Heimskringla - 25.06.1903, Page 3

HEIMSKRINGLA 25. JÚNÍ 1903.
svefnherbergi hjónanna, og drepið
pau án nokkurra umsvifa, Onnur
sagan er sú, að ]>eir hafi rétt kon-
unginum skjal og skipað honum
að skrifa undir f>að, sem p/ddi
l>að, að hann segði af sér konung-
dóminum. En hann hafi neitað
að skrifa undir J>að, og hafi gripið
skammbyssu og skotið foringja
morðingjanna, og þá hafi fylgdar-
menn hans skotið konungshjónin
1 staðinn fyrir að handtaka þau og
láta landslögin ákveða dórn þeirra.
Þessi saga er auðsjáanlega fölsk.
Hefðu þeir ekki meint annað en
fá konunginn til að segja af sér, þá
var ekki lögleg aðferð að brjótast
inn til hans á næturþeli, og heimta
afsögn lrans. Engin landslög
munu bjóða slíkt athæfi, Ein sag-
an segir, að konuugurinn hafi skot
ið drotninguna og sjálfan sig á eft-
ir, þegar hann hafi séð morðingj-
ana koma inn. Þeir eru jafnvald-
ir að dauða þeirra, þó svo hefði
verið. Ein sagan segir, að her-
liðsforingi, sem konungur lét vfkja
úr stöðu fyrir 2 árum, hafi skotið
konunginn mörgum skotum, og
fylgimenn hans hafi kepst um að
skjóta á hann sem flestir, og lík
hjónanna liafi verið leikin svfvirði-
lega. Það fara tvennar sögur um
greftrun hjóna þessara. Onnur
sagan segir, að þau hafi verið
greftruð f hinni konunglegu lfk-
hvelfingu f Belgrade. Hin segir
að stór gryfja hatí verið tekin
handa (>eim, og þar hafi þau verið
dysjuð sem pestarhundar. með
hinni mestu fyrirlitningu.
Margskonar sögur ganga um
það, hvað það var, sem konungur-
inn braut á móti J>jóð sinni. Hann
á að hafa látið taka ýmsa menn af
lífi, sem mótfallnir voru stjórn
hans, án dóms og laga. Þetta hafi
fólk ekki þolað. En það getur þol
að að gera sig sjálft sekt f því, að
fella dauðadóm yfir öðrum. Þjóðin
á að hafa líkað gifting konungsins
illa, því Draga drottning hafi verið
vœndiskvendi áður en hann átti
hana. Einkum kvað þó sú höfð-
ingja stétt, sem mest hafði um
það að segja. hafa verið á móti kon
unginum.
Þar að auki ganga sögur um
samkomulag þeirra hjóna, og eru
þær þveröfugar hver annari. Önn-
ur saga segir að hann liafi verið
orðinn dauðleiður á drottningunni
og viljað losa sig við hana með
öllu móti, En hin sagan segir að
hann hafi ekki mátt af henni sjá
og hafi farið í öllu að hennarvilja;
}>ar á meðal hafi hann ætlað að láta
bróður hennar erfa konungdómi'in
eftir sig, en (>að hafi þjóðin ó-
mögulega getað liðið. Allir sjá að
helmingur er lygi af öllu þessu um
tali, sem þjóðin í Serbiu og blöðin
þar og annarsstaðar hlaupa með.
Fyrst sumt er lygi, svo gatur það
lfka alt verið lygar, eða orðum auk-
ið.
Það sýnist, sem þetta mál sé
svo einskisvert, að engin Þjóð
skifti sér af því. Sannleikurinn
er óefað sá, að stórveldin vilja sein
minst skifta sér af því. Sfzt af
öllu byrja, þvf alstaðar er pottur
brotinn, að meira og minna leyti,
og margt kynni óþægilegt að
vakna upp hjá þeim. Híá þeim
eru vfða flekkir á fati, og þeim er
vandaminst, að lofa öllu að drasl
ast. Brúka lögin og réttina þegar
þeim er hagur að, en ólög og of-
beldi þegar það kemur sér vel, Um
framtfðarálitið og söguna eru
menn ekki að hugsa. Að meta
heiður og dygðir er þeim sem ann-
ar hégómi og fánýtt kenninga þvað
ur, sem engjnn vill fara eftir.
K. Á. B.
II. Bréf.
Þegar saga skáldskaparins er
rannsökuð frá þvi fyrsta, og þang-
að til nú, (>á mun engum blandast
hugur um, að hann er nú orðinn
fagrari, fullkomnari, og ytírgrips-
meiri að hugmyndum, kenningum,
og lærdómi, en hann var á fyrstu
tímum. I honum er meiri fagur-
frœði, giifgi, og mentun. Davíðs-
sálmarnir, sem biblían segir helga
og háa, eru eftir hennar sögu, ein-
hver sá elzti skáldskapur sem
kristni heimurinn á í eigu sinni.
Það mun hver niaður með heil-
brigðri skynsemi sjá og finna, að
þar er ekki alt gull sem glóir.
Hugsunarháttur þeirrar aldar leyn-
ir sér ekki, og eru þeir sálmar að
öilum lfkindum langtum yngri en
biblfan telur. Við skulitm lfta yf-
ir skáldskap Grikkja. Hann er
bæði fagur og lærdómsrfkur frá
þeirri tíð. En þó er allmikið af
ýmsu, sem hárfínir fagurfræðingar
og skáld þessara tfma þurfa ekki að
öfunda grfsku skáldin af. Frum-
blærinn skfn alstaðar út úr honum,
sjm eðlilegt er. Hugsanirnar og
andlegur gróður, staðfestir ekki
það virkilega og daglega. Skáldin
eru á fleygiferð út um heirna og
geima ímyndunaraflsins. Hugs-
anirnar eru risavaxnar, tröllslegar
og s/na frumneskju fornaldarinnar.
En yfirleitt stendur hann ekki á
f istum og djúpum grundvelli hinn-
ar liærri fagurfræði og virkilegra
sanninda. Við græðum mest á
honum, að sjá ástand og hugsunar-
hátt þess tíma. sem hanii fram-
leiddi, og þvf fremur, sem Grikkir
voru þá fremri öðrum þjóðum.
Trúarbrögð þeirra, eða gríska goða-
fræðin þykir fögur og tilkomumik-
il, en mörg finnast þau dæmin f
henni, og beztu skáld og rithöf-
undar þessa tíma mundu ekki lfta
við slíkum samtfningi, er öfundis-
verða né þrungu aðdáun. Grikkir
komu guðunum ekki liærra en upp
á f jöll og tinda yfirleitt. Þar áttu
þeir sín helgu og háu lieimkynni
Og svo einkendi lfkamlegar hvatir
guðina í hvevetna. Þetta sýnir
hugsjóna frumgur hjá skáld-
unum, og þeirrar kynslóðar, sem
þau bjuggu á meðal. Þessvegna
er það, að þegar goðatrú Grikkja
og Rómverja er brotin til mergjar,
þá er ekki feitum liesti þaðan að
rfða, nema þekkingin þroskast á
hugsunarhættinum í þá daga, og á
gangi mannkynssögunnar. Skáld-
in eru sálarspegill af andans at-
gjörvi þjóðanna. Það hafa þau
verið og verða, og (>essvegna eru
þau gimsteinar í aldanna djúpi,
fyrir fræði- og mentamenn, sem
ransaka og leita s<t þekkingar á
mannlffinu hér á jíirðu.
Þegar við gætum að, og töium
og álítum sem ráðvandir og sann-
leiksleitandi menn, (>á er okkar
kæri norðurlandaskaldskapur forn-
aldarinnar ei eins aðdáanlega fagur
og smekkauðugur, eins og margir
gera orð á. Tökuin okkar góðu
kæru Eddukvæði, tökurn kveð-
skapinn í fornaldarsiigum
Norðurlanda, Noregskonungasög-
um, Islendingasögum, og hvað á
eftir öðru af þesshátttar, og við
hljótum að finna að sumt af þeim
skálkskap er fábjánalegt og einkis-
virði, þó óta.l inargt sé ágætt og ó-
viðjafnanlegf, og sem um aldur og
œvi stendur óhaggað f bragartúni,
og föinar og eyðist aldrei fyrir nýj-
um tfmans öflum. Engu síður,
eru (>að bókmenta fjársjóðir, þvf
til þess að geta þekt, fortfðina þurf-
um við að eiga myndir og merki af
henni. Og við þurfum að eiga
myndir af öllu sem til var, ljótu og
góðu, háu og láu, til þess að njóta
sannra ávaxta af þekkingu vorri
á þeiin tímum.
Kennilýðurinn segir að biblfan
sö helg bók, og það er hún í sögu-
legum skilningi, þvf hún byggist,
á þekkingu fyrri alda. En samt
er margt ljótt sagt í biblíunni, og
mundu fáir nútfðarhöfundar kæra
sig að láta eigna sér það, eða setja
nöfn sfn í pant fyrir ýmsu rugli og
ósæmilegum lýsingum og sögum,
sem þar stunda. Aftur er margt
þar svo spaklega sagt og málað með
andans krafti, að þaðfölnar aldrei
né hnigur í gleymskunnar djúp.
Menn hafa fram á þessa daga tekið
svo lftið eftir hvað f þeirri ,helgu
bók stendur vegna þess, að kent
hefir verið að hún sé helg og heilög.
Og það sem mönnum hefir verið
kent úr henni f kristinlærdóini og
fræðum, það hefir verið valið af
betri endanum, að undanteknu
ýmsu, sem lýtur að auka og
halda við hræðslu. Kennifeðurn-
ir fóru líka kænlega að velja þessa
bók sem heilaga, Þeir taka
hana af því hún er elzt allra bók-
menta, og það sem hún segir frá,
hefir farið fram í fjarlægustu lönd-
um. Svo það er ekki að furða, þó
menn, sem hvorki [>ektu til sög-
unnar né landanna hafi lítið farið
£

Islenzkii frumbyggjar
vita aö þeim veKnar betur hér ea á gamla
la> din >. Þeir komast strax að því að það er
mei'i hagnaður að kaupa frumbysrsjara-
kaftt-brent en óbrent.. Þar er hreint og rusl-
laust og An steina. Biðjið kaupmennina um
það það er mikiu betra eu óbtent kaffl.—
Islendingar eiga hér að stríða við örðug-
leika. Einu þeirra er að óbrent kafti tapar
einum fimta við brensluna. Hygnir menn
kaupa pionbbr COFfee-brent, hreint, ó-
mengað. Spyrjið eftir þvi, skrifið eftir þvi
ásamt enn þá betra og ljúffengara blue
ribbon coffee beíta kaffi í Canada Skrifið
og finnið:
Blue Ribbon Mfjr. Co. Winnipeg.
mmmmmmmmmimimmmm
út í að hrekja lielgi biblfunnar á
miðöldunum og fram undir þessa
t.fma
Þegar allur þessi skáldskapur
fyrri tfma er tekinn til yfirvegunar,
og borinn saman við skáldskap
þessa tíma, þá sést það, að starf-
svið mannsandans er á stöðugu
framfaraskeiði. Leitar stöðugt
hærra og hærra, og frarn á við. Þar
kemur fram sama li>gmálið,og f liinu
líkamlega starfi, að alt þráir þróun
og fulikomnun, og æðri og betri
kjör bæði f andlegum og líkamleg-
um og líkamlegum skilningi. Alt
lffið er umbótaþrá, stig af stígi,
lijá einni kynslóð eftir aðra. Og
eitt er áreiðanlegt, að aðalheildin
fullkomnast. Auðvitað finnast alt
of vfða vegsummerki fáfræði og
skilningsþrengsla fornaldarinnar á
meðal vor þann dag í dag. Og
þann dag í dag eru til svo barbar-
iskir menn, að þeir leitast við að
lialda meðbræðrum og systrum
sínum inn í kolníðamyrkri austur-
landa, og lengt aftur f fornaldar-
þokunni. Það gera sumir af eigin-
gjörnum og ómannlegum eigin-
girnis ástæðum. En aðrir eru svo
andlega blindir, að þeir halda að
þeir séu að vinna sjálfum sér og
samtíðinni þárft verk með því. En
enginn spornar á móti þvf lög-
máli, sem lffið frá upphafi hefir
verið ákvarðað til að ná. En eins
og myrkrið fylgir dagsbirtunni,
svo fylgja nátttröllin ljóssins börn-
um alstaðar ámanns lífsleiðinni. Og
við köllum allamótspyrnu vondaog
óskum að hún væri engin til, þó er
hún nauðsynleg og ómissandi. Hún
æfir skynsemina og örvar andann
til að hefja sig upp fyrir liana, þvf
það er satt hið fornkveðna spak-
mæli: ,þar sem er ekkert strfð þar
er engan sigur að fá.‘ En mann-
kynið er skapað til að sigra.
K. Ásg. Benediktsson.
Til átthaganna.
Til þín breiðan yflr ál
ástkær, foina móðir,
læt ég huga hvarfla og sál
heim á æskuslóðir.
Alt þar stendur opið mcfi',
eins og fyrr á dögum:
fjöllin, heiðar, fjörður, sker,
og fé í grænum högum.
Þá máninn leið um loftsins veg
og ljómaði stjðrnu fjöldinn;
ó, hvað þá var yndisleg
útsjónin á kvöldin.
Eins var morgun mæra stund,
er Mai-sólin blíða
sína yfir grös og grund
geisla sendi fríða
Að lita yflr löginn þá,
lygnan, sléttan, skæran,
og fyrir ofan fjöllin há,
með foss og lækinn tæran.
Hlusta á Ijúfan lækjarnið,
lóukvak og spóa,
og sjá þau flögra við og við
um völiinn, hraun og móa.
Litlum býlum lfða frá
léttan reykjar eiminn,
mynda hringa um hvolfin blá
og hverfa út í geiminn.
*
* *
Þó fátæksért og föl á kinn,
og firðar oft þig smái,
sakleysisins svipur þinn
sést á hverju strái.
Sú er tíðum óskin ein,
þá ælidagarlinna,
að ég aiætti bera bein
brjósta milli þinna.
E. V.
Föngun villidýra
Menn hafa yfirleitt litla liug-
mynd um hvernig villidýreru föng-
uð út f skógum og eyðimörkum.
Það eru sérstakir menn, sem leggja
þæf veiðar fyrir sig. Venjulega
eru það hvftir menn, sem ráða fyrir
veiðunum, en innlendir menn bœði
f Afrfku, S. Ameríku og annarstað-1
ar sem vinna eiginlega verkið.
Það er mikil eftirspum eftir lifandi
villidýrum. Bæði d/ragarðaeig-
endur, og dýrafræðisfélög, halda
uppi eftirspuminni. Venjulegast
•em það kaupmenn, sem spurðir eru
eftir dýrunum, en þeir standa f
sambandi við dýrafangarana. Sum-
ir liafa menn stöðugt á þeim stöðv-
um þar sem dýrin eiga heimkynni,
og liaga þeir veiðunum eftir árs-
tfðum, og /msu öðru. Þegard/ra-
garðaeigendur panta ljón hjá villi-
dýra sala, og hann hefir ekki til
ljón, sem þeim likar þá sendir hann
mann á ljónaveiðar til Afríku,
og hann kemur ekki aftur fyrr en
hann hefir fangað það dýr, sem
kaupendurnir hafa beðið um.
Það er erfitt að handsama villi-
dýr eins og gefur að skilja. En
þeir menn sem fást við það, vilja
lielst ekki annað gera en vera á |
veiðum þegar þeireru orðnir vanir
þeim. Ljón eru venjulega veidd á
þann hátt að snörur eru lagðar fyr-
ir þau. Þær eru ristar úr sterkum
gripahúðum. Kjötbitar eru brúk-;
aðir fyrir beitu eða agn. Veiði-I
mennimir verða oft að bfða marga
daga þangað til ljónið gengur f I
snöruna. Þegar (>að er komið f |
hana er hún dregin saman og um
háls eða fætur, og ljónið látið ólmast
þangað til það er uppgefið, þá eru
fætur þess bundnir saman. Síðan
er það látið í ljónabúr, ogflutt eins
fljótt og ferð fellur þangað sem
það á að fara.
Tigrisdýrin eru ennþá grimm-
ari en ljón, og verri viðfangs. Það
er sjaldgæft að fullorðin tigrisd/r
náist lifandi. Venjulegast em
fullorðnu dýrin drepin fyrst, með-
an ungarnir eru ungir. Þeir eru
síðan teknir og aldir upp, og eru |
þægir viðfangs.
Veiðimenn þessir segja, að I
langverzt sé að veiða giraffa af öll- í
um dýrum. Fyrst og fremst erlft- j
ið til af þeim, og svo eru þeir ákaf- j
lega hræðslugjarnir og afar skjótir J
á fæti. Allar upphugsanlegar að-;
ferðir hafa verið reyndar, en eng-
in hefir reynst annari betri. Al-
gengasta aðferðin er sú, að veiði-
maðurinn leggur fyrir þá langan
vað, og hefir lóð á báðum endum.
Vaðurinn er lykkjaður niður svo ]
að hann þvælist um fætur þeirra. !
Flæki þeir sig í vaðnum, þá geta
þeir ekki sloppið við að verða hand-
samaðir. Flestir þeir gfraffar sem
eru undir mannahöndum hafa náðst'
á meðan þeir voru komungir og
höfðu ekki vit á að forða sér.—
Þessar viilidýraveiðar eru að mörgu
leyti mjög hættulegar, og hafa
margir æfðir veiðimenn látið lffið
fyrir (>ær. En þessi dýr eru í liáu
verði, og alt er lagt í sölurnar fyrir
peningana.
KENNARI
getur fengið atvinnu við kenslu-
störf í skólanum Norðurstjarnan f
Grunnavatnsnýlendu frá 17, Ágúst
til 17. Desember þessa árs. Tilboð-
um um starf þetta verður veitt mót-
taka af unöirrituðum til 1 . Ágúst
næstkomandi. Umsækjendur til
greini á hvaða mentastigi þeir ern
og hvað þeir setja npp hátt kaup.
OttoP. O., Man. 27. Mai 1408.
B. Thordarson,
skrifari og féhirðir.
HINN AQŒTI
‘T. L.’ Cigar j
er laugt á undan, menn ættu ekki að reykja
aðia vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
í WESTERN CIGAR FACTORY
Thos. I.ee, eigandi, 'WIlTiN'IPEGI.
flANITOBA.
Kynnid ydur kosti þess áúur en þór ákveðið að taka yður bólfesta
annarstaðar.
íbúatalan i Manitoba er nú.............................. 275,000 i
Tala bænda í Manitoba er................................ 41,000
Hveitiuppskeran i Manitoba 1889 var bushels.............. 7,201,519
“ “ “ 1894 “ “ ............. 17,172,883
“ '• “ 1899 “ “ ..............2'i .922,280
“ “ " 1902 “ “ .............. 53 077,267
Als var kornuppskeran 1902 “ “ ............ 100 052,343
Tala búpenings í Manitoba er nú: Hestar...... .......... 146,691
Nautgripir............... 282,343
Sauðfé.................... 35,000
Svín.................. 9'.598
Afurðir af kúabúum i Maritoba 1902 voru................... 8747.608
Tilkostnaður við byggingar bænda i Manitoba 1899 var.... $1,402,300
Framförin í Manitoba er auðsæ af fólksfjölguninni, af autntm
afurðum lanisins. af auknum járnbrautum, af fjölgun skólanna. af va i-
andi verzlun, af vexti borga og bæja, og af vaxandi vellíðun
almennings.
í siðastliðin 20 ár hefir ræktað land aukist úr ekrum..................... 50,000
Upp í ekrur.........................•••••..................................2,500 000
og þó er siðastnefnd tala að eins einn tíundi hluti af ræktanlegu landl i
í fylkinu .
Manitoba er hentugt svæði til aðseturs fyrir innflvténdur, þar er
enn þá mesta gnægð af ágætum ókeypis heimilisréttarlöndum og mörg
uppvaxandi blómleg þorp og bæir, þar sem gott er til atvinnu fyrir
karla og konur.
í Manitoba eru ágætir frískólarfyrir æskulýðinn.
í Manitoba eru mikil og fisksælveiðivötn sem aldrei bregðast.
í bæjunum Wlnnipeg, Brandon, Selkirk og fleiri bæjum mun nú
vera vfir 5,000 tslendingar, og i sjö aðal-nýlendum þeirra í Manitoba,
eru rúmlega aðrar 5,000 manna. Þess utan eru í Norðvesturhérudumun
og British Columbia um 2,000 íslendingar.
Yfir ÍO millionír ekrur af landi í Slaniioba, sem enn þá
hafa ekki venð ræktaðar, eru til solu, og kosta frá $2.50 til $6.00 hver
ekra, eftir gæðum. Þetta land fæst með vægum kaupskilmálum.
Þjóðeignarlönd í öllum pörtum fylkisins. og járnbrautarlönd með
fram Manitoba og North iVestern járnbrautinni eru til sölu.
Skrifið eftir nýustu upplýsingum, kortum o. s. frv. alt ókeypis, til'
IIOW. R. P ROBLIN
Minister of Agriculture and Immigration,
WINNIPEG, MANITOBA.
Eða til:
Josepli B. Skapatnon, innflutninga og landnáms umboðsmaður.
Kr. Ásg. Benediktsson selur gift-
ingaleyfisbréf hverjum sem þarf.
ISAK JOHNSON. P.ÍLL M. CLEMENS.
Jolmsoii & Cleiiiens
ARCHITECTS & CONTRACTORS.
(íslcnzkir).
410 McGEE ST. TELEPHONE 2093.
Taka að sér uppdrátt og umsjón við
byggingu alskonar húsa.
Bonner & Hartley,
F-iögfræðingar og landskjalasemjarar
494 Main St, -- - Winnipeg.
R. A. BONNER. T. L. HARTLEY.
‘AllaiiLinaii’
flytur framvegis íslendinga frá íslandi
til Canada og Bandaríkjanna upp á ó
dýrasta og bezta máta, eins og hún
ávalt hefir gert, og ættu því þeír, sem
vilja senda frændum og vinum fargjöld
til íslands, að snúa sér til
hr.H. Ní. Barilai í Winnipeg, sem
tekur á móti fargjöldum fyrlr nefnda
línu, og sendir þau upp á tryggasta og
bezta máta, kostnaðarlaust fyrir send
anda og móttakanda, og gefur þeim
sem óska, allar upplýsingar því við-
vikjandi.
Fari ekki sá sem fargjaldið á aðfá,
i fær sendandi peningana til baka sér að
kostnaðailausu.
$3,000.00 - =
SKÓR
Thorst. Oddson hefir keypt
3.000.00 virði af skótaui, sem
D. W Fleury & Co.
IJPPBOÐSHALDARAR.
Slin il STREET,
two doors north of Portage Ave.
selur og kaupir nýja og gamla hús-
muni og aðra hluti. einnig skiftir hús-
raunum við þá sem þess þu,.'„. Verzlar
einnig nneð lönd, gripi og alskotiar vörur,
TELEPHONE 1457.—Oskar eftir
viÖ8kiftum Islendinga.
OLI SIMONSON
MÆLIR MKÐ 8ÍND NÝJA
Skandinavian Hotel
718 Main 8tr.
Fæði $1.00 á dag.
Woodbine Restaurant
Stœrsta Billiard Hall í Norövesturlandinu. }
Tlu Pool-borö.—Alskonar vín og vindlar.
Lennoii A Hebb,
Eurendur.
(Janadian Pacific |{,ailwaf
Jola skemtiferdirnar i
Desember.
Fram og aftur j
lœgsta fargjald
til allra staða í 'O
ONTARIO,
QUEBEC
og
SJOFYLKJANNA.
Gildir þrjá mánuði.
V iðstöðuleyíi veitt þegar komið er
austur fyrir FORT WILLIAM.
TOURIST
og fyrsta pláss
SVEFNVAGNAR
á hverjum degi.
Jola og nyars-farbrefin
fram og til baka kosta TVO ÞRIÐJU
vanaveiðs.—Farbréfin til sölu Des,
21. til 25. og 80. 8l., og Jan. 1.
Gilda til 5. Jan., að þeim degi með
töldum.
liann selur með stórum af-
: slætti allan þennan mánuð
fyrir peninga, í búð sinni að
483 Ross Ave.
Eftir frekari upplýingum snúið yður
til næsta umboðsmanns C. P, R. fél
eða skrifið
C. E. McPHERSON,
Gen. Pass. Agent,
WINNIPEG.