Heimskringla - 16.07.1903, Side 1

xvn.
WINNIPEGr, MANITOBA 16. JÚLÍ 1903.
Nr. .40
i
Fregnsafn.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
—Upphlaup varð í bænum Evans-
ville í Ind., fyrstu dagana af þessum
mánuði. Orshkin var að sVCrtingi
skaut til bana lðgrfegluþjón, sem
ætlaði að fanga hann fyrir illvirki.
Múgurinn vildi taka svertingjann
og hengja hann án dóms og laga.
Svertingjar urðu uppi við það, og
skutu á mfiginn, sem var afarfjöl-
mennur, og láu ö dauðir á orastu-
vellinum, en 30 færðir. Herlið hefir
verið sent til bæjarins. Fjöldi af
svertingjum er flúinn þaðan.
—Baðmull er hækkuð í verði í
New York, og lítur út fyrir að mjög
arðsamt verði fyrst um sinn að
rækta hana, og það sé arð meira en
rækta tóbak, sem menn hafa talið sér
trú um að sé einna arðsamast af öllu.
Barðmull á óefað eítir að veaða einu
sinni enn þá aðalverzlunarvara f
baðmullarfylkunum.
—Tyrkir auka her sinn og vopna-
viðbúnað á landamærum Búlgarju.
Standa menn þar austui frá á önd-
inni og búast við ófrið og orustum
á hverri stundu, helzt yfir allan
Balkanskagann. Mælt er að Rússar
rói undir að koma öllu í bái og brand.
En Þjóðverjar standa hjft, og heyrist
ekki orð frá þeirra vörum enn þá og
er sumum stórveldunum það getgáta
og óvissa hvernig stjórnin á Þýzka-
landi ætlar að snöa sér, ef til ófriðar
kemur.
—Nýlega hefir Tolstoi gamli getið
öt bækling, sem hann kallar: “Þ6
skalt ekki mann deyða”. Uann var
prentaðr í Leipzig á Þýzkal. Þann 4.
þ. m. var hann gerður upptækur
vegna þe3s að hann talaði um keisara
Vilhjálm á einum eða tveim stöðum,
og benti á hann 6em erki svikara.
—Mælt er að Japansmenn séu farnir
að snöa sér beint til stjórnarinnar á
Rösslandi, um landaþræturnar og
eignir á Koreaskaganum og annar-
staðar í Kína. Hingað til hafa
Japansmenn klagað og kvaitað
undan yfirgangi Rössa við stjórnina í
Kína, en hön hefir ekkert aðhafst,
eða getað aðhafst. Stjórnin á Rúss-
landi má til að svara einhverju, og
er búist við að það fari bráðum til
skarar að skríða með austurlanda
þrætuna. Hay, stjórnarritari Banda-
ríkjamanna, og Cassini, sendiherra
Rössa í Wasbington, eiga að hafa
átt nýlega fund með sér, og bafi þeir
þá íætt um afstöðu beggja ríkjannaí
þrætumálunum í Kfna. Hah báð-
um þjóðunum þótt forsjálla að tala
saman og tiltaka hvað þær ætluðu
sér að hafa upp úr þeim málum.
—Rössakeisari hafði f huga að
bregða sér skemtiför til Parisarborg-
ar í sumar. Nú kvað hann vera
horfinn frá því áformi vegna þess að
Socialistar á ítaifu hafa lýst yflr því,
bæði í þinginu og f blöðunum, að
þeir ætli að nota tækifærið ef hann
komi þangað, og gefa honum ráðn-
ingu fyrir Gyðinga blóðböðin á
Rússlandi.
—Nýlega brann hesthös íChicago.
I þvf voru 20 veðreiða hestar, sem
voru mikils virði.
—Járnbrautarslys varð nýlega
nálægt Canon City, Col. Brautfet-
inn tókst á loft á sporinu, þegar hann
var að fara yfir brú, í svo nefndum
Arkansas árgljöfrum. Vélastjórar
og vagnstjórar fórust flestir. Einir
tveir gátu kastað sér af' lestinni um
leið og lestdraginn fór að lyfta sér.
10 vagnar slitnuðu aftan af iestinni
um leið og hann kifti henni öt aí
sporinu, og sátu eftir á brönni. Til
allrar hamingju var þetta vöruflutn-
ingslest, en ekki íarþegjalest, svo
ekki mistu lífið nema 5 eða 6 menn.
—Bólan hefir nýlega geit vart við
sig í Montreal. Bóluselning íer þar
fram þessa daga. Sumir katólskir
hafa neitað að láta bólusetja sig.
Borgarráðið hefir þvf skipað þeim að
flytja tafarlaust burtu úr borginni.
Snjallræði G^^ðinga.
Liberölum kom tilhu gar snjall-
ræði Gyðinga um daginn, að einn
maður dæi fyrir alla, en ei allir
fyrir einn. Með því móti liéldu
þeir að þeir kynni að frelsa Green-
way og hans fylgifiska. Þeir offr-
uðu ritstjóra erkimálsgagnsins-*
ritstjóra Free Press. Hann var
tekinn fastur, og lá ekki annað en
tukthúsvist fyrir mannkindinni.
En svo var hann leystur með fjár-
gjaldi frá þvf að vera f tukthösinu.
Fögur eru meðölin, og rnikil er
velsæmi þessa tiokks. Eitt af
saurblððum Liberala segir f síð-
ustu viku að Roblin sé að hraða
kosninguin áður en dómur fari
fram í téðu máli. En það vildi
svo til með það, sem alt annað, að
búið var að tiltaka kosningadag
áður en þessi náungi var fangaður.
Það er eitt sýnishorn af þekk-
ingu þess blaðs, sem með alt hleyp-
ur, án þess að vita eða kæra sig
um hvort það er satt eða logið.
En harður er sá sem á ef'.ir rekur,
segir máltækið. Þeir þekkja þetta
sem næstir standa því málgagni og
lifa og hafa lifað á almeninngsfé.
Þeir sjá dræpan dauðan framundan
sér, ef þeir halda ekki áfram at-
kvæðafalsi sfns flokks og óhróðri
og ósannindum um náungann.
Þeim er orðið svo tamt að lifa á
landsins fé, að velsæmistilfinning-
in er flúin nakin út á eyðimörk.
Það þótti ekki heiður að vera
hreppsómagi á Islandi, en Green-
way og Liberölum þykir það heið-
ur, að hafa landsómaga fyrir þing-
mannsefni. Þegar Greenwaystj.
var .rekin frá völdum, og þetta ó-
þverra blað tapaði dúsu sinni hjá
henni, þá hvarf höfuðsmaður þess
frá þvf. Hann hét Sigtryggur
Jónasson, en landsómagi er hann
nú. Hann hefirfengið fö úrlands-
sjóði, sem nemur hartnær $2,000 á
ári sfðan, eftir því sem Laurier-
stjórnarreikningarnir sýna. Þessi
landsómagi er nú kjörinn þing-
mannsefni f Gimli-kjördæmi, gegn
núverandi þingmanni Mr. B L.
Baldwinson, sem er ötull og dug-
andi maður. Mr. B. L. Baldwin-
son hefir gert meira fyrir kjðr-
dæmi sitt á hverju einu ári síðan
hann varð þingmaður, en þessi
fyrverandi Sigtryggur gerði á fjór-
um árum lijá Greenwastjórninni.
Þeir sem eru á móti Islendingum í
Gimli-kjördæmi og móti framför-
um þar, eru helftin, sem eru lands
og 1/ða tjón. A því er engin af-
sökun. Hugsunarhátturinn og
verkin sýna sig sjálf. Lögberg—
sem neyð er að nefna—getur búið
til eins mörg róburðar- og slúður-
bréf frá Ný-íslandi og það vill
upp á það, að slfkt verður aldrei
af þvegið. Það hefði ekkert
hneykslismál verið fyrir flokkinn
að taka mann, sem hafði heiðar-
lega atvinnu og setja hann út á
vfgvöllinn. En þegar farið er að
bjóða kjósendum og löggjafarþing-
um upp á landsómaga, þá kastar
tólfunum f sögu Yestur-íslend-
Auðvitað nær Mr. B. L. Bald-
winson kosningu í Gimli-kjördæmi
með miklum meirihluta, en hitt
verður ekki úr sögum skafið að
Liberals hafi haft limdsómaga f
boði, og fáeinar hræður hatí fylgt
honum.
Kjósanui.
Pólitíkin innleidd í Pine
Valley nýlenduna
18. Maf sfðastl. kom hingað
þingmaðnr okkar Hon. G. D. Mc
Fadden. Þann saina dag liafði
hann samkomu í skólaliúsi bygð-
arinnar. McFadden hélt þar eigi
langa ræðu, því tíminn leyfði það
ekki. Samt auðnaðist honum að
skýra og lagfæra rangar meiningar
manna um járnbrautarsamninga
fylkissijórnarinnar, Því eins og
óhætt má fullyrða fær Hon. Mc
Fadden hér eindregið fylgi, enda
á hann ekki annað skilið, sam-.
kvæmt framkoinu sinni gagnvart
bændum. Sömuleiðis talaði Mc
Fadden um að koma á _sveitar-
stjórn f bygðinni. Um það voru
nokkuð misskiftar skoðanir; samt
mun hafa verið samin bænarskrá
og leitað eftir undirskriftum allra
þorra bygðarmanna, og er helzt
útlit fyrir að sveitarstjóm verði á
komið innan skams.
Stjórnin sem við nú höfnm
við völdin í þessu fylki, og ætlum
að hafa framvegis (Conservativar),
hafa nú veitt bygð vorri $400 til
vatnsframræslu, í ofanálag við
$350,[sem stjórnin veitti herra I’.
Pálmasyni fprir tveimur árum sfð-
an, tjl|hins einkennilega vegagerð-
ar milli n/lendunnar og Suðaustur-
járnbrautariunar. Þessar fjárveit-
ingar ættu að geta komið nýlend-
unni á fót og hjálpað henni uiulur-
samlega í framleiðslulegum skiln-
ingi. Það eina sem uiættí finna
að þessu, er það, að stjórnin ætlar
að hafa meira eftirlit með að verk
þau er hún leggur út peninga fýr-
ir séu vel af hendi leyst, nefnil.:
unnin með verklegri kunnáttu. En
til þess þarf hún góða umsjónar-
menn, sem ekki lfta á verkin með
hlutdrægni, Þeir menn þurfa að
eiga skoðuu sfna sjálfir og rnega
ekki vera talhlýðnir, eða hlusta á
neinar viðbárur, sem bygðar eru 4
engum rökum.—Það er nú byrjað
á að gera skurði hér i nýlendunni
fyrir þessa $400 upphæð, og fjöldi
bænda ætlar að gefa mörg dags-
verk þar að auki, svo ég, sem þess
ar lfnur rita, trúi því fast.lega, að
þetta verk verði samvizkusamlega
af hendi leyst; enda er það líka
góður muðnr, sem stendur tyrir
verkinu, herra Tli. M. Halldórs-
son, maður sem ekki lítur meira
á sina eigin hagsmuni en bygðar-
innar í heikl sinni. Einnig er
maðurinn viðfeldinn, sanngjarn og
mentaður.
Helztu fréttir bygðinni eru
það, að herra Th. M, Halldórsron
byrjaði hér verzlun á sfðasth vori,
þegar einn af smá kaupmönnunum
liér flutti íburtu; það var herra F.
R. Sigfússon. Hann flutti vestur
til Blain, Wasli. Hann s/ndist þó
hafa hér allgóða sölu fyrir sitt ger-
púlver og fleiru smávegjs.—Sömu-
leiðis ber skólahús hygðarinnar
þess ljóst merki, að maður hefir
verið hér með sfna ósýnilegu anda-
gift.
Lfðan fólks hér er allbærileg.
Heilsufar gott, Grasspretta með
bezta móti. Annað er lftið um að
ræða, þvf menn alment hér yrkja
lítið jörðina. Samt mun þess eigi
langt að bíða, ef landið fæst nokk-
umveginn þurt. Þá fara menn að
reyua fyrir sér nieð aknryrkju, og
þá fyrst er gott útlit fyrir, að hér
megi framleiða gott liveiti, ásamt
öðrum komtegundum, þvf jarðveg
ur er nér góður. Eitt er það enn,
sem mætti telja sein stór-hapþ fyr-
ir þessa litlu fsleuzku nýlendu. og
það er það, að 4 sfðastl. vetri flutti
hingað ríkur bóudi frá Minnesota.
Hann keypti heila Section af Hud
son Bay Co, landi. Maður þessi
er sænskur að upþruna og heitir
Eiias Dalkvist. Það er talað, að
hann hafi selt lönd sfn í Minne-
sotn fyrir $7000. Rlkmannlegar
byggingar hefir þessi maður bygt
hér á landeign sinni og girt alt
landið nú þegar. Maður þessi er
framúrskarandi duglegur, svo ég
álít bygðinni standa hapþ af komu
hans: er ekki óhugsandi að hann
gati vakið kapp meðal Islendinga
hér f búnaðarlegu tilliti.
Eg orðlengi þenna fréttapistil
ekki meira að þesau sinni. En
að endingu óska ég Conservatívum
til lukku við þassar næstu kosn-
ingar.
Pine Valley búi.
Frá Nýja Islandi.
(Kafli úrbréfi).
Með þessari fyrirsögn birtist
grein í Lögbergi 9. Júlí síðastl.,
það er að sagja sé meiri hluti blað
sfðu númeranna tekið gilt; þvf
tvær blaðsfðurnar eru gefnar út 2.
Súlf 1903, en 6 síður blaðsins
koma út 9. Júlf í miklum meiri
hluta og situr þvf við völd.n, Af
því ég er liberal sjálfur, eða rétt-
ara sagt, hefi verið kaupandi I.ög-
bergsog trúnð 4 það, þá sveið méi
reglulega sárt, að einmitt mitt
kæra Lögberg, með allan sinn
kjark og öll sfn þrekviki skyldi
nú fara að barma sér framan í
béaðan afturhaldsflokkinn, og út
yfir tei[ur, að reona að narra bless-
aða kyrkjuna út f pólitfk. Þetta
kallar maður að ríða á garðinn þar
sam hann er lægsiur, þótt vér
glíigt sæjum eg liöfum altaf séð,
að bæði stjórn vor í lieild sinni og
okkar fslenzki fyrirrennari mundi
verða f miklum minnihluta við
næstkomandi kosningar, þá ættum
við heldur að herða upp hugann
og nalda miskunarlanst áfram að
J>/ða úr Free Press, að Roblin-
stjórnin væri dauð, já, steindauð,
og reyna að halda áfram og hjálp-
ast að, að frumsemja að Baldwin
kæmÍ8t aldrei að svo lengi, sem
heimurinn stendur. Þetta gæti
orðið tiÍ að draga kjarkinn úr pilt-
inum, en hitt er alveg óþolandi,
Hið eina, sem við getum gert með
góðri samvizkn, með innviklun
kyrkjunnvr f pólitfk, var að heita
á Strandakyrkju f laumi, að gefa
henni nokkra króna virði, ef ein-
hver af okkar mönnum næði kosn-
ingu, en að Strandakyrkja komi
stjórn vorri að f þetta. sinn, held
ég sé óhugsandi. En fari nú svo
að blessuð kyrkjan komi ofan í
Nýja Island um kosningarnar,
vona ég svo góðs til allra þar, að
henni verði vel tekið og allra helzt
vil ég vinsamlega biðja alla að
liafa jiá ekki vfn um hönd, því það
getur ruglað hana (blessaða), ekki
einungis 1 pólitfk, heldur og einn-
igísfnueigin málefni. En það
sem hún kennirdugar mér þó gam-
alt sé.
Kjósandi.
Hátfð,einkar skemtilega héldu
Islendingar á Big Point liinn 1.
Júlí sfðastl. Voru þar haldnar
ræður og sungnir söngvar. Fór
alt myiularlega fram. Forseti
dagsins var herra Ingimundur Ól-
afsson, sem einnig hélt rœðu fyrir
minni Vestur-íslendinga. Fyrir
minni Canada mælti mjög laglega
herra Halldór Danfelsson og einn-
ig nokkur orð fyrir alÞingi íslend-
inga, Séra Bjarni Þórarinssn tal-
aði fyrir minni Islands og setjum
vér ágrip af ræðu hans hér á eftir.
Herra Eirfkur Sumarliðason
talaði á ensku, til þessað skýra
fyrir ensku mælandi mönnum, sem
þar voru, innihald ræðunnar.
Kapphlaup fóru og fram.
Hátiðinvar öllum til gleði.
/
Island.
Það er fyrir konu mfna, sem
ég á að tala fáein orð í dag, konu,
sem við öll þekkjum, sum af okkur
höfum séð hana eiginaugum, sum
höfurn við legið á brjóstunum
hennar. En hún er, þessi kona,
að eins nokkurskonar amma litla
barnsins, sem hér er í dag og ung-
linganna, sem hér eru staddir fdag.
Og þau hafa aldrei séð hana ömmu
PIANOS og ORGANS.
Hefiitv.nian & Co Pitinosi.-Bell Orgel.
Vér seljam með máDa'>arafborgun&rskilmálum.
J. J. H McLEAN 8c CO. LTD.
530 MAIN St. WINNIPEG.
ew
York ^ife
nsurance l.o.
JOHN A. McCALL, president.
l.ífsábyrgðir I gildi, 31. Des. 1902 1550 millionir Dollarn.
700,000 gjaldendur, sem eru félagið eiga það og njóta als gróða.
145 þús. manna gengu í félagiðá árinu 1902 með 502 miliion doll.
ábyrgð. Það eru 40 milliónir meíra en vöxtur fél 1901.
Gildandi ábyrgðir hafa aukist á síðastl. ári um 188 raill. Dollars.
Á sama ári borgaði félagið 5000 dánarkröfur—yfir 15 mill. Doll,—
og þess utan til lifandi nteðlima 14J mill. Do!L. og ennfreu ur var
$4.750,000 af gróða skift upp milli nreðlima. sem er $800,000
meira en árið 1901. Sömuleiðis lánaði félagið 27,000 meðliuium
$8 750,000 á ábyrgðir þeirra, með 5 per cent rentu og án annars
kostnaðar,
C. 01af»«n, .1. W. Horgan. Manager,
AGENT. GRAIN BXCHANGE BUILDING,
iisrisriPEG-.
sfna, Að eins hafa þau heyrt, að
liún hafi verið hörð móðir foreldra
sinna á stundum og sé „beinaber,
með brjóstin visin og fölar kiun-
ar”. Þess vegna hafi * foreldramir
fiúið frá móður sinni fyrir hörku
hennar og hlýindaskort “langviðri
og lagiileysi”. Þetta er nú alt, sem
stjúpbörnin ogdóttur- og sonar-
böm Fjallkonunnar hafa af henni
ömmu sinni að segja. En svo hafa
þau, unglingar og börn, heyrt for-
aldrana síim tala um marga ,-,sól-
skinsbletti f heiði” Þar heima á
stöðvum „Fjallkonnnnar” fann- j
krýndu og að þau elskuðu hana,
„þrátt fyrir alt og þrátt fyrir alt”.
Þannig hafa unglingar íslenzku í
þessari heimsálfu einhvern ósjálf-
ráðan yl til ættlands foreldra sinna
Það er guðdómleg tilfinning. Vér
hinir eldri þekkjum hana vel og
unnum henni af hjarta og viljum
þvf tala hl/indaorð til hennar að
bömunum okkar áheyrandi á þess-
um gleðidegi vorum. Vér segjum
þar beima sugum vér vorn fyrsta
lífskraft; vér lftgum þar á móður-
brjóstum og J>á saðningu fengum
vér þá, þótt margt væri torvelt, er
komið hefir oss á legg og gert oss
að því sem vér erum. Þar við hin
köldu brjóst íslands, numdum vér
þau fegurstu fra>ði. sem börn, og
þaðan, undan klakanum og harð-
yðginni, drógum vér a3 oss allan
þann hita til framfara, framþró-
unar, starfsemi og staðlyndis, ment
unar og manndáða, sem bezt hafa
reynzt oss f gegnum Iffið, alt fram
á þenna dag. Þvf að það er ein-
kennilegt við þessa blessaðu heims
skautaeyju, að þaðan koma aldrei,
hafa aldrei komið og mun aldrei
koma, sannarlega ómentaður mað-
ur. Fjallkonan er hörð móðir, en
hún meinar vel. Hún er holl.
„Oft finst oss vort land eins og
helgrinda hjarn.
en hart er það að eins sem móð-
ir við barn.
Það agar oss strangt með sfn fs •
köldu él,
en ásamt tilblíðu. Það meinrr
alt vel,„
segir skáldið okkar Stgr. Th. mjög
heypilega.
Eða, segið mér eitt. Hvernig
stendur á þvf, að allir þeir íslend-
ingar, sem flutt hafa f mörg ár til
þessarar eða annara heimsálfna, fá
betri orðstýr fyrir starfsemi, ment-
un, löghlýðni, vit ogvitsmuni, góð-
an heila, sem ekki er fullur af
þorskakvörnum, en allir aðrir þjóð-
flokka þeir, ( r hingað flytja? Svar-
ið liggur beint fyrir. Islendingar
eru ekki aldir upp á neinum svæfl-
um eða dúnkoddum. Þeir hafa
legið á lioldlausum, hörðum brjóst-
um einatt og undir köldu loftslagi
við fæðu, sem óbreytt var og kom
því sem nœst ómengað frá skapar-
ans hendi. Þeir eru nokkurskon-
ar Spartverjar f þeim efnum. Hug-
vekja til allra, sem láta böm sín
lifa á einhverju, sem ekki er mat-
ur.
Fjallkonan hefir nú orðið;
hún talar: Bömin mín hér. Nú
er hátíð hjá inér sjálfri þenna dag.
Þing minnar Þjóðar er sett. Eg er
4 nálum, hvernig úrslitin verða.
Bændurnir mfnir,sem eg elska
mest og eru stólpamir sjálfir, þeir
eru enn ekki komnir úr kútnum,
komnir úr ódáðans rembihnút.nnm.
En hinumegin eru hfifðingjbrnir;
þessir háeðla dygðprýddu synirnir
mfnir, er látast 4 stundum sjá eng-
inlifandi ráð,nemalifaog deyja upp
á kóngsins náð”. Niðjarnir mfnir
sem flúið hafa burtu frá inér f
ókunna heimsálfu. Eg 4 eina
dóttur, sem ég elska; hún fór með
yður vestur um haf, þegar þér fór-
uð frá mér. Kg sendi hana með
yður, en hún er líka æfinlega
heima hjá mér. Hún lieitir Asta.
Það nafn gaf ástkæra skáldið mitt
Jónas Hallgrfmsson, lienni. Það
er móðurmálið, íslenzkan. Géym-
ið liana Ástu mfna, elskulegu og
týnið lienni aldrei. Eg hefi aldrei
átt betra barn og liún he’flr mest
haldið upp heiðri infnum, eins af-
skekt og ég liefi verið norður
vfð Ishaf í svalkölduui sævi. Leyf-
ið henni Ástu minni að búa Jhjá
ykkur. Tjátið ekki neitt hrogna-
mál glepja ykkar tungu svo, að
iiún hafi þar ekki tryggan stað
frani yfir nlt annað, frá tungu-
broildi að tungurótum, frá neðstu
tábroddum upp að hjrrtarótum.
Þá er ég ánægð þjóðin mín og þá
„tekur fóstrunni sárt til þln”, livar
sem þú ert 1 víðri veröldu, ef hún
Ásta mln er á tungu þér og 1 hjarta.
Þá hættir ísland, hún fóstra
okkar að tala..
Kæru Íslendíngar ! „Þið þekk-
ið fold með blfðri brá’, o. s. frv.
Höldum hennar minningu f dag
biðjum guð að blessa hana, alla
hennar syni og dætur. Biðjum
guð fyrir henni fóstru okknr og
endum svo með orðnm skáldsins:
Heill sé þér kæra feðra frón,
fjöll þfn f gegnum eilffð standi,
þótt vötn og eldur veröld grandi,
þau gleðji þinna sona sjón.
Ginnunga upp úr gapi' óholla
gráhærða réttu fjalla kolla,
svo vér frá Gimli getum sjá,
livar gamla Island forðum lá.
Guð blessi ísland, syni þess
og dætur.
Heimili séra Bjama Þórarinssonar
er að 527 Young Street.