.
Við fögnum því þú fer nú, vinur góður,
meðfremd ogdug áburt af vorri strönd,
við vitum út í ægi blíða móður,
sem ænn er þörf á mjúkri sonarhönd.
Þau mein sem íslands eymdardögum
þau eru djúp og hafa lengi blætt, [valda
og meiðslið eftir fjötur fjövra alda
á fáum árum verður ekki grætt.
Eins lilægir oss að hjúkrun mörgum
vinnur
og hjálp f nauðum þín hin fagra ment.
og að þín mannúð eins þá vesöld finnur,
sem ekki getur hest og borgun sent;
hún veit að söm er þraut 1 þeirra mein-
og þörfin jöfn á líkn og vinar-yl, [um.
sem tárast inst i eymdar sinnar leynum,
enn eiga hvorki gull né silfur til.
Já, gamli vinur. farðu þá í friði
og framtiö íslands sé þín koma góð ;
sá hefir oftast orðið þar að liði
sem öndvert hér í flokki vorum stóð.
Við látum þig nú ljúfar kveðjur flytja
og leggia gamla móðurskautið á
frá þeim sem lieim til hennar seinna vitja
og hinum sem hún aldrei fær að sjé.
Reykjavik, 11. Júli.
Eftir Ísapold.
IIi'6 íslenzlca nátlúrufrœðisfelag átti
með sér ársfund hinn 2. þ. m., og var
kosin hin sama stjórn og endurskoðun-
armenn. Formaðurinn skýrði frá því,
sem gert hafði verið náttúrusafninu til
eflingar, bæði smíðum og náttúrugrip-
um, þar á meða uppsetningu fugla. Fé-
hirðir lagði fram reikning félagsins end-
urskoðaðann, og skýrði frá að margir
hefðu sagt sig úr félaginu, þegar þeir
voru krafðir um tillagið, sagzt aldrei
hafa gengið í það, eða þá enga ástæðu
gefið. í skýrslunni, sem væntanleg er
seinna hluta sumarsins, mun nákvæm-
ar verða skýrt frá ástandi saínsins.
18. Júh'.
Minni Páls Melsteðs
á 60 ára stúdentsafmæli hans 1894.
Þér ungu menn, sem oft hið gamla smá-
og úrelt kallið flest, sem gamalt er,— [ið
á níræðisaldri öldung merkan sjáið ;
hver elliglöp á honum sjáið þér ?
Þótt móða lífs á andans umgjörð falli,
er innra skyggt og spegilfagurt stál.
Eins ljómar sól, er sigur hún að fjalh;
það sjáið þér, ef lítið þér á Pál.
Þér gömlu menn, er oft hið unga smáið
og æskuleikjum fornum hafið glevmt,
hér einn hinn bezta’ úr yðarflokki sjáið;
hann æskufjör og lipurð hefir geymt.
Hann fylgirmeð, hannskilur æ þá ungu
og elskar hverja frjílsa og djarfa sál,
því kastið elli-fjötrafargi þungu,
til fyrirmyndar takið gamla Pál.
En vér, sem enn þá erum þar á milli,
vér ömumst stundum hvorumtveggja við
en hjólið rennur,—höfutn oss í stilli,
og heiðrum bæði’ hinn forna og nýja sið.
Vér ungir vorum, gamlir orðið getum,
því glaðir drekkum hvorratveggja skál,
og æskufjör og ellireynslu metum,
vér elskum bæði’ hinn gamla’ og nýja
Pál.
Vai.dikaií Bribm.
21. Júh.
Embceltisprót. Bjarni Sæmundsson,
sem getið er um í síðasta blaði að tekið
hafi embættispróf i vor í náttúrufræði
við Khafnarháskóla, fékk 1. eink. Mun
hann vera hinn fyrsti íslendingur, er
leyst hefir af hendi embættispróf í þeirri
vísindagrein, skólakennarapróf (höfuð-
grein dýrafræði.
íslands-ferð.
Sigurðar J. Jóhannessonar.
Heiðruðu landar. — Þar sem ég er
nú nýkominn aftur úr hinni löngu
skemtiför minni heim til gamla Fróns,
er ég hóf næstliðinn vetur, 28. Febr.
eftir 21 árs dvöl í þessu landi, þá mun
yður ekki að eins þykja liklegt helflur
jafnvel sjálfsagt, að ég láti yður fá ;
blöðunum dálítið ágrip ferðasögu minn-
ar, og einnig hvernig land og lands-
hættir komu mér fyrir sjónir nú, eft-
ir svo langa burtuveru, og hvers kon-
ar viðtökum ég mætti hjá löndum vor-
um þar heima á gamla landinu. En
þó mér farist þetta ekki sem fimleg-
ast úr hendi, verðið þér að fyrirgefa
og taka viljann fyrir verkið, því mér
er ekki list sú lagin að semja sögur.
Af þvf áður hefir komið út í Lög-
bergi dálítið um ferð mína austur að
hafinu hirði ég ekki að endurtaka það
hér. Ég byrja að eins þar, sem ég
að morgni hins 4. Marz lagði af stað
frá Halifax á gufuskipi AUanlínunnar
“Numidian.” Ég var aleinn af lönd-
um en fann þó ekki til leiðinda, enda
fór ágætlega um mig og svo komst ég
brátt í kunningsskap við ýmsa góða
og skemtilega drengi, er virtust skoða
mig sem samlanda sinn. Feröin gekk
ágætlega j’fir hafið. Vér fengum alla
leið veður gott og hagstætt, þvi þó
vér hreptum allmikinn storm í þrjá
daga, þá var það að eins til að flýta
ferðinni, því vindurinn var svo að kalla
á eftir oss.
Þann 12. Marz komum við til Mobile
á írlandi, en höfðum þar litla viðdvöl
Daginn eftir komum við til Liverpool
á Englandi. Þar íór ég af skipi og
dvaldi þar tvær nætur. Þar hitti ég
þá herra Sigtrvgg Jónasson og Svein
Brynjólfsson og Mrs. Paulson, en Mr.
Paulson var fyrir skömmu farinn heim
til íslands. Þann 14. fór ég þaðan
aftur með járnbraut til Glasgow og
beið þar i 10 daga eða þar til póst-
skipið Thyra kom til Granton og steig
ég um borð á hana þann 24. Slóust
þá i förina þau Mrs. Paulson og Mr.
Sv. Brynjólfsson. Enn fremur komu
með skipinu frá Kaupmannahöfn ýms-
ir landar, þar á meðal þeir kaupmenn-
irnir hr. \ aldimar Daviðsson af Vopna-
firði og hr. Kristján Popp af Sauðár-
krók og verzlunarmaður Friðrik Egg-
ertsson úr Stykkishólmi. Skorti mig
ekki úr því skemtilega samfylgd, þv;
þeir reyndust mér hinir alúðlegustu
og beztu förunautar. Á Þórshöfn i
Færeyjum komum við þann 26. og
héldum þaðan eftir nokkurra stunda
dvöl á leið til íslands. Færeyar hefi
ég ekki fyr séð. Þær mintu mig á is-
lenzku fjöllin, þvi þó að fjöllin þar á
eyjunum séu máske ekki eins há, og
á Islandi, þá sýnast þau geysihá sök-
um þess hvað þau eru afar sæbrött
og undirlendislaus. Ekki þótti mér
þar fagurt um að litast. Alla leið
yfir íslandshafið fengum við ágætis-
veður, enda gekk ferðin þrýðisvel.
Kl. 10 að morgrii þess 29. komum við
inn á Eskifjörð, og var það tveim
dögum á undan ferðaárotlun skipsins.
Vér urðum því að bíða þar til þess
31., sem var burtfarardagur þess það-
an. Ekki get ég neitað því, að mér
virtust Austfjarðafjöflin ærið stórskor-
in og hrikaleg útlits, en engu síður
tilkomumikil og tignarleg, þó blásin
séu og ber. Hvervetna þar mátti heita
alþakið snjó í sjó fram, að eins kom-
inn upp hagi fyrir fénað á hávöðum,
enda var þá nýkominn hagstæður bati
sem ekki var vanþörf á, því veturinn
hafði verið afar snjóþungur og harður
víða á Austurlandi. Af Eskifirði héld-
um við tíltekinn dag og röktum siðan
hafnir þær sem ferðaáætlun skipsins
til tekur, þar til við komum til Reykja-
vikur 11. Apríl. Þar dvaldi ég með-
an skipið beið, 11 daga, i hinum mesta
fagnaði. Siðan hélt ég til baka með
því norður á Sauðárkrók og fór þar
alfarinn á land og ferðaðist síðan tals-
vert um Húnavatns og Skagafjarðar-
sýslur, meðal kunningja og vina, er
allir tóku mér tveim höndum.
Eg finn að mig brestur orð og andu
til að lýsa þeim ágætis viðtökum, sem
ég mætti hjá alþýðu manna heima á ís-
landi, jafnt kunnugum sem ókunnug-
um, því þó ég byggist við að gestrisni
og mannúð sætu þar enn í sínu gamla
göfuga sæti, gat ég varla vænst þess,
að mér yrði allur sá sómi sýndur, er
raun varð á, sízt af mér allsendis ókunn
ugum mönnum, og ef ég ætti að nafn-
greina alla þá, er viku vel að mér, þá
yrði það nóg til að fylla marga blaða-
dálka. Þó get ég ekki látið vera að
nefna fáeina, sem ég kynntist ogheim-
sótti og sem tóku mér sem fornum vin,
enda þó ég hefði aldrei séð þá fyrr. Á
Eskifirði kom ég fyrst á land og heim-
sótti þá kaupmennina, herra C. D. Tul-
linius og Fr. Mufler, er sýndu mér hina
mestu gestrisni. Sömuleiðis á Seyðis-
firði herra ritstjóra Skapta Jósefsson ;
á Vopnafirði borgara Vigfús Sigfússon,
Jakob Helgason og Árna læknir ; á Ak-
ureyri, séra Matthias Jochumson, Ólaf
Jónsson vert og Guðmund Guðmunds-
son prentara. Þessum öflum var ég
áður kunnugur, enda fögnuðu þeir mér
sem fornum vin. Enn fremur þessir
heiðursmenn, er ég hafði ekki áður
þekkt: Sýslumaður Clemens Jónsson,
umboðsmaður St. Stefánsson, bókbind-
ari Friðbj. Steinsson og borgari Jakob
Gíslason ; á ísafirði, herra Skúli Thor-
oddsen, Þorvaldur Jónsson læknir o. fl.
Á Önundarfirði, Jónas Hall og norskur
hvalveiðamaður, Ellefson að nafni, sem
þar hefir bækistöðu sína i mjög stórum
stíl, og hefi hann gufuvélar til að skera
hvalina, bræða spikið og til að mala
bein og allan úrgang í duft, er hann
siðan sendir i tilslegnum tunnum til út-
landa, sem þar brúkast til áburðar. 6
gufubáta hefir hann til veiða og stórt
gufuskip í förum, auk ýmsra annara
byrðinga. 120 manna kvaðst hann
hafa í vinnu í landi. 8 stórhvali var
komið með inn þann dag, sem vér lá-
um á höfninni. Hann sýndi okkur
verkstöð sína og bauð oss siðan heim
til sín og veitti hið stórmannlegasta.
Mér fanst allmikið um framkvæmdir
þessar, en þó hefði það meira verið
ef alt þetta hefði verið eign og verk
landsmanna sjálfra, og var því ekk;
laust við að mér fyndist það kasta
talsverðum skugga á stórvirki þetta,
að það var alt útlendings eign, svo
arðurinn, sem raunar er stórmikill,
hlýtur þannig allur að ganga út úr
landinu. Til Reykjavikur kom ég öll-
um ókunnur, en þar mætti ég þó ekki
hvað sízt hinum mestu alúðarviðtök-
um sem verða má. Þessa herra vil
ég sérlega tilgreina sem velvildarmenn
mína þar : bóksala Sigfús Eymunds-
son, prestaskólakennara séra Þórhall
Bjarnason, landritara Hannes Hafstein.
skáldið Steingrim Thorsteinsson, ritstj,
Fjallkonunnar Valdimar Ásmundsson,
ritstj. Isaf. Bjðrn Jónsson, bankastjóra
Tryggra Gunnarsson og bankagjaldkera
Halldór Jónsson. Allir þessir heiðurs-
menn og margir fleiri vildu með öllu
móti gera mér lifið svo ánægjulegt,
sem framast mátti verða, þann tima
sem ég dvaldi meðal þeirra og verð
ég að játa, að mér fanst timi sá alt
of stuttur.
Auk heimboða þeirra sem ég var
i heima í prívathúsum, var mér boðið
í stúdentafélagsgildi, ogjer það eitt hið
skemtilegasta samsæti sem ég hefi ver-
ið í. Eitt sinn var ég á söngsamkomu,
sem fór snildariega fram undir forustu
herra Steingríms Johnsens, og var það
hin bezta skemtan. Séra Þórhallur
Bjarnason léði mér góðhest og reið
sjálfur með mér inn i Laugar og inn
að Ártúnum. Þannig vildu menn gera
mér alt til ánægju. Tíma þann sem
ég dvaldi þar hélt ég til á “Hótel
Reykjavik” og féll þar ágætlega. Lika
kyntist ég mörgum ágætis drengjum
á ferðum mínum umhverfis landið,
svo sem séra Ólafi Petersen presti að
Svalbarði í Þistilfirði, Páli Einarss.vni
sýslumanni Barðstrendinga, Sigurði
Briem, settum sýslumanni Snæfellinga,
og Eyólfi kaupmanni úr Flatey og
mörgum fieirum.
Meðan ég dvaldi á Sauðárkrók,
hélt ég til hjá herra Birni Símonar-
syni gullsmið og hefi ég fylstu ástæðu
til að vera honum, ásamt hans lieiðr-
uðu konu, hjartanlega þakklátur fyrir
þeirra gæða nieðferð á mér. Eins og
hvervetna annarstaðar, mætti ég hinni
mestu velvild þar hjá öllum, og kynt-
ist þar mörgum merkum lieiðursmönn-
um, svo sem sýslumanni Jóhannesi'
Ólafssyni, kaupmönnunum St. Jónssyni
og Kr. Popp, verzlunarmönnunum Er-
lendi Pálssyni, Guðm. Einarssyni, Kr.
Blöndal, ^Junnari Þorbjarnarsyni, Kr..
borgara Gíslasyni og mági hans St.
Eirikssyni. Guðm. Hannessyni læknir,
Vigfúsi "söðlasmið Guðmundssyni og
þeim Blöndals sonum Sigvalda og Magn-
úsi. Einnig hitti ég þar suma forn-
kunningja mina, svo sem alþm. Fr.
Stefánsson, Jón Jónsson á Hjaltastöð-
um og ýmsa aðra.
Mest ferðaðist ég um Húnavatns-
sýsluna, enda átti ég þar kunnugast
fyrir. Það mátti líka segja að hver
keptist þar við annan að gera mér
allan þann greiða sem hugsast gat,
bæði að. hýsa mig, fylgja mér og ljá
mér þá beztu hesta sem völ var ár
og kom ég þar mörgum liprum og góð-
um klár á bak, sem bar mig vel, endav
þótt vegir væru víða ekki upp á það-
bezta. Og þó það yrði of langt mál,.
að telja alla velgerðamenn mina þar,
get ég ekki stilt mig um að nefna nokkra-
þá, er mest og bezt greiddu götu minar
og eru það þessir heiðursmenn: Sig-
urður á Skeggjastöðum, Guðmundur á
Boflastöðum, Eirikur i Blöndudalshól-
um, Jóhann i Mjóadal, Brynjólfur i
Þverárdal, Guðmundur á Æsustöðum,
Jósafat á Holtastöðum, Jakob á Ár-
bakka, Árni á Þverá, Indriði á Ytrieyr
Lárus á Neðrimírum, Sveinn bróðir
minn á Sneis, Árni bóndi á Geitaskarði,
sem léði mér ágætan reiðhest í marga
daga án þess að þiggja nokkra borg-
un fyrir, og var ég honum þó afl-
sendis ókunnugur áður. Enn fremur
Jónas á I'indum, Ingibjörg tengda-
systir mín í Tungunesi og tengdason
hennar Hallgrím á Kagaðarhóli, um-
boðsm. Bened. Blöndal í Hvammi í
Vatnsdal, Jósep á Hjaflalandi, Jónas
á Eyjólfsstöðum, Jón á Sveinstöðum,
Jón Ásgeirsson á Þingeyrum, og frænd-
ur mínir þar Pétur og Eyþór, Guð-
mundur og Sigurlaug á Torfalæk,
prófastur séra Hjörleifur á Undirfefli,
Séra Stefán á Auðkúlu og ekkjufrú
Kristin Blöndal á Kornsá ásamt son-
um hennar, og enn fremur þessir í
Skagafirði auk þeirra áður töldu :
Benedikt á Fjalli i Sæmundarhlíð, Gísl;
á Frostastöðum og Sigurður á Reyni-
stað. Marga mætti fleiri nefna ef tími
og rúm leyfði.
Við þrjár fjölmcnnar jarðarfarir
var ég staddur, nefnil. Lárusar sálr
Blöndals, sýslumanns að Kornsá, Jóns’
prófasts Hallssonar að Sauðárkrók og
konu Björns bónda Kristóferssonar að
Holti á Ásum. Allar fóru þær fram
vel og heiðarlega. Á kjörfundi var ég
staddur á Blönduós, ekki var hann
fjölsóttur og ekki virtist mér þar
kenna þess pólitiska hita sem hér á
sér jafnast stað við slik tækifæri, enda.
voru engir utan þeirra gömlu þing-
menn í boði, og voru þeir því endur-
kosnir mótmælalitið.
Af þessu sem ég hefi þegar sagt,.
geta menn ráðið, að ég hefi ekki kerit
þess kalda anda, sem stundum virðist,
hafa gengið í gegn um sum blöðin..
heima, til vor Vestur-íslendinga, held-
ur þvert á móti, að ég hafi mætt hin-
um hlýja kærleiks og þjóðræknis anda
er jafnan liefir einkent þjóð vora, og
jafnvel þótt mörgum, sem hafa þann
fasta ásetning, að láta fyrirberast heima
hvað sem á dynur, sé lítið gefið um.
útflutninga, sem eðlilogt er, þá er síð-
ur en svo, að þeir beri iflan hug till
vor sem þegar erum farnir, eða svo.
virtist mér það að minnsta kosti um
þorra manna. Aflmikla umkvörtun.
heyrði ég út af vinnufólkseklu, sem.
gerir bændum mjög erfitt fyrir i bú—
skapnum, þvi eins og menn vita út-
heimta margar jarðir þar allmikið
fólkshald, sem við er að búast, þar
sem ekki verða við hafðar neinar vinnu-
vélar. Aftur hefir talsvert skánað hag-
ur vinnufólks, að því er kauphækkun.
snertir. En landbúnaður á íslandi
mun yfir höfuð tæpast vera svo arð-
samur, að hann geti borið mjög hátt;
kaupgjald. En að mínu áliti er miklu ,
minna en margur hyggur útflutning--
unum að kenna um vinnufólksfæðiaa,
til sveita á íslandi. Þó margt hafiv
flutzt vestur af einhleypu og duglegu
fólki, þá hygg ég að tiltölulega hafi
flutzt eins margt af fjölskyldufólki og
vandræðafólki. Orsökin er þvi fremur
sú, að siðan strandferðirnar fóru að
tíðkast, hefir komist miklu meira lds-
á vinnulýðinn ; hann á nú langt. um
hægra með að leita sér að bráð, þarr
sem hann getur flogið í kring um land
alt, svo að segja á svipstundu i sam-
anburði við þaö sem áður var, þegar
hver einn sat kreptur inni í sinni
vanakró. Síldarveiðarnar og fiskiút-
haldið á Austfjörðum og viðar og yfir •
höfuð fjölgun þilskipa, eiga eflausti
mikinn þátt i vinnufólkseklu sveita-
bóndans, sem og kauphækkun hjúa.
Löngu áður en útflutningar hófust,
þegar ég var að alast upp heima. var
ekki tnlið neitt fleira fóik í landinu
en nú er, og heyrðist þó aldrei talað
um neinn vinnulólksskort, og eru þó
jarðir nú hvorki erviðari nó stærri, .
en þá voru þær [NiöurL nrost.j