Heimskringla - 25.10.1895, Blaðsíða 2

2
HEIMSKRINGLA 25. OKTOBER 1895.
Hardvara!
Allskonar harðvara fyrir alla.
Stærsta og bezta upplag af harðvöru og olíu í Cuvalier, selt við
rajög vægu verði.
Vér höfum vörur sem allir þarfnast, og yfir höfuð allar þær vörur,
sem mönnum getur dottið í hug að spyrja um, og sem tilheyra
harðvöruverzlun, ftsamt steinolíu, Etc. Heimsækið oss og skoðið
vörurnar. Landi yðar, Mn. Chr. Indriðason, vinnur í búðinni.
Gangið ekki framhjó. Gáið að yðar eigin hag.
John E. Truemner,
Cavalier, Nortli Dakota.
] Heimskringla i
• PUBLISHED BY
• The Heimskringla Prtg. & Publ. Co. •
•• ••
5 Verð blaðsins í Canda og Bandar.: g
• $2 um árið [fyrirfram borgað] •
• Sent til Islands [fyrirfram borgað •
£ af kaupendum bl. hér] $1. J
• •••• '
2 Uppsögn ógild að lögum nema H
• kaupandi sé skuldlaus við blaðið. •
• •••• •
{ Peningar sendist i P. 0. Money ®
• Order, Registered Letter eða Ex- ®
• press Money Order. Bankaávis- •
J anir á aðra banka en í Winnipeg ?
• að eins teknar með afföllum. •
• ð •• •
• EGGERTJOHANNSSON •
• EDITOK. O
• ©
2 EINAR OLAFSSON 2
• BUSINESS MANAOER. •
• o
t •• •• s
• Office : •
• Corner Ross Ave & Nena Str. •
2 P O. Box 305. 2
Stefnufesta!
I’egar hinu nafnkunni fræðimaður
og rithöfundur Geo. M. Grant kom 'rest
ur hingað í sumar til að athuga ástæð-
urnar að því er suertir skólamálið í
Manitoba, og þegar víst var að hann
ætlaði að skrifa um það mál í "Globe”
í Toronto, þá hóf "Tribune” hann unp
í skýin. Svo kom fyrsta bréfið frá
Principal Grant, og sjá, í því voru
ýms atriði öðruvísi heldur en Greenway
ingar höfðu hugsað sér. “Tribune”
reiddist og lét Grant líka vita það.
Það steypti honum úr tigninni undir-
eins og hefir síðan varið öllum stundum
til að atyröa hann og hártoga bróf
hans, Og öll litlu og lítilfjörlegu roál-
gögnin hafa náttúrlega gert það saina,
hafa geispað um að Grant sé "humbug-
isti”, að hann verði tvísaga og marg-
saga í bréf’im sínum o. s. frv. Og Grant
gamli hefir bara gaman af sporðakast-
inu. Ei’Stra þykir alraent svo mikið
varið í bréf hans í Globe, að þau verða
að vændum endurprentuð innan
skamrns og seld hverjum sem hafa vill.
í þeim þykjast menn hafa svo rótta
mynd, sem fengist gctur af ástæðunum
eins og þær eru í Manitoba.
Á vikutíma umhverfðist skoðun
Tribunes þannig á Grant, af því hann
talaði ekki eins og blaðið vildi í bók-
staflega öllum atriðum. Meðal annars
hélthann því fram, að Dorainionstjórn-
inni hefði farizt klaufalega, er hún um-
svifalaust bauð Manitobastjórn að gera
umbætur samkvæmt úrskurði leyndar-
ráðsins. Á móti því hafði Tríbune
ekkert að segja, en svo bætti Grant því
við, að Dominion-stjórnin hefði fyrst
átt að skipa nefndtilað rannsaka alt
málið frá upphafi og athuga með gaum-
gæfni allar ástæður. Það þótti Tri-
bune heimskuleg uppástunga. Hélt að
í fjdkisstjórninni væru eins vitrir menn
eins og til væru. Þetta sagði blaðið
meðal annars 3. Október. Tveimur
vikum síðar hefir það skift þvert um
skoðun á þessu atriði. Þykir þá vitur-
legt og föðurlandsvinum sæmandi að
mæla með því, að hægt sé fariðog gæti-
lega og að nefnd sé skipuð til að rann-
saka málið.
Orsökin til þestar seinni skoðana-
breytingar var. að i millitíðinni hafði
Laurier fært leikinn úr Quebec vestur í
Ontario. Það hafði verið minst á rann-
sóknarnefnd eystra endur og sinnum
í alt sumar, en engin alvara gerð úr
því fyrr en Grant framsetti þá tillögu.
Þegar Laurier kom til Ontario þurfti
hann að segja eitthvað ákveðið áhrær-
andi skólamálið, og þá var það helzta
það, að rannsóknarnefnd hefði verið
heppilegri en nmbóta skipun og rann-
sóknarnefnd ættu roenn að fá. Þá var
búið. Flokksblöð hans öll tóku upp
þetta óp og Tribune varð “að vera með”
þó fáum dögum áður hefði það sagt
sömu upþástunguna heimskulegt þvaðr
úr Dr. Grant. Hvílík þó stefnufesta !
Tribune er heldur ekki eitt um þessa
makalausu stefnufestu. Það er í “góð-
um félagsskap”, eins og “enskurinn”
segir í því efni.
í fjögur ár hafði höfundur skólalag-
anna, þingm. Jos. Martin borið það
fram við öll tækifæri, að lögin væru
réttlát og að skólarnir væru ekki prote-
stantaskólar. í síðastl. Júní skifti
hann alt í einu um skoðun og sagði: að
skólarnir væru protestantaskólar, að
eins og þeir væru. væri harðstjórn að
þvinga kaþólíka til að nota þá, og að
hann (sjálfur höfundurinn) heföi aldrei
viljað lögin í þeirri mynd sem þau eru !
Þetta segir hann upp úr þurru eftir að
hafa varið þessi lög eins vel og hann
hafði vit áí4ár. Hvernig stendur á
þessari skoðanabreyting veit enginn
Má vera hann vilji afsaka sig með því,
aðhann hafi verið þvingaður til að gera
þessa játningu; að formaður sinn, Lau-
rier, hafi verið framundan sór og bann-
að allar tilraunir til flótta, og að laut-
enant hans, J. Isral Tarte, hafi staðið
með uppreiddan vöndinn að baki sér!
Hvað Laurier sjálfan snertir, þá
er svo sem ekki um skoðanabreyting
að gera hjá honum ! Hann náttúrlega
sýndi að hann var rannsókn meðmælt-
ur um árið, þegar hann ásamt Tarte
æddi um Quebec og krafðist á fundi eft-
ir fund, að Dominion-stjórnin tafarlaust
gerði ógild lögin, sem þá voru nýkomin
aí stokkunum í Manitoba (skólalögin
1890). í annað skipti sýndi hann, og
ekki ógreinilegar, hvað mikið hann
þráði nefud til að rannsaka ástæðurnar
þegar hann á þingí samþykti uppá-
stungu Blake’s um að vísa málinu fyrir
dómstólana, hæsta rétt Canada og
leyndarráð Breta. Hann sýndi líka
löngun sína eftir rannsókn. þegar hann
lá í felum meðan flokksmenn hans og
blöð i Quebec létu sem mest, eftir að
úrskurður lpyndarráðsins varð kunnur.
Harm sýndi þessa löngun sína ekki síð
ur hérna í Winnipeg í fyrrahaust, þeg-
ar hann sagði afdráttarlaust, að væru
skólarnir protestantaskólar, væri sjálf-
sagt að breyta lögunum undireins. Það
er svo sem ekki af skoðanabreyting
komið, ekki af því, að hann hafi séð sig
um hönd, að hann eftir alt þetta nú
upp úr þurru segir rannsóknarnefnd
einu viturlegu úrlausnina! Nei, og
langt frá því! Það er sprottið af hinni
alkunnu löngun hans til að tala eins og
hver vill heyra. Af þeirri löngun er
það sprottið, að hann í austurjöðrum
Quebec-fvlkis þakkar guði fyrir að f
sinum flokki sé ekkert af Orange-mönn-
um, erfðafóndum kaþólfka, en sem
hann svo verður að segja hæfulausan
upptpuna þegar til Ontari* kemur,
enda þó lautenantar hans, Pacaud og
Tarte, hefðu með fögnuði flutt orð hans
um það efni í blöðum sínum. Af sömu
lönguninni, að þóknast öllum, var þaö
spunnið þegar hann hér vestra i fyrra-
haust lofaði bændalýðnum að svifta
tolli af verkstæðavarningi undireint og
hann kæmist tií valda. Það var sama
lömrunin, sem knúði hann til þess
nokkru síðar (í Febrúar) á fjölmennum
fnndí í Montreal, að kunngera verk-
smiðjueigendum og vinnnmönnum öll-
um í verksmiðjum, að sér dytti ekki í
hug að hreyfa við tolli á verkstæða-
varningi, þó hann hæmist að völdum.
Þær fréttir um þær fyrirætlanir sínar
væru uppspuni í þeim tilgangi aðhræða
kjósendur í verksmiðjubæjum. Sinn
tilgangur væri sá, og enginn annar, að
rýra tollinn, og afnema hann með öllu,
þar sem við yrði komið, á óunnu efni, í
því skyni að verksmiðjufélögin fengju
þá meira að gera en nokkru sinni síðan
verndartollstefnan var viðtekin. Af
þessari löngun að vilja þóknast öllum
hlýtur það að vera sprottið, að Laurier
.nælir með rannsóknarnefnd í Ontario.
Að mæla með henni í Quebec væri að
grafa sér pólitiska gröf, en í Ontario er
liklegt að sú uppástunga hafi alveg
gagnstæð áhrif. Ef Quebec-menn fregna
um þessa uppástungu og andæfa henni,
þarf Laurier ekki annað en fórna upp
höndunum, þegar þangað kemur aftur,
og segjast aldrei hafa látið sór slíkt um
munn fara. Það séu Orange-mennirn-
ir, erfða-féndurnir, sem útbreitt hafi
söguna, til að skaða sig, o. s. frv. Que-
bec-menn ættu ekki að vera vantrúaðri
í þeim efnum en Ontario-menn, og þeir
tóku gildan framburð hans, að hann
hefði aldrei þakkað guði, að Orange-
menn væru engir i sínum flokki.
Af því Laurier sjálfur á í hlut, væri
náttúrlega alt að því syndsamlegt að
kalla þetta reik hans fra einni stjórn-
málastefnu til annarar stefnuleysi. En
stefnufesta getur þó ekki heitið: að
hafa eina stefnu, að því er skólamálið
snertir í Ontario, og aðra í Quebec; að
hafa eina stefnu meðal bændalýðsins og
aðra meðal verksmiðjulýðsins ; að hafa
eina meðal bændalýðsins í Ontario og
aðra meðal bændalýðsins i New Bruns-
wick og Nova Scotía, — að því er toll-
mál snertir. Að hafa svona margar
stefnur. og fleiri, í takinu í senn, það er
ekki vottur um stefnufestu. Og þegar
á þetta stefnu-brall foringjans er litið,
þá er líka ef til vill ósanngjarnt að taka
til þess, þó Tribune og öll önnur mál-
gögn flokksins lasti þann mann í dag,
sem þau heiðruðu í gær, eða segi það
viturlegt í dag, sem þau í gær sögðu
heimskulegt. "Eftir höfðinu dansa
limirnir”.
Afríku-æðið.
Gróðavonin og almenna æðið, að
hætta öllu sínu í fasteignaverzlun ,hér i
Winnipeg fyrir 13 árum síðan, þegar
bærinn tók sitt fyrsta verulega fram-
faraspor, var ekkert smáræði, enda
bærinn ekki fyrr en rétt nýlega búinn
að ná sér eftir rothöggið, sem hann
fekk þegar sú hin mikla bóla sprakk.
Mennirnir margir, sem þá töpuðu öllu
sínu, eru ekki búnir að ná sór enn. ná
sér máské aldrei. Þó var þetta gróða-
æði í Winnipeg lítilfjörlegt í saman-
burði við það, sem sem um það leyti
og litlu síðar hófst á Kyrrahafsströnd-
inni, í suður-California fyrst og færðist
svo norður stig fyrir stig. til þess á
bygðarenda var komið. Svo sprakk sú
bóla, en mikilfengleg eins og hún vár,
þá var hún sem leikfang barns hjá full-
vöxnum manni í samanburði við gull-
.náma-æðið í Ástralíu og Nýja Sjálandi.
og almenna æðið í Argentina, sem hélzt
til þess að það ríki varð gjaldþrota,
þangað til, eins og í Ástralíu, að alt
stóð fast og engu varð um þokað, en
menn í þúsundum líðu sult mitt í alls-
nægtunum, þar eð enga atvinnu var að
fá og því síður peninga.
Það munaði um það þegar þessar 2
ógna bólur sprungu. Ibúar ríkjanna
sjálfra liðu mikið, en þó liðu sumir ef til
vill meir. Fátæklingarnir í Norðurálfu
sem reita hvern sinn pening, sem af-
gangs er heimilisþörfum, ísparisjóði
hjá bankafélögum. þeir tapa tiltölulega
mestu, þegar félógin, sem peningana
hafa í vörzlum, sökkva þeim í þessi
gróðafyrirtæki, sem reynast vindbólur
einar þegar til kemur. Afleiðingarnar
af Argentina-æðinu sáust bezt 1890 þeg
ar Baring-bankafélagið á Englandi,
meðöllum sinum miljónum, varð gjald-
þrota og dróg með sér heilar hrannir af
banka- og verzlunarfélögum bæði á
Englandi ogí Ameríku.
Eitt þetta stjórnlausa æði er nú í
Afríku, austur í Kaffira-héraðinu á suð
urhalla landsins, sem næst miðja voga
á nailli Góðrarvonarhöfða og Zanzibar.
Gull og demanta náraur eru þar miklar.
Þangað flyktust og flykkjast enn múg-
ur og margmenni úr öllum áttum
heimsins, til að tína saman gullkorn úr
sandinum og bræða gull úr grjóti. Á
síðastl. ári nam gulltekjan öll úr hér-
aðinu 35 milj. dollars, og leiddi af því
enn meiri innflutning námamanna í hér
aðið og enn meiri útbreiðslu námahér-
aðsins. Fregnir voru sendar um fund
náma á þessum staðnum i dag og hin-
um á morgun. Fjárglæframenn í
Lundúnum hugðu að gera sér mat úr
þessu og þeim tókzt það líka. Pening-
arnir voru þar til í haugum arðlausir,
sökum hinnar almennu verzlunardeyfð-
ar. Þegar fáfróðum eigendum þá
bauðst tækifæri til að tvöfalda peninga
sína og enda meira, á mánaðartíma, ef
þeir að eins keyptu hluti í námafélagi í
Kaffira-landinu í Afríku, þá var ekki
ónáttúrlegt að margir tækju öngulinn.
En svo er rétt ótrúlegt hvað margir
hafa glæpzt á þessu. Á fárra mánaða
tímabili hafa bar komist upp 159 náma-
félög, er samtals hafa meir en 170
milj. dollarshöfuðstól. Af þessum hóp
eru 26 félög orðin svo gömul, að þau
hafa borgað eitthvað ofurlítið af vöxt-
um af höfuðstólnum. Virkilegur höfuð
stóll þeirra er 8322 milj., en síðan æðið
hófst hefir eftirsóknin eftir hlutum í fé-
lögunum verið svo mikil, að nafnverð
höfuðstóls þeirra er nú meir en $192J
milj. Hin félögin öll—133, með virki-
legum liöfuðstól, er nemur $1381; milj—
hafa enn ekki goldið hluthöfunum eins
eyris virði i vöxtu og þó er æðið svo
mikið, að höfuðstóll þeirranú er metinn
meir enn $506 milj. Onnur félög, sem
ekki stunda gulltekju, en sem dregist
liafa inn í strauminn, höfðu þegar æðið
hófst $79J milj. höfuðstól, en nú er höf-
uðstóll þeirra metinn á $318J milj. Út-
þenslan er þá orðin þessi á fáum mán-
uðum, að þar sem virkilegur höfuðstóll
allra þessara félaga var og er 250 milj.,
þá er nú nafnverð hans eitt þúsund sjö-
tíu og fjórar miljónir átta hundruð og
sextíu þúsund dollars ($1,074,860,000)!
Þetta er peningavöxtur, og alt á minna
enhálfu ári! Vandræðin eruaðþaðkem-
ur að skuldadögunum, kemur sá tími,
að hluthafendur vilja fá eítthvað í aðra
hönd og—hvað verður þá ? Það fellir
margan fát.ækhng til fulls, þegar hann
síðarmeir kemst að þeim sannleika, að
hann hefir látið ginnast til að
kaupa eins dollars hlut fyrir fjóra eða
fimm dollars. Og það verður raunin í
þetta skifti eins og endranær, að þessi
ofsa-verðhækkun eignarinnar reynist
vindbóla, sem á sinum tíma springur.
Þetta gerði nú ekki eins mikið til,
ef allir, sem sogast inn í þessa hringiðu,
væru ríkir menn og einhleypir, sem alt
af eru í fjárhættuspili og sýnist að ve-ia
nokkurnveginn sama hvað upp er á
teningnum. En í þessu tilfelli er allur
fjöldinn það sem kallað er fátækt fólk,
smá bæja og sveitafólk á Englandi,
Þýzkalandi og Frakklandi. Þetta fólk
má ekki tapa einum eyri, ef hjá því
verður komist, en nú stendur það vel að
vígi með að tapa í einni svipan öllu, eða
nærri öllu því fé, sem það með ýtrustu
sparsemi hefir verið mörg ár að draga
sainan.
Það einkennilegasta er, að menn
aldrei skuli læra að meta þessar vind-
bólur, sem fjárglæframennirnir hampa
framan í alþýðu. Þær eru þó orðnar
svo margar, að alla ætti að reka minni
til ástæðanna, þegar einhver ein þeirra
sprakk-. Það er enda líklegt að margir,
sem nú eru liamslausir í að kaupahluta-
biéf í Kafíira-námu, liafi einhverntíma
áður mist máské alt sitt í samskonar
spili og ættu því fremur að þekkja
ganginn.
Hér í landi ‘ eru áhrifin af þessu
stjórnlausa æði þau, að smá hluthafar
í járnbrautarfélögum o. s. frv. hafa
s°m óðast selt þá, enda með hóflausum
afföllum og heimtaö gull sitt til að
sökkva því í sandhólana í Afríku. Þeim
hefir ekki þótt vænlegt að láta pening-
ana liggja hér gegn 4 og 5% vöxtum, á
meðan tækifæri var að hola þeim niður
í Afríku gegn væntanlegum 400 eða 500
percenta vöxtum á sama timabili. Af
þessu æði eru þess vegna að nokkru
leyti sprottin vandræði Bandaríkja-
stjórnar að halda gullinu í fjárhirzl-
unni í lögákveðnum mæli. Þeir, sem
þannig selja hlutabréf sín hérliugsa síð-
ur út í það hvert námurnar í Afriku
endist til aðendurgjaldanúverandihlut-
höfum sinn ellefu hundruð miljóna höf-
uðstól með vöxtum. Til þess þærnám-
ur gefi af sér jafnmikla vöxtu og eign-
irnar hér í landi, sem nú þykja einskis
verðar, verða þær í ár og um fjölda
mörg ókomin ár að gefa af sér um fram
allan tilkostnað, frá 43 til 55 milj. doll-
arsáári. Gullið kann að vera mikið
í þessum stöðum, en svo mikið reynist
það samt ekki i þeim eignum sem nú
eru seldar fyrir þetta verð. Endirinn á
þessu æði er því auðséður. Spursmálið
er að eins hvað lengi það endist. Á
meðan það varir, er vitanlega von á
litlum peningum til nýrra fyrirtækja í
liessu landi.
Um útflutning
frá Bandaríkjum til Vestur-Canada rit-
ar S. A. Thompson (í Duluth) í Október
hefti tímaritsins “New England Maga-
zine”. Hann vill koma í veg fyrir
þann sívaxandi útstraum,en ekki gefur
hann í skyn, að hann vilji láta beita
söma vopnum og almennust eru á ís-
landi. Hann lastar ekki vesturland
Canada. og hann stingur ekki upp á
lagabanni til að hefta strauminn. Aðal
ástæðan segir hann sé sú, að nýtilegt
stjórnarland í Bandaríkjunum sé þegar
upptekið, það sé að vísu nóg aflanditil,
en meginliluti þess sé ónýtur án ár-
legra vatnsveitinga, og vilji menn hefta
þennan útflutning, þá liggi fyrir að
ganga til verks fyrir alvöru og um-
hverfa sandauðninni i gróðursæla bygð.
Um 1880, eða stuttu síðar, hófst
þessi flutningur, en var lítill alt til
1890. Svo litið kvað að honum, að
hvernig sem hann leitaði gat hann ekki
fengið neina áætlun um fjöldann. 1891
var áætlað að 400 landnemar frá Banda
ríkjum hefðu numið land í Vestur-Cana
da, og árið 1892 fékk hann skýrslu, er
sýndu 513 heimilisréttarlönd tekin af
Bandarikjamönnum. Sama árið segir
hann að C. P. R. félagið hafi selt 450
Bandaríkjamönnum alls 548 sectionar-
fjórðunga, eða 87.680 ekrur af landi.
Lengra fram nær skýrsla hans ekki,
Hann endar grein sína á þessa
leið: “I millitiðinni er það gleðiefni,
en ekki sorgar, að svo mikið af ó-
numdu frjósömu landi er rétt fyrir dyr-
um vorum.......Stund Canada-rikis er
komin. Víðátta rikisins er nægileg fyr
ir keisaradæmi. Og innflutningsstraum
urinn þangað, sem nú er að byrja,
eykst og margfaldast, þar til þangað
fellur samskonar flóð og fyrrum fylti
vorar eigin vestrænu sléttur og þangað
til miljónir mannaskipa hinar frjósömu
ekrur sléttlendisins. Sem stendur eru
Bandaríkjamenn þar fleiri [Manitoba er
hér undanskilið. Ritstj.J en nokkrir
aðrir þjóðflokkar að undanteknum að-
fluttum brezkum þegnum. Af því leið-
ir að Bandaríkjamenn hafa meir en
smávægilegáhrif á lyndiseinkenni hinn-
ar uppvaxandi kynslóðar í Vestur-Ca-
nada. Enskutalandi nýbyggjar eru
miklu. fleiri en hinir og má því óhætt
treysta, að þeir í samlögum verndi al-
þjóðlegt stjórnarfyrirkomulag og frelsi
og viðhaldi þvi. Af því leiðir og að
lýðveldi vort og nágrannaþjóðin að
norðan munu verða samtaka í að út-
breiða og efla hina Anglo-saxnesku
menningu, sem virðist ákvörðuð til að
ráða heiminum”.
Tækifæri Canada-
manna.
Evrópu-menn eru smá.n-saman að
læra þann sannleika að Bandaríkin eru
ekki öll Norður-Ameríka og jafnframt
því það, að Canada er vel sett land, svo
vel sett, að Canada-menn geti með til-
tölulega litlum kostnaði náð til sín meg-
in-straum verzlunar og mannflutninga
milli Evrópu og Asíu. I “Literary
Digest” dags. 12. Okt. er getið um grein
um þetta efni, sem nýlega haíi komið
út í blaðinu "Kölnische Zeitung,” í
Köln (Cologne) á Þýzkalandi. í þeirri
grein er enda sagt að Canadamönnum
só innanhandar að rýra að mun áhrifin
á heimsverzlunina, sem Síberíu-braut
Rússa á að hafa í för með sér; að þeim
sé innanhandar að halda sínu þó sú
braut komist á og þó Nicaraguaskurð-
urinn einnig komist á með tíð og tíma.
Þetta er afstöðu Canada að þakka, og
telur höfundurinn að það helzta sem á
vanti, til þess þessu takmarki verði náð,
sé járnbraut frá Quebec austur með
Lawrence-flóa að norðan til Belle-
hólma-sunds. Það hefir oft verið talað
um þessa brautarlagning, en austur-
fylkjamenn vírðast ekki hafa fillu meira
álit á henni. en þeir hafa á Hudsonflóa
brautinni. Það er þessvegna sérlega
skemtilegt að heyra álit manns á
Þýzkalandi um það, að þessi Iwaut sé
ríkisheildinni nauðsynleg. Það er nokk-
uð sem Montreal og Quebec-menn
mundu ekki með góðu "ganga inn á,”
því þeir telja deginum ljósara að kæm-
ist sú braut á. kæmu miklu færri skip
að bryggjum þeirra frá Evrópu. Og
hvað er hagur ríkisheildarinnar í sam-
anburði við hag eins eða tveggja eða
fleiri stórborga ? !
, I
I “Lit. Digest,” er prentuð þýðing
af kafla úr þessari grein í "Kölnische
Zeitung,” og er hann á þessa leið:
"Stytzta leiðin yfir Atlantshaf er um
Belle-hólma-sund. Frá Liverpool til
Battle Harbor eru aðeins 1,950 inílur —
um 4 sólarhringa ferð fyrir hraðskreið
póst-gufuskip. Frá Liverpool til Halifax
eru 2,463 mílur, til Boston 2,940, til
New York 8,060. Sem stendur eru
skipin sem fara þessa stytztu leið neydd
til að fara til Quebec. Þangað eru að
vísu ekki nema 700 milur frá Battle
Harbor, en straumar qaiklir eru á flóan-
um og stormasamt fram með ströndun-
um. Canadamenn geta bugað þessa
örðugleika og gert nýjan farveg fyrir
heimsverzlunina, ef þeir byggja járn-
braut frá Quebec til Battle Harbor, eða
til Vesturármynnisins. Þá braut þarf
að gera hæfa til mannflutninga á öllum
tímum ársins. Með þessu móti yrði
sjóleiðin ekki nema 4 daga löng og sem
næst þriðjungi kostnaðarminni en nú.
Frá Líverpool kæmuát menn þá til
Quebec á 5 dögum, Montreal á 5§, New
York á 6, Chicago og Cincinnati á 6J
dögum. Til Kyrrahafsins næðu menn
þá frá Liverpool á minna en 12 dögum,
til Honolulu (á Havai eyjum) á 21 degi,
til Yokohama (Japan) á 24—25, til
Shanghai (Kína) á 30, til Auckland,
Brisbane, og Sidney (í Ástralíu) á 32 til
34 dögum. Þá mætti fara umhverfis
hnöttinn á 62—64 dögum, Þessi fyrir-
hugaða járnbraut” (frá Quebec til Battle
Harbor), “yrði ekki nema um 750 mílur
á lengd og landið sem hún legðist um
er tiltölulega slétt, er fyrir utan stór-
hríða beltið og snjófall er þar ekki gífur-
legt. Á 2 til 3% ári mætti fullgera
brautina, er ekki mundi kosta meira en
20 miljónir dollara.”
“Canada Kyrrahafs járnbrautin
sýnist sérstaklega kjörin til að verða
aðal-þverbrautin á meginlandi Norður-
Ameríku að því er snertir fólks- og
póstfliftninga frá og til Asíu og Ástra-
líu. Hver mundi kjósa sjö og átta daga
sjóleið til New York ef tækifæri byðist
að komast yfir hafið á fjórum dögum,
og þegar leiðin frá lendingarstaðnum
til áfangastaðarins yrði farin í ríkmann-
legum stofu-vagni á tveimur dögum.
Hvaða verzlunarmaður í Evrópu mundi
kjósá að senda bréf sin eða umboðs-
menn nm austurleiðina (um Zuez-
skurðinn) til Japan, Kína, Ástralíu eða
Polynesíu, þegar kostur væði á skemmri
leið, svo dögum, ef ekki vikum skifti,
um Battle Harbor — Vancouver-braut-
ina, og ferðakostnaðurinn að auki
minni?”
“Canada og Canada Kyrrahafs-
brautin mundu þannig ekki einungis
draga til sín meginhlut verzlunar og
umferðar í Norður-Ameríku, heldur
einnig neyða Nýfundnaland í fylkjasam-
bandið. Ný stór-flæmi af landi opnuð-
ust til akuryrkju og mikill fjöldí inn-
flytjenda mundi setjast að í Canada.
Með þessu móti fengi líka England jafn-
vægi á móti Síberíu-brautinni. Það er
svo auðvelt að vinna þetta, að við fram-
kvæmdum má búazt áður en langir
tímar liða.”
Þessi grein er mikilsverð auglýsing
fyrir Canada, þó liún hafi ekki verið
rituð í þeim tilgangi. Það spillir held-
ur ekki til að jafn útbreitt blað og “Lit-
erary Digest” er, hefir þýtt kafla úr
henni og útbreitt meðal sinna mörgu
lesenda í Bandaríkjum.
^tórbreyting á
munntóbaki.
TUCKETT’S
T & B
Mahogany.
er hið nýjasta og bezta.
Gáið að því að T. & B. tiniuerk
sé á plfitunni.
Tn.iíúrn af
Tiie Geo. E. Tuckett & Son Co., Ltd.
HAMILTON, ONT.
O. STEPHENSEN, M. D.
Jafnan að hitta á skrifstofu sinni
(Isabel Str., aðrar dyr fyrir norðan Col-
cleugh’s lyfjabúð) dag hvern kl. 9—41 f.
m., 2—4 og 7—9 e. m. Telephone 346.
Næturbjalla er á hurðinni.