Heimskringla - 23.06.1904, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA 23. JÚNÍ 1904
15. Að ef G.T. P. félagið neyðir
stjórnina til að taka frá sér þær
brautargreiöar, sem pað hefir
bygt, en getur ekki látið borga
sig, þá skuli srjórnmni heimilt,
að taka einnig aðrar brautar-
greinar fólagsins. Þetta feldu
þeir “frjálslyndu”.með atkv.
16. Að stjórnin áskilji sér rétt til
að hafa umferðarleyfi eftirvest-
urhluta brautarinnar yfir sama
tfmabil, sem félagið hefir um-
ferðarleyfi yfir austurhluta
brautarinnar. Þétta feldu J>eir
“frjálslyndu” með atkvæðum.
17. Að stjórnin taki sér vald _ til
pess að taka brautina eignar-
taki frá hafi til hafs, gegn því
að borga eigendunum sann-
gjarnt verð fyrir. Þetta feldu
þeir “frjálslyndu” með atkv.
18. Að stjórnin taki sér vald til að
taka brautina eignartaki, ef fé-
lagið skyldi snúa flutningsvarn-
ingi sfnum suður til Banda-
ríkjanna, í stað þess að flytja
pær gegnum Canada og til can-
adiskra hafna. Þetta feldu þeir
■“frjálslyndu” með atkvæðum.
Öll þessi atriði lutu að því, að
tryggja þjóðinni einhver réttindi
gagnvart félaginu. En J>að var
árangurslaust. Stjórnin íeldi alt,
sem kom að nokkru leyti í bága
við liagsmuni félagsins.
Þegar svona var komið, þá var
aðeins einn opinn vegur fyrir and-
stæðingaflokkinn á þinginu, og
hann var, að leggja málið undir úr-
skurð kjósendanna í Canada, en
þó með þessum stóra mismun, að
þeir verða ekki beðnir að greiða
atkvæði um samninga þessa, eins
og Conservativ - flokkurinn vildi
láta breyta þeim, heldur um beina
þjóðeign þessarar brautar frá hafi
til hafs. Mr. Borden hefir leitt
glögg rök að þvf, að þjóðeign hefir
borgað sig í þeim löndam, sem hún
hefir verið viðtekin, og hann álftur,
að hún mundi einnig borga sig í
Canada.
Það er og annað alvarlegt atriði
f þessu máli, sem ýmsir hafa ef til
vill ekki aðgætt, og það er,að ef fé-
lagið á þessa braut, þá er loku fyrir
það skotið, að þjóðeignarstefnan
geti komist í framkvæmd í þessu
landi um langan ókominn tíma;
og annað: að þá má svo fara, að
braut þessi og aðrar brautir í Can-
ada, gangi í bandalag með þéim 30
brautafélögum í Bandarfkjunum^
sem þegar hafa gert einokunar-
samninga til að halda far- og flutn-
ings-gjöldum í sem hæstu verði, og
þá yrði þjóðin að búa undir því
fargi, hjálparlaus og ráðþrota. En
ef rfkið á braut þessa, þá hefir það
töglin og liagldirnar, getur miðað
far- og flutningsgjald við starfs-
kostnaðinn og annan vanalegan
tilkostnað við slíkar stóreigntr, og
um leið algerlega fyrirbygt það að
brautirnar í Canada myndi ein-
okun, en getur knúð þær til að
keppa við þjóðbrautina og neytt
þær til að hafa far- og flutnings-
gjald í öllu rfkinu eins lág óg þau
verða með brautinni.
Svona liggur nú málið fyrir, og
svona verður það lagt undir úr-
skurð þjóðarinnar.
Um landnámabók
/
Vestur-Islendinga
EFTIE
LÁRUS GUÐMUNDSSON
(Niöurlag).
Þá kemur það, sem ég á bágast
með að tala um, þvf þegar égminn-
ist á ættartölur, þá hringsnýst alt
fyrir mér og verður að þeirri iðu,
sem ég kemst aldrei f gegn um, en
-án ættvísi verður landnámabók
okkar skelþunn og í engri líking
við þá gömlu.
Það má til að rekja ættir þeirra,
sem mest eru við söguna riðnir, til
alkunnra ætta á Islandi. Og eins
geta um börn þeirra manna, þar
sem sagan endar. Hver veit nema
við Vestmenn eignumst ættfræð.
inga, 1 eða 2 á hverri öld sem líður
hér eftir, og þá er öllu borgið, ef
vel væri f hendur þeirra búið.
Nú skal ég aftur setja t. d.: Séra
Friðrik segir í almanaki 1902, —
“Fyrsti Islendingurinn, sem lét sér
til liugar koma, að hentugt ný-
lendusvæði fyrir Islendinga kynni
að vera í Rauðárdalnum Dakota-
megin, var séra Páll Þorláksson.”
Þetta er svo staðlaus og snubbótt
byrjun, þar sem um slíkan mann
er að ræða, sem er faðir og móðir
þessarar blómlegu bygðar, að slfkt
nær engum góðum stflsmáta. Hann
má til að liafa ættartölu.
í almanaki 1903, þar sem byrjar
landnámið í bænum Winnipeg,
stendur: “ íslendingamir, sem
kjörnir voru til fararinnar, voru
þessir, Sigtryggur Jónasson, Krist-
ján Jónsson, Skafti Arason og
Einar Jónsson. Þrfr hinir fyrst
nefndu hafa fléttað svo nöfn sfn
inn í sögu Vestur-íslendinga, að
naumast þarf að ættfæra þá.”
Hversu þakklátir mundum vór
vera Ara presti, ef hann hefði sagt
eitthvað líkt þessu um merkustu
landnámsmenn forntíðarinnar, t. d.
Ingólf Arnason. Skallagrím, Þórólf
Mostrarskegg, Geirmund heljar-
skinn, Helga magra og marga,
marga fleiri —, að þeir hafi fléttað
svo nafn sitt í sögu landnámsins,
að ekki þyrfti að ættfæra þá? Eg
er hræddur um, að þakkirnar hefðu
orðið smáar.
Nei, það nær engri átt. Þessir
fjórir menn, sem sendir vora, verða
allir að ættfærast, og svo er um
alla, sem œikið koma sögu vorri
við.
Þar sem hann segir frá Árna
Friðrikssyni, Jóni Júlíus, Helgaog
fleirum kann ég mæta vel við. En
vel að merkja, þarna vantar alstað-
ar að geta bundið þessa menn við
fastan alkunnan ættstofn.
Enginn íslendingurverður merk-
ari f landnámssögunni en séra Jón
Bjarnason. Hann hefir stærra
landnám en allir aðrir, og fullar
líkur til, að á ökrum hans spretti
blóm, sem haldi nafni hans uppi
þó aldir renni. Og þó fullnægir
engum að vita einungis það, að
hann er Bjarnason. Sama er að
segja um konu hans. Og svo er
um margar fleiri góðar og merkar
konur. Þær verða einnig jið ætt-
færast.
En það er líka eitt, sem þessi
nýja landnámabók getur haft frarn-
yfir þá gömlu. Hún getur liaft
og ætti að hafa myndir af öllum
mönnum og konum, sem mest koma
við söguna. Bókin yrði vitanlega
dýrari, en aftur miklu skemtilegri
og eigulegri, og í framtfðinni miklu
merkari.
Hver á svo að skrifa þessa land-
námabók?
Það, sem aðalega liefir ráðið því
hjá mér, að hafa orðið svo djarfur,
að vekja máls á þessu er, að bókin
þarf að veraskrifuð af þeim manni,
sem hefir lifað með lífi landnem-
anna. Þeim manni eða mönuum
treysti ég betur en nokkurum öðr-
um til að færa framtíðinni sanna,
hreina og lifandi mynd af okkur
Islendingum, sem þetta land urð-
utn fyrstir til að byggja. Og jafn-
framt alla þá þrauta og hagsælda-
sögu, sem því fylgir.
Eg veit, að það er vandaverk, að
skrifa söguna vel, og ég þykist vita,
að séra F. J. Bergmann fengi flest
atkvæði að verða okkar annar Ari
Þorgilsson, og liann liefir lfka ntarga
þá kosti til að bera, sem til þess
þarf, og er viðurkendur frægðar-
maður. Og hann hefir með eigin
augum séð lélega borðið undir
glugganum og íslenzku koffortin
með hliðunum í bjálkakofa land-
nemans.
Næstur honum er, eða jafnsnjall,
skáldið J. M. Bjarnason. Hefir
hann sama góða kostinn eins og
séra Friðrik, að ait sem hann skrif-
ar er og ber með sér svo ljúfa og
laðandi írásögn, að mann langar
’Haldið saman “Coupons,’ og
"skriflö eftir verölistanum.
PIONEER KAFFI K
brent, er hið ódýrasta til nota ög
um leið hið besta. Grænt kaffi ^
tapar 1 pundi at hverjum 5 við Es
brensluna. i*I01VKKR' KAITI
tapar engu.
SELT í
1 PUNDS
PÖKKUM
UMBÚIÐ AF
BIÐJIÐ
MATSALAN
UM ÞAÐ.
The Blue Ribbon
Mfg. CO. 3
WINNIPEG.
7mu iwtuuiuiuiu imm immmmmmim
HINN AQŒTI
‘T. L,’ Cigar
er laugt á undan, menn ættu ekki að reykja
aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
í WESTERN CIGAR FACTORY
S Tlios. L,ee, eigaudi, ■VsTITsTXTIFEa-.
affa tfð eftir meiru og þreytist ald-
rei á að lesa. Hann er viðurkendur
ágætismaður og hefir náð almenn-
ings hylli.
Þá er Eggert Jóhannsson, fyrr-
um ritstjóri Heimskringlu, gáfað-
ur maður og gætinn, hreinn og
skýr og ráðvandur alt í gegn sem
gullið.
Þessir menn eru allir færir um
að skrifa söguna, — og ef til vill
fleiri.
Það verða máske sumir, sem lfta
á ættartölurnar sem risa, er standi
í veginum. En mér datt í hug, áð-
ur enn ég sá ættfræðinginn í Hkr.,
nú nýkominn til sögunnar, að meira
gaman og gagn hefði verið að sjá
slfkan vöndunar og skýrleiksmann,
sem Sigmund M. Long sitja um
köldustu vetrarmánuðina í helgri
ró í klefa sínum, eins og munkar
gerðu á miðöldunum er þeir rituðu
svo margt fyrir okkur, sem annars
væri glatað og hvergi til, — og
skrifa upp ættartölur fyrir land-
námabók okkar. Með öðrum orðum:
undir umsjón þessara manna, sem
ég mintisl á, a,ð festa nöfn land
námsmanna hér við alkunnar ættir
á íslandi. Þetta væri meira gam-
an og gagn, segi ég, en að vita
þenna heiðursverða gamla mann
berjast úti með sögina og saghest-
inn. Hann er listaskrifari, bóka
maður og fróður vel, þó lítið beri á
honum, og ég hygg fullfær f ætt-
fræði til að leysa verk þetta vel af
hendi.
Hver á svo að ráðast í þetta stór-
virki, að gefa út þessa bók?
Eg skal þá first taka það tram,
að mér finst Ólafur S. Thorgeirs-
son vera eins og búinn að helga
sér að mörgu leýti útgáfuréttinn.
Hann er búinn að láta gera svo
mikið, að nafn hans verður ógleym-
anlegt f framtfðinni og hann á
heiður og þökk skilið. Og ég vildi
allra mann helzt óska honum þeirr-
ar gleði og ánægju að geta söð hann
gefa út bókina. Og að mörgu
leyti stendur hann betur að vfgi
en margir aðrir.
En ósagt læt ég það, hvort hann
hafi nokkurn lagalegau rétt til þess
framyfir aðra. Það hlýtur að kosta
offjár að gefa út þessa bók, og þeir
menn, sem nógu sterkir væru til
þess hafa fé sitt á annari veltu.
En þrátt fyrir allan afar-kostnað,
þá er meiri gróði í að gefa þessa
bók út, en nokkura aðra bók á fs-
lenzku máli, sé hún vel úr garði
gerð, eða undir umsjón þessara
manna. Hún færi inn í hvert hús
og unga fólkið hér, sem enga ís-
lenzka bók vill sjá eða eiga, það
mundi þessa bók kaupa og geyma
sem dýrgrip. Eins mundi hún á
Islandi verða kærkomnasta og
bezta bók og eyða margri villu,
sem á milli stendur og viðkemur
högum vorurn og háttum. Mér
hefir dottið í hug, að sá eða þeir,
sem bókina vildu gefa út, fengju
fjóra eða fleiri ábyrgðarmenn til
tveggja ára fyrir 4—5 þúsundum
dollara, létu síðan prenta boðskap
bókarinnar og sendu út til allra
héraða þessa lands, þar sem landar
eru, og að hverri pöntun bókarinn-
ar fylgdi einn dollar, sem endur-
borgist til eiganda eða ertíngja
hans að tveimur árum liðnum, ef
bókin er þá ekki komin út.
Þannig ætlast ég til, að hægt
verði að fá saman stóra upphæð,
svo hægt verði að byrja á verkinu.
En vitanlega verður að gera nokk-
urnveginn nákvæman reikning fyr-
ir hve dýr bókin mundi verða. Og
ég ætlast til, að sú bók verði til-
tölulega hálfu ódýrari en nokkur
önnur bók, sem hér er gefin út,
vegna þess að ég er sannfærður
um, að næstum hver einasti maður
og kona mundi vilja eignast hana,
og þarafleiðandi yrði salan svo
mikil. Það mundi ekki veita af 10
þúsund eintökum. Og bókin ætti
helzt ekki að kosta meir en 2—3
dollara eintakið f laglegu bandi.
Þetta er nú auðvitað altsaman
hugmyndasmíði hjá mér og gert 1
flýti á stuttum tíma. En ég bið
ykkur alla, sem þetta kunnið að
lesa, að taka mig trúanlegan fyrir
þvf, að þetta er ekki skrifað af
neinum rembingi eða þykkju. Og
eins það, að ég er ekki fær um, að
gera neinn nákvæman reikning
>essu viðvíkjandi, eða yfir höfuð
að skrifa um þetta mál. Og mig
tæki það mjög sárt, ef menn skyldu
reiðast mér fyrir þetta, því óvilj-
andi er það, ef ég hefi nokkrum
manni misbóðið.
En margt er það samt, sem ég sö
nú, að ég hefði átt að minnast á,
þegar ég talaði um, hvernig bókin
ætti að vera. En af því, að ég er
kominn yfir. þann kafla, þá sleppi
ég þvf í þetta silm.
Ég held að það væri rétt gert af
fornkunningja mfnum, herra ulafi
S. Thorgeirsson, að láta menn vita,
eftir góða fhugun, hvort hann sjái
sér ekki fært, að fara að gefa land-
námu okkar út. Það er svo þús-
undum dollara skiftir gróði í því.
Og það þarf að fara að vinna
verkið. Og hann á allra manna
bezt frægðina og heiðurinn skilið.
Svo bið ég ykkur að endingu að
gæta að þvf, að einliver varð að
byrja. •
FYRIRSPURN
um hvar Ólafur Gunnar, sonur
Kristjáns sál. Sigurðssonar Back-
manns er niðurkominn.
Kristján sál. faðir Ólafs mun
hafa flutt frá Meðalheimi á Sval-
barðsströnd við Eyjafjörð til Ont.,
Canada, og þaðan aftur til Nýja ís
lands, Man., á fyrstu árum land-
náms þar, og svo þaðan hmgað
suður í Yíkurbýgð,N. Dak., og dó
hér síðastl. ár og lét eftir sig tals-
verðar eignir, og er ég gæzlumaður
þeirra á meðan þessi meðerfingi
er ekki fundlnn, eða þar til skyl-
yrði laganna er fullnægt.
Sé því nokkur, sem veit um
þennan ulaf Gunnar. óska ég hann
geri svo vel og láti mig vita það.
Mountain, N, D. 28. Febr. 1904.
ELIS THOR WALDSON.
Sale of Church Property.
Tliere will be offered for sale by
public auction on tlie premises on
Friday June 24th. at 12 o’clock
noon, the property described as
follows.: •
Situated in the City of Winni-
peg in Manitoba, and being lots
40 and 41 in Bloek I in parish lot
10 St. John as shown on a plan of
subdivision registered in the
Winnipeg Land Titles Oflice ns
No. 182. The said property is
situated on the corner of Nena St,
and Pacific Ave. The terms of
sale are: 1500.00 Cash and the bal
ance within six months; larger
cash payment allowed if preferred.
The above property is owned by
the Icelandic Unitarian Congrega-
tion of Winnipeg and this notice
is given on belialf of the trustees
of the said congregation.
Jóhannes Feímann, Clerk
Dated at Winnipeg this 25th day
of May, 1904.
Veðráttan erblaut, stormasöm og
hvikul, fólki er þess vegna hætt
við köldu, kvefi, hæsi og brjóstsjúk-
dómum. Beztu meðulin eru Dr.
Eldridge hóstameðulin. Þau bregð-
ast aldrei, séu þau tekin í tíma.
Þau fást hjá Kr. Á. Benediktssyni
409 Young st.
Land til sölu hjá Harperville,
Man., með góðu íveruliúsi, 20x24,
timburhúsi yfir 20—30gripir; góð-
ur brunnur; 8 ekrur plœgðar.
Lysthafendur snúi sér til:
JOHN HAJjL,
629 Ross Avenue,
eða að fíarperville P.O., Man.
Kr. Asg. Benediktsson selur gift
ingaleyfisbréf hverjum sem þarf.
AÐVÖRUN til meðlima stúk-
unnar Isafold No.1048: Þeir með-
limir, sem ekki borga á réttum t'íma
gjöld sín, geta búist við, að lðgum
félagsins verði stranglega fylgt.
Jón Ólafsson,
fjármálaritari.
K.EKrKTARA
vantar fyrir Big Point skólann
No. 962, sem hefir tekið annað
eða þriðja kennarapróf.
Kenslutíminn er lOmánuðir
frá lsta September, 1904, til
30. Júní, 1905. Lysthafendur
snúi sér til undirritaðs, er tek-
ur á móti tilboðum til 15.
Júlí, 1904. Tiltakið kaup og
mentastig. Verðið að geta
kent söng.
Wild Oak P.O., þann 26. Maí, 1904.
INGIM. ÓLAFSSON,
Skrifari og féhlröir.
Páll Reykdal, Lundar
P. 0., Man., selur giftingar-
leyfisbréf hverjum sem hafa
þarf.
Fólks- og vöruflutn-
inga skip
Fer þrjár ferðir í hverri viku á
milli Hnausa og. Selkirk.
Fer frá Hnausa og til Selkirk á
mánudögum, miðvikudögum og
föstudögum. Fer frá Selkirk til
Hnausa á þriðjudögum og fimtu-
dögum, en á laugardögum til Gimli
og sunnudögum norður að Hnausa.
Laugardag í liverri viku lendir
skipið við Winnipeg Beach, og fer
þaðan norður að Gimli og til baka.
Fer síðan að Gimli sama dag og
verður þar um slóðir á sunnudög-
um til skemtiferða fyrir fólkið.
Stöðugar lendingar verða í hverri
ferð, þegar hægt er, á Gimli og í
Sandvfk — 5 mílur f/rir norðan
Gimli.
Þessi ákvörðvxn veiður gildandi
fyrir þann tíma, sem mestur fólks-
flutningur verður með C.P.R. ofan
að Winnipeg Beach.
5. SIGURDS50N
ALMANAK
fyrirárið 1904,
—eftir—
S. B. BENEDICTSSON,
er til sölu hjá höf., 530 Maryland
St, Winnipeg, og hjá útsölu-
mönnum.—Verð 5Í5 cent.
Coronation Hotel.
523 MAIN ST.
Carroll & Spence, Eigendur.
Æskja viöskipta íslendinga, gisting ódýr, 40
svefnherbergi.—ágætar máltiöar. Petta Hotel
er gengt City Hali, heflr bestu . lföng og Vindla
—þeir sem kaupa rúm. þurfa ekki nauösynlega
aö kaupa máltíöar, sem eru seldar sérstakar.
Department of Agricul-
ture and Immigration
MANITOBA.
TILKYNNING TIL BÆNDA:
Það koma nú daglega inn í þetta
fylki hópar af ungum mönnum frá
Austur Canada og Bretlandi, sem
vilja fá bændavinnu. Margir
þeirra eru æfðir vinnumenn og
aðrir óska að læra bændavinnu.
NÚ ER TÍMINN
til þess að útvega sér vinnuhjálg
fyrir komandi árstfð.
EF ÞÉR ÞARFNIST VINNU-
MANNA
1, 2 eða 3 menn, þá ritið til undir-
ritaðs og segið hvernig vinnumenn
þér þarfnist, hvort heldur æfða eða
óvana menn, og livers þjóðernis,
og kaup það sem pér viljið borga.
Skrifið strax og forðist vonbrygði.
J. J. GOLDGIÍ,
PEOVINCIAL goveenmentt im-
MIGEATION AGENT,
617 Main St. Winnipcg.
Woodbine Restaurant
Stœrsta Billiard Hall 1 Norövesturlaudin
Tlu Pool-borö.—Alskonar vín ogviudlar.
Lennon A Hebb,
Eieendur.
Disc Drills

_ I>aö eru viðurkendar fullkomnustu SÁÐ-
VELAR sem nú eru fáanlegar, og sú bezta
Disk sáövélun :m er vitauloga SYLVESTER-
vélin, meö “Stephensons patent double disc”.
Gerið svo vel aö koma og skoöa sýnishorn
af þeim í húð minni. -Slcoöiö þar einnig
BUGGIES sem ég hef til sölu. I>cir era iudis-
legir.
Ég ætla að gefa snotran veöurmæli hverjum
þeim viöskiftamanni sem kaupir vörur af mór
fyrir $10.00 útborgaöar, eöa gerir lánsverzlun
fyrir $25.00.
Finst yöur ekki þnrð á fóöurbætir á þessu áril
Cuttingbox-(kurlvél) muudi stórum drýgja
kommatiun.
C. Drummond-Hay,
IMPLEIVIENT8 & CARRIACES,
belmontt TÆ^lSr.
Brauð
bökun
er einföld, en verður
samt að vfsindagrein
þegar árum er eytt til
þess að liafa liana ó-
breytanlega og jafna
dag eftir dag. Að-
ferð, efni og vaud-
virkni gera
BOYD’S
BRAUÐ BEZT
BOYD’S
McINTYRE BLOCK
’PHONE 177
6onnar& Hartley,
Lögfræðingar og landskjalasemjarar
494 Mlaiu St, -- • Winni.|i« K.
R. A. BONNBR. T. L. HARTLEY.