Heimskringla - 13.12.1895, Síða 7

HEIMSKRINGLA 13. DESEMBER 1895.
Mikael Strogoff,
eða
Síberíu-förin.
Eftir
Jules V?rne.
Að tía minútum liðnum var kerran komin í midbik f>æj-
arins—á Há-stræti.
Krasnoiarsk var í eyði og tóm 1 Það var nú enginn
Athenu-maður eftir í þessari “norðlægu Atlienu”, eins og
Madam de Bourboulou liafði nefnt þetta þorp. Ekki einn
einasti af þeirra mörgu bnarreism gæðingum fór nú á spretti
um hin fögru stræti bæjarins ir.ed skrautmikinn vagn á ettir
gér. Ekki einn einasti iótgangaudi maður reikaði nú um
hinar upphleyptu gangstéttir fram með hinum mörgu skraut-
legu og tilkomumiklu timburhúsum. Ekki ein einasta hí
hinnm stássbúnu Siberíu-meyjum sást reika í skugga birki-
trjár.na um lystigarð hæjarins, er liggur fram á b ikka Jene-
seifljótsins. Klukkan mikla í dómkyrkuturninum var þögul
og svo voru allar samhringinga klukkurnar í öðrum kyrkj-
um. Það var þó sannarlega nýstárlegt í rússneskum
bæ, sem ár og sið bergmála kyrkjuklukkna hljóm. Það var
ekki lengur lifandi vera í þessum bæ, sem til skamms hafði
iðað af lífi og Qöri.
Hinsta telegraf-skeytið, er keisari Rússlands hafði ráð á
aðsenda austur eftir óslitnum vír liafði verið boðskapur þe>s
efnis, að allir búendur í Krasnoiarsk, governorinn, setuliðið
og allir borgararnir skyldu tafarlaust taka sig upp og flytja
alt fémætt með sér. Skyldu þeir leita sér hælis í Irku'sk.
Sama skipun halði verið send til allra bæjarmanna í öllu
héraðinu. Tilgangur stjórnarinnar í Moskva var sá, að
gjöreyða landið á undan Törturunum, svo að þeim veitti
örðugt að halda áfram ferðinni. Ekki einum manni kom til
hugar aðþræta um réttlæti þessa boðskapar. Honum var
umsvifalaust hlýtt og þess vegna var það, að engin lifandi
sál var eftir i Krasnoiarsk.
Mikael Strogoff, Nadia og Nikulás þræddu veginn um
bæinn án þess að mæla orð. Þau voru of yfirkomin til þess
að segja nokkuð. Kerran þeirra og hófar hestsins voru alls-
endis það eina, sem skarkala vakti í þessari dauðu borg.
Brjóst Strogoffs svall af gremju yfir ógæfunni, sem elti
hann svona hvar sem hann fór, en mikiðeins og hann fann
til vonbrigðanna, lét hann engan geta greint það á andliti
sínu og svip.
‘•Hvílík þó ógæfa !” hrópaði Nikulás. “Ég fæ aldrei
neitt að gera í þessum eyðilagða bæ !”
“Þú mátt, vinur, halda áfram ti! Irkutsk með okkur”,
sagði Nadía.
“Já, það er nú eflaust orð:ð”, SHgði Nikulás. “Vírinner
sjálfsagt óhögginn enn og í standi milli Oudinsk og Irkutsk,
I>ar-----. Eigum við að haldaáfram, litli faðir?”
“Við skulum bíða til morguns”, svaraði Strogoff upp á
spurniniíuna.
“Það errétt”, sairði Nikulás. “Við eignm eftir að kom-
ast yfir Jenesei-fljótið o j við þurfum að sjá til við það”.
•‘Að sjá til”, satiði Nadía við sjálfa sig, en svo hátt, að
Nikulás heyrði. Hún var að hugs um sinn biinda ‘bróður’.
“Fyrirgeiðu mér, litli faðirl” sagði þá Nikulás og sneri
«ér til Strogoffs. “Því er miður að fyrir þig er sama livoit
dagur er eða nótt”.
“Ásakaðu þig ekkert, viuur !” sagði Strogoffog dró liend
ína yfír augun. “Með þig fyrir leiðsögumann get ég enn at-
hafnað mig. eu f£ðu þf.r nokkurra stunda hvíld. Nadía
eiunig þarfnast hvíldar. Á morgun höldum við áfram ferð-
inni”. t,*-
Ekki voru vandræði að finna náttstað, til að hvílast á.
Pyrsta liúsið, er ferðafólkið bar að var autt og tömt eins og
öll önnnr. Inni í því var ekkert að liafa nema litla hrúgu af
’aufi. Og þar sem ekkert betra fóður var á boðstólum varð
hesturinn að gera sér þessi visnu iauf að góðu. Enn var eft-
irnokkuð af matvælum í kerrunni og fengn þau Strogoff og
Nadía sinn skerf af þeim. Að lokinni máltíðinni og eftir að
haf.t kropið á kné fyrir Panaghia-mynd, sem hékk á veggn
um og seui iítil Ijóstýra brann hja enn, lögðust þiu til svefns
Nadía og Nikulás, en Strogoff, sem svefnmissir liafði engin
áhrifá, sat uppi og hélt vörð yfir sofenduuum.
Morguniun eftir, 26. Agúst, áður en dagur rann, var
kerrau komin á ferðina fram um lystigarðinn, milli hinna
mikilfenglegu birkitrjáa, ogstefndi að fljótsbakkanum.
Strogoff liafði alvarlegar hugsanir. Hvernig átti hann að
komast yfir fllótið, ef. eins og líklett var, að ferjubátar allir
væru eyðilagðir til að stemma ferð Tartaranna? Hann vissi
hvernig Jenesei var viðureignar, því hann hafði oft farið vf.
ir fljótið. Hann vissi »ð brcidd þess var mikil, og að straum
urinn var sti íður í álutum, sem það hafði grafið sér milli
holmauná sem í því voru. Þegar alt var í reglu, þegar til
eru ferjubátar, sem í senn flytja fólk, liesta og vagna, er
Þriggja stunda verk að komast yfír það, og þá, á þessum sér-
staklega völdu bátum, er það oft ill-mögulegt að ná lend-
ingu fyrir bandan fljót ð. Hvernig var þá hugsaniegt að
komast af einum bakka fljótsins á annan með kerruna nú, ef
feijubátar voru engirtil?
Það ljómaði af degi á austurlofti þegar kerran var kom-
inn fram á aðalbakka fljótsins við enda einnar brautarinn-
ar um lystigarðinn. Þar var bakkinn hafiun ura hundrað
fet yfir yfirborð fljótsíns og mátti þvl þaðan sjá yfir alt fijót-
ið og upp og niður með því.
“Sést nokkur bátur ?” spurði Strogoff, og afvananum
auðvitað rendi hann augunum yfir furveg fljótsins og bakka
þess, rétt eins og hann virkilega væri sjáatidi.
“Það er tæpast orðið ljóst enn þá, bróðir”, svaraði Nadía.
“Þokan er líka svo þykk enn, að við getum ekki séð vatnið”.
“En ég heyri n ðinn”, sugði Strogoff, enda enginn efi að
hann sagði satt. Þvi úr þokunui barst að eyrum feiðamann-
auna þungur, sveljandi straumniður. Vöxtur mikill var í
fljótinu og ruddist það nú fram með dunum og dynkjum.
Það var um ekkert annað að gera en staðnæmast og bíða eft-
ir að þokunni og móðunni létti af fljótinu. Sólin var komin
upp yör sjóndeildarhringinn ok reis óðum liærra og liærra og
innan skamms mundi hún dreifa móðunni og eyða henni.
“Jæja?” sagði Strogoffspyrjandi.
“Þnkan er farinað lyftast‘bióðir’ minn !” svaraði Nadía.
“Hún hverfur alveg innan stundar”.
“En þið sjáið ekki til fijótsius enn, systir?” spurði Stro-
goff”.
• Nei, ekki enn”, svaraði hún.
“Vertu þolinmóður, litli faðir !” sagði Nikulás. “Þokan
móðan eru óðum að hverfa. Sjáum til! Hérna kemur
andvarinn, sem feykir henni burt. Eg er þegar farinn að
sjá móta fyrir trjánum á austurbakkanum. Sólargeislarnir
svo hlýirog svo bjartir hafa þegar umhverft móðunni í vatns
agnir. Ó, hve fagurt er ekki að horfa á þessa sjón, 0g hve
sorglegt að þú, vinur, skulir ekki sjá þessa dýrð!”
“Sérðu nokkurn bát?” spurði Strogoff.
“Nei, ekkert svipaðþví !”
“Veitu aðgætinn, vinur”, sagði Strogoff'aftur. “Leitaðu
nákvæmlega með fram bökkum fljótsius beggja megin, eins
•angt og augað eygír, eftir bát, fleka eða jafnvel birkifléytu”.
Nadía og Nikulás gengu fram áh‘'bikkann, héldn um
hríslur og teyaðu sig svo fram vfir og hoifðu. Með þessu
móti sáu þau yfir víðlent svæði, og á þessu svæði var fljótið
ekki minnaenein ensk mila á breidd, í tveimurmismundi
breiðum k vísium og var fossaudi straumkast í báðum.
Hólmar margir, þaktir elristrjám, bogvið og poplar,
ligvja í röst oftir fljótinu upp og ofan og skifta þ i þannig f
tvær aðal-kvíslar. Til að sjá eru þessir hólmar líkastir
grænmáluðum skipaflota, er liggi við stjóra í miðju fljótinn.
Fyrir liandan fljótið risu liáar liæð'r upp frá vatuinu, vaxnar
háum og þéttum skógi, sem á þessum tíma dags, undir ný-
upprunna sól að sjá, var sveipaður dýrðlevum geisla kranzi.
Til suðurs ognorðurs bugaði þetti mikla fljót sig svo ’am t
sem augað evgði og fiá þessu siöðusviði blasti þ'-ssi ljómandi
mynd við auaanu á fullu 50 versta sviði.
Enenginn bátur var sýnilegur, hvorki að austan eða
vestan, eða í nokkrutn hólmanum. Þeir böfðu allir verið
fluttir burt eða eyðilavðir, sanikvæmt boði keisarans. Ef
Tarti rarriir ekki höfðu flutt með sér sunnan úr Khanai’æm-
unum efni og áhöld til að smíða báta eða fleka hlaut þeim
að veiða t dsamt að komustmi ð alt sitt lið austnr yfir þenn-
an mikilfenglega þrepskjöld á veni þeirra: fljótið Jenesei.
“Ég miunist þess", sagði Strogoff, "að lenyra upp með
fljótinu, yzt í suðurjaðri bæjarins, er dálitil brygirja og lenda
þarferjubátarnir. Við skulum halda þangað, vinur, og vita
hvort einhverju bátflaki hefir ekki verið leymt einlivers-
staðar í grend við bryggjuna”.
N-.día tók um hónd Strogoffs og gekk svo af stað með
eins miklnm hraða og varð upp fljótsbakkann. Strogoff víl
aði ekki fyrir sér að leigja út á þetta æðandi ölduhaf, ef að
eins fyndist bát eða flekaskrefli, sem borið gæti kerruna, eða
þó ekki væri nema ferðafólkið sjálft.
Eftir tuttugu mínútna gang staðnæmdust þau þrjú á
hinni litlu bryggju, með húsum á báðum pnd''m alveg nið-
ur að vntnsborði. Húsbyrping þessi var eins og sérstakt
þorpfyrir ofan aðal-bæinn—Krasnoiarsk.
En þar var enginn bátur, euginn byrðiugsmynd víð hina
litlu bryggju. Þar var einu'sinni ekkert efni sýnflegt, sem
nota mætti til að gera sér fleka úr til að bera þó ekkivæii
nema þrjár manneskjur.
Strog iff spurði Nikulás nm tiltækilegast ráð til að kom-
ast yfir fljótið, og var svarið enganveginn upplífgandi. Hann
kvaðst alíta það alveg ómiigule^t að komast víir.
“Jú, yfir um skulum við nú komast!” svaraði Strogoff
með hægð.
Leitinni eftir bát eða fleka var haldið áfranr. Það var
leitað með gaumgæfni í öllurn húsum í grendinni eftir efni í
fieka. En þar var ekkert að haf i. Húskofirnir, sem ýmist
stóðu opnir eða með hurð fallna að stöfum, voru augsýnilega
heimkynni fátæklinga og voru nú gersamleva rúnir öllu sem
hr ylanlegt var, Nikulás leitaði í einu, Nadía í öðru og
jafnvel Strogoff fór inn i liúsin og þreifaðt fyrir sér í þeirri
von að eitthvað yrði fyrir höndum lians. sem hagnýta
mætti.
Þau Nadía og Niktilás voru um það búin að skoða öll
húsin og til einskis, þegar þnu heyiðn Strogoff hrópi. Þ iu
brugðu við fljótt og komu lilaupandi sitt úr hvorri áttiuni.
“Komið þið !” kallaði Strogofl'.
Þau fóru svo nieð iionum inn í húsið, sem bann stóð úti
fyrir. Þegar inn kom spurði liann hvað þetta væri og benti
á hlaða nokkurn í einu horninu.
“Það eru mjólkurílát úr leðri—uokkiirskoiiarleðurflösk-
ur”, svaraði Nikulás, “og eru að minsta kosti sex saman”.
“Eru þær fullar?” spu'ði Strogoff.
“Já, fullar alveg af “koumyss”. svaraði Nikulás. “Það
var sannarlega gagnlegur fundur, til að auka mataibirgðir
okkar!”
‘ Koumy88” er drykkur gerðtir úr kapla- eða úlfald -
mjólk; er hann mj ig svo nærnndi, enda átengur. Þau Stro-
goff liöfðu þess vegna ástæðu til aðfaima yfir fundinum.
“Leggjum eina flöskuna til síðu, en tæmum aliar hinar!
sagði Stroaoff.
“Undireins, litli faðir!” svaraði Nikulás.
“Þessar lilálpa okkur til að koiuast yfir fljótið”, sagði
Strogoff.
“Hvar er llekinn ?” spurði Nikulás.
“Kerran verður flekinn okkar. Hún^rsvolétt að hún
flýtur”, svaraði Strogoff. “Að auki erum við nú 1 ka tilbúi '
að halda henni uppi ekki síður en hestinum sjálfum með
þessum loftheldu leðurhylkjum I”
“Ágætl-ga hugsað, litli fi.ðir!” sauði Nikulás. “Með
guðs lijálp komumst við nú yfir vatnsfallið, þó líklega förum
við aldrei þvert yfir það, vegna straumka-tsins.
“Ja, hvað gerir það ?” sagði Strogoff spyrjandi. “Bara
að okkur takist að ná austurb ikkaimui. Ekki er liætta á að
finnum ekki Iikutsk-brautina”.
“Ja, þáer nú að taka til starfa !” sagði Niknlás, og jafn
framt byrjaði hann að hella úr leðurhylkjunum og bera þau
svo tóm út að kerrunni.
Eins og Strogoff sagði fyrir var eitt leðtirhylki kilið eftir
ósnert og flutt í kerruna meðdrykknum í. Tvö hiuua tómu
hylkja voru þanin vít með lofti 0g síðan fest við siðurnar á
hestinum. til þess hann yrði sem léttastur í vatiiinu. Hi'
vo**u, eftir að hafa verið þanin með lofti, íest við kerrunn
þunnig, að hún sykki ekki í vatnið nema upp að botninum,
Á svipstundu var kerrunni þannig umhveift í fleka.
“Þu ert ekki hrædd, Nadín, eða hvað?” spurði Strogoff.
“Nei, ‘bróðir’ minn!” svaraði hún.
•‘En pú, vinur?”
‘Eg? Ekki ákaflega!” svaraði Nikulás. “Það er ein-
mitt nú að koma irain einn af mínum inörgu draumiim, sá,
að sigla á kerru!”
Þar sem þau voru stödd var bakkinn hallandi og því
þægilegur til að leggja vvt í og koma kerrunni á flot. Hestin-
inn lagði óragurút í strauminn og im an stundar var hann
farinn að synda, en kerran að sigla. Hvað Serko snerti þá
svam liHnn með fram kerrunni og var hinn lukkulegasti.
Farþe-jarnir sátu þ.ir sem liaganle ast var I kerrunni, en
til vonar og vara höfðn þeir tekið af sór skó og sokka. E
loftbelgirnir, eða leðurliyikin, gerðu það að verkum, að
kerran sökk ekki dýpra en svo, að v itnið tók farþegjunum
að eins í ökla á kerrubotiiinum. Þó Stvogoff væri blindur
hafði hann taumhaldið, 02 eftir tilsögu Niuulá’-ar stýrði
hann hestinum á snið undan straumnum, svo að hann ekki
þreyttist á sundinu. Kerran var léttídrátti á meðan hún
mátti berast með straumniini og geks l-rðin svo vel, að inn-
an stundar var þes-i einkeiuiile.:a lerja komin ofan fyrir all-
ar bryggjurnar í Krasnoiarsk. En svo var straiiinurinn mik-
ill, að auðsætt var að ekki næðist austnrbakkinn fyrr en
langt fyrir norðan bæinn. Það gerði nú heldur ekkert. Ef
straumurinn liefði að eins verið jafn, þa hefdi verið vand-
ræðalítið að komast yfi, fljótið, fátiiklegnr og fíranlegiir eins
og þessi útbúningur var. En það var ekki þvi að heilsa.
Stærri og smær'i hringiður voru hér og þar, og þrátt fyrir
öflugustu tilraunir Strogoffs að þræða á milli feirrn, var kerr
an fyrr eu varði farin að sognst inn í eina þessa ægilegn
hringmynduðu röst.
Hér var hætta á ferðum. Kerrnna rak ekki lengar nið-
eftir fljótinu, heldur liringsneris' liún eins og spuiiakona oy
hallaðist að hvylftinni á miðju hringstraunisins. Svo var
undirstraumurinn þungiir, að þrátt fvrir loflbelginaátti hest-
urinn örðugt með að lialda liötðinu upp úr v tninu. Og Ser-
kó var liættur að synda; hafði fiúið npp i kerrunn.
Strovoff vbsi livað á lerðmp var. Tlann fann gjörla að
kerran fór í hring og að •hfingliraut hennar þre.ngdist. mei
og meir. Anmt vnr nð bánn var nú ekki sjáandi, ef unt
væri að hrífa n æfti liest -og kerru úr iðunni. En það var
ekki til neins að tala um það.
Nadía sat þögul, en hélt fast um kerruhliðarnar, enda
ekki að óþörfu, því á þessum sífelda snúningi hnykktist
kerran hastarlega til, jafnframt því sem hún hallaðist meir
og meir, eftir því sem nær dró iðu-hvylftinni.
En Nikulás? Skildi hann máske ekki í hvað miklum
háska hann var staddur ? Hafði hann engan ótta, eða hafði
flegmatiska hans alger yfirráð? Var hann fífldjarfur, eða
var hann kærulaus? Var lifið í hans augum einskisvirði, og
-amkvæmt austræna máltækinu “gestgjafahús um fimm
daga”, en sem sjálfsagt var að yfirgefa á sjötta deginum ?
Hvað helzt sem hann hugsaði, þá var það eitt vist, að brosið
á hans rjóða andliti dvinaði ekki einusinni.
Þannig snerist þá kerran í iðustraumnum, hestinum lá
við köfnun og engin von til að hann hefði sig sjálfur út úr
röstinni. Alt í einu tók Strogoff til og snaraði af sér yfir-
höfninni, stóð svo upp og steypti sér í strauminn ! Á næsta
augnabliki hafði hann gripið heljartökum á beizlinu og með
því fært hestinum þann kjark, að hann innan fárra augna-
blika var búinn að rifa sig út yfir iðuna og fór þá bæði hann
og kerran á ný á flugferð niður fljótið.
“Hurra !” hrópaði Nikulás upp yfir sig, og [svo var það
ekki meira.
Eftir tveggja klukkustunda ferð frá bryggjunni hafði
hesturinn og kerran lokið sundinu yfir hina breiðari kvisl
fljótsins og tóku nú land á einum hólmanum, rúmlega sex
versts fyrir neðan bryggjuna sem þau fóru frá.
Hesturinn dró kerruna upp i hólmann og þar var hann
hvíldur í klukkustund. Að þeim tímu liðnum var ferðin
hafin á ný á þurru landi yfir þveran hólmann, milli hávax-
inna birki og poplar trjáa.
Innan stundar var siglingin hafin yfir eystri og mjórri
arm fljótsins og gekk ferðin þar betur. í þessari kvisl var
engin hringiða til að óttast, en þar var straumkastið svo
mikið, að austurlandinu varð ekki náð fyrri en fimm verst
fyrir neðan hólmann, sem áð var á.
Sigurinn var unninn. Þau voru komin yfir hið mikla
Jenesei-fljót. En lirakið hafði þau nærri 8 mílur enskar.
Þessar miklu Síberíu-ár eru meir en smáræðis hindranir
á vogum viðskiftanna, því engar brýr eru komnar á þær
enn. Allar þ-ssar ár höfðu reynzt Strogoff óþægar og illar
viðfangs í þessari ferð. Á Irtych réðust Tartararnir á ferju
hans og Nadíu. Á Obi var reiðskjótinn hans góði skotinn
til dauðs og það var sannarlegt kraftaverk að hann sjálfur
komst af í það skiftið ekki síður en fyrrum á Irtych. Að
öllu samtöldu var þessi ferð hans yfir Jenesei, stærsta og
versta fljótið, háð minstri hættu og raunum.
“Ef þessi ferð hefði ekki verið svo ervið, þá hefði hún
heldur ekki verið svona skemtileg!” sagði Nikulás og neri
saman höndunum, er hann stóð á þurru landi á austur-
bakkanum.
“Já, vinur”, svaraði Strogoff.
hefir verið að eins erfitt, það verður
alveg ófært”.
8. KAP.
‘Það sem fyrir okkur
Törturunum ef til vill
Héri á veginum-
Mikael Strogoff hafði nú nokkra ástæðu til að vona, að
lokið vggri torfærunum á veginum til Irkutsk. Hann var
kominn langt fram fyrir Tartarana, sem tafið .höfðu ferðina
í Tomsk, og þegar þeir kæmu til Krasnoiarsk fyndu þeir
eins og hann allslausan bæ og enga ferju að hafa. Af því
leiddi, að þar hlytu þeir að tefjast svo dögum skifti á með-
an þeir væru að smiða fleka eða einliverja fleytu til að kom-
ast á með allan sinn farangur austur yfir Jenesei.
Nú í fyrsta skifti síðan fundi hans og Ogareffs fyrst bar
saman var Strogoff óhræddur og vongóður um að engar nýj-
ar torfærur mættu sér á ófarinni leið, til að hindra ferð
sína.
Eftir að hafa farið fimtán versta ferð á snið suðaustur
komust þeirStrogoff og Nikulás aftur á hina löngu slóð á
sléttunni—troðninginn, sem nefndur er Irkutsk-braut.
Vegurinn var góður, enda almæli að á allri leiðinni sé
hannhvergí jafn góður eins og á milli Krasnoiarsk og Ir-
kutsk. Brautin er sléttari og þar af leiðandi þægilegri fyrir
ferðamanninn. Trjáraðir víða til að skýla fyrir sólarhitan-
um og sumstaðar stór og þétt furu- og sedrusskóga belti,
er óslitin tóku yfir hundrað versta svið. Hin nakta, kulda-
lega slétta var hortíu auganu í bráð, en þótt umhverfis sendi
boðann og föruneyti hans væri frjótt land og fagurt, þá var
það fátæktin sjálf núna—alt í eyði. Hvervetna var að sjá
auð og tóm þorp, því allir, háir og lágir, voru flúnir. Þetta
frjósama land var eintóm eyðiinörk—eyðimörk að boði keis-
arans.
Veðrið var gott, en loftið orðið svalt að næturlagi, og
tok æði tima til að hlýna aftur á daginn. Septembermánuð-
uður var lika innan stundar byrjaður, enda dagurinn sýni-
lega farin að styttast á þessu hnattmælisstigi. Haustið á
þessu sviði, sem þó er sunnan við fimtugasta og fimta norð-
urbreiddar stig—álíka sunnarlega og er Edínborg eða Kaup-
mannahöfn, — á þessu sviði er haustið örstutt. Veturinn
fylgir fast á eftir sumrinu og þar er líka vetur meir en að
nafninu. Frostið er svo ínikið að kvikasilfrið í frostmælin-
um frýs, og það þykir ekki tilfinnanlegur kuldi þó frostmæl-
irinn visi 20 stiga frost fyrir neðan zero.
Sem sagt var veðrið gott—hið hentugasta fyrir ferða-
mennina, hvorki rigningar eða stormar. Hitinn á daginn
var heldur ekki tilfinnanlegur og næturnar kaldar. Þau
voru hin heilsubeztu Nadía og Strogoff, og á ferðinni frá
Tomsk—í kerru N ikulásar—höfðu þau smámsaman safnað
nýjum kröftum og voru nú um það afþreytt orðin eftir und-
angengna ferð.
Hvað Nikulás Pigassof snerti, þá hafði hann aldrei áæfi
sinni verið við betri heilsuen einmitt nú. Þetta ferðalag var
fyrir hann ánægjulegasta skeuitiferð—sumar-frí, sem kom
honum að óvæntu. “Þetta er þó sannarlega skemtilegra”,
sagði hann, lieldur en að sitja á stóli tólf stundir á dag og
fitla við telegraf-vélina!”
Strogoff hafði nú talað Nikulás upp í að fara greiðnra
Til þess að fá því framgengt hafði hann í trúnaði sagt Niku-
lási, að hann og systir sín væru á ferðinni til Irkutsk, f því
sKyni að hitta föður sinn og dvelja hjá honum í útlegðinni;
þess vegna sárlangaði þau til að liraða ferðinni sem mest
mætti. Vitaskuld var ekkert vit í að leggja mikið á hestinn.
því líklega væri ekki um að gera að fá hestaskifti á leiðinni,
en ef haun væri hvildur eftir hvern fimtán versta sprett til
dæinis, væri auðvelt að koinast sextíu verst áleiðis á sólar-
hringnum. Auk þessa væri hesturinn af þolnu og hraustu
kyni og þyldi þess vegna talsverða áreynslu. Og að lyktuin
væri engin þurð á ágætis högum. Grasið væri bæði mikið
og kjarngott og þyrfti hann því engan fóðurskort að líða.
Þegar á alt þetta væri litið. væri ekki ósanngjarnt þó ögn
væri hert að honum betur en að undanförnu.
Nikulás viðurkendi þessa röksemdaleiðslu rétta og hann
kendi i brjósti um þessi ungu systkini, er voru á ferðinni til
að dvelja í útlegðinni með föður sínum. Ekkert sem liann
hafði áður heyrt, hafði hrifið hann eins. Og hvílfkt þó bliðu-
bros var ekki á andlitinu hans góðmannlega þegar hanir
sneri sér til Nadíu og sagði: “Himneska gæzkan ' Mikill
verður fögnuður Korpanoffs, þegar augu hans líta ykkur og
þegar hann breiðir út faðmiun til að fagna ykkur ! Ef ég
fer til Irkutsk, og til læss eru allar likur nú, þætti mér vænt
utn ef þið vilduð lofa inér að vera viðstöddum þegar bið fyrst
heilsið honum. Þið lolið mér það, eða hvað haldið þið?”
En í þessu datt honum annað í lmg, barði á enni sér og hélt
svo áfram: “En ég glejrmi þvi, að sorg hans verður mikil,
er hann sér veslings son sinn sjónlausann! Þannig er
heimurinn—þar er öllu saman blandað !”
Afleiðingin af öllu þessu varð, að kerru-hesturinn
greikkaði sporið, náði enda tíu til tólf versta ferð á klukku-
stund, eftir áætlun Strogoffs
Hinn 28. Ágúst var Strogoff þannig kominn til þorpsins
Balaisk—80 vertst austur fyrir Krainoiarsk, og daginn eftir,
29, Ágúst, fór liann fram hjá þorpinu Ribinsk, sem er 40
verst fyrir austan Balaisk.
30. Ágúst komu ferðamenn þessir til Kamsk, sem er all-
stór bær á bakka samnefndrar ár, og 155 verst fyrir austan
Krasnoiarsk, Áin Kamsk hefir upptök sín í Sayansk-
fjöllunum og fellur i Jenesei. Þó þorpið Kamsk sé allstórt,
hefir það ekkert sérlegt sér til ágætis. Húsin flest voru úr
timbri og var þeim öUum sem varð raðað niður umhverfís
torg eitt mikið, og yfir þau mændi dómkyrkjan með háum
turni, og efstá honum glóði í sólskininu guUroðinn kross.
Húsin voru í eyði ogkyrkjan yfirgefan. Ekkert gest-
gestgjafahús var bygt og enginn hestur fáanlegur. Skipun
Moskva-stjórnar hafði svikalaust verið framfylgt. Enda
allir lausir aurar, er ekki voru tök tfl að hafa á burt með
sér voru eyðilagðir.
Þegar farið var af stað frá Kamsk sagði Strogoff Niku-
íási, að nú væri ekki eftir nema eitt þorp, sem að kvæði,
þangað til að til Irkutsk væri komið, Þetta eina þorp væri
Nijni-Oudinsk. Nikulás kvaðst vita að svo væri, og að væri
Oudinsk í sama ásigkomulagi og hin önnur þorpin, þá hlyti
hann Uka að halda áfram til Irkutsk, í þeirri von að fá eitt-
hvað að gera í höfuðborg austur-Síberiu.
Árnar sem féllu um landið fyrir austan Kamsk voru all-
ar svo litlar, að kerrunni var óhætt i þeim, !alt til þess komið
var að stórfljótinu Angara, er, eins og smá-árnar hverfur á
sinum tima í hið mikla Jeneseifljót. Á þessu sviði öllu aust-
ur að Angara, var ekki að óttast töf af völdum straumvatna
nema ef vera kynni að áin Dinka jrrði óþæg viðfangs, en
ekki svo að nokkur stór töf hlytist af.
Frá Kamsk til næsta kauptúns varlöngleið—uml30 verst.
Það er óþarft að geta þess, að á þessari leið var áð mikið
reglulega, ekki síður en annarsstaðar á leiðinni. “Án þeirr-
ar reglulegu hvíldar”, sagði Nikulás, "gætum við dregið yfir
okkur réttláta kvörtun hestsins !” 8yo hafði sem sé verið um
samið, að hinn þrautsegi kerruhestur fengi hvfld einu sinni
á hverjum fimtán verst, og þegar samningur er gerður,
enda þótt skepna sé annar málsaðill, þá er sjálfsagt réttlæt-
isins vegna að halda fast við þann samning.
Þegar komið var upp á austurbakka árinnar Biriousa
nam kerran staðar um stund í þorpinu Biriousensk. Það
var að morgni hins 4. Sept.
Vistaforðinn i kerrunni var að ganga til þurðar, en þá
var Nikulás svo heppinn að fínna í þessum auða bæ inni i
einum ofninum töluvert af "pogatchas”, nokkurskonar kök-
um, gerðum úr hrísgrjónum og feitu sauðakjöti. Þetta var
heppilegur fundur, því innan skamms hefðu góð ráð verið
dýr, er komið hefði til að fá eitthvað í stað “koumyss”-unn-
ar, er Strogoff fann i Krasnoiarsk.
Það var komið yfir hádegi þegar ferðin var hafin á ný.
Nú voru ekki eftir nema um 500 verst til Irkutsk, og enn
var ekki minsti vottur um útverði og njósnara Tartara.
Það var þess vegna ekki að ástæðulausu að Strogoff von-
aði að úti væri um allar tafir og að hann að átta eða mest tiu
dögum liðnum yrði kominn til Irkutsk og fram fyrir stór-
hertogann.
Þegar farið var frá Biriousensk hljóp héri yfir þvera
brautina um fimtán faðma fyrir framan hestinn.
Varð Nikulási þá hverft við og æjaði, án þess þó að hafa
hátt.
“Hvað gengur að, vinur ?” spurði Strogoff, sem eins og
blindum mönnum er tamt, heyra fljótt og vel.
“Sástu ekki neitt ?” sagði Nikulás, sem hafði gleymt sér
um stund, en náði sér strax aftur og bætti við. “Því læt ég
svona ! Þú sér ekki og þú varzt heppinn i þetta skifti!”
“En ég sá ekkert!” sagði Nadía.
“Það var gott! t>að þykir mér vænt um ! En ég sá
samt......”.
“Hvað var það sem þú sást?” spurði Strogoff,
"Héra, sem hljóp yfir brautina !” svaraðiNikulás.
En þannig stóð á ógleði Nikulásar, að á Rússlandi er
það almenn þjóðtrú, að hlaupi héri þannig yfir veginn. só
einhver ógæfan á næstu nesjum. Og Nikulás, hjátrúarfullur
eins og flestir Rússar eru, stöðvaði þegar hest sinn og
kerru.
Strogoff skildi vel í þessu, þó að langt væri frá að hann
hefði sömu hjátrú. Gerði hann því sitt ýtrasta að hug-
hreysta ökumanninn og telja honum trú um að ekkert væri
að óttast.
“Ekkert, sem þú, litli faðir, eða hún systir þin þarf að
óttast, það veit ég vel”, svaraði Nikulás, “en það er öðru
máli að gegna með mig ! En það eru forlög mín !” ‘
Svo talaði hann til hestsins og kerran seig af stað aftur,
Svo leið dagurinn til kvölds, að ekkert slys kom fyrir, þrátt
fyrir þennan fyrirburð, sem Nikulás óttaðist.
Á hádegi daginn eftir, 6. September, staðnæmdist kerr-
an í þorpinu Alsalevok, sem var í eyði eins og öll önnur
mannabýli.
Á djrraþrepi einu í þorpinu fann Nadía tvo þessa sterku
og breiðu hnífa, sem veiðimenn allir í Síberíu bera. Annan
þeirra gaf hún Strogoff, sem þegar huldi hann i fötum sínum,
en hinn geymdi hún sjálf. Nú áttu þau ekki eftir nema sem
svaraði 75 verst til Nijni-Oudinsk.
Níkulás var enn ekki búinn að ná sér. Tákn það sem
hjátrúin hafði kenthonum að óttast, hafði meiri áhrif á
hann. en trúlegt mundi þykja. Hann, sem áður var svo spil-
andi og gat enda ekki þagað hálfa stund í senn, sat nú hljóð-
ur tímunum saman, og það var með naumindum að Nadía
gæti vakið hann af þeim .dvala. En menn geta gert sér
grein fyrir þeésu þunglyndi hans, ef menn athuga að hann
var afkomandi þeirra norrænu þjóða, sem á sinum tima
framleiddu hina norrænu goðatrú.
Frá Ekaterenborg liggur þjóðvegurinn til Irkutsk að
heita má samhliða 55. norðurbreiddarlinu alt til Biriouensk,
en beygir þar til suðausturs og skásker þannig hundruðagtu
hádegislínuna. Brautin er lögð svo bein sem auðið er í Stt-
ina til Irkutsk og þvert yfir Sayansk-fjallabálkinn. En
þessi fjöll eru í sjálfu sér ekki annað en útskagi af hinúm
hrikalegu Altaifjöllum, er sjást úr tvöhundruð versta fjar-
lægð.
Kerran fór liart eftir veginum, því Nikulás var nú al-
veg hættur að liugsa um að hlífa hesti sínum. Honum yar
nú þvert á móti engu síður ant um en Strogoff. að komast á
enda leiðarinnar sem fyrst. Þrátt fyrir forlagatrúna, og þó
hann væri við öllu búinn, þótti honum hugsanlegt að hann
væri hólpinn, ef hann næði heilu oghöldnu inn fyrir borgar-
veggina í Irkutsk, en fyrr ekki. Margir samþegnar lians
hefðu hugsað öldungis eins, og margir aftur hefðu snúið við
þegar hérinn hljóp yfir brautina, og haldið heim aftur.
Um þetta leyti fór hann að taka eftir því, sem vakti
grun hans og undireins virtist vottur þess, að ótti hans væri
ekki ástæðulaus. Hann sagði Nadíu frá athugunum sínum
og hún aftur Strogoff, og kom þeim öllum saman um, að
þau væru máske ekki úr allri hættunni, eins og þau þó höfðu
gert sér hugmynd um.
Þó landið og jarðargróði umhverfis og austur frá Kras-
noiarsk væri ait með náttúrlegum ummerkjum, þá var nú
farið að bóla á öðru. Skógurinn bar vott um að eldur hafði
Framhald.