Heimskringla - 19.03.1903, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 19. MARZ 1903
Heimskriugla.
PUBLISHED BT
Tbe Heimskringla Sews 4 Pablishing Co.
Verð blaðsins í CanadaoR Bandar $2.00
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslanda (f.yrir fram borgað af kaupeud-
um blaðsins hér) $1.50,
Peningar sendist í P. O. Money Order
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávísanir á aðrabanka eni
Winnipeg að eins teknar með adöllum.
B. I>. Bnldwinaon,
Editor & Manager.
Office : 219 McDermot Ave,
P o. BOX
Vertu í samræmi við
sjálfan þig
Aðal-stórmál komandi tfma, er
að koma 4 jöfnuði og samræmi
milli verkalfðsins og auðvaldsins,
eða peningamanna. Það er ekki tal-
að tfðar né hærra um nokkurt ann-
að málefni nú, en það. En svo
virðist að hávaðinn og mælgin yfir-
gnæfi mannréttindi og landslög f
því efni. Þegar vinnuvélarnar
komu til sögunnar þá hrópaði
vinnuþurfandinn að eigendur þeirra
tæki verkið frá sér svo hann stæði
eftir með tómar hendur. Ars ár-
lega fjölgar vinnuvélum og starfs-
svið þeirra verður einatt vfðtæk-
ara og fullkomnara. Margir hafa
tapað vinnu við komu þeirra, en
þar hafa lfka komið nýjar atvinnu-
greinar inn á starssviðið. Það er
engum efa bundið, að kjör sumra
verkamanna era verri nú, en kjör
þrælanna voru í Ameríku. Þeir
áttu ætfð heimtingu á að deyja
ekki úr hungri og kiæðleysi og fá
alla f>á aðhlynning, sem þeir þurftu
með. Það sáu eigendurnir iíka
hollast að gera, svo þrælar þeirra
gætu afkastað sem mestu og beztu
verki. En þessi svo nefndi frjálsi
verkalýður þessa tfma fær sitt af-
skamtaða uppeldi — vinnulaunin—
og með það verður hann að lifa og
deyja. Þar að auki á hann enga
vissa atvinnu hjá húsbændum sfn-
um, þeir geta sagt honum að fara í
dag eða á morgun, (>ví einlagt er
meira vinnulýðsframboð, en vinna,
hvar sem leitað er.
Hæst af öllu er nú talað um sam-
steypufélögin, eða “Trusts,” sem
verkstæðaeigendur og auðmenn
mynda. Frjálsast þjóðin í heimi,
Bandarfkin, eiga ekki til lög, sem
geta hainlað tilveru og sjálfdæm-
um þeirra f atvinnu og viðskiftum,
eftir þvf, sem forseta þeirrar þjóð-
ar segist frá. Vinnul/ðurinn og
viðskiftamenn þeira óttast að þau
svelgi og sölsi alt undir sig, og er
sú hræðsla ekki ástæðulaus. En
þegar vel er aðgætt þá fylgja þau
félöig einmitt sömu meginreglu og
verkalyðurinn, sem sameinar sig
til að geta heimtað og fengið hærri
laun fyrir vinnu sfna, en hann get-
ur án félagsskapar. Er þá hægt að
reikna nokkrum manni, mönnum
eða félagsskap það til ólaga eða rang
sleitni? Auðvitað ekki. En það
má brúka hann svo, að hann verði
einhverjum til meins. og sé það
gert, er hann skaðlegur, hvort held-
ur rerkamenn eða félög gera (>að.
Kaupfélag eða verzlunar- og við-
skiftafélag Svisslendinga eð ekkert
annað en samsteypufélag, eða við-
skifta-“trust". Það er afargagnlegt
og hagfelt félag. Afhverju? Af
því að þeirkunna að fara með það.
Það sem að er félögunum hér 1
landi er fáfræði og starfs vanþekk-
ing að kenna. Við skulum f-
mynda okkur að öll samsteypufé-
lögin séu ill og bölvuð, og þeirra
augnamið sé ekki annað en rýja og
flá viðskiftamenn, bæði að vinnu
og viðskiftum. Og við skulum
telja öll verkalýðsfélögin saklaus
eins og lamb til slátiunar leitt, há-
sanngjöm og sfsaklaus f allri fram-
komu gagnvart hinum félögunum.
Þá ættu þau að hætta við að um-
gangast “tollheimtumenn og ber-
synduga.” Þau ættu að hætta öll-
um viðskiftum við okurfélögin,
og ekkert af þeim að þiggja. Þau
ættu að framleiða alt sem þau
þurfa sjálf, þá gæti ekki okurfélög-
in verið til ef engir feugjust til að
vinna fyrir þau og engir til að
kaupa vörur þeirra. Eðlilega segja
verkamannafélögin, við getum það
ekki, af þvf okkur skortir stafsfé
að byrja. Þetta er sterk ástæða, og
nær þvf rétt f alla staði, að undan-
tekinni einni setningu, og liún er
sú: “að það sem þú getur ekki
veitt [>ér sjálfur, það geturðu ekki
átt vfst að aðrir veiti þér.” Þegar
litið er yfir reynslu sögu mann-
mannkynsins, þá kemur það al-
staðar fram að það sem læzt og
gagnlegast hefir verið unnið á þess-
ari jörðu, það hafa þeir fátæku
aðallega gert. Minstakosti lagt
hyrningarsteinana undir (>að. Sá
auður sem nú er í höndum auð-
manna og auðfélaga hefir verið
framleiddur af fátæku fólki fyrr og
sfðar. Þaðan verður honum ekki
náð með kveinum og bænum volgi
og útmálun fátæktarinnar. Til
þess þurfa önnur meðöl. Verka-
lýðurinn verður að vinna sér fyrir
nýjum lífsforða, og þegar hann fer
til þess, og hœttir að vinna fyrir
auðfélögin, þá geta þau ekki haldið
auðnum inni hjá sér. Hann hlýt-
ur að dreifast frá þeim fyrri eða
síðar. Það er hart aðgöngu fyrir
foreldra sem væru flugrfk og fengju
bömum sfnum alt f hendur, en
bömin neita þeim um framfærslu,
og kæmu sér svo fyrir að landslög-
in hefðu ekkert um það að segja, þau
þurftu að byrja á nýjan leik að afla
sér framfærslu. En það verða þau
að gera ef J>au vilja vera sjálfstæð
og sjálfbjarga, að hætta að hugsa
um auðinn tapaða, sem þau og for-
eldrar þeirra hafa safnað.
Það er ekki meiri fátœkt 1 heim-
inuni nú en var á fyrri öldum.
Auðsafnið er meira, og fult svo
dreift sem þá. En auður fæst aldr-
ei nema einstaklingurinn eða fé-
lagið vinni fyrir honum. Rúm-
málsfræðin er ekki bygð á útmæld-
um konunga-akvegum, sagði Eu-
clidan við konung Egyptalands forð
um daga. Vegurinn um starfssvið
samkepninnar er ekki lagður gulli
né gimsleirium heim að dyrum
auðlegðarinnar. Og enginn fær
þar inngöngu nema einhver hafi
borið hita og þunga dagsins hans
vegna. Ef verkalýðurinn beindi
augum beint að upptökum auðsins,
beint að reynslusögu mannkyns-
ins, og reiknaði út orsök og afleið-
ing, þá mundi þjóðimar eiga til
þekking sem hægt væri að beita
gegn ranglæti einstakra manna og
félaga, og þá mundi auðurinn ekki
hrúgast saman á örfáum stöðum 1
landinu. En þar sem hann er,
þaðan kemur hann ekki þó óp og
vein heyrist í Rama. Það má
minnast hér sögunnar um læknir-
inn og móðurina. Kona lét sækja
læknir, og bað hann að lækna
bamið sitt, sem kvaldist þunglega.
Hann léf. hana fá meðal. Þegar
það var búið að taka inn, virtist
fyrri veikin hverfa, en það fékk
ofboðslegan krampa, og teygðist
sundur og saman. Hún sendi taf-
arlaust eftir lækninum aftur. Hann
sá að móðisin var gagntekin af
angist; þá mýkti hann sorg henn-
ar með þvf að segja henni að þetta
væru þær afleiðingar af meðalinu,
sem hann hefði búist við, en hann
hefði enn nú annað meðal, sem
læknaði krampann, en barnið kæmi
kann ske aldrei til heilsu. Það
væri mest komið undir henni og
líkamsbyggingu þess.
Svo er það með verkalýðinn, að
hann læknast ekki af peningum
auðmanna, eða lögum sem hann
lítur ekki eftir.
Svissland og Nýja Sjáland era
dæmi þess að verkalýðurinn getur
ráðið við ofurmagn auðsins og auð-
mannafélögin. Reynsla komandi
alda verður sú, og engin önnur, að
jöfnuður og samræmi kemst því að
eins á milli verkalýðsins og auð-
valdanna, að verkafólkið taki að
sér framleiðslu á peningum og
stjómmensku. Vinnan er fyrst,
til als. Auður og góð lög koma að
eins fyrir hana. Hún er alstaðar
á undan, og það þarf hver maður
að skilja og þekkja.
Tek j uafgangur
árið 1902
$289,686.34.
ÚTDRÁTTUR ÚR FJÁRMÁLARÆÐU
Hon. JOHN A. DAVIDSON’S,
er hann flutti 25. Febr. í fylkisþinginu
(Niðnrlag).
1902 kostaði sjúklingurinn okk-
ur að jafnaði á dag: Selkirk 56 l/8,c
Brandon 46 l/'5c, ólæknandistofn
uninni 46 7/10c eða til jafnaðar á
öllum þessum stöðum 49^c. Árið
1899 var sami kostnaður á dag:
56JjC, 52|c og 42|c eins og áður
hefir verið sýnt, eða jöfnuður als
50§c, og sýnir það að menn em
færðir fram dálítið ódýrar en áður.
Þetta er (>vf eðlilegt og röttlátt þó
kostnaðurinn aukist við hækkandi
tölu þurfalinganna.
í dómsmáladeildinni hefir kostn-
aðurinn aukist dálítið og stafar það
af auknum kostnaði við dómgæzlu
og fleira. Sumt af þvf fólki, sem
flutt hefir verið inn f fylkið eru
ekki æskilegir innflytjendur. og
hafa kostað það töluverða peninga
í dómgœslu út af fyrir sig.
Vaxandi útgjöld f akuryrkju-
máladeildinni stafa mest af inn-
flutningi, sem þar heyrir undir, og
enginn mun finna að þvf þó pen-
ingum sé eytt til þess.
Það em ofurlftið aukin útgjöld í
stjómarskrifaradeildinni. 3 tíðustu
stjómarár fyrrv. stjórnar voru tekj-
umar $16,648.87, en kostnaðurinn
$23,101.36; (>að er, þá var borgað
út 38 per cent meira en inn kom.
Þessi þrjú ár, sem við höfum
stjórnað, hafa tekjurnar í þeirri
deild verið $26,436.24, en útgjöldin
$21,682.26. eða 21 per cent fram
yfir útgjöldin.
Ég held þetta sé nægilegt til að
sýna réttmæti stjómarinnar fyrir
auknum útgjöldum. Það er ekki
hægt að ætlast til að stofnanirnar í
Selkirk, Brandon og Portage la
Prairie séu látnar líða fyrir oflítil
tillög, eða annað þessháttar. Hlut,-
urinn er að stjómin starfar fram á
við með ráðum og dáð, og vill geta
komið því svo fyrir, að þessar stofn-
anir beri sig þannig, að Iftalaust sé.
Það má hafa landskrifstofuna
fremur til samanburðar en nokk-
urn annan lið. Útgjöldin vom þar
1899 $44,723,41 en 1902 $71,017.81.
Tekjumarvoru fyrir árið: $65,785.89
en síðara árið $119,510.57, eins og
sýnt er áður. TJtgjöldin hafa auk-
ist um 60 per cent en inntektimar
um 90 per cent, eða á hinn veginn,
að tekjurnar vora 50 per cent
hærri fyrra árið en kostnaðurinn,
en 65 per cent hærri en kostnaður
sfðara árið; tekjuauki hjá okkur er
þvf 15 per cent.
Það er enn þá eitt, sem ég vil
minnast á, Það er M. & N. W.
löndin. Við eram ákærðir um ó-
réttláta sölu á þeim. En ég hugsa
að vinir okkar hinum megin muni
hætta þvf, þvf þeir hljóta að muna
að eitt hið fyrsta lagaframvarp,
sem lagt var fyrir þingið eftjr að
stjómin tók við völdum, var um,
að þessi lönd yrðu fylkislönd, og
að þeir peningar, sem inn kæmu
fyrir þau skyldi renna inn í sjóð
fylkisins, en ekki höfð undir sér-
stökum lið. Þar var engin rödd á-
móti, og ég fæ nú ekki skilið hvem-
ig mótstöðumenn vorir vilja kynna
sig að (>ví, þá þeir hafa samþykt
lög um það með okkur. Það er
staðhæft að þeir peningar ættu að
skoðast sem geymslufé, og vera
aðskildir frá fylkissjóðnum, en
hvemig á þvf stendur skil ég ekki.
Væri sú stefna tekin fæ ég ei séð
að það græði mjög mikið á því, þvf
ef þau skoðast sem geymslufé, þá
kæmi það illa heim við ráðsmensku
þeirra sjálfra á þannig löguðum inn-
tektum, og sem aldrei höfðu það
fyrirkomulag.
Við höfum borgaðút $118,907.77
af ógoldnum vöxtum á þessum
skuldabréfum, og þeir sem
hafa litið á framvarp fjárlag
anna geta séð, að við ætlum að
borga afganginn á þessu ári. Og
hvf ætli við höfum ekki ráð yfir pen-
ingunum, sem Hon. John Norquay
hafði borgað rentur af, og fyrir-
rennarar okkar. Þessi stjóm þarf
að borga þær rentur, sem eftir era,
og það er alveg rétt að andvirðið
renni f fylkissjóð. Eftirfylgjandi
liðir sýna skuldir á landinu, ef það
á að skoðast sem geymslufé:
Þiijcgja Ara vextir af upphæðinni, er
M. & N. W fél var veilt samkviemt
rai'tniogum frA 31. Des 1899 nefuilega
$374 163.62 raeð 5% gerir... $ 56,124 64
Frá þeim tíma borgað...... 118,907 77
Landmæling borguð 81.
Desember 1899 ........ 21,780 30
Vextir borgaðir af þessum
tveimur síðustu tölum,
31. Des. 1902 ........ 9,012.4
Kostnaður við þetta....... 15,000.00
Samtals....... 229,825.54
Samlagðar inntektir af landsölunni
til 31. Des. 1902 var $182,681.75.
Af þessu fékk Greenwaystjómin
$5,394, þá er eftír $177,287,75, sem
stjórninin hefir fengið, svo auðséð
er þegar litið er á þetta, að þessi
stjórn hefir enn þá ekki fengið
nógu mikið til að borga kostnað-
inn við þetta, en vinir okkar, and-
stæðingaflokkurinn er að álasa okk-
ur fyrir að hafa dregið fé út úr þvf.
Það er þvf enginn flugufótur fyrir
staðhæfingum þeirra, því enn þá
eru óborguð 90% af andvirði land-
anna, sem endurborga að fullu
skuldbindinguna til fylkisins, og
skal ég sýna það síðar.
Næst vil ég skýra frá því $500,000
láni, sem þessi stjóm tók, um leið
og liún tók við völdum. Með þeim
peningum borgaði hún þessar
upphæðir:
Sióðþurd................. $248,136.40
Kostnaður við stj byeging
arnar 1900, 1901, 1902.... 81,363.19
Viðgerð á undirstöðu bygg-
inganna als............. 14 472 86
Járnbr N. P. R. og C. P.
R. als.................... 82,775.26
Aðrir járnbr.styrkir 1900,
1901, 1902 als............ 48,678.07
Til Emerson bæjar 1900,
1901 og 1902 ........... 9,409 50
Sveitafél. Stanley re Nelson. 3 000.00
Minnedosa bær, kaupáskuld-
abióf. og vextir 1899—1902.. 11,279.05
D. D. No. int upphæð og
vextir.................. 4 625.22
D, D No.2 upphæðog vextir 3,859.70
Laudmælngar, 10 cts. ekr.
M. & N. W. járnbr.land.. 21,780.78
Lán á útsæði 1901, eftir eru 19.909.77
$549,289.79
Þar frá dragast:
Skólaábyrgðir... $ 37 0 00
Lán til sveitafé-
laga 1899—1902 2,010.59
Sami liður, 1890
til 1899 og 1902 11,166.03
Sami liður 1894,
1899 og 1902... 2,801.85
Lán til osta og
smjörgerðarfél.
1899 til 1902.
með fleiru..... 1.839,44
-------$17 817.91
Eftir........... $531.471.88
Þessi afgangur sýnir núverandi
ósamkvæmni f tekjuafgangi og pen-
ingasjóði, sem að eins nemur fá-
einum dollumm. En ég ætla að
láta það standa heima, því þessar
skýrslur em áreiðanlega réttar.
Þær voru ekki búnar til sem kosn-
ingaskýrslur, heldur sem sannar og
áreiðanlegar skýrslur frá hendi
fj ármálaráðgj af ans.
Eftirfylgjandi skýrsla er yfir
inntektir og útgjöld á árunum 1900,
1901 og 1902, árin sem við höfum
st jórnað -.
Árið 1899 var samþykt að veita
University of Manitoba lán, og þá
borgar $2,500. Stjórnin hefir
borgað þetta lánsfé út að fullu, en
þessir $2,500 vom ekki borgaðir
fyrr en 1900, svo við verðum að
draga þá frá skýrslum áðurnefnds
árs.
Þannig standa fjármálin f dag í
bókunum. Peningar sem nú era
til, eru $317,229.83. Ég efast um
að nokkur fjármálaskýrsla hafi
nokkurn tíma verið réttar framlögð
hér í þinginu eða armarstaðar, og
sem ber eins hámæmt saman við
þær skýrslur, sem ég hefi lagt hér
fram að undanförnu, sem fjármála-
ráðgjafi þessa fylkis.
Fylgjandi skýsla sýnir eignir og
ábyrgðir, og sýnir að eignasjóður-
innertuttugu og fimm mill-
iónir, sex hundruð sextfu
ogeittþúsund, sjö hundr-
u ð og t v e r d o 11 a r a r og
sautján cents.
BEINAR TEKJUR.
Dom. Gov. Cap. aod Int.
account.............. $3,907,801.23
School lands fund ac-
count, Júní 31. 1902.... 708 418.85
Loans, advances, etc.... 137,810 62
Public buiidings, furnish-
ings, etc............ 876.665 72
Cash on hand............ 317 830.22
Provincial lands........ 23 753,199 35
Eignir als........ $29 701 715 49
Fylkislandadálkurinn er metinn
þannig :
Afhent fylkiuu ekrur............ 1,127 298
Óafhentar fylkinu ekrur.... 6,282.720
Samtals ekrur..... 7,410,000
Ekran reiknuð á $3, gerir $22,230,000.00
Ógoldnar afborganir og
vextir.................. 1,528,199.35
Samtals....... $23,753,199 35
BEINAR ÁBYRGÐIR.
Skuldabréf fylk-
insSeriesA.. $ 787,426.67
“ C.. 256,986.66
“ E.. 1.498 933.83
“ F.. 997,666.66
“ G.. 500.000.00
--------$4.040,013.32
$25.661,702.17
Þá em eignir fjárhirzlunnar, sem
hægt er að sýna nákvæmlega, þar
eð þær em undir stjóm fjármála-
deildarinnar. Þær eru þussar:
Peningar................ $ 317.830.22
Ledger assets........... 137,810.35
Landafborganir.......... 1,523 199.25
Samtals.........$1,978,839 82
Ég hika ekki við að segja f tilefni
af þessum sk/rslum, að verði Con-
servative fjármálastefnunni fram-
fylgt um næstu fjögur ár, hver svo
sem gerir það, þá getur hann haft
tekjuafgang nægilegan til að borga
upp öll skuldabr^f fylkisins,
Það er sumt í áætluninni, sem
betra er að útskýra þegar hún kem-
ur í nefnd áður en það er gert hér.
Þar eru liðir óvissra útgjalda, svo
sem kostnaður við tilbúning kosn-
ingalista og þar gerir stjómin fyrir
kosninga kostnaði við almennar
kosningar.
AÐAL SKÝRSLUR YFIR TEKJUR OG UTGJOLD, 1900, 1901, 1902.
CONSOLIDATHD REVENUE ACCOUNT.
1900 útgjöld............ $1,085,405.31
Þar dregst frá af fyrra árs
reikningum................ 156.613.88
1901 útgjöld....
1902 útgjöld ..
928,789.43
988,250.63
1.248.128.31
Samtals................. $3,165,170.37
Þar frá dregst láns út-
borgun....................... 125,159.83
eftir ............... $3 040 010 54
Tekjur fram yfirútgjöld.. 317,229,83
Tekjur..................... t 905,331.06
Tekjur.................... 1,008 653 35
Tekjur.................... 1,443,255.96
Samtalt............ $3 357,240.37
1900
Samlagt........... $3,357,240 37
SKÝRSLA ÚR HÖFUÐBÓK,
Tekjur....................................... $ 549,851.86
Dregst frá skuldaskirteini................... 500,000.00
eftir...............
Ú tgjöld......................
$3,357.240.37
49,851.86
87,618.30
1901 Tekjur.......................................... 65,828 02
Útgjöld......................................... 134,064.82
$ 37,766.44
68 236.80
1902 Tekjur............................................ 85,895.28
Útgjöld........................................... 109,095.81
---------- 23,200.53
Additional ledger assets.................................. $ 129,203 77
Less item of 1898—99 journalized in 1900 ...................... 2.500.00
Net Addissional ledger assets ....................... 126.703 77
$500 000 lán borgað:
Sjóðþurð fyrverandi stjórnar.............. ................ $ 248 136.40
Addissional ledger assets.................................. 126,703.77
Járnbrautastyrkur með fleiru............................... 125,159 83
$500,000 00
C. R. peningar:
Tekjuafgangnr fram yfir útgjöld.............................. $317 229.83
Peningar i fjárhirzluunni 31. Des. 1902 ..................... 600.29
$317 830.12
Það er ýmislegt fleira, sem kem-
ur í þá gjaldliði, og sem stjórnin
þarf að gera ráð fyrir, bæði í akur-
yrkjudeildinni og dómsmáladeild-
inni.
Gjöld til sambandsstjórnarinnar
aukast um $32,000, fyrir landmæl-
ingar á fylkislöndum, I opinberu-
verkadeildinni er styrkur er nemur
$25,000 til sveitarfölaga. Áætlun
á tekjum á næsta ári er svipuð og í
fyrra, og mætir fullkomlega áætl-
uðum útgjöldum. En ég skil fjár-
laganefndinni eftir að ræða um
þessa liði.
Stjórnin hefir leyst öll sfn loforð
um endurbót á fjárhag fylkisins,
vel af hendi. Við höfum borgað
sjóðþurðina, sem við tókum við, og
nú á fylkið álitlegan tekjuafgang.
Við höfum aukið peningastyrki til
fólksins, og á sama tíma mætt vax-
andi útgjöldum, sem óumflýjanlega
fljóta af fólksfjölguninni í fylkinu.
Samt getum við látið fólkið eiga
$317,000.00 í sjóði, að eins eftir
þrjú ár. Ég held ég geti ekki
sýnt öllu betur fjárhagsráðsmensku
stjórnarinnar, en ég hefi gert. Ég
er fús á að leggja allar þessar fjár-
málaskýrslur fram fyrir fólkið í
fylkinu, og láta það dæma um þær.
Og það mun viðurkenna það á sín-
úm tfma, að þessi stjóm er spar-
söm og starfar að málum fylkisins
með ötulleik og ráðvendni.
“Úr
ICELANDIC LYRICS.”
Eftir Bliss Carman.
Svo ræddi hún lilja við rós:
“Það rírnar vort fegurðar-hrós
Er Svanfríður gengur hér garðin-
um f”,
Svo gengdi rósin því:
“Hún skyggir á alt okkar skart,
Samt skulum við þrauga með ró,
Hjá öllum elskhugum verðum
Við fmyndin hennar þó”.
-----Ég ljóða mér ekki til lofs,
Til lýðhylli, metnaðs né fjár,
En getið mfn vil ég að verði
011 veraldar komandi ár.
Mig langar að langt fram f öld
Mér 1/si svo maður við mann:
“ Já, skáld var hann sagður á sinni
tfð—
Hún Svanfrfður elskaði hann”.
Stephan G. Stephanssson.
Um skáldalaun á Islandi.
Ég gat þess þegar ég skrifaði
greinina um ísland, í fyrra, að ég
ætlaði að skrifa um skáldalauna-
málið á Islandi. Það hafa æðimarg-
ir af kunningjum mínum mint mig
á þetta. Þar að auki hefir eitt sinn
kennari minn, mag. Ben. Gröndal,
mint mig á þetta, og er ég honum
þakklátur fyrir efltirtektina, og
gamlan kunningsskap, þar að auki.
Ei eru mér gleymd orðin þótt ó-
greidd séu enn þá. Að þetta heflr
dregist svona lengi eiu fleiri en ein
ors/Jk tU, aðallega sú samt, að f fyrra
sá ég að tíminn var of naumur, til
þess að blöð héðan að vestan gæti
flutt ritgjörðina heim til íslands áður
en alþingi kæmi saman, en mér
þætti bezt að þau orð, sem ég segi
um skáldalaunaveitingar, gætu bor-
ist þeim fyrir augu, sem mestu ráða
um veitinguna. Með því að fela nú
Heimskringlu heimflutninginn. þá
áygg éð að hún nái til Rvíkur með
hana fyrir þing í sumar, og þeim
sem lestrarlist hafa gefist kostur á,
að sjá hana. Ég veit að gamli
Gröndal sparar þá ekki augun sín.
Hitt veit ég ekki hvort hann segir
“Takk” í anúað sinn, eða sest á
dómarastólinn, og rekur hámóðins
réttarfar um Ameríkumenn.
Sagan er þá á þessa leið:
Milli 1870—80 bárust þau stórtíð-
indi til Islands að Normenn veittu
skáldum sínum skáldalaun Um
þetta var strax mikið ritað og nokk-
uð rætt. Þar kom að, að það var
laminn sá móður og frami í nokkur
fslenzk skáld, að þau sóttu um
skáldastyrk til alþingis. Samt gekk
þar á þóf mikið um hverjir væru
verðugir. Síðan var byrjað að veita
skáldalaun og skáldastyrk. Þá var
þetta sælgæti sem hver annar ný-
móðins frami. Allir, sem töldust