Heimskringla - 19.03.1903, Page 3

EIMSKRINGLA 19. MARZ 1903.
skáld, keptust um að komast á
þiggjandalistanD. Þar á meðal var
stórskáldið Gröndal, en hann segir
að aldrei hafi þingheimur verið eins
samtaka að neita, eins og þegar
þingíð neitaði sér um styrkinn.
Heiir honum orðið þetta happ mikið
jafn gömlum manni, þar eð hann er
nú kominn á þá djöpreyndu visku-
stöð, að peningar eigi ekki að reikn-
ast til gildis, þegar um framfarir
þjóðar og lands er að ræða, heldur
all eina guðinn Jehóva. Takk
Gröndal, þín reynsla er mikilsvirði,
en hún er ekki fullgiid hérna í Am-
eríku.—Ég ætla ekki að telja upp
hverjir hafa fengið skáldastyrk né
hve lengi notið. Hitt er meira um-
vert hverjir ávextirnir eru af styrk-
veitingunum. Það er ei mörgum
blöðum um það að fletta hvar eftir
þeim á að leita. Auðvitað í bók-
mentum íslendínga. Jæja, þá er
bezt að líta í kringum sig. En hvað
þá! Drottinn minn góður! Það sjást
engin undur né skelfing. Þorsteinn
Erlingsson var böinn að rita öll eða
flest sín beztu ljóð áður en hann
fékk styrkinn. Það virðist sem hann
hafi afkastað minni bókmentagróðri
síðan. Matthias yrkir jafnt eftirsem
áður, en engu betur. Heflr bara
espast ögn í reikulum trúarskoðunum
á gamals aldri. Svona hefir það
gengið. Tiltölulega koma færri, og
síst batri bækur og ljóð á prent eft-
ir en áður. Ekki munu þessir skálda-
styrks þiggjendur leggja sérlega
hart að sér að gagnlegar bækur eða
ritgjðrðir komi út ft öðrum tungu-
málum, íslandi til lofs og frama.
Enda tæplega hægt að ætlast til þess,
og ekki hafa þeir bætt málið, eftir
því sem þeim segist frá Ben. Gröndal
og Jóni Ólafssyni. J. Ól. segir í
Nýju Öldinni fyrir fáum árum, að á
20 síðastl. árum hafl ekki skrifast út
6r lærðaskólanum nema svo sem 2
menn, sem sendibréfsfærir séu, á fs-
lenzka tungu. Ben. Giöndal segir í
haust er leið í Arnflrðingi tölubl. 31.,
“Þó að rímnaskáldin væru vfða
smekklaus, og þó þeir væru ekki
málfræðingar, þá kunnu þeir forn-
málið, og goðafræðina þúsundsinnum
betur en þeir sem eru að hamast á
þeim, og þó að fólkið ekki fylgdi
málfræðislega með, þá skildi samt
hver bóndamaður og sveitastúlka
kenningarnar.”—Af þessu er auðséð,
að B. Gröndal álítur að þekking á
málinu sé mjög á fallandi fæti. Ég
held að hann fari rétt þar, einkum
að því leyti sem fornmálið snertir;
flestir af þeim sem rita nú, hafa sára
litla þekkingu á ísleDzkri tungu.
Þeir geta ekki leynt því.—Það mætti
þó sannarlega ætlast til þess, að þau
skáld, sem skáldastyrk fá, reyndu að
auðga þjóðinua að þekkingu óg
smekk, það sem málið áhrærir. En
því er ekki að fagna. Og hvar eru
afurðirnar, sem þjóðin fær fyrir
peninga sína, fyrst ekki auðgast bók-
mentir, og málinu fer aftur. Þessi
skáldastyrkur verður [>á ekkert
annað en opinber framfærslueyrir
þeirra, sem þiggja. Þeim getur að
vísu komið hann vel, en þjóðin heflr
enn þá stærra og þýðingarmeira verk
fyrir höndum en fóðra menn, sem
ekki geta unnið fyrir peningum
þeim, sem þeim eru veittir til starfs
og framfara.
Lftum á stórskáld heimsins. Ekki
hafa þau öll fengið skáldastyrk.
Ekki man égeftir, að haf a séð það nokk
urstaðar að skáld Grikkja og Róm-
verja fengju skáldastyi k og þykja
þó ekki verk þeirra ve'ra þýðingar-
laus fyrir heiminn. Ekki fengu þeir
skáldastyrk Shakespeare, Byron,
Schiller og Goethe, og voru þó allir
stórskáld. Menn segja máske að ís-
lenzku skáldin þurfl að ferðast til
útlanda, til að sjá dýrðina þar,— sjá
reykjarsvæluna í Lundönaborg, og
heyra skarkalann í stórborgunum.
Ekki þurfti Schiller til annara landa
til að yrkja sín ágætu kvæði. Svo
held ég sé um íslenzku skáldin. Þau
hafa nóg skálda auðævi á Islandi, ef
þeir vilja nota sér þau. Ekki fóru
þeir Kristján Jónsson og Hjálmar
Jónsson, írá Bólu, til annara landa.
Eiga þó flest skáld á íslandi eftir að
taka sprettinn fram úr þeim, þrátt
fyrir nám og farir erlendis. Ekki
held ég hún sé margra þúsunda
króna virði skáldmentun sú, sem
þeir E. Hjörleifsson og Jón Ólafsson
fengu við Amerikuferðir sfnar. Þeiiw *
hafa dafnað að fróðleik og þekkingu
við þær farir, en skáldatilþrif þeirra
eiga öll heima í fslenzkum skálda-
heimi. Ég hefi ekki séð að þeir hafl
flutt nýjan erlendan skáldastraum
heim með sór, sem þjóðinni verði að
höppum og hagnaði í bókmentum.
Sama held ég sé hægt að sanna með
norsku ferðaskáldin, sem notið hafa
skáldlauna og ferðast hafa út um
lönd, Ef til vill halda engar bók-
mentir í heiminum sér eins vel frá
útlendum skáldaáhrifum, sem bók-
mentir Norðmanna, og standa þó
framar flestum bókmentum. Náttúra
landsins og gáfnafar þjóðarinnar
þarfnast ekki erlends fósturs. Nátt-
úrusýnin og náttúruöflin á íslandi
og sálarsjón þjóðarinnar þarf ekki
að afla sér skreiðar á sérstakan hátt,
til þess að þar geti þriflst stórskáld.
Það er marg sannað-
(Meira).
Ég gleymi þér aldrei.
Þú leiðin mín farna, ó liðin
bernsku stund.
með lff og fjör og vonargeisla
bjarta;
þótt tíminn só breyttur, já, líka sál
og lund,
þín lifir minning fersk eg kær í
hjarta.
Já, tilfellin lifa um liðið æsku skeið,
þau letruð standa djúpt á hjartans
spjaldi,
á stöðvunum kœru þar létta gekk
ég leið,
og leikföngin með bemsku vinum
taldi.
Þar lék ég mér glaður f blfðum
yonar-blœ,
um blómarlkan lund á hlýju vori;
þá brosti hver alda á björtum lífs-
ins sæ,
og bauð mér vinarfaðm í hverju
spori.
En ^tfminn er Jbreyttur og ’ burtu
-'iýj liðið vor,',j
með blómin frfð og j geislaskinið
varma; ‘ý^SS&
mér finst ég’nú þreyttur og þungt
er sérhvert spor,
og þokuský á hverjum vonarbjarma
Þótt tfmamir breytist og blikni rós
í lund.
og beisk og köld sé stundum lífs-
váiÍJ ins vaka’ ^
ég gleymi þér aldrei;; míti glaða
BSBa i&A bernsku stund,
en grátið eigi fæ ég þig til baka.
Ó, lfknsami faðir mér gef þú barns-
ins geð.
og'gleðiljós frá árdags stundu minni
nær heimsins frá glaumi að grafar
þöglum beðf^
ég geng til hvíldarjþreyttur hinsta
sinni.
M. Makkósson.
Til S. B. Brynjólfssonar.
Þakklæti mitt eiga þessar línur
«ð færa þér fyrir heilræðin, sem þú
gafst mér í Hkr. 12. Marz *slðastl.
Ég veit þau eru gefln af góðum
huga, en því miður get óg ekki felt
mig við þau öil. I fyrsta heilræð-
inu skulum við báðír reyna að breyta
k03tgæfilega eftir, það er stutt, og
tek égþað þvíhér upp: “Ef fundið
er að við þig, þá stiltu svo geð þitt,
að þú ekki missir sjónar á sannleik-
anum”. Að það sé að kveða kveíf-
arskap og þunglyndi inn í fólk.Jef
maður yrkir um eitthvað, sem |er
öðruvísi en það ætti að vera, get ég
ekki samsynt með þér. Það er
skylda hvers og eins að vekja með-
aumkun f jöldans á þeim sem líða,
hvort heldur það er gert í bundnu
eða óbundnu máli, orðí eða verki.
Þetta hlýtur þú að kannast viðjsjálf-
ur- Að það sé hlægilegt að sjájfull-
orðna menn gráta og kveina framan
í alþýðu, skal ég viðurkenna að er
satt, enda muntu aldrei hafa séð mig
geraþað, ogþarft þess vegna ekki
að vara mig svo mjög við þvf.
Að endingu vil ég biðja þig að
segja mér, hverjir þeir eru aðallega
þessar illviðris krftkur, sem aldrei
komast lengra en á sorphaugin, ef
þú fttt við einhverja menn, svo ég
geti forðast þá ogjverk þeirra.
Með virðingu,
P. S. PÍLSSON.
Hermann^ Hallson
AKURYRKJU VERKFÆRA SALAR f
KDIKBIIKF - - N.-DAK
Ávarpa ísleDdinga á þessaleið:
Nú er byrjuð bændavinna:
Byrjað er að berfa og sá.
Margir koma mig að fíinna
Markvert til að sjá.
Það er ljótt að ljúga og stela
Þó lýgin hepnist oft í bráð.
En engan Landa vil eg véla,
Á vélum hef þó ráð.
Heill og gróða hugur spáir
Hörð mun dvína fátæktin
Ef að góðusæði sáir
Sáðvél mín í akur þinn.
D. IV Fleury & Co.
TJPPBOÐSHAIiDARAR.
»49 POBTitíK AVE.
selur og kaupir nýja og gamla hús- !
muni og aðra hluti, einnig skiftir hús-
munum við þá sem þess þurfa. Verzlar
einnig meðlðnd,gripiog alskonar vörur.
TELEPHONE »457.— Oskar eftir
viðskiftum Islendinga,
OLI SIMONSON
MÆLIR MKÐ SÍNU NÝJA
Skandinavian HoteL
71» Hain »tr,
Pæði «1.00 á dag.
SÆLGÆTISLEGA EFNIS-
GODUR OG ILMSŒTUR
The T. L. “Cigar”
Það er vinsæl tegund, sem hefir áunnið sér hylli
og vináttu vegna verðskuldaða eiginleika. Þús-
undir reykja nú þessa ágætu vindla.
J REYKIÐ ÞÉR ÞÁ?
í WESTERN CIGAR FACTORY
ú Thos. Lee, eigandi, "WIICTlSrH^JLlGh.
HNMkM
Qrand “Jewel
44
4 STÆBÐIR AF VIÐARSTOM AN
VATNSKASSA.
3 STÆRÐIR AF KOLASTÓM ÁN
VATNSKASSA.
4 STÆRÐIR AF VIÐARSTÓM
MEÐ VATNSKASSA.
3 STÆRÐIR AF KOLASTÓM
MEÐ VATNSKASSA.
Grand Jewel stor eru vorir
beeztu aujrlýsendur, þegar þér
kaupið stó,—kaupið þá beztu, þá
sem er fyllilega trygð,—þásem hefir
viðurkenningu.—Ödýrleiki ætti ekki
að vera eina augnamiðið. Bkzta
stóin er ætíð ódýrust- Allar stærðir f
til allra nota.—Seldar alstaðar, biðjið (|
kaupmann yðar um þær.
Yfir 20,000 nú í stöðugu brúki,
gerðar af:
THE BURROW, STEWART & MILNE COMPANY,
(Elstu stógerðarmenn í Canada).
Neldar af eftirfvljjjandi verxlunarmwnnuin:
Wínnipeg, 538 Main St.Anderson & Thomas. Baldur, Man...Thos. E. Poole.
Gladstone, Man.... Williams Bros. Gimli, Man.... H. P. Tærgesen.
Red Deer, N. W. T..Smith & Gaetz. Wapella, N. W. T.... J. W. Sutherland.
Whitewood, N. W. T..J. L. Lamont. Selkirk, Man... .Moody & Sutherland.
Yorkton, N. W. T....Chas. Beck. Beausejour.... J, E. Dugaard.
Glenborw.... Doig & Wilcox. Langenburg.... W. B. Lennard.
Saltcoats.... T. E. Bradford. Stonewall.... West Montgomery.
Toulon,.... F. Anderson & Co.
Skrifið eftir 40 blaðsíðu bók, send yður kostnaðarlaust meðan þær endast. Þær gefa þarflegar búskapar
bendingar. Bækur vorar fást hjá þeim, sem selja stórnar, eða hjá aðal útsölumönnum í Manitoba og Norð-
vesturlandmu, Kerrick Anderson & Co., Winnipeg
líidiiinl & 0«.
YIN YERZLÁRAIL
ELSTA BUDIN
ODYRASTA BUDIN
FJOLBREYTTAST-
AR BIRGDIR.
Hátíða “Calender” vor “Une
Veritable Teuvre D’Art”
verður sendur raeð hverri
pöntun til fyrsta jan. næstk.
3Ó5 flain St. Winnipeg.
Þeir eru aðlaðandi.
Ég legg áherzlu á að gera brjóst
sykurinn aðlaðandi. bœði í útliti
og að gæðum,
GÓMSŒTIR “CREAMS“
EFNISRÍKT “CHOCLATE.
HOLLIR “TAFFIES“,
HREINN “BRJÓSTSYKUR“.
Selt í stór- eða smákaupum, 1
skrautkössum. Munið að sérhver
moli er gerður af beztu tegundum
og hreinasta efni.
Takiðeinn kassa heim.
Bezta brauð í borginni og ódýrt
W. J. BÖYD.
422 og 579 Main St.
Heimili séra Bjarna Þórarinssonar
er að 527 Young Street.
Ferðaáætlun.
Póstsledans
milli Ný-Islands og Winnipeg
Sleðinn leggur á stað frá 605 Ross
Ave, kl, 1 hvern sunnud.. kemur til Sel-
kirk kl. 6; fer frá Selkirk kl. 8 ámánud—
morgna; kemur tjl Gimli kl. 8aðkv.;
ferfráGimli á þriðjud.m., kemur t|t
Icel, Riverkl. 6.; fer frá Icel, Rlver
kl. 8 á fimtud.m., kemur tilGimli samd.
Fer fráGimli kl. 7 80 á föstud.m., kem-
ur tll Selkirk kl. 6 samakv.; laugard.
kl. 8 frá Selkirk til Winnipeg. — Herra
Runólf Benson, sem keyrir póstsleð-
ann, er að finna að 605 Ross Ave. &
laugard. og sunnud., oggefur hannall-
ar upplýsiugar ferðalaginu viðvikjandi.
MILLIDQE BROS.
West Selkirk.
404 Mr. Potter frá Texas
sn og hneig með stunum afturábak í stólnum,
Brackett og Lubbins náðu óðara vatni og
stöktu á hana. Hún leit á Brackett og neytti
allra krafta að hugsa. Svo reit hún fáein orð,
þó hún ætti afarbágt með það, og mælti því
næst við hann: “Lögregluforingi Brackett,
hér er um líf og dauða að tefla fyrir mig. Mi
ég treysta þér till alls.
1 Ég er þinn þénustu búinn”.
“Það er ágætt. Þú gecur fengið alla þi
peninga, sem þú vilt. Farðu tafarlaust til Par-
isar, og findu mann þann, sem þessi miði vísar
á. Hann afhendir þér bréfaböggul aftur í stað-
inn, Færðu mér hann. Fyrir það gef ég þér
600 pund sterling út í hönd, þegar þú kemur”,
Hún fékk honum farareyrir og mælti:
"Lubbins. farðu og fáðu dýrasta keyrsluvagn
handa lögregluforingja Brackett”.
Hann gerði eins og honum var skipað.
Á meðan töluðu þau saman í svo lágum
róm, að sá sem stóð á hleri gat ekki heyrt hvað
þau sögðu. En það var á þá leið, að hann yrði
að ná bðgglinum hvað ssm það kostaði, ogef
hann yrði eltur eða setið fyrir honum á leiðinni
til baka, svo hann kæmist ekki undan, þá ætti
hann aðeyðileggja hann til fulls og alls uaeð ein-
hveij'1 inóti,
Hún ætlaði að segja fleira, en Potter þoldi
ekki að sjá þautalasaman og heyra það ekki.
Þessi orð ;hljómuðu í eyrum þeirra, með hinni
hræðilegustu mannsrödd, sem hugsast gat:
“Bréfið! Hraðskey tið! eða lif
ykkar beggja!”
Mr. Potter frá Texas 405
Áðnr en ómurinn hafði borist um stofuna,
var Brackett horfinn út úr dyrunum. en mundi
hafa fallið dauður á þrepskjöldinn, með kúlu í
hjartastað, ef lafði Sarah Annerly hefði ekki
hlaupið í fang Texasbúan og hrópaði: “Dreptu
mig fyrst! Eg elska ekki lifið lengur!”
Það var líka satt, þvi næði hún ekki bögl-
inum, sem hún fyrir góðmensku var völd að, ;að
var til, þá gat hún ekki lifað lengur.
Hinn blóðþyrsti Potter var neyddur til að
lækka byssuna, sem hann miðaði á Brackett eða
skjóta hana! Brackett komst ofan stigann og í
vagninn, og lét keyra sig i fijúgandi fart til
járnbrautarstöðvanna.
Með hræðilegu öskri þreif Potter til hennar,
og var það í fyrsta skifti í lffinu, sem haun var
neyddur til að leggja hendur á konu. og hljóð-
aði' “Árar og illþýði”. Hún sneri sig af hon
nm, hljóp að borðinu, greip hraðskeytið ' og
brendi það. Þrátt fyrir jötunkrafta og handa-
fálm hans, gat hann ekki náð öðru en öskunni
af því af borðinu.
Hann greip utan um hendurnar á henni í
bræðisinniog kreisti þær, því hún hafði náð
horni af skeytinu. Hann kreisti hana þangað
til hann náði miðanum úr lófa hennar og vék
sér út í horn og fór að reyna að lesa hann. Hún
kallaði hann ræningja og raggeit. Á miðaDum
sá hann að eins tvö orð: Paris og nafu sonar
síns, sem var liðsforingi i Bandaríkjahornum.
Hann vissi ekkert hvernig á þossu gæti staðið.
"Hvern fjandann hefir þú aðhafst við son
minn?” öskraði haun. Hún svaraíi með hæðnis
408 Mr. Potter frá Texas
og honum leið afarvel við þá hugsun um kveld-
ið.
Hann reyndi að gera herbergisþjóninum það
skiljanlegt. að hann hefði ei drepið þenna uudar-
arlega Texasbúa. sem var á ferðinni, af tómri
hlíf1 við dóttur hans, sem væri séi£nákunnug.
Potter lenti inn á milli Þjóðverjaog Frakks.
og skildi heldur lftið það sem þeir töluðu. Hon-
um þótti slæmt að ge‘a ekki fengið nokkrar upp-
lýsingar um leiðina til Parisar, og borgina þá
þangaðkæmi, og hann gáði nú að þvi, að hann
var í vandræðum að finna son sinn, þótt har.n
væri í Paris, af því hann gat ekkert talað í
frönsku. Loks mundi hann eftir leiðarvísinum
sem Colonel Cottontree ráðlagði honum að kaupa
íLundúnum. Hannfanu hann í vasa sinum;
hannvará frönsku og ensku.og ætlaðtir þeim sem
lítið eða ekkert kynnu í málinu. Honam þótti
afarvænt um hann. því hann var viss um að
hann dæi þó ekki úr hungri, þvi hann gæti bent
matsveininum á þá rétti sem hann vildi. Siðan
fórhannað leggja niður hvernig hann skyldi
haga hernaðinum, því alt varð hann að hugsa,
sem horshöfðingi og sem við hemað.
Ef hann hefði vitað hvar son sinn var að
finna, þá hefði hann auðvitað keyrt tafarlaust
til hans, en það var öðru nær eu hann vissi svo
mikið. Það seinasta sem hann vissi um son
sinn var það, að þegar hann kom til Lundúna.
þá var þar bréf nýkomið til bankans, sem hann
hafði viðskifti við. Bréfiðbafði farið af stað frá
Genoa, en þangað var of langt að fara, þótt
liann eiginlega vissi ekki hvort sá staður var í
Mr. PotteJ frá Texas 401
á þetta, að ef hann yrði tekinn, þá hlyti það að
gera alveg út af við dóttur hanr, og færa skugga
svivirðingar yfir hana, og það vildi hann ekki
vera orsök í þyi, ef hann gæti hjá þvíkomist.
Samt sem áður hljóp hún á sig, eftir að hún
hafði komist að aliti Bracketts á þessu máli.
“Ég hugsa, að þegar þú sagðir honum frá,
að hann væri glæpsekur frá yngri árum, þá hafi
houum orðið ilt við”, mælti Brackett. ‘Því ég
heyrði til hans ofan. Hann á að vera blóðþyrst
ur manndrápari, eða það hefir mér verið sagt”.
“Blóðþyrstur. Það getur verið að þessi
Sampson Potter sé það. en Sammy Potts var
hugdeigur drengur”, Hún sagði honum hvern-
ig honum hefði orðíð við, þegar hún þýddi hon-
um hvernig alt stæði. Og hann hefði beint orð-
ið lnfhræddur ogskjálfandi þegar hún hefði tal-
að um enskujréttvisina við hann. Hann hefði
skolfið, og skimað út i öll horn, hvort hann sæi
ekki lögregluþjóninn álengdar.
Brackett stökk á fætur og spurði: “Hvaða
leið fór hann héðan? Ég verð að fanga hann
innan fimm mínútna. Ég þarf að flýta mér í
þeim erindum".
Hún flýtti sér að hurðinni til að hindra
hann fráað fara út og hrópaði: ‘‘Lofaðu einum
glæpamanni að sleppa”.
“Aðsleppa glæpamanni eftir þrjátíu ára
burtuveru! Það er ómögulegur hlutur, frú
mín”, og vildi fá hana til að fara frá dyrahurð-
inni,
“ Það verður að vera gert”, 0 » hún hamla'U
Brackett að komast út.