Heimskringla - 03.09.1903, Síða 1

XVII.
WINNIPEG, MANITOBA 3. SEPTEMBER 1903.
Nr. 47.
Fregnsafn.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
—Kvartanir koma frá Austur-
Afríku um að ljón sæki þar svo að
bygðnm manna, að svobúið megi
ekki lengur standa. Þessi * hluti
landsins liggur undir Þýzkaland.
Kristniboði ,einn segir að Ijón hafi
grandað 15 manns í einu bygðailagi
fi örfáum vikum og að ibúaruir þ r
þori ekki út úr hreysum sínum eftii
dagsetur ft kveldin. Þýzka stjórnin
heflr verið beðin að skipa svo fyrir,
að hermenn hennar þar eysfra séu
látnir elta uppi og drepa dýr þessí
og að þeir með því vinni þarfara
verk en að sitja aðgerðalausn .
—Tílumræðu heflr það komið f
Ottawaþinginu að mynda skílnaðar-
dóma i hinum ýmsu fylkjum Canada
svo að bjón geti fengið skilnað fin
þess Ottawaþingið só kvatt til að
skera úr þeim mftlum.
— Uppreistin í Búlgariu móti
Tyrkjum er að færast svo í vöxt, að
öllum lahdslýð stafar hinn mesti
voði af því. Búlgarar ráðast á her
sveitir Tyrkja og gjöreyða hvorir-
tveggja hvar sem þeir komast í færi
til þess. Nýlega réðust Búlgarar &
stjórnarbyggingar Tyrkja í Urgeta
og sprengdn þær upp með dynamite
Þar létu 200 Tyrkir lífið, Aftur ft
móti fremja Tyrkir hin hroðalegustu
illverk hvi r sem þeir komast inn í
héruð óvinanna. Nýiega eyddu þeir
22 bæjum og þorpum og drápu þar
vægðarlaust hvert barn og konn, er
varð á vegum þeirra. Göturnar í
bæjum þessum fljóta í blóði sak-
lausra kvenna og barna og líkin
liggja í haugum og kösum á strætun-
um. Þeir sem undan komust þora
ekki að grafa þá dftnu, af ótta fyrir
fthiaupi Tyrkja. Svo eru uppreistar
menn nærgöngulir, að þér réðust ft
borg eina að eins 60 mílur sunnan
við Constantinople. — Stórþjóðir nar
stara með undrun ft þenna hrikaleik
en hafa enga afskiftasemi af honum,
lftta sér iráske vel vært þó þessi
grimmúðugi og hilyilti skríll eyð
ist algerlega. Það er víst alveg ó
hætt að segja, að í sögu mannkyns-
ins hafa aldrei meiri grimdarverk
verið unnin en þau, sem nú fara
daglega fram í ríkj soldfinsins. Húsa-
og folksbrennur fara þar daglega
fram. í einum bæ b>-endu Tyrkir
150 af 157 húsum, sem þar voru og
drfipu hvert mannsbarn er þeir gátu
höudum á komið.
—Sú frétt hefir borist frft Ottawr,
að Grand Trunk jftrnbrautarfélagið
sébúiðað kaupa Wisconsin Central
jftrnbrautarkerfið í Bandaríkjunum.
Félagið hetir f hyggju að tengja það
við Winnipeg frft Minneapolis með
460 mllna larigri braut. Með þessu
móti kemst fólagið hjft því að þurfa
að þiggja það, að Dominionstjórnin
byggi braut þá frft Quebec til Monc-
ton, sem fyrirhugað er að byggja.
— Nýtt jftrnbrautarfélag, sem
uefnt er Pm-American Railway
Company, hefir beðið um löggild-
ingu, í því augnamiði, að byggja
jftrnbraut frft Port Nelson við Hud-
son fióann, seqa svo liggi til Winni
peg og suður um Dakota, Nebraska,
Kansas, Oklahoma og til Galveston.
Félagið kvaðst hafa 250millíón doll-
ars höfuðstól og hyggur að tengja
Hudsons-flóa héraðið með brautum
sínum saman við British Columbia,
Bunoes Ayies og Suður-Ameríku rík
in, ftsamt með greinum út nm öll
héruð ft allrí þesari leið, þar sem von
er uin vörutlutning. Verður þá
-þetta ein lengsta braut í heimi.
—Nokkuð af þessa ftr3 hveiti heí
ir verið selt á Markaði í Poi tage la
Prairie. Það reyndist No. 1 hard,
og seldist fyrir75c. hvert bushel.—
Kornskurður er nú almennur hér í
fylkinu og vona bændur að hveiti
verði af beztu tegund, ef votviðri
skemmaþað ekki.
— Chicagomenn eru að byggja
rafvagn, sem á að renna 100 mílur
ft kl.stund. Aurora, Elgin og Chi-
cago rafmagnsfélagið hafa ftður get
að lfttið vagna sfna renna slt að 70
mílum ft tímanum, en þeim þykir
það nokkuð seinfara. Nú er verið
að bæta braut félagsins og gera nýja
vagna, sem það lofar að lftta ganga
með 100 mílna liraða á kl.stund.
—Nftlega 150 þús. ítalir hafa fiutt
til Bandaríkjanna á síðastl. 6 mánuð-
um, síðan & síðasta nýári. Þeir eru
flestir frft Suður-ítalfu
—Verkfallsmenn í Kieff & Rúss-
lanni ftttu fyrir nokkrum dögum í
óeirðum við herliðið. Héraðsstjór-
inn skipaði flokksforingjanum að
Iftta hermenn sfna skjóta & verkfalls-
menn, en flokksforinginn óhlýðnaðist
skipun þessari, en hélt í þess stað
meðmælisræðu með verkfallsmönn-
um og bannaði mönnum sínum að
skjóta á „vora sveltandi og fátæku
bræður“. Foringinn var samstund-
is tekin og fluttur til Pétursborgar
og þar dæmdur til líflftts af herrétti
stjórnarinnar.
—Nokkrir bæjarbúar í Wallace-
burgí Ontario áttu fund með sér
auemma f vor til að ræða um kola-
tekju. Verkfallið f Pennsylvania
í fyrra sumar varð sumum þeirra
svo tilfinnanlegt, að þeir vildu gera
einhverjar r&ðstafanir til að komast
hjft afleiðingum af slíku verkfalli í
annað sinn. Þeim á tundinum kom
saman um að jarðlagið hjft Wallace-
buig væri svo líkt þvf sem er við
BayCity f Michigan, þar sem góð
kol eru tekin, að líklegt væri að
svipað kolalag kynni að finnast hjá
Wallaeeburg Á fundinum var svo
skotið saman nægu fé til að bora eft-
ir kolalagi, ef það skyldi vera þar
til, Borunarvél var fengin frft Do-
minion8tjórninni og verkið byrjað.
Þegar kom ð var niður 50 fet fanst
6 feta þykt linkolalag, ft 270 feta
dýpi fanst annað ofurþunt lag og 6
fetum neðar fundust 2 önnur þunn'
kolalðg. Þessi síðustu lög reyndust
ágætrar tegundar, sem næst þvf að
vera harðkol. Nú er verið að bora
& öðrum stað þar í grendinni og eft-
ír 2 vikna tírna veiður sú hola orðin
300 feta djúp. Stofnendur þessa
fyrirkækis gera sér beztu vonir um
kolafand. Þeir segja að 3 feta þykt
harðkolalag væri nægilegt til að
borga allan námakostnaðinn.Reynsla
þessa félags, en sem komið er, er
nálega eins og reynsla félags þess,
sem á kolanftmana við Bay City, og
því eru Ontariomenn vongilðir um
kolafund ft landi sínu.
ISLAND.
Eftir Norðurlandi.
Akureyri, 18. Júlf 1903.
Kíghósti hefir verið að stinga
sér niður frarn um Öxnadal og Hörg
árdal og heflr dáið úr honum að
minsta kosti *eitt barn. Frést hefir
líka til kíghósta á Austurlandi
(Seyðisflrði).
25. Jú!í. Myndir af íslenzkum
mönnum. í Október kemur út í
Kaupmannahöfn bók, «em heitir ,,De
kg]. danske Ridderordener". I bók
þessari eiga að vera mvndir og ævi-
ftgrip allra þeirra manna, sem sæmd-
ireru einhverrí danskri „orðu”, og
enn eru ft lífi. Nú víkur svo við,
að margir Islendir.gar eru krossaðir.
Einn er „kommandör af fyrstn
grftðu”: Magnús landshöfðingi. 1902
voru 25 íslendingar „riddarar af
dannebrog”, en dannebrogsmenn
munu vera 60—70 hér á landi. Ef
myndir af öllum þessum mönnura
standaí bókinni, eins'og til er ætl-
ast, þft kemur í ljós stærra safn af
myndurn íslenzkra merkismanria, en
I dæm ern til. Á hveiri sfðu (í stóru
broti) veiður aðeins einmynd. Bók-
in ft að kosta 15 kr., og hlýtur því
að vera mjög ódýr, því að marga
menn hefir kouungur Dana krossað,
sem enn eru á lffl, eflaust ft annað
þúsund, ef ekki fleiri.
22. Júlí lézt & spítalannm ft Ak-
ureyri Friðrik 8igurðsson frá Reist-
ará ft Glámaströnd eftir langa legu
og stranga. Friðrik heitínn var
fæddur 30. Maí 1879, og gekk í
Möðruvallaskóla. Vorið 1897 út-
skrifaðist hann þaðan með ftgætis-
einkunn. •
Sjftvarafli. í þessari viku hafa
komið hftkarlaskipin Anna með 58
tunnur, Brúni með 20 tnr. og Erik
með 70 tnr.
FBkiskipin Otto Jakobmeð 7000
og Geysir með 10,500 fiskjar.
Drifsíldarveiði Norðmanna er nú
byrjuð hér úti fyrir. Albatros sagði
að alls væri búið að leggja upp ft
Sigluflrði, þar sem flest þeirra hafa
aðalstöð sína. um 1000 tnr. Síldin
úti fyrir óvenjumíkil, að sagt.er og
og alt sem veiðist stór hafsíld —
Frézt heflr að Stefln Th. Jónsson
hafi fengið 200 tnr. af sfld ft einum
sólarhring ft drifsíldarskip sitt.
Afiabrögð hér úti & firðinum altaf
treg, vantar beitu, en talsvert í aðra
hönd, þegar beita fæst.
Siglingar. 19. þ. m. kom Marz
vöruskip Grfinufélagsins frft Eng-
landi með kol til pöntuuarfélhgsins
hér í bænum.
20. Seglskipið Danmark, gert út
af fiskifél. Danmark, semstofnað var
í Höfn í vetur. Skip þetta
gefa sig við drifsfldarveiði, og hefli'
auk þess konar fihalda pokanót og
almennar nætur. Olsen stofnandi
félagsins var m ðskipinu.
21. Hermes, gufuskip með trjá
við frá Noregi til >T. Gunnarssonar
og Sigtr. Jóhannessonar. Með skip-
inu kóm Jónas kaupm. Gunnars-
son.
22. Familien, kúttari með trjfi-
við frá Noregi til Snorra Jónssonar.
23. Allatros frá Siglufirði, til
Þess að sækja fólk á uppboð ft Siglu
firði þ. 24.
Tíðarfar sæmilegt um þetta
leyti, eins og veðurskýrslan b* r með
sér. Allirbændur byr.jaðir ft tún-
um. Eínstaka menn heyjað dálítið
fyrir völl, með mins a móti samt.
Fj&rkláðamfilið á alþingi. Sam
kvæmtbréfl úr Reykjavfk 17. Júlí
er talið víst, að lðgskipuð verði al-
gerð útryming fjfirkláðaas og að
Myklested verðí rftðinn framkvæmd-
arstjóri um land alt. Búið var að
panta tóbak til baðlyfja í Norður og
Austuramtinu, og verðar því víst
byrjað á útrýmingunni þar þegar
næsta vetur.
Eftir Þjóðviljanum.
Bessastöðum, 23. Júli 1903.
Saneeining byskups- og lektors
embættanna. Til þess að íhuga
það mftl var kosin 5 manna nefnd í
neðri deild 18. Júlí, og voru kosnir:
séra M. Andrésson, Jóhannes sýslu-
maður, séra Eggert Palsson, Lftrns
sýslumaðnr og Pétur Jónssen.
Gagnfræðaskólinn á Akureyri.
Nefnd sú, er um það mftl l'efir fja.ll-
að, vill, að varið sé 70 þús. kr. til
skólahússbyggingar á Akureyú og
ætlast nefndin til, að í skólahúsinu
séu þá heimavistir fyrir 60—70 nem
endur — Kennarar verðaþrír eins
og verið hefir, meðan skólinn var á
Möðruvöllum, og heflr forstöðumað-
urinn 3 þús. króna ftrslaun, auk
leigulauss bústaðar, en hinir kenn-
ararnir, annar 2 þús., en hinn 1000
krj, og að auki hvor um sig 400 kr.
ft ftri. sem uppbót fyrir flutninginn
til Akureyrar.
Tíðarfar einatt fremur þurviðra
samt, og hlýindi fremur lítil.
Grasspretta er allvíðast í lakara
lagi hér syðra, ogstafar það af vor-
kuldunum og af þurkunum, er ver-
ið hafa í sumar.
30. Júlí. Hvalafurðir. Hækk-
un útflutningsgjalds. Nefnd sú, er
neðri deild kaus tíl pess að íhuga
fiskiveiðamftl landsins, leggur til, að
útflutningsgjald af hvalafurðum
verði, sem hér segir:
1. Afhverri tunnu hvallýsn kr. 1.25
2. Af hverjum 100 pd. af hval-
kjötsméli kr. 0,50
3. Af hverjum 100 pd. af hval-
guano 0,25
4. Af 100 pd. af hvalbeinaméli 0,25
Eftir núgildandi lfigum er útflutn-
ing^ffjaldið: 0.50, 025, 0,10.—Nefnd-
in fékk talsverðar ákúrur ft þing-
fundi neðri deildar 24. J úli, af því
að hækkunin þótti ot lítil.
8. Agúst. Hvalveiðamennimir,
H. Ellefsen og L. Berg, sendu al-
þingi prentað skjal, dags. 31. Júll,
þar sem þeir lýsa því yflr, að hækk-
un útflntningsgjalds á hvalafurðum
er nhðri deild heflr samþvkt, sé svo
gírurleg, að hvalaveiðar mundu
ekki svara kostnaði fyrir hér búsetta
menn, nema í beztu firum, er mikið
veiðist, og verðið er óvenju hátt.
Segja þeir, að afleiðingin n yndi
því verða sú, að hvalveiðamenn
ytðu að h> ökklast burtu með stöðvar
sínar. en hvalurinn myndi þóskot-
inn engu ad síður, þar sem reynt
vrði þ& að leggja stórskipum fyiir
rtan lar.dhelgi, hafaí þeirn bræðslu
o. s. fry.
Sé miðað við afla annars þessara
hvalveiðamanna (H. Ellefsens) ,eins
og hann var í fyrra, myndi útgjalds-
hækkunin, að því er hann snertir,
nema 30 000 kr. ft firi.
Meðalverð ft hvallýsi telja þeir
fullhfttt reiknað ft 20 kr. fyrir inni-
hald hvallýsistnnnunnar. þar sem
það sé hæst 25 kr., en oftast að eins
18 kr., og sé að falla í verði síðari
árin, enda hafl Norðmenn eigi séð
sér fært að spenna bogann hærra en
að hafa útflutningsgjaldið 1 kr. af
tunnunni.
„Hvalaveiði er geysilega kostnað-
arsöm”, segir enn fremur í skjali
þessu. „Annar okkar, er hér rit
um undir, heflr yfir 1.000.000 kr
veltufj&r fa.«t í hvalaveiðunum hér
við land. Peningar þeir sem hann
borgar út hér ft landi árlega til ís-
lands og Islendinga, nema 49 þús.
kr. ft ftri (verkalaun, nauðsynjakaup
skattar o. s. frv.), Auk tolls geldur
hanu um 3 þús. kr. hér til almanna
þarfa (1700 kr. aukaútsvar ft Mjóa-
firði, 900 kr. aukaútsvar ft Önundar-
flrði, og um 400 kr. í húsaskatt og
kyrkj ugjöld),
Auk þessa gefur sami maður á að
gizka 1000 hestburði (ft 200 pd.) af
hvalkjöti bændum og öðrum fjöl-
skyldumönnum til siftvar og sveita.
og þótt pd. væri að elns metið 5 au.
næmi þetta 40 þús. kr. firlega. Auk
þessfærhver heimilisfaðir, sem til
riær að vitja þess, 100 pd. rengis ár-
lega, það sem hver vill um fram 100
pd., er selt vægu ’verði. Sporðar og
bægsli mft segja að geflð sé hverjum
sem hafa vill, og eftir þvísemtil er.
Þetta er þó líka peningavirði, sem
skilið er eftir í landinu, og það sem
hér er tekið til um einn hvalveiða-
mann, mun eiga tiltölulega við flesta
aðra.
28. Júlí síðastl andaðist í Reykja
vik frú Anna Jóhannesdóttir, kona
dr. Valtýs |Guðmundssonar alþingis-
manns. Hún var fædd 18. Ágúst
1850.
PIANOS og ORGANS.
Hefntv.nian A Co. Pianoct.-Bell Orgel.
Vér seljam með mácaðarafborgunarskilm&lurn.
J. J. H M|,LEAN & CO. LTD.
530 MAIN St. WINNIPEG.
ew
York Life |
nsurance
JOHN A. McCALL, pkesident.
Ufsábyrgðir í gildi, 31. Des. 1902, 1550 niillionir llollarm.
700,000 gjaldendur, sem eru félagið eiga það og njóta als gróða.
145 þús. manna gengu í félagiðft árinu 1902 með 302 million doll.
ábyrgð. Það eru 40 milliónir meíra en vöxtur fél. 1901.
Gildandi ábyrgðir bafa aukist á sfðastl. ftri um 188 mill. Dollars.
Á sama ftri borgaði félagið 5000 dánarkröfur—yfir 15 mill. Doll,—■
og þess utan til lifandi ueðlima 14| raill. Doll., og ennfremur var
#4,750',000 af gróða skift upp milli nreðlima. sem er #800,000
roeira en ftrið 1901. Sömuleiðis l&naði félagið 27,000 meðlímum
$8.750,000 ft ábyrgðir- þeirra, með 5 per cent rentu og ftn annars
kostnaðar,
C. Olafson, J, #4. llorgan, Manager,
AGENT. GRAIN EXCHANGE BUILDING,
' WINTITIPEG.
(Jr bréfi til ritstj. Hkr., úr
Ný-íslandi, dags. 19. Ágúst
1903.
Kæri vin: —
Við hér nyrðra höfum hálf
gaman að greininni frá Gunnsteini.
Það er einhver sú ósvífnasta lygi,
sem ég hefi séð í íslenzku blaði,
hún sýnist vera sniðin eftir Free
Press, eins og það blað var fyrir
kosningamar, nema hvað Gunn-
steinn er niiklu skáldlegri en Free
Press. Þegar ég sé nafn Gunn-
steins dettur mér í hug 1. v. 18.
kap. í Salomons Orðskviðum “Sá
sérlyndi leitar þess er hann girnist,
hann ilskast við alt hyggilegt”.
Síðan Magnús varð ritstjóri Lög-
bergs, er J>að mestmegnir “heyrst
hefir”, “flogið hefir fyrir” eða
“það er sagt” og “það mun vera”,
en nú þarf þessa ekki lengur, því
nú sér fólkið að alt þessháttar
kemur frá Gunnsteini!!
Yfirlýsing.
Við undirritaðir, sem heyrð-
um samsætisræðu þá, sem B. L.
Baldwinsson, þingm. fyrir þetta
kjördæmi, hélt að kvöldi þess 25.
Júlí síðasl. við Islendingafljót,
vottum hér með að útdráttur sá úr
þeirri ræðu, sem birtist f Lög-
bergi þ. 13. J>. m„ og undirskrifað-
ur af G. E., er eintómur ú t ú r -
snúningur og helber ó-
sannindi. Vér vonumst eftir
að þér hra. ritstjóri gerið svo. vel
að birta þessa yflrlýsingu í Hkr ,
til að fyrirbyggja slúður og mis-
skilding, sem spunnist liefir út af
þessu samsæti.
Icel. River2l. Ágúst 1903.
Hálfdán Sigmundsson.
Hallur Hallsson.
Snorri Kristjánsson.
S. Björnsson.
Jóhannes Jóhannsson.
Halli Björnsson,
G-fsli Einarsson.
Einar Thorkelsson.
Þórarinn Gfslason.
sota-nýlendunni dvaidi hann 2 daga
hjftséra B. B. Jónsson, sem tók hon-
um með cpna arma sem sveitunga
sínum og gömlum æskuvin. Þar í
bænum fann hann frændur og venzla
fóik sitt, svo sem S. W. Jónasson, T.
Zuthean o. fl. Sömuieiðis vin vorn
G. A. Dalmann, sem hann segir lifi
þar eins og blóm í eggi. Einnig
fann hann C. M. Gfslason, Alex.
Johnson o. fl. landa sem allir sýndu
hina mestu gestrisni. 1 bakaleiðinni
mætti hann herra C. H. Richtor 1 St.
Paal, sem tók honum tveim höndum
og skemti honum stöðugt meðan
hann dvaldi þar. Hann segir Richt-
er búi í finasta hluta borgai innar og
lifi í alsnægtum. Einnig fann hann
söngfræðing Hjört Lftrusson, sem nú
er lst Cornet Soloist I Metropolitan
leikhúsinu þar í borginni.—Hjörtur
var hér i Winnipeg í vor með Dans-
Minnesota hornleíkendaflokknum, en
af vangft var þess þ& ekki getið f
Hkr.—Mr. Polson segir Hjört hafá
eomponerað sönglag, sem hann nefn-
ir Minnetonka, og segir það sé nú
þar hæst-móðins, og sungið og spil-
að á mörgum ieikh.isum þar syðra.
Mr. Polson biður Hkr. að færa
löndum vorutn syðra kveðju guðs
og sína með ftstar þakklæti fyrir
figætar viðtökur.
Þann tí. Október næstk. verður all
mikið at bæjarlóðu n selt í Winni-
peg og Sc. Boniface fyrirsköttum,
þá getur orðið heutugt tækifæri að
nft í húslóðír fyrir þolanlegt verð.
Salan fer fiam í City Hall.
Hieitikaupmenn í austurfylkjuu-
nm segja að verð ft hveiti í haust
muni verða 1 dollar bush. Rætist
sá spádómur, þá er bændum vís
gróðí af kornyrkjunni í Manitoba.
Tíu centa flutningsgjald á hveiti
með C. -N. brautinni, frá Winnipeg
til Stórvatnanna, gekk í gildi 1. þ.
m„ sainkvæmt loforði Roblinstjórn-
arinnar.
Eftir messu ft sunrmdagskveld-
ið kemur, 6. Sept;, verður safnaðar-
fundur í Unitarakyrkjunni. Safnað-
armenn eru fimintir um að koma
WINNIPEG.
Herra Jóhanð Polson, sem vínn.
ur á innflutníngastofu Dom. stjórnar-
innar, kom i síðustu viku úr 2 vikna
kynnisferð til Minnesota. Mr. Polson
lét vel yfir þvi hve ftgætar viðtökur
hann hefði fengið hjá löndum vorum
í Minneapolis mætti hann fornkunn-
ingja sínum Frank Frederickson,
sem nú er aðalumsjónarmaður yfir
stórri skóverzluu fyrir Powers & Co.
á Niekolet Ave. þar í bæ.—í Minne-
sem fiestir. því ftríðandi m&l liggja
fyrir fundi. Ef nokkur fthugi er
fyrir velferðarmálum safnaðarins,
ættu menn ekki að gleyma að sækja
fundinn. Það er ftríðandi.
Þorst. Borgfjörð
(forseti).
per Rögnv. Pétursson.
Halli Björnsson og 10 aðrir
menn frft íslendingafijóti og Geysir-
bygð, komu til bæjarins í síðastl
vikn, þeir höfðu með sér 5 pör hesta
og héldu vestur í land í uppskeru og
þreskivinnu til bænda þ ir