Heimskringla - 17.09.1896, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 17. SEPT 1896,
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla Prtg. 4 Publ. Co.
•• ••
Verð blaðsins í Canda og Bandar.:
$2 um á.rið [fyrirfram borgað]
Sent til íslands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. bér] $1.
••••
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
••••
Peningar sendist í P. 0. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Batikaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOR.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS MANAGER.
• • ••
Office :
Comer Ross Ave & Nena Str.
P. O. Ilox 305.
Uppfmdingar.
Hveitið í ár.
Hveitikaupmenn hér í bænum hafa
nýlega fengið þes's efnis aðvörun frá
hveitikaupmönnunum í Chicago, að
hveiti muni hækka í verði innan skams,
þó ekki sé búizt við að verðhækkunin
verði mikil. Er það gefið sem ástæða,
að eftir því sem næst verði komist sé
hveituppskeran í þessum fjórum hér-
uðum: Minnesota, Suður-Dakota, N.
Dakota og Manitoba til samans rétt um
100 milj.bush. minni en í fyrra. Það er
mikill mismunur og verkar auðvitað
ekki svo lítið á hveitiverðið. Þó væri
sá mismunur ekki nægilegur til að þoka
verðinu upp, væri uppskeran hvervetna
annarsstaðar góð. En þegar litið er á
að hún er óvíða meiri en í meðallagi og
aumstaðar miklu minni en í meðalári,
þá er miklu fremur ástæða til að vona
að þessi áætlun reynist bændum betur
nú en áður.
Það eru ekki fengnar áreiðanlegar
fregnir af uppskerunni á Rússlandi, —
stærsta keppinaut Amenku á heims-
markaðinum. Þess eins er getið,
að sumstaðar á Rússlandi se uppsker-
an framúrskarandi góð, en léleg mjög í
öðrum héruðum. Almenna áætlunin
er þess vegna að á öllu Russlandi reyn-
ist meðaluppskera, en heldur ekki
meira.
Indland er annar keppinautur Ame-
riku, en á næstkomandi 12 mánuðum
verður engin ástæða til að óttast þann
keppinaut, ef sannar eru sögur þaðan
um uppskeruna. í fyrra var öll hveiti-
uppskeran á Indlandi 246 milj. bush.
en samt var ekki til aflögu til utflutn-
inga nema rúmlega 20 milj. bush. í ár
er uppskeran á Indlandi metin 183
milj. bush. alls, eða 53 milj. bush.
minni en í fyrra. Sé það rétt að í fyrra
hafi Indverjar ekki haft nema rúmlega
20 milj. í aflögum, er auðsætt að þeir
hafa alls ekkert í aflögum nú. En svo
getur verið valt að treysta þvi
Auk þessa er og athugavert að í
síðastl. Ágúst voru hveitibirgðir heims
ins, hvað snertir hveiti frá fyrri árum
minni en þær hafa verið nu um siðastl.
3—4 ár, þrátt fyrir uppskerugnægðina
hér vestra í fyrra. Fyrri ára hveiti-
forði var í Ágústmánuði ár hvert sem
hér segir :
.....................175 milj. bush.
1894.. ..........
1895.. ..........
1896.. '.........
Árin 1891 og ’92 var fyrri ára forð
inn nokkurnveginn sá sami og hann var
nú í síðastl. mánuði. Þau árin var
hveitiverðið miklu hærra en nú, en þá
komu veltiárin í rennu og feldu verðið
Nú er aftur á móti langt frá því að
vera veltiár og þegar þá hveitibirgðirn
ar eru með minsta móti, ætti það að
hafa áhrif á verðið, miklu fremur en
það út af fyrir sig, að uppskeran hér
norðvestra er 100 milj. bush. minni en
fyrra. Spáin að hveitið þokist upp er
þess vegna langt frá því aðvera ósenni
leg. Spursmáhð er helzt það, hvort
bændur geta haldið hveitið syo lengi, að
þeir njóti verðhækkunarinnar almennt
hvort sem hún verður mikil eða lítil.
.174
.158
.124
Það er ekki oft að maður sér nafn
íslendinga tilgreint í hérlendum blöð-
um í sambandi við uppfindingar. Lík-
lega er það þó ekki fyrir það að íslend-
ingar séu minni hugvitsmenn en allir
aðrir, sem alt af finna upp á einhverju
nýju, til umbóta þessu og hinu. Hitt
er líklega nær sanni, að þeir gefi sér
ekki, enn sem komið er, tíma til að
.grufla í þessháttar, eða ef þeir gera það
og finna einhverja gagnlega breytingu,
að þeir þá annaðhvort segi frá því og
geri fund sinn þannig að almanna eign,
eða þá að þeir segja engum frá og því
síður að þeir biðji um einkaleyfi. Þetta
er eitt af því sem íslendingar ættu þó
að fara að gefa gaum. Það er helzt
enginn sá hlutur, ekkert það áhald, er
ekki mætti gera miklu þénanlegra með
einhverri breytingu. Og það má treysla
íslendingi, eins og hverjum öðrum, til
að sjá hvernig gera mætti breytingu til
batnaðar. Sjái hann þá breytingu ætti
hann tafarlaust annaðhvort að búa til
nákvæmlega rétt sýnishorn eða gera
nákvæman uppdrátt af áhaldinu með
breytingunni og sýna þar hvernig hver
einn liður í breytingunni er gerður,
senda svo myndina eða sýnishornið til
þeirra manna í Ottawa og Wasbington,
sem liafa á hendi að útvega einkaleyfi.
Það kostar auðvitað dálitla peninga, en
sé uppfindingin nokkurs virði, er þeim
peningum ekxi kastað á glæður. Það
er enginn hlutur arðsamari en uppfind-
ing, að einkaleyfi fengnu og það er ekki
æfinlega stórvægilegur hlutur, sem er
hvað arðsamastur. Það erekki að sýn-
ist stórkostleg uppfinding krókarnir á
stigvélaskóm, sem koma í stað gatanna
til að halda reimunum, en það vantar
liklega ekki mikið á að sú uppfinding
hafi fært höfundinum miljón doll-
Sama mætti segja um margar
aðrar uppfíndingar, að það, sem í sjálfu
sér sýnist svo óvenjulega htils virði, er
máské vissasta féþúfan.
í Washington er gefið út vikublað
The National Recorder’, sem eingöngu
höndlar um uppfindingar og smíðis-
gripi allskonar. Eigendur þess hafa
það fyrir atvinnu að útvega einkaleyfi,
og í blaðinu hvetja þeir óspart einn og
alla til að reyna sig við uppfindingar og
gefa verðlaun í hverri viku þeim sem
kemur með gagnlegustu uppfinding-
una, minnispeninga, o. fl., og útvega
uppfinnaranum að auki einkaleyfi í
Bandarixjunum og Canada og enda
hvar sem hann vill, gegn ákveðnu
gjaldi. Minnispeningurinn eða hvaða
önnur verðlaun sem uppfinnarinn kann
að fá frá þessu félagi er aukreitis. Hann
á einkaleyfi sitt eftir sem áður og getur
selt það eða látið seija upp á hvaða skil
mála sem honum sýnist.
Eins og vér sögðum í upphafi, er
það ekki oft að nafn íslendinga sjáist í
þessu eða nokkrn öðru slíku hér-
lendu blaði. En í ‘National Recorder’,
sem út kom 5. þ. m. bregður þó þessari
venju. Þar birtist nafnið ísleifuv V.
Leifur. Er þess þar getið, að hann hafi
fundið upp mikilsvert áhald fyrir bók-
bindara og hafi hann fyrir uppfinding-
una fengið einn minnispening félagsins.
John Wedderburn & Co. Uppfindingu
hans er ekki lýst, en þess eins getið, að
hún sé hin haglegasta og muni fá ágæt-
ustu viðtökur hjá öllum sem bókband
stunda. Hkr. óskar herra Leifi alls
gengis með uppfinding sína og vonar
að hún reynist honum verðskulduð fé
þúfa og jafnframt vonar hún að aðrir
hugvitsmenn í vorum íslenzka flokki
fái af þessum sigurvinningum hans
löngun til að gera eitthvað í uppfind
inga- og umbótaáttina.
Hra. Leifur hýr í Glasston, N. Dak
og er öllum íslendingum að góðu kunn
ur, sem þar hafa farið um á leið sinnl
till íslendingabyg^rinnar eða frá
henni. Hann hefir búið í Glasston síð
an hann kom til Ameríku fyrir 9 árum
síðan. Hann er Rangvellmgur að ætt
og uppruna; fæddur 7. Jmí 1857, ekki
alllangt frá hinu nafnkuDna eldfjalli
Hekla, en flutti þaðaná barnsaldri með
foreldrum sínum niður á sjávarströnd
ina og þar bjó hafln til þess hann fiutti
til Ameríku. Á tvítugasta ári tókst
hann á hendur barnakennslu og hélt
því starfi áfram í 6 vetur samfleyt.
Gentlimaðurinn!
sem í umboði kyrkjunnar og Green-
ways sýður saman last og lýgi um alla
þá, sem ekki vilja falla fram og dýrka
þing-uxann, ber það einusinni enn á
borð fyrir lesendur Lögbergs, að ver
etjum “öllum fíflum”, til að pína sig og
kvelja! Það er ekki nýtt að heyra þann
harmagrát, sem settur er saman í þeim 8 til 10 miljónir dollars, þegar hann er
tilgangi að almenningur aumkist yfir
prúðmennið, mannvininn, guðsbarnið,
sem þannig er krossfestur án saka. Það
er ekki ómaksins vert að fara i eltinga-
leik út af þessu. Þauummæli hans eru
ekki ósannari en svo margt annað sem
hann segir um andstæðinga sína, — eru
bara staðlaus lýgi. Mr. S. B. Jónsson
getur, ef hann vill, borið vitni um,
hvort vér otuðum honum, hvort ver
hvöttum hann eða löttum til að svara
nokkru eða engu upp á fúkyrða-delluna
sem á hann var steypt i Lögbergi. Slíkt
hið sama gætu þeir allir borið, sem
neyðzt hafa til að svara níðinu, sem þeir
hafa verið barðiríkristindóms og mann-
kærleikans-málgagninu—Lögbergi. En
svo er þarflaust að safna þeim vottorð-
Blaðið sem flytur þessi og þaðan
af verri ummæli um alla, sem það á í
höggi við, ber með sér svo greinilega
að öllum er auðsætt, hvernig þeir eru
innrættir, sem í það rita. Það er speg-
ill sem ekki getur logið til um sálar-
ástand og eðli þeirra, sem næstir því
standa. Það nægir, og þess vegna
mætti öllum vera sama hvernig þeir
eru níddir í Lögbergi. Last sem þaðan
er runnið getur ekki loðað við nokkurn
mann.
BUCKLENS ARNICA SALVE.
Bezta smyrsl sem til er við skýrðum
mari, sárum, kýlum, útbrotum, bólgu
sárum, frostbólgu, líkþornum, og öll
um sjúkdómum á hörundinu. Læknar
gylliniæð, að öðrum kosti ekki krafist
borgunar. Vér ábyrgjumst að þetta
meðal dugar í öllum þeim tilfeflum sem
talin hafa verið, ef ekki borgum vér pen
ingana tii baka. —Askjan kostar 25 cts.
Fæst í öllum lyf jabúðum.
verða borga þá jafn umryrðalaust, af
þyí þéir vilja losast liið fyrsta og
gleyma því liðna.
Telji maður allan kostnað, beinan
og óbeinan, sem forsetakosningar hafa
í för með sér, og meðal óbeinlínis kostn
aðar má telja takmörkun verzlunar og
viðskifta, sem af sókninni leiðir, —telji
maður alt slíkt,er ekki um of að segja að
hver Bandaríkjaforseti kosti þjóðina
Blaðið ‘FreO Press’ hér í bænum
sendi sérstakan fregnrita til að fylgja
lest karls vestur að hafi, enn fremur
í’érstakan telegrafista, til að senda fregn
bréfin jafnótt og þau voru rituð.
þar skýrt frá hverju smá atviki
fyrir kom og er það alt skemtilegt af-
lestrar. Hið merkasta sem karl sagði
fregnritanum var um fyrirætlanir sínar
áhrærandi o-pinber störf í Kina. Hann
frísláttu rétt undir hlið Bandaríkjanna,
er á meikilegu framfarastigi með al-
mefina vellíðan, þar sem hið gagnstæða
á sér stað með hina. Og ekki finnum
við minni framför meðal hinna stærri
Jafnvel á
jarðyrkju-
deildarinnar að akuryrkjulöndhafi sum-
staðar hækkað í verði um helming síð-
ustu 30 árum.
Taflan um verðfall silfurs sýnir oes
að verðbreyting þess á 250 árum fyrir
1873 munaði ekki yfir tvö stig, sem er
Far I silfur-þjóða, t. d. Japan.
sem | Rússlandi segir formaður
tilbúinn að stíga í stólinn og taka við
taumhaldinu.
En hvaðan koma þá allir þessir
peningar, sem aflar þessar nefndir safna
og borga út, á meðan sóknin stendur
yfir ? Það er önnur almenna spurning-
in. Meginhluti f járins kemur frá stóru
félögunum. Það eru stofnanir sem
rétt æfinlega má telja vísar til að leggja
ríflega í sjóðinn. Verzlunarmenn, yfir
höfuð að tala, má segja að oftast leggi
í sjóð þess flokksins; er í það skiftið
hefir völdin, — af því að verzlunar-
menn hafa minsta tilhneigingu til að
skifta um stjórn. En fjölda mörg fé-
lögin og fjúlda margir verzlunarmenn
gefa báðum flokkum jöfnum höndum
og láta hvoruga þurfa að toga frá sér
tillagið. Það gera þeir sem geta,, af
þeirri ástæðu, að hvernig sem alt bylt-
ist eiga þeir þá æfiplega talsmenn við
‘hirðina’ og það er nokkurs virði.
Þó ekki sé mikió um reikninga yfir-
skoðun, mun þó yfirleitt vel og spar-
samlega haldið á samskotafénu. Einn
‘vaktar’ annan,og einn flokkurinn hinn.
National-nefndarinnai vita nokkurn-
veginn upp á hár yfir hvað miklu fé
hin hefir að ráða og svo athugar hver
um sig með nákvæmni hvað hin gerir.
Að auki hafa þeir ‘augu hjá sér’, sem
mest leggja í sjóðinn, og líta eftir því
hefir augsýnilega lært margt í þessari
ferð og ákveðið að fara að vekja Kín-1 eðlileg breyting af mismunandi löggjöf
verjana. Hann sagði að Kínverjar I hjnna Ýmsa þjóða viðvikjandi silfri og
, , „ „ , , , ,. . víxlun á peningum; en á að eins 20 árum
mundu verða um 100 ár að ná stigi ,,,,
eftir 1873 féll það um 10J stig, sem or-
Evrópuþjóða, en ekki heldur lengur. sa).asj af útilokun þess að parti frá
Járnbrautin frá Peking til Han Kow, mynt, er gerði silfrið að verzlunarvöru
sem áformað er að byggja tafarlaust, og undirorpið verðbreyting samkvæmt
mílur Iiamboði og eftirspurn. Nái silfur frí-
sláttu, nær það aftur sínu peningagildi
sagði hann yrði um 2,500 enskar
á lengd og mundi hún
Hvað kostar forsetinn? |að eiisinn einn maöur hafl þá f->'rir fé-
þúfu, en að gjafafénu sé úthlutað rétt-
‘Hvað þarf mikla peninga til að
koma Bandaríkjn forseta á veldisstól-
inn?” Þetta er spurningin, sem oft
hefir verið borin upp. en aldrei svarað
svo vel að menn séu ánægðir”, segir
Rufus R. Wilson í ‘Frank Leslies
Popular Monthly’ í Ágústmánaðar-
heftinu. Og svo kemur hann með sína
úrlausn á þessa leið:
“Ég hefi viðhaft alla nákvæmni, er
ég safnaði tölunum, sem ég framset, og
hefi fengið upplýsingar hjá þeim mönn-
um, sem ættu að vera kunnugir. Þess
vegna má halda því fram, að þær séu
svo réttar sem verða má. Árið 1880
voru somskotin í kosningasjóð repú-
blíka um 450 þúsundir dollars. Árið
1884 voru samskotin í sama sjóð um
500 þúsund og þegar reikningarnir voru
gerðir upp, mátti formaður aðalnefnd'
arinnar (National Committe), B. F.
Jones, bæta 100 þús. dollars við úr sín
um eigin vasa, til þess að geta mætt
ejöldunum. Árið 1888 voru samskotin
samtals um 800 þúsund og öllu því fé
var eytt. Þannig er auðsætt að hver
sókn verður annari kostnaðarmeiri.
Arið 1892 voru samskotin um 1 milj.
dollars, — enda var þa* inesta upphæð-
in, sem nokkru sinni bnfði verið safnað
í aðal-nefndarsjóð fyrir t'orsetakosninga
sókn.
Á þessum upptölJu árum höfðu
demókratar yfir álíka mikilli upphæð
að ráða, og yfi'r höfuö má segja, að
samskot demókrata h vfi verið engu
minni en samskot rejiúblíka. * Það er
kunnugt að einn einasti maður í flokki
demókrata lagði 250 þús. í sjóðinn árið
1888. Og í lok þeirrar sóknar er sagt
að Calvin S. Brice, formaður aðalnefnd-
arinnar, hafi tekið milli 400 og 500 þús,
dollar úr sínum vasa, til að mæta á
föllnum skuldum.
Þetta eru stórar tölur, en þó sýna
þær minst af því fé, sem eytt er í
sókninni. Það er meir en smáræðis
upphæð sem hin ýmsu ríki að auki
safna og eyða í sama augnamiði, undir
stjórn aðalnefndarinnar í hverju ríki
(State committee). Það er stórmikið fé
sem þær nefndir draga saman og aðal-
nefndin, eða National-nefndin, knýr
þær líka ósvikið áfram. Þær verða að
gera sitt ítrasta til þess að tekjur og
gjöld mætist, og það er sjaldgæft að
National-nefndin hlaupi undir bagga
með aðal-nefnd ríkianna, að undantekn
um þeim í hinum smærri og fátækari
ríkjum.
Eins og gefur að skilja er ekki um
nákvæmlega yfirskoðaða reikninga að
geraí sambandi við forsetakosninga-
sókn. Það er drengskaparorð fremur
en ritaður samningur, sem hver og
einn verður að treysta á. Það er lika
sannast, að reikningar eru ekki
kvæmlega skoðaðir að kosningum
stöðnum. Þeir sem bera sigur úr být-
um eru ánægðir og borga allar sann-
‘sýnilegar kröfur, og þeir
látlega meðal starfsmannanna. Að
ráðvandlega sé farið með peningana er
trygging fyrir framhaldandi fylgi
gefendanna. Og svo er hitt, að kæmist
andvígistlokkurinn að óráðvendni i með
höndlun fjárins, yrði gert meir en lítið
veður úr því í herbúðum fjandmann-
anna. Aðhaldið er því meir en lítið á
allar hliðar.
kosta um 75 ... . , , . ,
í malminum óslegnum og verð þess
milj. dollars. Af því landið er svo þétt verður aftur stöðugt.
bygt sagði hann að su braut mundi Hvað viðvíkur verðhækkun gulls og
gefa meira af sér en C. P. R. I Kína þar af leiðandi samsyarandi verðlækkun
eru nú um 10,000 milur af telegrafþráð- eigna og varnings, þá stendur eins stöð-
um, eign prívat-félaga, og sagði ha„n ugt það sem ég hef sagt þar um fyrir
, . « . , . það þo reynt se að mótmæla þvi. Að
að su eign gæ a er l->/ vox u a an. ejng ^ henúa á að ritstjórinn byggir
Liklegt sagði hann að innflutningstoll- £i;t s;tt £ Batídaríkjunum eingöngu, en
ur í Kína yrði aukinn (er nú bara 5%) gáir ekki að því, að í því falli ræður al-
vegna opinberra stórvirkja sem í yrði heimsmarkaður markaði Bandaríkja.
ráðist. Meðal stórmála sem lægju fyr- T. d er hveitiverð vort undir því komið
, iivað borgað er fyrir það sem selt er ut
ir stjórn sinm nu þegar að ræða um, , r landinu> yið seljum það; Liiverpool
væri utflutningsmálið, með öðrum 0g þar seiur líka Suður-Amerika sitt
orðum, óvilji annara þjóða að taka á hveiti og Suður-Asía og Norður-Evrópa.
móti kinverskum inntíytjendum. Hæfu-I Norður-Ameríka, Suður-Ameríka,
lausa sagði hann þá sögu, að hann ætl- Indland og Rússland selja öll sitt af-
aði að segja af sér sínum mikilvægu ^^-hveitn Liverpooi. Þannig tekur
. allur heimunnn þatt i verolagi hveitis-
störíum undireins 02: heim kæmi. nann . . „ . .
B hns og svo er meo tieira. Hitstjórmn
sagðist ætla að vinna fyrir ættjörðu ler einnig afvega þar sem hann talar
sína á meðan sér entist aldur til og um upphæð peninga í Bandaríkjunum.
kvaðst búazt við að bæta á sig fleiri Hann gáir ekki að því, að undir núver-
vandasömum embættum fremur en andi ástandi ræður gull einsamalt verði
a öorum peningum og eignum 1 Handa-
sleppa þeim sem hann hofði. ríkjunum. Það gerir bísna stórt stig
Áður en karl kom til Vancouver afvega, með hans hugmynd.
sæmdi hann Dr. Horsey umboðsmann Að endingu vil ég setja hér part úr
sambandsstjórnarinnar, sem annaðist í?rein er kom út í ‘Penny Press’ (Minne-
, . , ... , tv' apolis) þann 22. Ágúst þ. á., því hún
hann að austan, heiðursorðu Km- 1 ,
tekur upp gremar eftir motpart vorn,
verja: Riddari tvíhöfðaða drekans. I gun-mennina, og þaðekki iægi-i höfunda
sömuleiðis herra Lalande, umboðsmann en “The London Financial News”* og
C. P. R. félagsins, er einnig fylgdi “New York Sun”, sem eru eftirtekta
honum alla leið. ÖUum lestarþjónun-1 verðar.
um gaf hann einhverja gjöf að skilnaði.
Silfur-villa ritstjóians.
Bismarck Kínverja,
gamli Li Hung Chang, sem hér fór um
bæinn í vikunni er leið og stóð við rúm
lega 1£ kl.stund, er mikili á velli og vel
hraustlegur. þó hann sé fullra 73 ára
gamall. Hann er full 6 fet á hæð og
þrekinn. en er þó holdskarpur mjög og
ber þess á engan hátt merki, að hann
sé sællífur. Það höfðu margir löngun
til að sjá þennan nafntogaða stjórn-
málagarp og auðkýfing Kinverja, sem í
raun réttri hefir meira vaM en keisar-
innsjálfur. Þegar hann steig út úr
vagninum var honum fagnað með dynj-
andi lófaklappi, er fylgdi honum alla
leið inn í biðsalinn á járnbrautarstöð
inni, þar sem hann sat um stund, heils-
aði vissum mönnum og spurði þá,
karl spyr allra manna mest. Það er
einkennilegt, að hvern sem karl talar
við, hvort heldur karl eða konu, spyr
hann undantekningarlaust æfinlega
hvað maðurinn sé gamall og hvaða
kaup hann hafi. Meðal þeirra sem
heilsuðu honum var Mr. Ðuffie, konsúll
Bandaríkja. Eftir litla slund spurði
karl: “Hvað gamlir eruð þér ?” Kon-
súllinn sagði hnnum það, fog svaraði þá
Kinverjinn : “Þér eruð gamall að ytra
áliti, en ungur í anda”. “Eruð þér re-
públíkan eða demókrat ?” spurði karl
næst. “Demókrat”, svaraði konsúllinn.
Ja, það er slæmt”, svaraði karl, “því
demókratar eru að vikja frá völdum og
McKinley verður næsti fórset.i”. Hann
“Penny Press” segir. "Peningar
I (capital) sækja þangað sem verðhækkun
er, en flýja þaðan sem verðlækkun er.
Þegar peningar hækka í verði og eigna-
verð lækkar í verði, yfirgefa peningar
| eignirnar og leita í peninga hirzluna.
Þegar eignaverð hækkar og pening-
I ar gera hið gagnstæða, yfirgefa pen-
[ ingar Bankana og leggjast í lönd, hús
verksmiðjur og verzlunar útréttingar
| yfir höfuð. Þannig eykur sá gangeyrir
[ í grein minni sem prentuð er í
Hkr. 20. Ágúst, stendur í síðasta dálki,
2. línu að neðan: “sem fer raikið eftir
gæðum þeirra”, en á að vera : sem fer |
mikið eftir nægð þeirraj.
Það er næsta broslegt að sjá hvað I sem hækkar verð peninga og saíneigin-
ritstjórar íslenzku blaðanna í Winnipeg lega lækkar verð eigna, samsafn pen-
eru roggnir yfir sinum vísdómi og minni inga á banka og niðurþrykkir iðnaði.
villu! ! i silfurmálinu. En óviðfeldinn Hækkun á kaupverði dollarsins, og sam-
blæ ber það, er vinur minn, Eggert, svarandi lækkun á verðlagi bygginga,
segir að “ég álíti mig einan fara rétta hveitis, gripa, klæða-varnings, málm-
leið, en alla hina ranga”. Það er nokk- varnings og framleiddrar vöru yfir höf-
urskonar “gag rule”-setning, sem fer uð, dregur peninga frá öllum þeim iðn-
illa frá ekki ófrjálslyndari manni en aðar fyrirtækjum, sem framleiða þenn-
Eggert er. Það verða ætíð deildar mein- an varning, og frá verzlun þeirra og
ingar, og í þessu máli er deildur hagn- gerir þannig iðnaðar og verzlunar deyfð,
aður, (þó fjöldinn hafihag af frísláttu, vinnutap og vinnulaunahrun fyrir
þá eru stöku menn sem hafa máske hag vinnufólk, en auðgar þá sem hafa hagn-
af einmálms gjaldeyrir. Það eru þeir að af verðhækkun gjaldeyris, til niður-
sem hafa gullið nóg, og geta beitt ein- dreps hinum mikla fjölda er lifir af fram-
okunarvaldi gjaldeyris sér í hag, og til leiðslu, iðnaði og verzlun í heiminum”.
kúgunar fjöldanum, þeir sem hafa Letta er einmitt ástandið undir hin-
‘corner on gold”). Hver maður hefir um nd verandi “gull standard”. Hvaöa
rétt til að hafa sína meining og til þess úhrif mun nú fríslátta silfurs hafa á
1 láta í ljósi sina skoðun. Þar með I þetta ústand? Við skulum sjá hvað
kkar sjóndeildar hringur skoðana I KUnmáiKagn Englands, “The London
\ orra, hugur vor Iyftist hærra og vér I L;nancial News”, segir: “Komist á frí-
faum sannsýnni þenkimáta. I þessu I slútta silfurs, lækka rentur af peningum,
gjaldeyris-spursmáli, sem likleaa er hið en anur yarningur hækkar í verði. Gull
koinandi alheims spursmál, með stór- yf;rgefur bankana, og for í samkeppni
kostlegri þýðing fyrir velferð þjóðanna, T;ð s;ifur f verzlunar útréttingum og
þarf frjálsan, vítthugsandi þenkimáta. I ;ðnað;_ Verksmiðjur Bandaríkjanna,
Ef til vifl! breytist sko^un manna við | se)n ;laia verið lamaðar og lokaðar síð-
meira ljós, betri rannsókn, sannsýnni I an taka aftur til starfa og ná sam-
skoðun. Margir af þeim sem nú halda | hepni við Englands markað”.
Látum okkur einnig taka annan
á móti silfri, munu við betri rannsókn
breyta skoðun sinni. Jafnvel er ekki
óhugsandi að skynsamur eins og Eggert
Jóhannsson er komi “caput et corpus’
með.
Það er ekki áform mitt að svara
hverju atriði sem sagt er og verður,
á móti mér í þessu máli, en ég vil fara
nokkrum orðum um athugasemdirnar
í Hkr. 27. Ágúst. Þessar athugasemd-
ireru, einsog svo margt af því, sem
sagt er á móti silfri, bygðar á skökkum
höfund, gullmálgagnið í New York.
‘The New York Sun” segir :
“Þannig getur maður, sem hefir
peninga, hlíft sér við tapi vegna frísláttu
silfurs með því að leggja þá í lönd, bygg
ingar og ýmiskonar varning. Ef liann
þar á móti tekur til láns peninga til hins
sama, græðir hann á fyrirtækinu á
kostnað hins sem lánaði þeningana”.
‘Hér”, segir Penny Press, “höfum
vildi einnig fá að vita hvaða laun Mr.
Duffie hefði, en afgerandi svar upp á | eða engum grundvelli og eru þess vegna I við heila atriðið. Ef frísllátta nær fram.
það fékk hann ekki. í föruneyti hans afvegaleiðandi, af því þær álítastmáske j að ganga, leggjast peningarnir í^ lönd,
eru um 70 manns og hefir hann með sér | í fljótu bragði að vera sannar.
Það er fyrst með silfurnáma eig-1
endurna. Að þeir einir hafi hag af frí-
sláttu silfurs, er hraparleg þröngsýni. I
Að einblína með öfundar augum á ein-
stakra hagsmuni, hvort heldur silfur-1
, ianega paiagauaa, sem stakra nagsmum, uvui u ins, fljóta peningarnir aftur út um land-
gefnir á Þýzkalandi. Dáð- náma eigendur eða annara, tilneynr lð . iðnaðj lönd, byggingar og verzlun
fullan vagn af lifandi fuglum og svím
um, sem slátrað er jafnframt og með
þarf til snæðings. Með sér hafði hann
og 3 ljómandi fallega páfagauka, sem
honum voru
ust allir bæjarmenn að þeim er sáu. í
farangursvagninum hefir hann líkkistu
mikla, er hann lét gera áður en hann
lagði í þessa ferð sína. Að hún sé
vönduð má ráða af því, að hún kostaði
13,000 pund sterling, eða sem næst 65
þúsund dollars. Er hún geymd í járn-
skáp miklum, en tveir menn standa
vörð yfir henni alla daga. Hafi karl við-
dvöl næturlangt eða meira er líkkistan
byggingar og varning, því einveldi pen-
ingamarkaðsins (Corner on the money
market) eyðilegst og peningar hætta að
hækka í kaupVerði.
í staðinn fyrir peningaþröng og
samanhrúgun þeirra i austurparti lands-
ekki frjálslyndum endurbóta flokki eins þjóðarinnar, svo iðnaðar velferð endur-
oe tvímálms flokkurinn er. nýjast. Hinn sí hækkandi gull "stand-
v. , , . , . ard” gerir peninga eigmr ipenmga og
Eg hefi heldur ekki bygt skooun skuidabréf) þær einu eignir sem e:efa á-
mína á þeirra hag að neinu leyti, og bata af eigninni með hækkartdi verði.
mun ekki gera það; ég tala um hag al- Tvímálms “standard” eyðileggur ein-
nrr veldi peninga og hækkun á peninga-’
mennings, fjoldans g eignum, og rekur peninga í byggingar,
upp á þá stefnu verður að meðliondla iðnd 0g, iðnað. Látum okkur )iar fyrir
málið hvað mér viðvíkur. hafa frísláttu silfurs, og endurlífgun
Samaermeð peninga vixl, hvort |iðnaðar f Bandarikjunum”.
ná-
af-
heldur Mexico eða annara ríkja, Það er
ekki peninga víxl eingöngu, heldur vel-1
ferð þjóðarinnar í heild sinni, sem at-
flutt í herbergi næst svefnherbergi hans huga skal; (víxlverð peninga íeinulandi
og geymd þar. — Karl dvaldi lengi í | er ekki ætið hið sama og gangverð pen
Banff og dáöist mjög að útsýnisfegurð
Gardar 3. Sept. 1896.
S. Eyjólfson.
*) Skyldi ekki þessi setning vera
partur af fölsuðu ritstj. greininni, seiu
tileinkuð var nefndu blaði, en sem aldrei
hefir í því staðið? Hugsanlegt er það.
- V: ’ V inga) og ef við gerum það í þessu falii, jpp
inni og laugunum. Hann fór afstaA | sjáum vér að þetta litla fríríki, Mexico, I Éf ein grein er fölsuð, er ann«ri hætt
sem hefir þreklega haldið sinni silfur-1 Ritstj-
sem undir I frá Vancouver 14. þ. m.