Heimskringla - 28.06.1895, Blaðsíða 2

2
HEIMSKRINGLA 28. JÚNÍ 1895.
Heimskringla
PUBLÍSHED BY
Tke Hcimskringla Prtg. 4 Publ. Co.
•• ••
Verð blaðsins í Canila og Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til Islands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] $ 1.
••••
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
• •••
Peningar sendist í P. 0. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
• • ••
EGGERT JOHANNSSON
EDITOR.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS MANAGER.
• • ••
Office :
Corner Ross Ave & Nena Str.
P. «. Box 305.
Islendinga-dagurinn.
A öðrum stað í blaðinu er auglýs-
ing frá Islendingadagsnefndinni þeirri í
fyrra, um að fundur verði haldinn
þriðjndagskvöldið 2. Júli til að kjósa
nefnd í stað hinnar fyrri, er standi
fyrir hátíðahaldinu í ár. f sambandi
við þetta, og út af greinarstúf, sem
stóð'í Lögbergi 6. þ. m. um almennan
þjóðminningardag fyrir Vestur-íslend-
inga, vildum vér skjóta hér að fáeinum
orðum til íhugunar fyrir íslendinga yflr
höfuð, og þó sérstaklega þá, er láta sér
ant um íslendingadagshald. Síðan ís-
lendingadagshald byrjaði hér fyrst,
virðist það hafa staðið nokkuð óljóst
fyrir íslendingum hvaða atriði í seinni
tíma sögu íslendinga væri þess vert að
þess væri minnst með árlegum þjóðhá-
tíðardegi, enda hefir enn engum tiltekn-
um degi verið slegið föstum. En þrátt
fyrir það munu þó flestir sem tóku þátt
í hátíðahaldinu hafa haft meira og
minna sterka sannfæringu fyrir því að
það stæði og ætti að standa í sambandi
við þjóðhátíð íslands 2. Ágúst 1874, eða
atvik, sem um það leyti gerðust á ís-
landi. Vort heiðraða samtíðarblað Lög
berg hefir nú vakið máls á íslendinga-
dagshaldinu og lætur heldur á sér skilja
að tilhlýðilegast mundi vera, að velja
daginn með hliðsjón af Ameríku-förum
íslendinga, eða landnámi þeirra á
vissum stöðum í Ameríku. Getur þess,
að í ár sé liðin 25 ár síðan fyrstu ís-
lendingar settust að i Norður-Ameríku,
og að hinn 16. Júlí næstkomandi sé 20
ár síðan hinir fyrstu Islendingar settust
að í Rauðárdalnum, og bendir það á að
þá liggi vel við að velja þann dag fyrir
hátíðarhaldið, í ár að minnsta kosti.
Vér skulum ekkert hafa á móti þvi, að
það kynni að fara vel a þvi að minnast
25 áraveru íslendinga í þessu landi, en
að binda hið árlega hátiðahald ísleud-
inga t. d. við 16. Júlí af því íslendingar
komu þann dag fyrst í Rauðárdalinn,
getum vér ekki felt oss við. Það væri
ekkert meiri ástæða til þess, heldur en
að velja þann dag, er íslendingar fyrst
komu til annara staða í Ameríkn. Það
var ekkert sérlega merkilegt við að ís-
lendingar settust að í Rauðárdalnum
og afleiðiugar þess eru ekki svo mikið
þýðingarmeiri fyrir Islendinga yfir höfuð
heldur en aðrir flutningar Islendinga
úr einum stað í annan í þessu landi, að
þess sé vert að minnast með sérstökum
árlegum hátíðisdegi, sem só sameigin-
legur fyrir alla Islendinga vestan hafs.
Það er varla vafa bundið, að ef því
væri haldið fram mun naumast nokkr-
urntíma komast á samtimishátíðar-
hald meðal íslendinga í Ameríku—það
væri alt of sérþóttafull tillaga til þess
að hún fengi byr. Hið sama mundi og
koma fyrir, ef miða ætti hátíðiua við
landnám einhvers annars flokks af Is
lendingum í öðrum pörtum þessa lands.
Vér skulum ekki hafa á móti því, að ef
landar vildu hafa sérstakan dag fyrir
Vestur-íslendinga, þá lagi beinast við
að velja þann dag, er hinir fyrstu Is-
lendingar hófu landnám sitt í þessu
frelsisins landi (Norður-Ameriku). En
þóttoss detti ekki í hug að gera lítið úr
landnámi íslendinga, í Ameríku, ogþótt
vér höfum þá trú, að það ihafi þegar
haft og [muni í framtíðinni hafa mjög
þýðingarmiklar afleiðingar fyrir hinn
íslenzka þjóðflokk í þessari álfu og Evr-
ópu, þá alítum vér heppilegra að seilast
austur yfir hafið eftir atburði, sera lagð-
ur sé til grundvallar fyrir hinu árlega
þjóðhátíðarhaldi voru, og þá verður
eðlilega fyrst fyrir oss afleiðing stjórn-
arbaráttu íslands á þessari öld, stjórn-
arbótin 1874. Þessi stjórnarbót, svo
ófullkomin sem hún var, er þó fyrsti
verulegi árangurinn af starfi liinna öt-
ulustu sona íslands á síðustu hundrað
árum; og þó að með henni fengist ekki
eins fullkomið sjálfsforræði eins ,og á-
kjósanlegt hefði verið, þá samt hefst
með henni nýtt viðreisnar-tímabil í
sögu hinnar íslenzku þjóðar. Vér get-
um því ekki verið Lögbergi samdóma
um, aðþessséekki vert að minnast.
Það hefir víst heldur aldrei komið fyrir,
að sú fyrsta stjórnarbót, sem ein þjóð
hefir fengið, hafi verið svo fullkomin,
að ekki hafi þurft umbóta við; enda
mun óhætt að segja, að orsökin til þess
að íslendingar hafa ekki haldið minn-
ingu stjórnarbótar sinnar á lofti, er
ekki sú, að þeir viðurkenni ekki að hún
hafi haft stórvægilega þýðingu fyrir
þjóðina í heild sinni, heldur er það meir
af því hve samgöngurnar eru örðugar,
félagslífið dauft og samtökin sein að
komast á framfæri. Þjóðhátíðin, sem
stjórnarbótin varð samfara, virðist líka
í svipinn að hafa varpað skugga á
stjórnarbótamálið, enda er það og mjög
skiljanlegt. Sagan stóð þjóðinni að
sjálfsögðu framar öllu öðru fyrir hug-
skotssjónum á hátíðisdegi hennar og
stjórnarbótin var ekki nema einn ó-
reyndur liður í þessari sögu. torskilinn
og örðugur viðfangs fyrir almenning,
og því ekki svo augljóst hver hagur
yrði að. En þótt nú ekkert hafi orðið af
áframhaldandi þjóðhátíðarhaldi á ís-
landi síðan 1874, þá er enganveginn gef-
ið að ekki sé hægt að koma því á. Það
mundi hið bezta ráð til að glæða með-
vitund þjóðarinnar um þarfir sínar og
fhuga meðul til að uppfylla þær.
Hér í Winnipeg er það komið inn
hjá öllum þorra Islendinga,(og hið sama
mun mega segja um Islendinga annars-
staðar), að sjálfsagt sé að halda Islend-
ingadaginn 2. Ágúst, eða um það leyti.
Það sést bezt á því, að í þau 5 sumur,
sem hann hefir verið hafður, hefir hann
einu sinni verið í Júlí, einu sinni 1.
Ágúst og þrisvar sinnum 2. Agúst, ein-
mitt þann dag, sem öll liin íslenzka þjóð
gæti svo vel orðið einhuga um það að
velja sér sem sameiginlegan hátíðardag.
Þessari stefnu erum vér mjög svo sam-
þykkir. Hún er skynsamleg, og ber
svo rækilegan vott þess, að Vestur-ís-
lendingar hafi ákveðið að slíta ekki að
óþörfu bróðurböndin, sem binda oss við
gömlu fósturjörðina, og oss liggur við
að segja, að hún sé fyrirfram gefið göf-
ugt loforð um liðveizlu við bræður vora
hinumegin við hafið. Þökk sé Vestur-
Islendingum fyrir það. Með það fyrir
augum, að leiða sem mest af menning-
arstraumum þessa lands inn til hinnar
íslenzku þjóðar, eins og hverjum fram-
takssömum íslendingi hér vestan hafs
hlýtur að liggja áhjarta, þá væri ekki
hyggilegt að slíta sig sem mest úr sam-
bandinu við íslendinga á Fróni, heldur
hið gagnstæða. Sameiginlegt hátíða-
hald, sem minnti á atburð sem allir ís-
lendingar og íslands vinir hefðu ástæðu
til að álíta sér viðkomandi og sem mið-
að hefir til þjóðheilla mundi vera hið
sterkasta tengiafl milli Islendinga víðs"
vegar um heim.
Ef íslendingar vildu minnast sinn-
ar nýju fósturjarðar, þá lægi beinast
við að taka sem mestan og beztan þátt
í hinum sérstöku hátíðarhöldum þeirra
þjóða, sem þeir nú eiga heima á meðal,
og sem þeir hafa borgaralegar skyldur
að inna af hendi við (í Canada 1. Júlí,
og Bandaríkjum 4. Júlí), Það væri ef
til vill enn viðkunnanÞgra að hafa ís-
lendingadaginn 5., heldur en 2. Ágúst,
því á hátíðinni, sem haldin var á Þing-
velli við Öxará 5. til 7. Ágúst 1874, var
það að stjórnarskráin var afhent ís-
lendingum af konuugi, en það er þegar
komin nokkur hefð á að hafa til þess 2.
Ágúst, enda hefir það og mikið til síns
máls, og skulum vér því ekki fara um
það fleiri orðumj að sinni.
Hvaða degi sem Islendingar kunna
að slá föstum í framtíðinni, þá mun öll-
um ljóst að í ár er ekki hægt að íslend-
ingadagurinn verði hér í Winnipeg fyrr
en í Ágúst, þar er reynslan hefir sýnt,
að nefndin kemst ekki af með öllu
minna en mánaðar undirbúnings tíma.
“Liberala”-álit
urn íslendinga.
í Toronto er nýmyndað félag, sem
nefnist “The Canadian National Asso
ciation,” (hið canadiska þjóðfél.). Mark-
mið þess er að koma á sama máli og
samskonar skólum um alt Canadaveldi.
Ekki fá aðrir inngöngu í það en þeir,
sem eru fæddir í Canada, og er einkunn-’
arorð félagsins “Canadafor Canadians.”
Af svipuðum hugsunarhætti, sem
þessir félagsmenn hafa, virðist það
sprottið, sem hinn merki rithöfundur,
Goldwin Smith..í Toronto, segir nýlega
í Torontoblaðinu “The Week.”
“Hin bezta innflutningastefna væri
það, að halda hinum innfæddu Canada-
mönnum í landinu, með óhindruðum
verzlunarviðskiftum. Það er nú millí-
ón þeirra manna, og að likindum önnur
millíón af börnum þeirra, sunnan meg-
in við línuna. Maður veit, að það eru
margar þúsundir í Chicago, og þ’ng-
maður frá Massachusetts sagði mér, að
að 150,000 þeirra væru í því ríki. Út-
flutningi æskulýðsins úr strandfylkjun-
um veitir hver maður eftirtekt, sem
kemur þangað.
Hvað á svo að segja um fyrirkomu-
lag, sem sifeldlega /irekur laukinn úr
landsins þjóðerni burtu frá heimkynnum
sinum, og fyllir sæti þeirra með Menno-
nítum, Isleiidingniu, eða ruslinu af
strætum Lundúnaborgar ?”
Það er hinn 17. Júní, sem þessi frægi
prófessor skrifar ofanritaða grein. Með
því allir vita, hversu orð hans eru þung
á metunum, er það óviðkunnanlegt fyrir
íslendinga, að sjá hann skipa sér á bekk
með hinu auðvirðilegasta úrþvætti engil-
saxnesku þjóðarinnar. En það tjáir
ekki að deila við dómarann, sízt þegar
það er maður í þvílíku áliti sem Goldwin
Smith. Við munum, í augum manna
hér, mega sitja með það, sem hann
skamtar okkur, hversu eigulegt sem það
kann að vera. Það sýnir mönnum að
eins hugsunarhátt hinna allra frjáls-
lyndustu landsins íbúa, og; svo gefur
hið nýmjmdaða þjóðfélag dágóða hug-
mynd um sérgæði hinna “frjálslyndu.”
Enska þjóðin hertók hið hérverandi
franska ríki 1760, og síðan hefir hún
smáfært sig upp á skaftið, unz nú er að
því komið, að myndað er félag til þess
að útrýma máli Frakka, og afnema
skóla þeirra, ekki einungis í Manitoba,
heldur i öllu Canadaveldi. Þetta er
“frjálslyndi” flokkurinn á sínu hæsta
stigi; svo má einnig búast við, að félag-
ið reyni hið bráðasta að fylgja einkunn-
arorði sínu, og stemma stigu fyrir inn-
flutningi Islendinga og annara, sem þeir
virða til jafns við “ruslið af strætum
Lundúnaborgar.”
Það er svo sem ekki til annars en að
ala sína eigin hégómagirni, að telja sér
trú um, að dálætið á útlendingum hér
eigi ekki skylt við orðtakið : “Vinur,
þegar þú vilt mér eitthvað.”
Glímur Japaníta.
“Jiujutsu” heitir list sú hjá Japan-
itum, að sigra með tilslökun, og kvað sú
merking liggja í orðinu sjálfu. Um
hana finnst ritað eftir Lafcadio Hearn
í bók, er nefnist "Out of the East,” og
kvað sá höfundur vera flestum fræði-
mönnum kunnugri lifnaðarháttum
hinnar japönsku þjóðar.
List þessi líkist mjög glímu að ytra
áliti, en gætinn maður getur þó brátt
séð, að mest er kappkostað, að reyna
ekki á krafta, heldur snörp tök og
sveiflur, sem eru bæði einkennileg og
tvisýn. Sá sem vel er að sér í þessu,
getur ef á liggnr svift limum óvinar
síns úr liði eða slitið í honum æðar og
sinar, og auk þess kann hann tiltök,
sem eru hastarlega banvæn.
Með svardögum og hverju öðru er
mjög vel um það búið, að þessi voðalega
þekking breiðist ekki út almennt, og
gamlar venjur krefjast þess sterklega,
að enginn fái að nema list þessa, nema
hinir mestu stillingarmenn, er hvorki
þekkist á siðferðislegur blettur nó
hrukka.
Það kemur varla fyrir, að lista-
maðurinn í þessari grein noti sína eigin
krafta, hversu sem á stendur, heldur er
sigur hans kominn undir kröftum and-
stæðingsins; því meiri kröftum, sem
hann læitir, því meiri er hættan fyrir
sjálfan hann. Eins og gerist í íslenzk-
um glímum, er til varnartak gegn
hverju sóknartaki; en öfl þau japönsku
varnartök eru í því fólgin, að slaka
þannig til fyrir sækjanda, að átök han.s
verki sem afturkast (reaction) á hann
sjálfan*. Listin er aðallega í þvi fólgin
að veita ekki mótstöðu, heldur að sigia
með tilslökun ; en auk þess liggur hún í
því, að hjálpa sækjandanum með snörp-
um sveiflum, til þess að setja sjálfan sig
úr liði, handleggsbrjóta sig eða fót-
brjóta, og jafnvel hálsbrjóta sig, ef svo
vill verkast.
Bókarhöfundinum farast að lokum
þannig orð: “Af þessari óljósu frá-
sögu munu menn þegar hafa séð, að hið
merkilegasta við þetta er ekki listin
sjálf, jafnvel á sínu hæzta stigi, heldur
hinn austurlenzki hugsunarháttur, sem
hún grundvallast á. Hvaða vestrænn
heili hefði framsett þessa sérlegu kenn-
ingu, að beita aldrei afli gegn árás, held-
ur að eins leiðbeina sækjandanum til
þess að falla á sínum eigin kröftum.
Vestrænn andi virðist hugsa eftir bein-
um línum, sá austræni eftir furðulegum
krókum og hringjum. Þessi glímu
kunnátta er miklu meira en tóm varn-
arfræði. Hversu fagurt merki sýnir
hún ekki um beitingu skynseminnar
gegn dýrslegum ofstækisöflum ? Hún
er hagnýtingarfræði; hún er siðafræði.
Eg hafði einmitt næstum því gleymt að
geta þess að mikill hluti “jiujutsu”-
fræðslunnar er hreinasta siðfræði; og
þaðer hún, um fram alt, sem ber vott
um þá mannflokks-andagift, sem stór-
veldi þau, er dreymir um frekari upp-
gang sinn í austurlöndum, hafa afar-
dauflega tekið eftir.”
Efnisyfirlit
yfir greinar þær. í nokkrum síðustu
blöðum Lögbergs, sem að meiru eða
minna leyti eru uppfyltar af atyrðum
og dónaskap gegn Hkr. eða ritstjóra
hennar, setjum vér hér þeim til hægð-
arauka, sem kynnu að vilja géra sér
grein fyrir því, hverri breytingu Lög-
berg hefii tekið í seinni tíð. Sigtryggur
Jónasson tók við ritstjóranafni blaðs-
ins með hinu 10. tölublaði þess, og vakti
hann þegar með “ávarpi” sínu, þann
urg, sem leiddi til þess að “ljóta bréfið”
hans var birt í Hkr.; og í sama blaði
byrjaðí í honum ergelsið út af því, að
honum þótti Hkr. ekki hafa nógu mik-
ið við sig, þegar hún gat þess að Einar
Hjörleifsson væri á förum. Eftir það
rekur hver óþverragreinin aðra, og
flutti
nr. 11. "Músarskottið”:
“ 12. í'Hkr. reið”, og bréf frá Sig- tryggi Jónassyni.
“ 13. “Heimskringlu-músin”;
‘- 14. “Hkr. þroskast niður á við”;
“ 15. “Kringlótt röksemdafærsla”, og atyrði innan um fréttir af fylkisþinginu;
“ 16. “H.kringlu-skáldið”;
“ 17. “Leirblaðið klórar í bakkaun”, og “Heimskringlu undrin”;
“ 19. “Sýnishorn af rithætti ritstj. Iíkr”;
“ 20. “Slúðurberi og slefudallur”;
“ 21. “Stefna leirgosblaðsins”;
“ 22. “Sjóndapri ritstjórinn”;
“ 24. Greinar, sem byrja á: “Opt hafa svör”, og “Það erorðið nokkuð þreytandi”;
“ 25. “Heimskringlu-hreiðrin”, og
“kusteisi ritstjórinn”.
Þannig hafa 14 tölublöð af þeim 16,
sem nú (þann 25. Júní) eru út komin
undir stjórn hins núverandi ritstjóra
Lögbergs, flutt einhverja illkvitni í garð
Heimskringlu; og mun vera erfitt að
finna annað líkt dæmi í íslenzkri blaða-
mennsku. Til þess að bæta upp fyrir
það, að ritstjórinn hefir ekki haft til
skammagrein handa Hkr. í 18. blaðið,
flytur það, eins og til afsökuuar, atyrði
um Stefán kaupmann á Hnausum.
Þannig verður 23. blaðið einsamalt
laust við þesskyns varning, og væri
næst að halda, að ritstj. hefði ekki verið
með sjálfum sér um það leyti, sem það
kom út. Hann er í það minnsta skamm-
yrtari i næsta blaði á eftir, heldur en
nokkru sinni fyr; og í síðasta blaði, nr.
25, veður hann aftur uj>p á Stefán Sig-
urðsson, auk þess, sem að ofan er getið
um til Hkr., og þar notast hann við þá
furðulegu fyndni, . að látast skrifa rit-
villur, en á fremstu síðu blaðsins stend-
ur einhver ofsjónalýsing á fjárum
tnngumálum, íslenzku, ensku, dönsku,
og latínu. Sé skammavaðallinn og
og málaglamrið ekki eintómt “delirium”
hlýtur andagift Lögbergsritstj. að vera
sérstakasta náttúruafbrigði.
*) Aðferðin sýnist að ýmsu leyti
líkjast íslenzkum glimum, en til þeirra
virðist höfundurinn ekki þekkja. Þó ber
þess að gæta, að þetta er ein af dular-
lystum austurlandaþjóða, og því illber-
andi saman viðnokkuð, sem vór þekkj-
um, þótt glíma sé hentugra nafn á
lienni, en nokkurt annað íslenzkt orð.
“Drykkfeldnin
er sjúkdómur,” sagði prestur, einn Mc-
Manus að nafni, á fundi kvennavernd-
unarfélags, sem haldinn var í Montreal
fyrir skömmu. “Dominion-stjórnin
ætti að stofna drykkjumanna-spítala,
sem tekið gætu á móti þeim körlum og
konum, sem þannig væru sýktir; og
þar ættu þessar manneskjur að vera
hafðar i haldi svo sem tvö ár, til þess
þær yrðu nærðar á hollri fæðu. Svo
ætti vínfangasalan að bera kostnaðinn.
í stað þess að loka þessa vesalings
sjúklinga inni í hinum vanalegu fang-
elsum, þarf að veita þeim læknishjálp.
Þegar maður drekkur og ber svo kon-
una sfna, vil ég fyrst láta i.ann taka út
sfna fangelsisvist fyrir glæpinn, og síð-
an setjast i drykkjumannaspítala, til
þess að sýkin verði læknuð.”
Annar prestur á fundinum áleit, að
ef stjórnin þættist fyrir þjóðarinnar
hönd hafa gagn og góða af vínfanga-
tollinum, ætti hún sömuleiðis að sinna
afleiðingunum; gera alt sem f hennar
valdi stæði til þess að bæta upp fyrir
voðann er af því hlytist, sem hún leyfði.
Á fundinum var lesið upp bréf þessu
viðkomandi, frá Aberdeen lávarði, land-
stjóra Canadaveldis; og loks var sam-
þykkt að leita aðstoðar, málinu til fylg-
is, hjá prestum og bindindismönnum
(Ministerial Assoc., og Dominion All-
iance).
JSTúllið.
(Dálítil smásaga frá Winnipeg.)
Eftir N. N.
Framhald.
II. I stúkunni.
Á fimtudagskvöldið f næstu viku
eftir atburð þann er þegar var frá sagt
var fundur haldinn í bindindis-stúk-
unni “Framsók,nin” í Winnipeg. Hún
var fjölmenn deild af Good-Templar-
reglunni og voru allir meðlimir hennar
íslenzkir. Þess konar fundir voru jafn-
an vel sóttir, því þar er sóknréttur
starfs og málfrelsi karla og kvenna
jafnt. Fjöldi af ungu sjálegu fólki og
fjörugu, sem margt er hætt að vera ís-
lenzkt nema að kroppnum til, safnast
þar saman til að skemta sér og öðrum
og ræða ýms mál, sem ella myndu
liggja óáhrærð í djúpi gleymskunnar.
Það >’ar allmikill ys og þys í fund-
arsalnum þetta kvöld þegar íbyrjun;
augnamið pilta og hvíslingar og buldur
kvenna virtist boða, að eitthvað eftir-
tektavert yrði tekið fyTÍr á fundinum.
Allir embættismenn stúkunnar voru
þesar komnir nema organleikarinn, er
hafði verið eittlivað óvanalega rant við
látinn það kvöld, Það gekk því hálf-
illa að fá inngöngusálminn sunginn,
því ýmsir er sungið gátu vildu ekki
bjóðast til þess, og er þó fólk öllu ein-
arðara á þeim fundum en það oft er
ella, — það má það eiga. Formaður
stúkunnar, Björn Sigurðsson, úrskurð-
aði því, að “bróðir vara-formaður”
sem var engin annar en Grímur úr Eyj-
unum, skyldi byrja sálminn, og var það
auðsótt mál. Gekk það all-vel að öðru
leyti en því, að söngstjóri var óvanalega
hás í rómnum. Hnippuðu ungkvendin
meinlega hver í aðra þegar hann þurfti
aö skerpa raustina, því auðvitað þarf
engin þess í vanalegu söngmanna á-
standi, þogar ekki er hærra lag til að
“spreita sig á, né lengri eða áhrifameiri
sálmur en hér var um að ræða. Að af-
loknum sálmasöng bænagerð og fleiri
fundasiðum, las ritariupp síðustu fund-
arbók, og er þetta brot úr :
“......eftir nokkrar umræður skip-
aði bróðir Chief Templar 3 manna nefnd
til að rannsaka ástæður fyrir framlagðri
klögun af hendi bróður Fred Stonesons
um áfengisnautn bróður Paul Johnsons
og skyldi nefndin hafa lokið starfi sínu
fyrir lok vanalegs starfstíma fundarins,
... .Skilaði nefndin svo þannig látandi
rannsóknarskrá ef tir fáar mínútur: —
,Við þrjú, Mrs. Ismán, Mr. Sam Strand
field og Miss Nelly Thors, höfum rann-
sakað drykkjumál bróður Pauls, og seg-
ist hann ekki vilja kannast ,við sekt
sína, og man ekki eftir að hann hafi ver
ið neitt drukkinn þegar klagandinn segir
að hann hafi verið það. Við viljum því
að bróðir Paul sé látinn óáreittur í
retta sinn, enda eru litlar líkur til að
bróðir Fred viti betur um þetta mál en
Mr. Paul.
Hin sömu.
Bróðir Chief- Templar lagði skýrslu
þessa fyrir fundinn og óskaði eftir að
málið yrði teLið til meðferðar. Eftir
stuttar athugasemdir frá tveimur fund-
arkonum var svo með atkvæðagreiðslu
meiri hlutans samþykkt: að málið
skyldi niður falla og bróðir P. J. sýkn-
ast af þessum sakaráburði, sem hann
sjálfur vissi ekki neina ástæðu fyrir.. ”.
Síðar á fundinum bar Chief Templ-
ar fram til meðferðar skriflega klögun
svo látandi:
“Samkvæmt skyldu okkar við lög,
reglur og augnamið félags vors og stúk-
unnar Framsókn og einkum fyrir heill
og framtíðar farsæld þjóðflokks vors í
þessu landi, leyfum vér undirritaðir
okkur að tilkynna heiðruðum stúku-
bræðrum vorum og systrum þá rauna-
fregn, að vor elskaði félagsbróðir Thor-
björn Geirs, kapilán stúlcunnar, hefir
í augsýn okkar ölvaður verið síðan á
síðasta fundi, og það svo mjög, að lög-
reglunni fanst það liggjandi innan síns
verkahrings að leiðbeina honum til ó-
nefnds staðar, hvar hann dvaldi í 12 kl.
stundir, unz hann var laus látinn gegn
tilfinnanlegum peninga kostnaði. Sem
sagt, er það skyldunnar vegna, sem
hvílir á herðum vorum, að vér neyð-
umst til að Ijósta upp þessu leiðinlega
atviki. En örugglega vonum við að
heiðraðir fundarmenn finni það bróður-
lega skyldu sína, að fella væga dóma
yfir meðbræðrum og systrum sínum.
Fyrir hvatir bróðurlegrar velvildar
og hins sanna mannkærleika. Yðar í
trú von og kærleika.
Ben. Jackson. Magnus Lee.
Formaður mælti nokkur leiðbein-
ingarorð til þeirra, er við voru staddir,
og ræða kynnu málið. Benti hann
fundinum á hve nauðsynlegt væri að
gæta allrar varúðar í dómum slíkra
mála sem þessara. Og þar sem málið
væri eitt hinna þýðingarmeiri, er fram
hefðu verið flutt í stúkinni nú um hríð,
þar sem hinn andlegi leiðtogi stúkunn-
ar ætti hlut að máli, vildi hann helzt
biðja fundinn sjálfan að útvelja 3 góða
menn til að rannsaka ástæður fyrir
sakargiptinni, því ske kynni að hann
(form.) hefðieigi næga þekkingut'l að úr-
skurða og skipa þá, er þeim starfa væru
bezt vaxnir. Tóku þá margir til máls
og vildi hver koma að sínum kunningja
eða vin, og gekk útnefningin all marg-
víslega. Fóru svo leikar, að formaður
sá þann kost vænstan, að ákveða sjálf-
ur menn í nefndina. og skyldi sú nefnd
hafa lokið starfa sínum innan 1J kl.-
stunkar, því fundarmönnum var órótt
mjög venju fremur f þetta sinn. Að
lítilli stundu liðinni skilaði nefndin á-
liti sínu þannig löguðu :
“Við undirrituð tilkynnum hér með
meðlimum stúkunnar Framsókin I. O.
G. T. aðeftiralvarlegaog nákvæma yfir-
heyrzlu hefir hr. kapilán fúslega kann-
ast við yfirsjón þá er hann var saka ður
um. Enn fremur óskar hanu vinsam-
lega, að mál hans verði bróðurlega rætt
og ályktað nú á þessum fundi.
Með bróðurlegri virðingu.
Th(omas) Thomas, innvörður. Jack
Jolinson. Lizzie Benson”.
Formaður lagði síðan skýrslu þessa
fyrir fundinn til yfirvegunar. Hófust
brátt fjörugar umræður af ýmsu tagi í
ýmsar áttir í tilefni af málinu, þótt
hér só eigi rúm nó staður til að skýra
frá þeim til hlýtar. Bergur Jónsson
hélt það væri róttast að sekta plltinn,
úr því að lög stúkunnar leyfðu það, og
ekki sízt af því, að þessi glópska hefði
hent hann áður. Eiríkur Árnason vildi
láta gefa honum duglega áminningu og
láta það duga í þetta sinn. Dóri Berg-
mann gat þess, að þótt það væri áætl-
uð regla í stúkunni að hegna eða sekta
meðlimi fyrir ítrekaða áfengis nautn,
þá auðvitað hefði fundurinn heimild til
að ráða dómum sínum á þá leið, sem
honum bezt geðjaðist, og í þessu tilfelli
findist sér, þar sem einn virðulegasti
embættismaðurinn í stúkunni ætti hlut
að máli, það vera ærin ósvinna og
skömm fyrir stúkuna og jafnvel fólagið
í heild, að fara svo með slíkan embættis
mann. Miss Magie Bell vildi láta gera
sem minnst úr þessu máli, það myndi
vera orðið nógu hljóðbært allareiðu út
um bæinn, þótt nýtt mál, sektamál,
bættist ekki við.
Hr. Kapilán gat þess, sínu máli tij
styrktar og skýringar, að bróðir organ-
istinn hefði fullvissað sig um það, að
þó hann bryti loforð sitt nokkrunj sinn-
um, myndi hann ekki þurfa að borga
fé í sektir, og “hefði það ekki verið fyrir
hans orð”, mælti hann enn fremur, “þá
hefði ég ekki stigið fæti mínum í þessa
stúku. Það getið þið hengt ykkur upp
á, jú bett, þið getið !”
Þórður Andrósson áleit það illa ráð
ast, ef bróðir Þorbjörn Geirsson yrði
dæmdur i fjárútlát, maður sem hefði
“þunga familíu” að sjá fyrir, og þó
ekkert væri annað á móti þeim dómi,
sem sór reyndar virtist þvert á móti,
þá væri þó “harðir tímar” fyrir fátæk-
an verkamann æfinlega of geigvænlegir
til þess, að ekkert tillit væri tekið til
þeirra.
Vara-Templar Grímur úr Eyjunum
bað um orðið, og mælti meðal annars á
þessa leið :
“....og það væri í meira lagi ó-
sómasamlegt af einni stúku, jafn fjöl-
mennri og Framsóknin er, ef hún léti
það spyrjast um sig, að hún sektaði
annan eins inann eins og hr. kapiláninn.
Eg þekki manninn vel, og við vitum öll
að hann er meðlimur fleiri félaga en
Good-templara. Þið vitið líka vel hvað
akf.ív hann hefir verið að kanvassa fyrir
okkar málefni. Þið vitið að hann hefir
fært okkur nokkra nýja meðlimi þrátt
fyrir hinn stutta tíma sem við höfum
notið samvinnu hans í þessu félagi. Þið
sem eruð í kyrkjunni, finnst ykkur það
ekki hálf absörd að fella þennan þokka-
lega sektardóm'yfir safnaðarmanni ykk-
ar? Munið þið eftir að hann hafi gert
nokkuð til eflingar því málefni? Ef svo
metið þið þá ekki áhuga hans á þoim
störfum meira en þetta? Vilduð þið
ekki heldur ex animó mæla nokkur orð
honuin til bóta og liðveizlu (til og frá
um húsið kvað við: “Hevr, heyr!”)?
(Niðurl. á 4. bls.).