Heimskringla - 21.01.1904, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 21. JANÚAR 1904
QeiDiskringla.
PUBLISHED BV
The Heimskringla News 4 Publiáing Co
VerÖ blaftsins í Canada og Bandar. $2.00 um érið
(fyrir framborgaö). Senttil íslands (fyrirfram
borgaö af kaupendura blaösins hér) $1.50.
Peningar sendist 1 P. O. Money Order Registered
Letter eöa Express Money Order. Bankaávts-
anir á aöra banka en í Winnipeg að eins teknar
með afföllum-.
B. L. BALDWINSON.
__Editor & Manager _
OFFICE: 219 McDermot Ave. Winnipeg.
P. O. BOX 1 16.
Nafnabreytingar.
Þær eru ineira og minna]"al-
gengar í öllum löndum og ætfð og
alstaðar fylgir þeim meiri og
minni grunsemi. Mönnum er
gjarnt að líta svo á að sáVsem
breytir nafni sfnu hljóti að gera
það af einnhverri knýjandi ástæðu
frekar en að eins fyrir nýunga-
girni. I Englandi eru til tvær að-
. ferðir til f>ess að breyta nafni
sfnu á lagalegan hátt. Sú fyrsta
er að fá það gert með lagafrnm-
varpi í Londonþinginu; en það er
ærið kostbœr aðferð, þvf þó sam-
þykt sjálfs frumvarpsíns kosti
sama og ekki neitt, þá eru /msar
útgiftir í sambandi við undirbún-
ing málsins, sem kosta £750, eða
sem næst $8,700. Það eru því
ekki nema efnamenn sem tekið
geta f»essa aðferð til að breyta
nöfnum sínum. En þessari að-
ferð fylgir samt sá kostur að ekk-
ert er spurt um ætt eða sögu þess
er frumvarpið hljóðar um. Hin
önnur aðferð er sú að senda beiðni
um breytinguna t;l vissra- embætt-
ismanna stjómarinnar ásamt £50,
eða $250 til að borga lögboðin
stjórnargjöld. En þeirri borgun
verður að fylgja full og rétt æfi-
saga um beiðanda og allar ástæður
hans fyrir nafnbreytingunni. Ef
stjómarþjónum þessum finnast á-
stæðumar ekki nægilega sterkar,
þá er beiðninni synjað; en séu f>ær
taldar fullgildar og á góðum rök-
um bygðar, |>á er málið lagt fyrir
sjálfan konunginn, þvf hann einn
hefir rétt til að veita mönnum önn-
ur nöfn en þau sem f>eir hlutu 1
skírninni; sé bænin veitt, sem
vanalega ekki fæst fyr en eftir
marga mánuði og stundum svo ár-
um skiftir eftir að hún er send til
stjórriarinnar. Þá er nafnbreyt-
ingin auglýst f blaðinu London
Gazette. En gæta verður þess að
sá maður sem eitt sinn hefir breytt
nafni sínu geturaldrei fengið eni-
bætti undir stjórninni, hversu hæf-
ur sem hann annars er, nema með
sérstöku leyfi konungsins.
Langflestir þeirra er nöfnum
sfnum breyta gera það upp á eigin
ábyrgð og í lagaleysi og án þess að
ráðgast um f>að við nokkurn mann.
Þessir menn eru að lögum látnir
eða dauðir, og þegarþað hefir kom-
ið fyrir að f>eir hafa orðið erf-
ingjar að stómm auð, [>á hafa þeir
oft tapað fúnu algerlega og J>að
alt runnið f ríkissjóð. Það er því
hin mesta hætta á því að breyta
um nöfn þegar f>eir menn eiga í
hlut sem sfðar kunna að verða erf-
ingjar að stóreignum.
Síðasta stund.
Það hafa Liberalar látið f veðri
vaka meira en ár, að Sir Wilfrid
væri svo heilsutæpur, að hann
gæti naumast sint stjómarbraski.
Af þessu hefir flotið sá orðrómur
meðal Liberala og Conservativa,
að kosningum yrði dembt á f>á og
pegar, nú um sfðustu þrjá mánuði.
Nú telja margir lfklegt að kosn
ingar verði seint f næsta mánuði
eða snemma í Marz. En engin
vissa er f>ar fyrir enn f>á, að kosn-
ingar verði fyr en eftir næstu f>ing-
setu. En nú sjá heilskygnir menn
að heílsuleysisþvaðrið er haft fyrir
yfirskin, bæði af Laurier sjálfum
og ráðgjöfum hans. Laurier og
stjórn hans sáu strax í Maf í 1902,
f>egar Conservativar hefðu 7,000
atkvæði framyfir f fylkiskosuing-
unum f Ontario, að fólkið var al-
gerlega á móti Liberölum f>ar.
Svo komu kosningarnar í sumar
hér í Manitoba, sera fluttu Liber-
ölum þann stærata og ótvíræðasta
refsidóm, sem f>eic hafa nokkru
sinni fengið. Kosningarnar f
Britisli Columbia, sýndu líka að
fólk vildi ekkert hafa með Lil>er-
ala að gera- Einnig bætist við
f>etta, að tveir ráðgjafar Laurier-
stjórnarinnar hafa sagt af sér
(Tarte og Blair) á utnræddu tfma-
bili, og hafa J>ær úrsagnir mælst
vel fyrir í Quebec og New Bruns-
wiek þaðan sem þeir voru. Af
öllu þessu hefir stjórninni fuudist
f>að æ gleggra og gleggra að þjóðin
er alstaðar á móti Liberalstjómum
og Liberalstefnu f öllu landinu.
Laurierstjóminni datt strax í liug
í suinar sem leið, eftir bu tför
Blair’s úr ráðaneytinu, og kosn-
ingarnar hér í fylkinu, að ganga
til kosninga í haust, því hún sá að
hún var að tapa fylgi þjóðarinnar
aftur og fram um alt landið; en
hún f>orði það tæplega f aðra rönd-
ina. Hún hélt að fólk mundi
hneykslast á þvf, að stjórnin ryki
út í kosningar að óenduðu kjöiv
tlmabili , og án þess að hafa nokk-
urt stórmál til að bera undir at-
kvæði kjósenda. Urræði stjómar-
innar urðu þess vegna þau, að
kasta krossinum upp á herðar leið-
toga sfns. Og f>að varð heilsu-
leysis kross, sem hrópað var um.
En heilbrigðri skynsemi og lækn-
isfróðum mönnum kemur það und-
arlega fyrir, þar sem kosninga-
hraðinn á að stafa af heilsuleysi
Lauriers, að kosningamar skulu
einmitt drifnar á um hávetur, eins
og nú er næst lfkum að verði. Sé,
hann svo ógurlega heilsulinur, að
hanu geti ei setið að stjórn f>á er
það tæplega ætlandi að hann geti
um hávetur flogið aftur og fram,
fylki úr fylki, og haldið herskáar
kosningaræður. En það hlýtur
harin að gera, sem stjórnarfor-
maður, og höfuðstoð og stytta
Liberal t, þá til kosuinga kemur.
Kosningarnar hefðu óefað
komið á í f>essum mánuði, ef ekki
hefði slfkur dauðadómur og reiðar-
slag riðið beint f andlit Ross-
stjómarinnar í Ontario, og allra
Liberala f landinu, f Renfrew-kjör-
dæminu um daginn. Það er ekki
sú sveit til f Ontariofylki nú, sem
ekki stendur hervædd á atkvæða-
vfgvellinum hvenær sem færi gefst,
jafnt í sambands sem fylkiskosn-
ingum, að útskúfahverjum þeím
manrii, sem kemur fram undir
Liberalmerkjum. Þ.sr er dauða-
dómur Liberala uppkveðinn nær
þvf f einum rómi, hvenær, sem
kosningatækifæri gefst. Nálega
hið sama má segja um Strand-
fylkin, New Brunswick og Nova
Scotia. Quehec fylkið snýr bak-
inu mei' og meir við Laurier og
flokki hans. Oghjálparfranskaþjóð
emishrópið als ekki lengur. Vest
ur Canada er eindregið móti hon-
um og Liberölum. Það er því
fokið f <>11 skjól fyrir Liberöium
um alt Canada. Þeir standa uppi
fylgislausir, sturlaðir og ráðþrota.
Þeir vita það tvent í einu, að f>eir
tapa fylgi dagsdaglega og ósigur
bfður þeirra, svo þeir hafa ekki
kjark til að ganga undir atkvæða-1
vopn þjóðarínnar. Þeir búa sig |
til kosninga annan daginn, en hinn J
daginn eru f>eir móðlausir, og J
hugsa að bezt sé að hanga á með-!
an hœgt sé. Það er tvent áreiðan-
legt í þessu sambandi. Fyrst frað
að Sir Wilfrid Laurier er ekki
eins heilsutæpur og látið er, og
hitt að kosningunum verður dembt;
á rétt af handahófi og í ráðaleysi.
En hvenær sem þær verða um
garð gengnar, J>á verða það Con-1
servativar, sem fólkið afhendir
stjórn og völd.
r
Utnefningarfundur
. Coíiservativu í Wininpeg.
Conservativar í Winnipeg héldu
utnefningarfund á fimtudagskvöld-!
ið var, eins og búið var að aug-
lýsa. "Úeðrið var slæmt, eða nær
því stórhrfð, svó eðlilegt var að
ímynda sér að fundurinn yrði ekki
vel sóttur. En pað fór á aðra leið.
] Full 1,500 af úrvals Conservativ-
um sóttu fundinn, og er enginn
efi á þvf að jafnfjölmennur og ein-
huga útnefningafundur hefir ekki
verið haldinn nokkuru sinni áður,
vestan Stórvatna í Canada.
A ræðupallinum sátu um 30
menn, freinstu forvfgismenn Con-
servativaflokksins, og nokkrir fylk-
isþingmenn. I salnum hrukku
ekki sætin. Æðimargir urðu að
standa. Mr. H. J. Macdonald var
forseti fundarins og talaði að vanda
lipurt og áheyrilegt erindi f byrj-
un. Fyrverandi borgarstjóri, John
Arbuthnot, hélt fyrstu ræðu á eftir
forseta, og stakk upp á W. Sanford
Evans fyrir pingmannsefni Con-
servativa í Winnipeg. Mr. George-
son studdi uppástunguna, og hélt
stutta ræðu um leið. Var pá út-
nefning Mr. W. Stanford Evans j
samþykt f einu hljóð' með rnestu
fagnaðarlátum. Að pvf loknu hélt j
þingmannsefnið fróðlega og langa
ræðu, og var fundur ekki úti fyr
en kl. 11.
Urlit er fyrir að 3 þingmanna-
efni verði f kjöri hér f Winni-
peg í næstu þingkosningum. \
Mr. W. S. Evans fyrir Conserva-
tiva, Mr. Bole fyrir Liberala og
Mr. Puttee fyrir verkamannafé-
lögin. Engum efa er það bundið
að Mr. Evans er maðurinn sem kos-
inn verður þingmaður. Hann hef-;
ir langöflugastan og færastan flokk J
á bak við sig, og er bezti maður-
inn af þessum sem í vali eru.1
Úlnefningarfund Liberala sóttu
150 menn, en 1,500 fylktu liði hjá
Conservativum.
Tjaldbúðaibi'uniim og
Ölafur J/ Vopni.
I fljótu bragði má virðast að
skyldleiki höfuðskepna þeirra,
,,01afs og Eldsinsli sé ekki svo
mikill að orð sé á honum gerandi,
eða að hann sé gerður að sérstöku
umtalsefni í Hkr. En við nánari l
athugun mun þó mega sannfæra
almenning um það, að samband
ið milli vinar vors Ólafs J. Vopna
og elds þess, sem brendi og skað- j
skemdi pað guðs heilaga hús
Tjaldbúð Winnipeg-Islendinga að í
kveldi pess 4. þ. m„ sé svo náið að j
ekki megi á milli sjá, eins og grein
hans í Lögbergi, dags. 14. þ, m'.
ber ljóst vitni um; vinur vor, Ólaf-
ur Vopni hefir par, sjálfsagt meira
af kristilegri góðgimi og meðlfðun
með hrösuðum meðbræðrum, held-
urjen af grandgæfilegri athugun
afleiðinganna, stigið svo ofdirfsku-
lega í eld þann sem oft getur leitt
af afvegaleiddri vandlætingasemi
við breyska blaðstjóra, að táro hans
verður hætt við bruna.ef hann f al-
vöru heldur áfram að standa fJ því
spori.sem hann hefir stigið í dálknm
Lögbergs. I mótmælagrein sinni
þar gerirhann pær staðhæfingar:
1. Að það sé tilhæfulaust slúð-
ur að segja, að kunnáttuleysi eða
kæruleysi manns pess, sem lagði
í hitunarvól kyrkjunnar sé kent
um skaðann.
2. Að það sé meira en nokkr-
um manni hafi dottið f hug.
3. Að maður sá er kveikti upp
f hitunarofninum sé ekkert kæru-
leysislegar,—pað sé öðru nær en
svo sé.
4. Að manninnm falli illa að j
pessi kæra á hann berist mann j
frá manni.
5. Að Ólafur liafi ritað grein
stna vegna mannsins sem í ofninn
lagði.
6. Að það sé vitleysa að hafa
metið skaðann af brunanum nær
$800.
Svar Hkr. við þessum 6 stað-
hæíingum fylgja hér í spurnmga-
formi.
1. Ef pað er tilhæfúlaust slúð-
! ur, að kunnáttuleysi eða kæruleysi
manns þess sem lagði f Tjaldbúð-
I arofninn að kveldi pess 4, þ. m. sé
bein orsök eldsins og skaða pes,s
j er liann olli. Orsakaðist þá eldur
pessi af því að hann hefði full-
! komna þekkingu á meðferð ofns-
ins? eða af því að hann viðhefði
fulikomna varhygð, og gœtti þess
nákvæmlega, að ofhiti hlypi ekki í
hitaleiðara pfpurnar? Er það ekki
i áreiðanlegt, að maður pessi væri
I als óvanur .slíkum hitunarfærum ?
j Og að liann yfirgæfi ofninn og færi
út úr kyrkjunni þegar hann var
j búinn að fylla ofninn með elds-
neyti. án þess að athuga nokkuð
j um hvað fyrir kynni að koma
j meðan hann var fjærverandi. eða
j er ofhiti hitunarfæranna og af hon
i um leiðandi húsbruni eðlileg af-
leiðing af varlegri meðferð hitun-
j arfæranna og hótíegri ílagning
| eldsneytisins, eða af nákvæmri að-
gæzlu við upphitunina. Var ekki
j maður pessi í petta skifti notaður
j til þess að vinna þetta verk, án
pess hann hefði nokkra kunnáttu
' eða þekkingu á því, að eins vegna
j þess að sá rétti umsjónarmaður
kyrkjunnar var sökum veikinda
J ekki fær um að gegna starfi sfnu?
Eða var maður þessi vanur slfku
j verki ? og hafði hann pekkingu á
þvf? Hvar var hann pegar kvikn-
aði í búsinu? Allar þessar- spum-
ingar krefjast svara, og þau svör
verða að vera rökleg og sannfær-
andi til þess Ólafur geti s/nt að
blað vort hafi farið með tilhæfu-
laust slúður í fréttagrein þess um
; brunann.
2. Hvernig veit Ólafur að það
sé meira en nokkrum manni hafi
dottið í hug. að eldurinn hafl or-
sakast af kunnáttuleysi eða kæru-
leysi þess, sem lagði f hitunarofn-
inn þetta kveld? Eða getur hann
ekki viðurkent að fréttin í Hkr.
hafi rituð verið af m a n n i; eða
hugsar hann að grein sú hafi rituð
verið án hugsunar?
3. Það varðar þetta mál engu
hvort skjólstæðingur Ólafs er
kæruleysislegur eða ekki. En Það
varðar öllu, hvort hann viðhafði
næga varúð við verk sitt í þetta
skift', eða hið mótsetta. Ef liann
viðhafði næga varúð. Hvemig
stendur þá á pví, að pað kviknaði
í kyrkjunni frá liitunarofninum,
einmitt í petta skifti. pað eina
skifti. sem hann liefir lagt í ofninn
en hvorki fyr nö sfðar.
4. Það er vel skiljanlegt að
skjólstæðigni Ólafs falli illa að
nokkuð se rætt um þetta mál. En
—fellur honum það pá ekki enn
[>á ver að þetta voðatilfellí skyldi
vilja til einmitt í það eina skifti
sem hann hefir nokkuð átt við
upphitun hússins? Eða var það
af völdum einhvers annars manns,
að Tjaldbúðin brann? Og ef svo
er, af hvers völdum var það?
5. Hkr, taldi að skaðinn af
brunanum mundi nema nær $800.
Var pað oflagt reiknað? Eða var
ágizkun Lögbergs ekki enn |þá vit-
lausari en Hkr. ? Lögberg matti
hana þúsund dollars.
6. Að hinn góðgjarni eu glap-
sami vinur vor, Ó lafur J. Vopni,
hafi ritað grein sína í Lögb. vegna
skjólstæðings síns, er mjög senni
legt. En er ekki með því sama
sem játað, að hann hafi ekki ritað
hana af eigin hvötum? ekki séð
beina ástæðu til að andmæla frétt-
um f Hkr., hefði honum ekki verið
otað til þess?
gjörvalla þjóðemissöguna, svo hún
brenni sig ekki á sama soðinu og
forfeður hennar, og nái sem ljós-
| astri þekkingu og skilningu á pví,
j að nota sér það, sem er gott og
| göfugt í fari þeirra.
Og enn mætti spyrja vin vom,
Ólaf, hvort hann viti og geti s'-iýrt
almenningi—gegnum dálka Lögb.
náttúr^ega — frá nokkrum öðrum
hugsanlegum eða mögulegum or-
sökum til Tjaldbúðarbrunans,
lieldur en sameinuðu kunnáttu og
kæruleysi þess in inns, sem lagði
þar í ofninn að kveldi þess 4. þ.m.?
Hitunarfærin voru öll nýleg, höfðu
að eins verið í notum nokkra mán-
uði og reynzt ágætlega. Hvers
vegna gerðu þau verkfall petta
sérstaka kveld, einmitt í pað ^eina
skifti, sem ókunnugur maður var
látinn rjála við pau? Ætli að
Tjaldbúðin hefði ekki enn þl verið
óbrunnin, ef sá rétti umsjónarmað-
ur hennar hefðijhaft heilsu til að
gegna starfi sínu það kveld?
Þetta látum vér nægja að
sinni. Eu þegar vinur vor, Ólafur
J. Vopni, hefirgefið öllum framan
J skráðum spurningum fullnægjandi
! úrlausn, þá verður Hkr. viðj|þvf
j búin að ræða mál þetta frekar og
j að sýna almenningi hver það eig-
inlega er, sem farið hefir með til-
hæfulaust slúður um orsök Tjald-
búðarbrunans.
Þess skal að sfðustu getiðjfað
Hkr. leggur enga skuld á mann
þann, sem hitaði kyrkjuna upp við
j þetta tækifæri, hversu óhöndug-
lega sem honum kann að hafa far-
isí það. Það er engin ástæða til
að halda peim manni ábýrgðarfull-
j um fyrir afleiðingum verka sinna,
[ sem fyrir fram er vitanlegt, að ekki
j hefir næga pekkingujá þvf verki,
sem hann er settur til að vinna.
Vér teljum það áreiðanlegt að
hann hafi unnið verk sitt;|þetta
kveld eftir beztu^'vitund'l'og þekk-
ingu. En vér teljum það eins víst
að hann hafi skort nauðsynlega
pekkingu á meðferð eldfæranna og
þvf ekki viðhaft þá varhygð sem
œfðari maður í því starfi mundi j
liafa haft, og að af þessu hafi eld- J
urinn orsakast.
J()N jónsson,
/
Islenzkt þjóðerni,
Alþýða fyrirlestrar.
Gefnir út af Sisrurfii
Kristjánssyni iltaykja-
vik. B6kin er i sióru S
bl. broti, Ojí 292 blaðs.
Það hefir verið talað allmikið
um bók þessa á ^lslandi. Sum
blöðin þar hafa flutt ritdóma um
um hana. Hennar hefir einnig
verið getið fyrir nokkru síðan í
Heimskringlu. Þar að auki hefir
hún vakið umtal hjá ^peim seiji
1 liafa lesið hana, og [hefir það alt
j stefnt f lofdýrðaráttina. Bókin er
makleg umtals, og lofsins lfka.
Hennar stærsta ágæti er pað, að
[ hún er nýstárleg f sinni röð. En |
j gallalaus er hún ekki, sem ekki er
i heldur við að búast. rii Það stendur
svo einkennilega á högum Islands,
að pað á ekki sögu^sína á prenti í
einni heild. Þetta er samt grát-
legt atriði. Það er söguauðugasta
landið af Norðurlöndum, á foma
vfsu. Samt á það ekki sögu sína á
prenii enn pá, f samhengi. “Á-
grip af sögu íslands”, eftir séra
Þorkel Bjamason, er það eina Is-
landssöguágrip sem tiLjer nú. Bogi
Melsteð hefir verið að skrifa sögu
íslands, að einhverju leyti,*jjen um
það veit almenningur lftið. Þetta
talda er hvortveggja ónóg fyrir Is-
land og Islendinga. Það sem
hingað til hefir verið fljótfengnast
af sögu fslands, eru að eins upp-
talningar ýmissa viðburða og frá-
sögur um /msa menn. En j3Ögu-
viðburðirnir hafa ekki enn þá ver-
ið sérstaklega dregnir fram f pekk-
ingarljós pjóðarinnar, og orsakir
og afleiðingar ekki sýndar í s 'gu-
spegli þjóðlffsins. Það er einmitt
petta stóra atriði, sem þessir fyrir-
Ie3trar reyna að gera. og höf. tckst
það vonum betur vfðast hvar.
Þcgar einhver J>jóð ætlar að hafa
sanna þekkingu og hagfelt gagn af
sögu sinni, þá parf hún að swilja
orsakir og afleiðingar gegu m
I pessum fyrirlestrum er stutt-
lega drepið á sjálfa viðburðina, en
aðaláherzlan lögð á að þ/ða og
skýra orsakir og eftirköst. Það er
líka gimsteinarnir, sem þjóðimar
þurfa að grafa eftir í sögum sfnum.
Höfundurinn leitast við af fremsta
megni, að sýna hvernig viðburðir
og atvik, menn og tfðarstefnur,
liafa flóttað saman örlagaþræði Is-
lendinga, bæði fyrri og síðar.
Hann sýnir aðaleinkunn Islend-
inga á landnámsöldinni og sögu-
öldinni. Hann sk/rir frá hvernig
þjóðernistilfinningin og ástin á
fósturjörðinni blossar upp, við als-
herjarrfkisstofnanina í landinu.
Hann rekur hvernig bjóðinni vex
dáð og dugur við sjálfstjórnina, og
hún verður fljótt svo sjálfstæðileg í
sér, að þegar Noregs konungar
vildu ná landinu undir sig, að hún
spyrnir á móti þeirri eftirleitni,
sem sjálfstæð þjóð. Hún skoðar
sig óhikandi færa f hvern sjó, á
ólguhöfum þjóða tilverunnar. Það
er fyrst þegar hin katólsku trúar-
brögð eru búin að skjóta rótum
um allan pjóðlffsakurinn, að per-
sónulegar ástrfður urðu óhemj-
andi, svo sem valdafýkn og á-
girnd, eftir löndum og lasafé, að
Þjððin tapar þjóðernistilfinningu
sinni á stuttum tfma. Enda stóð
þá ekki á Hákoni gamla Noregs
konungi, að hremma hana í feig-
arklær sér. Einstakir menn, Giss-
ur Þorvaldsson og fleiri, eru peir
þjóðarrefir. að þeir selja land og
pjóð undir konungsvaldið af hé-
gómalegu ofurdrambi. Við þá
feigðarför hlaut sjálfstœðisliug-
mynd pjóðarinnar og þjóðernis-
tilfinningin að líða skipbrot á eig-
ingimisskerjum og fyrirliyggjuleys
isins. En þó sjálfstæðishugmynd-
in og þjóðernistilfinningin liðu
skipbrot. þá fórust þær ekki með
ðllu. Því það leynir sér ekki gegn-
um alla söguna fram á þenna dag,
að hversn mörg Odáðahraun af á-
stríðum, valdaf/kn og nfðings-
verkum, sem ollið hafa yfir þjóð-
ina, þá hafa þessar tilfinningar og
hugmyndir blossað upp við og við
og sf og æ 1/st pjóðinni á pjóð-
braut sinni, og gerir pað enn pann
dag í dag.
Höfundurinn sýnir líka mjög
fallega fram á, að einmitt þegar
pjóðin fór að taka eftir fornsögu
sinni og bókmentum og unna
tungu sinni, pá er sem henni
skfni himneskt ljós um hugarraun.
Hún reikar pá ekki lenuur um fúl-
ar fjörur fáfræðinnar, né á villi-
götum ginningafífla og föðuriands-
svikara. Hún er vöknuð fyrir
hundrað árum. En eðlilega tekur
hana langan tfma að komast á
móts við pær þjóðir, sem vöktu og
störfnðu á meðan hún svaf með
valmúakyrkjuvaldsins undir kodd-
anurn, og f svartholi danska kon-
ungsvaldsins
Höfundurinn sk/rir frá skoð-
unum sínum á /msu f Islandssögu
sem menn liafa ekki áðar talað um.
Sumar skoðanir liaus eru óefað að
miklu leyti réttar, en aðrar míður
réttar. Hann heldur pvf fram að
keltnesk mentun* hafi verið aðal-
gróðrarstöð og uppspretta íslenzkra
menta og pjóðarstefnu. Hann
hefir óefað við nokkur að st/ðjast,
en engum vafa er það bundið, að
hann gerir ofmikið úr hinum kelt-
nesku áhrifum á Island. Hann
byggir þar skoðun sfna of mikið á
erlendum höfundum. Það er öll-
um ljóst að Normenn og aðrir
skandinavar sóttu vestur um höf,
og höfðust par við lengri og skemri
tfma, og sumir settust par að. En
þeir sóttu ekki þangað t'l að
mentast og ganga á skóla og sinna
klausturkenslu. Suðureyjarnar
og Skotland og írland voru her-
fangastöðvar þeirra. Þeir fóru
eingöngu vestur um haf til að
herja og brjóta ríki undir sig, en
ekki til að leita eftir skólamentun.
Eg man ekki eftir að minst sé á
eum einasta Norðmann, sem hafi
stundað nám f vestuiTindum á ní-
undu öldinni.
Á blaðsfðu 42 segir höfund-
urinn: