Heimskringla - 19.02.1903, Blaðsíða 3

Heimskringla - 19.02.1903, Blaðsíða 3
HEIMSKRINGLA 19. FEBRÚAR 1903. ð, leiðir tíminn í ljós. Hér eru mísjafnir dómar um tilgang blaðsins; sumir állta það eigi að verða trfi- m&lagagn, aðrir að það eigi að stuðla að því að koma vissum manni á þing, og enn aðrtr ftlíta það eigi að halda uppi heiðri Ný íslendinga, og ég var einn I þeirra tölu. En svo kom fyrsta nfimerið af blaðinu með h&ðbréf um Ný-íslendinga, ritað af G. Eyjólfsson, þar sem höfundurinn lætur þ& skoðun i ljós að flskiveið- arnar hefðu þau áhrif á Ný Islend- inga að gera þ& að “ómennum”, með öðru fleira góðgæti, er hann eignaði okkur Ný íslendingum. Af því “Baldur” “gaf slg út fyrir að vera óháð blað”, þá afhenti ég ráðsm. þe3s grein fiá mér, er and- aælti áðurnefndu bréfi frá G. E., en þá kom það I ljós að blaðið er ekki óháð, þvl það tók ekki grein mlna af því hún kom við kaunin & vini þeirra, er blaðið eiga. Stefna hlaðs- ins virðist að ver sú að taka háð- greinar, sem lítilsvirða Ný íslend- iaga, en enginn einstaklingur fær rúm I “Baldur” tii að svara fyrir sig eða fjöldann, því þá segir rit- stjórinn að “greinin komi I bága við stefnu blaðsins”, en til þess að Ný- íslendingar geti séð og dæmt um grein mlna sjálftr, þá sendi ég hana til Heimskringlu óbreytta: Heiðraði herra:— Mér heflr nýlega borist fyrsta númerið af hinu nýja blaði, er þið nefnið Baldur. Ég er að sumu leyti ánægður með innihald þess, en þó ekki að öllu leyti. Ég var að leita “Gullkornum’' I áðurnefndu blaði, en rakst þar á sparð frá G. Eyjóifssyni, sem nefnist “Opið bréf til G. Thorsteinsson ’ að Gimli. Mér finst að áðurnefnt bréf hefði ekki átt að birtast I Baldur, af því að “Opið bréf” er að miklu leyti háðbréf, með líttverðskuldaðar slett- ur til Ný-íslendinga. Ég ætla þá að gera nokkrar athugasemdir við áðurnefnt bréf, sérstaklega af þvl það fjallar að nokkru leyti um at- vinnumál Ný-íslendinga. Höfund- urinn segist meðal annars hafa heyrt því haldið fram að “ómenska og dáðleysi sé hvergi meira en með- al þeirra sem flskiveiðar stunda”, og ennfremur “I sambandi við sveit vora hér, þá virðist mér ég hafa tekið eftir miög llkum áhrifum og ég dró frara áðan.” Eru þetta þ& áhrif- in, sem flskiveiðarnar hafa haft á sveitarbúa? nefnil. að setja á þá dáðleysis og ómensku stimpil. En er það þá “dáðleysi” að fara, segj- um 100 mílur, norður með Winni- pegvatni, frá vinum og vankamönn- um, og svo þ& þar er komið, að fara fram & vatn með dagrenning og vitja um net allan daginn I hörku frosti. Nei fiskimenn eru yflrleitt engir d&ðleysingjar, það lýsir meiri karl- mensku að Ieita gæfunnar norður á vatni en að sitja heima á flórstokn- um; og þeir af sveitarbúum, sem draga flskinn til markaðar eru yist heldur engin ómenni. Fiskiveið- hafa haft, og hafa, afarmikla þýð ingu fyrir Ný ísland, þvl ef bændur I nýlendunni hefðu átt að vera sviftir allri atvinnu við að draga flsk til markaðar, þá hefði margur bóndi átt við þröngan kost að búa. Ég hef á umliðnum vetrum séð marga bændur úr norðurparti bygð- arinnar vera á leið til Selkirk með flskæki, og ef mig minnir rétt þá heflr G. Eyjólfsson verið einn I þeirra tölu, hann, Gunnsteinn, ætti þó sannarlega að hafa nóga atvinnu við að koma frá sér, til markaðar öllum þeim ósköpum af aldinum,* sem geta sprottið 1 Ný-íslandi. Ég tel víst að annar eins g&fu- og atorku maður og Gunnsteinn álltur fig vera, að sj&lfsögðu gangi á undan með góðu eftirdæmi; en nú er hann bú inn að vera þar norður frá f fjölda mörg ár, og samt segir hann að nú muni “enginn staður f sveft vorri I meira andlegu myrkri en bygð þessi ” Mikið mega nágrannar Gunnsteins vera upp með sér af slfk- um vitnisburði. Ég hef altaf haft þ& skoðnn að ef eitthvert bygðarlag er svo l&nsamt að eiga gáfu- og aforkumann, þá hljóti sllk bygð að vera fyrir utan *) Til skýringar fyrir þá er ekki hafa lesið bréf G. E., skal þess itetið að hann fárast yfir því að “sárfáir” viti hversu margar “aldina ’ sortir geti sprottið i Ný-íslandi. takmörk andlegs myrkurs. En svo ég snúi mér aftur að blessnðum flsk- inum, þá hettr hann verið sú eina vara er ég (og svo mun vera með fleiri) hefl fengið borgaða í pening- um hiá kaupmönnum að Gimli, og aliir vita hversu óþægilegt það er að veiða að taka einungis vörur (f sum- um tilfellum með afarverði) fyrir þær búsafurðir, sem bændur selja, en svofær nú Gunnsteinn si&lfsagt pen- inga fyrir "aldinin” sln. “Opið bréf’ byrjar með hinni eftirtektaverðu, en hjartanlegu kveðju: “Gleðilegt Ný&r vinur Thorsteins3on.” En ef maður setur þessa setningu samhliða hinni ein- kennilegu lýsingu er G. Eyjólfsson gaf G. Thorsteinsson hérna á árun- um, þá fer nú gamanið af, en ég ætla að sleppa því að þessu sinni; en samt ef G. E. fær rúm I Baidur til að hæða og lítilsvirða Ný-Islendinga, þá ætti blaðið að ljá rúm greinum, sem ritaðar kynnu að verða til G. E í líkum anda. Míu skoðun er að þörf væri að taka ritverk G. E. rækilega til at- hugunar, það gæti máske orðið til þess að hann ritaði færri greinar um Ný-Islendinga, sem aldrei hafa verið né verða nýlendunni til gagns, held- ur að eins til skammar. Eg læt þetta nægja að sinni. Húsavick P. O. 20. Jan. 1003. A. E. ÍSFELD CLEVELAND, Emery Co., Utah, 26. Janúar 1903, Ritst. Heimskringlu:— Það er orðið alllangt síðan nokkuð heflr ritað verið frá þessu bygðar- lagi, og þvl dettur mér I hug að biðja yður að ljá eftirfylgjandi lfnum rúm I blaði yðar. Hér eru að eins 5 ísl. fjölskyldur og þykir oss iit að verða að játa að vér eigum örðugt með að halda við þjóðerni voru og þjóðminningu hér I bygð vegna ma/.nfæddar. Börn vor hafa ekki lært Isl. bókmentir, jafn- vel þó þau geti talað daglegt mál & tungu vorri. Þau verða svo inn- limuð hérlendum siðum, tungumáli og háttsemi að hið fyrnefnda virðist næstum ómögulegt; en á hinn bóg inn standa þau vel jafnfætis inn fæddum anna’raþjóða ungmennum að námfýsl og öðrum menta hœfl- leikum. Tíðarfarið, alt hið umliðna ár, var hér einmuna gott. Það var I fyrra vetur, alt fram I Febrúar, svo mikil þurkatfð að menn í þessum dal (Castle Valley) voru orðnir vonlitlir um uppskeru í sumar vegna vatns- leysis, þvl fjöll veru þá næstum al- auð, en I Marz og fyrri part Apríl bættist mjög mikið úr þvl fyrir fannkomu, sem þá varð hér talsverð I fjöllum, svo vatnsbrestur varð eng- inn fram yfir míðjan Júní; en eftir það hjálpaði oss hið ágæta vatns- geymslu búr, sem vér böfum hér upp á háfjöllum, svo korn uppskera varð hér i góðu meðallagi, eins var með kartöflur, en síðari heyupp- skeran varð I rýraralagi sökum vatns skorts. í sambandi við þetta má geta þess að fbúar þessa bygðarlags hafa sýnt frábæran dugnað með þvl að leiða vatnið niður í þessa bygð; fyrst með því að hlaða afarmikinn grjót- og moldarvegg fyrir munna á dalverpi nokkru uppi á fjallgarði þeirn, er liggur frá norðri til suðurs og útsuðurs vestan við þennan dal, og sem krefst árlegra endurbóta. Og auk þess að leiða vatn frá öðru dal- verpi inn í þennan vatnegeymslu- stað I gegnum skarð er þeir hafa til þess gjört og sem einnig þarf árlegra endurbóta, því vatnsganguri fjöllun- um á vorin mundi fljótt eyðileggja verk þetta ef þvl væri ekki vand- lega haldið við. Þessu fylgir tals- verður kostdaður, t. d. urðum vér sl. haust að setja viðarstokk mikinn gegnum vegg vatnsgeymslubúrsins til að leiða vatnið þaðan og tempra það svo hvorki rynni oflítið né of- mikið úr búrinu. Til þessa verks verðum vér að leggja mann frá 4 til 6 vikna tíma á ári hverju og með $50 til $55 mánaðarkaupi borguðu I peningum, Þessi fyrnefndi stokkur | var fenginn tilbúiun í Salt Lake City og kostaði $200 á næstu j&rnbrautar- stöð vestan við fjallgarðinn og þaðan er full dagleið með hægri hesta- keyrslu á þennan stað. Vatninu er hleypt úr þessu vatnsgeymslubúri niður í &, er rennur úr fjöllunum, og svo aftur veitt úr henni inn I skurð, sem Clevelandsmenn hafa gera látið og leiðir vatnið yflr 13 mílna veg niður I bygðina, og fáum vér á þann hátt 9/10 parta af vatnsmagni því, sem tekið er úi fjallvatnsforðabúrinu. Vatnsréttindi I fyrnefndri á höfum vér mjög lítil, ekki meiri en svari heimilisþöifum, þvl hún tilheyrir Huntington. sem er lítill bær 7 milur vestur héðan og nær fjöllunum. Sá bær var bygður löngu fyr en Cleve- land og því hafa Huntingtonbúar trygt sér eignarrétt vatnsins I ánni. Jarðar- og griparækt eru einn at- . vinnuvegur I þessari bygð, og upp- skera bænda er mismunandi eftir kringumstæðum, vatnsréttindum, fólksafla, dugnaði og fl.. Einn landi er vann við þreskivél í haust sagði hún hefði þreskt frá 2 til 13 hundruð bush. af hveiti og höfrum hjá hverjum fyrir sig, einn uppskar hér nálægt 2 þús bush. Sá er einn skortur við hygð þessa að hér er “mineral” og “alcali”, sem orsakar afarmiklar skemdir á ökrum manna á sumum stöðum, og það svo, að það ern stórii flákar, sem hafa eyði lagst; en aftur hefir það sumstaðar batnað með tlmanura, og er það þá talið að vera ríkara land en áður. Eldiviðartekja er hér ftgæt, menn fara að morgni og koma heim kl. 4 til 5 að kvöldi með yagnhlass af góðum eldivið, inest sedrus og bal- sam eða fura, en hið síðastnefnda er því að eins gott að það séu gömnl upphornuð tré, sem hafa fallið og legið langan tfma, svo eru og kola byigðir hér í fjöllunum; menn geta farið snemma að morgni með vagn- inn sinn og komið aftur að kvöldi með eitt tonn af kolum, sem kostar einn dollar. Engin járnbraut Iiggur um Castle Valley að frá tekinni Rio Grande Western brautinni, sem liggur norð- austan til I dalnum í suðaustur; en aðalbygðin er norðvestast og því langt frá járnbraut, nema að eins Castle Gate. Price og Willington, sem brautin liggur um; Cleveland er 20 mflur frá Rice, næska brautarbæ. í haust snjóaði talsvert til fjalla, en síðan hefir verið sífelt hreinviðri og oftast logn, en talsvert frost, stöku sinnum komist I Zero. Nú iítur út fyrir veðurbreytingn og vona menn að fá viðbót af snjó I fjöllin áður en vorið kemur, svo akrarnir geti feng- ið yökvun og borið góðan ávöxt að sumri. Vér Castle Valley-búar gleðjumst nú við þá von að fá bráðum járn braut inn í bygð vora. Brautar- stæðið er út mælt og bygging hennar var byrjuð á slðasta hausti og um 20 mllur þá fullgerðar og vér þ& full- vissaðir um að henni skyldi haldið áfram með voriuu, og kemst hún þá suður til vor á næsta sumri. Það eitt er víst að brautin kemur hingað bráðlega, því fjöllin hér vestra, sem hún legst um eru full af kolum, sem ætlð verður arðsöm markaðsvara, eftir blaðafréttum að dæma. AÖ endingu get ég þesa að heilsu far landa vorra hér er gott. Þó stungu sér hér niður veikindi I haust og urðu 3 börnum að bana, 13 ára pilti og 2 stúlkum, 3 og 7 ára. Það var merkilegt atvik sem kom fyrir í sambandi við lát piits þessa, stúlk- uinar voru d&nar á undan honum, en rétt áður eu hann dó sagðist hann 8já báðar systur sínar skamt frá sér, standa í sktnandi klæðum og kvað þær blða eftir sér. Þar næst kvaddi hann foreldra sína og hin börnin og bað að bera kveðju sína til eldra bróður síns, er var í vinnu í 40 mflna fjarlægð, en sem hafði tvisvar komið heim áður til vera við útför systranna, og óskaði að hann syrgði sig ekki, því hann væri hólpinn, slð- an sofuaði hann. Móðir barna þess- ara er ísl. en faðirinn danskur. Hið ofanskráða eru aðal-fréttirnar sem ég rita I þetta sinn. Vér lifum hér rólegu lífi eu njótum þó nokkuð oft saklausra skemtana svo sem sýn- inga, veizludansa og skemtisam kvæma sem haldin eru til virðingar ýmsum sem sendir eru I árlðandi erindagjörðum til fjarlægra staða, sem og þegar þeir koma aftur til baka. Á slfkum samkomum er vanalega gott prógram og veitingar Th. Guðnason. D. IV Fleury & Co. UPPBOÐSHALDARAR, 584» POKT GK AVE. selar o(? kaupir nýja og ga.nla hús- muni ok aAra hluti. einnÍK wkiftir hús- munum vid þá sem þess þurfa. Verzlar einnie meft lönð, gripi og alskonar vörur. TELEPHONE 1457. — Oskar eftir viöskiftum Islendinga, OLISIMONSON MÆLIR MEÐ SÍN0 NÝJA Skandinavian Hotel 71» .Hnin Mtr, Fæði #1.00 á dag. SÆLGÆTISLEGA EFNIS- GODUR OG ILMSŒTUR The T. L. ” Cigar’ Það er vinsæl tegund, sem heflr áunnið sér hylli og vináttu vegna verðskuldaða eiginleika. Þús- undir reykja nú þessa ágætu vindla. REYKIÐ ÞÉR ÞÁ? i WESTERN CIGAR FACTORY L,ee, eigandi. "WIJSTlSr IJPEQ-- | Tlios- nsasjrs' Grand “Jewel“ 4 STÆrtÐIR af viðarstóm án VATNSKASáA. 3 STÆRÐIR AF KOLASTÓM ÁN VATNSKASSA. 4 STÆRÐIR AF VIÐARSTÓM MEÐ VATNSKASSA. 3 STÆRÐIR AF KOLASTÓM MEÐ VATNSKASSA. Grand Jewel xtor eru vorir beeztu auglýsendur, þegar þér kaupið stó,—kaupið þá beztu, þá sem er fyllilega trygð, þ&sem heflr viðurkenningu.—Ödýrleiki ætti ekki að vera eina augnamiðið. Bezta stóin er ætíð ódýeust- Allar stærðir tii allranota.—Seldar alstaðar, biðjið kanpmann yðar um þær. Yflr 20,000 nú í stöðugu brúki, gerðar af: THE BURROW. STEWART & MILNE COMPANY, (Elstu stógerðarmenn I Canada). \ Seldar af eftirfylgjandi verzlnaarinonnnm: Winnipeg, 538 Main St..Anderson & Thomas. Baldur, Man....Thos. E. Poole. Gladstone, Man.... Williams Bros. Gimli, Man.... H. P. Tærgesen. Red Deer, N. W. T...Smith & Gaetz. Wapella, N. W. T.... J. W. Sutherland. Whitewood, N. W. T....J. L. Lamont. Selkirk, Man... .Moody & Satherland. Yorkton, N. W. T....Chas. Beck. Beausejour.... J, E. Dugaard. Glenborw.... Doig & Wilcox. Langenburg.... W. B. Lennard. Saltcoats.. • .T. E. Bradford. Stonewall.... IVest Montgomery. Tonlon,.... F. Anderson & Co. Skriflð eftir 40 blaðsíðu bók, send yður kostnaðarlaust meðan þær endast. Þær gefa þarflegar búskapar bendingar. Bækur vorar fást hjá þeim, sem selja stórnar, eða hjá aðal útsölumönnum í Manitoba og Norð- vesturlandma, Ilerrirk Anderson A Co., Winnipeg. KLEIN, N. D. 16. Jan. 1903. Herra Franklin Thordarson, Universíty of N. Dak. Heiðraði vinur:— Það er orðin langur tfmi sfðan ég meðtók bréf þitt af 19. Des., viðvfkjandi Bókasafnsmálinu, en ég sá ekki neina þ/ðing uað svara jví fyr en ég gæti sent eitthvert “jötnaskraf“ með, en sem ég, sök- um veikinda, er gengið hafa hjá mér, hefi ekki getað náð í fyr en rétt nýlega. Svo ég vona að þið lyrirgefið dráttinn. Eg þarf ekki að taka það fram, að ég álft að stofnendur þessa fé- ags hafi stigið hér f>að bezta spor, sem stigið hefir verið af íslending- um f þessu ríki, ég meina: snert- andi ísl. f heild sinni. Ef til vill, f>ýðingarmeira fyrir framtfðina, heldur en fjöldi manna gerir sér grein fyrir, eða uokkurn okkar dreymir nú um. Og af p>vl getur þú dregið, að ég er af alhug með þessari hreyfing, þó að upphæðin. sem ég sendi nú, beri það ekki með sér. Ég hefi ætfð verið andstæður Vestur-ísl. háskólahugmyndinni, af ástœðum, sem of langt yrði hér upp að telja. En það hefir jafn- framt vakað fyrir mér til langs tíma, að æskilegt væri að norræna væri kend hér á sem fiestum há- skölum, og að ísl. næðu sem vfðast í kennarastöðu, bæði við æðri og lægri skóla hér í landi. En islenzkt bókasafn við háskóla hér, stofnsett af ísl. hafði mér ekki dottið í hug, f sambandi við þetta. Með f>ví munu flestir viðurkenna, sem um málefnið hugsa, er Islendingum reistur varanlegastur minnisvarði í pessu landi, eins og þið hafið tekið fram. (Jg þar af leiðandi væri æski legast að sllkir minnisvarðar yrðu reistir sem flestum af þeim rfkjum eða fylkjum, þar sem ísl. hafa tek- ið sér bólfastu, svo að beztu ein- kenni ísl. þjóðarinnar n&i að festa sem dýpstar rætur f hérlendu þjóð- j allir Isl., sem unna f>essari hreyí- j ing, rétti N. Dak. ísl. hjálparhönd, ! og hygg ég að f>ess muni enga j iðra og allra sfzt J>á, sem líka hjálp kynnu að þurfa á sfðan. Á engan hátt álft ég að ísl. geti betur veitt ísl. þjóðlffsstranmum inn í hérlent f>jóðlff, heldur en með samsafni ísl. gimsteina,við sem flestar af helztu mentastofnanir f>essa lands. Og ekkert meðal hygg ég meira eggj- andi til að glæða f>jóðernistilfinn- ing ísl. námSmanna, eða afkom- enda okkar hér f landi. í sambandi við þessa hugmynd finst mér að sem flestir fsl. n&ms- menn ættu að læra fsl. málfræðis- lega, og láta sér ant um að út- leggja sem mest af þvf, sem b e z t er í ísl. bókmentum á hérlenda tungu, f>ó að eins þeir einir, sem væru fyllilaga vaxnir f>eim starfa. Það sýnist mér að mundi miða til að vekja athygli á ísl. f heild sinni meðal hérlendrar alf>ýðu meira en flest annað, jafnframt f>eirri snerpu og dugnaði, sem fsl. námsmenn sýna, og munu framvegis sýna við skólan&m sitt. Þetta virðist mér Þvf að ætti að vera markmið ykkar félaga, samhliða bókasafninu, og allra f>eirra félaga, sem yrðu stofn- uð f lfkum tilgangi. Og eins að rétta hjálparhönd fátækum efnileg- um nemendnm, sem að mun alla- reiðu vaka fyrir sumum af stofn- endum félagsins, f>ó það geti ekki orðið að sinni. Félagið hefir þvf mikið verk að vinna, ef það vill og getur, þó ekki sé talað um nema eitt í byrjun, — það sem mest er um vert. Gangi maður nú út frá þvf að félagið haldið áfram að skrifa í þessa átt, eftir að bóka- safnið er fengið, þá álft ég að fél. liefði átt að heita “The Icelandic Literary Association of the Ifni- versity of N. D,”. Nafn fél. eins og það er, sýnist mér að geta vilt fyrir þeim, sem ókunnugir eru fé- lagsstofnnninni og tilgangi henn- ar, komið hérlendum mönnum til hugsa, að félagið sé stofnað með viðhalda fslenzkri tungu og þjóðerni f þessu landi, og halda að ísl. saman f hóp, sem mest, svo að áhrif þeirra verði sjá- anleg sem þjóðar, bæði í stjórn- málum og öðru. Ef að tilgangur fél. yerði þannig misskilinn, þá mundi f>að skemma fyrir ]>roskun þess, að nokkru leyti um leið og það mundi rýra álit sam f>egna vorra á oss, sem þjóð. Mfn skoðun er, að ísl. hér eigi að halda uppi heiðri þjóðar sinnar, sem borgarar þessa lands, en ekki sem horgarar íslands, eða þegnar Dan- merkur. og yngra fólkið sem af- komendur ísl.. ’en ekki sem íslend- ingar. Ég vil t. d. ekki að Isl. hér láti sér svo ant um upphefð sam- landa sinna, að f>eir svfki sinn eig- in flokk, 1 stjórnm&lum, til þess að koma ísl. að völdum, án tillits til hvort hann er nokkuð meiri hæfi- leikamaður en mótsœkjandinn- Slfkt getur ekki miðað til þess að efla varanlega tiltrú og virðingu á Isl. og afkomendum þeirra f fæssu landi. Ég vil að hver einstaklingur af ísl. ættstofni, “stigi á stokk og strengi þess heit“, að verða ekki ættleri, og ef að hugur og alvara fylgir máli, þ& efast ég ekki um að árangurinn verði hinn æskilegasti, eftir því að dæma, hvað fáeinir menn af pjóðinni, sem gengið hafa hér mentaveginu, hafa getað áork- að, f>á átti að vekja athygli annara þjóðar manna á fæssum fámenna flokki Islendinga hér. Ég vona að þú fyrirgefir orða- lengingamar og sjáir að þessar fáu bendingar eru gerðar í góðri mein- ingu. Og svo óska ég ykkur og mál- efninu til góðs gengis. Með virðing og vinsemd. Þinn einl. Thorl. Thorfinsson- Woodbine Restaurant Stœrsta Billiard Hall í Norövesturlandinu.—- Tiu Pool-borö.—Alskonar vín og vindlar. Lennon & Hebb, Eieendur. lffi. En f br&ðina er vonandi að þvf augnamiði að

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.