Heimskringla - 16.03.1905, Page 2

HEIMSKRINGLA 16. MARZ 1906
4
Heimskringla
POBLISHED BY
The Heimskringla News 4 Publish-
iog Gompany
V«rð blaösins ( Canada og Bandar.
$2.00 um áriö (fyrir fram borgaö).
Senttil Islands (fyrir fram borgaö
af kaupendum blaösins hér) $l.r>0.
Peningar sendist ( P. O. Money Or-
der, Registered Letter eöa Express
Money Order. BankaáTfsanir á aöra
banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afFöllum.
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manager
Office:
727 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O.BOX116. 'Phone3S12,
V------------------------------------
Fróðleg grein.
Fróðleg er grein sú í sfðustu
“Eimreiðinni”, eftir ritstjóra þess
blaðs, um “Embsettisgjöld Islands”,
er getið var um í sfðasta blaði voru.
Greinin byrjar með athugunum um
ritgerð þá um “Skattmál íslands”,
sem lögmaður Jon Crabbe ritaði f
“Eimreiðina” fyrir nokkrum tfma
slðan, með tillögur sérstaklega um
það, á hvern hátt væri hægt að auka
tekjur Islands með auknum tollum
og sköttum. En f þessari sfðari
grein sýnir Dr. Valtý ekki að eins
fitgjalda uppliæð pá, sem gengur
til embættislauna og stjórnarkostn-
aðar, heldur einnig á hvern liátt
hægt sé að minka þann kostnað
um nær 100 þúsund krónur á ári
j yörsetukonur, sveitarstjómir og
kennarar við Flensborgarskólann,!
búnaðarskólana o. fl., sem krefur
| allhfirra gjalda. Ekki heldur eru ,
taldar aukatekjur sýslumanna og
lækna, sem þó nema allmiklu fé.
i Arstekjur landsins telur höf. vera
834,285 krónur. Af pessari upp-
hæð ganga meira en 52 prócent, eða
meira en helmingur allra inntekta
i landsins, til embættismanna launa
og til embættis kostnaðar. En hjá
Dönum ganga að eins 8 prócent af
ársinntektum ríkisins til slfkra út-
gjalda.
■■ -■
Höf. vill láta gera algerða breyt-
ingu á embættaskipun landsins og
fækka embættismönnum að mikl-
um mun, og telur hann, að með þvf
: mætti spara landinu nálega hundr-
að þúsund krónur á ári,' svo sem
hér segir:
1. Sparnaður við breyt- Kr,
ingu á skipun sýslu-
manna .............. 49,410
2. Sparnaður á launum
til málaflutningsm... 1,600
3. Sparnaður við launa-
lækkun embættism. í
fyrsta flokki...... 6,000
4. Sparnaður á styrk til
sérlækna og aðstoðar-
lækna.............. 4,000
5. Spamaðuránámsstyrk
og kenslufé lærðaskól-
ans.................. 8,000
6. Sparnaður við breyt-
ingu á skipun presta-
kalla............... 27,972
Sparnaður als.... 96.982
Höf. telur sýslumanna embættin
á landinu séu alls ójxirf f núverandi
formi, og að ólöglærðir, skynsamir
alþýðumenn gætu gengt öllum störf-
um sýslumanna, öðrum en dómara-
hverju.
Um embætta bruðlið, sem hann
svo nefnir, segir liann meðal ann-
ars þetta:
“Það er óhrekjandi saunleikur,
að vér höfum alt of marga embætt-
ismenn og verjuin óhæfilega miklu
fé til embættisstéttarinnar, bæði til
launa og til uppeldiskostnaðar.”
... .“Eini maðnrinn, sem alvarlega
hefir risið upp á móti þessu em-
bættabruðli, er hinn nýverandi 2.
þingmaður Kjósar og Gullbringu-
sýslu (dr. V. G.). Hann hefirhvað
eftir annað á þingi barist gegn
stofnun nýrra embætta og fækkun
hinna eldri, og ekki sfður fyrir Þvf,
að draga nokkuð úr þeim útgjöld-
um, sem ganga til þess að ala em-
bættismenn.”..........“Hann hefir
meira að segja af sumum blöðum
(t. d. “Þjóðólfi”) margsinnis verið
stimplaður sem óþjóðlegur fyrir
framkomu sfna.”
Og sfðar segir hann:
“Það Iftur þvf helzt út fyrir, að
það sé einmitt vilji íslenzku bænd-
anna, er með kosningarrétti sfnum
sem stendur hafa mest ráðin í
landinu, að ná nauðsynlegum tekju-
auka til framfara fyrirtækja ein-
göngu með hærri skattálögum á
sjálfa sig, en að |>eir vilji ekki líta
við sparnaðarleiðinni, eða að minsta
kosti ekki fækka embættum, heldur
miklu fremur fjölga f>eim.
Þar næst sýnir liann sundurliðað:
1. Laun embættismanna Kr.
greidd úr landssjóði.. 248,050 j
2. Gjöld við embættis-
rekstur, greidd úr
landssjóði.......... 27,450
3. Laun opinberra stai fs-
manna, gr. úr lands-
sjóði................. 81,456
4. Uppeldis kostn. em-
bættismanna, ekki áð-
ur talinn............. 20,808
5. Eftirlaun og styrkt-
arfé................. f>0,000
6. Laun starfsmanna
goldin af landsfé, en
ekki beint úr landssj.. 27,600
7. Laun embættismanna
goldin af landsmönn-
um, — laun eða fasta-
tekjur presta........ 170,000
Samtals........636,364
Eða rúmlega 8 kr. á hvert manns-
barn á landinu
Þess utan er ótalinn 8. flokkur-
inn, sem laun þiggur af þjóðinni,
og ekki er talinn hér að framan.
Þann flokk skipa amtráðsforsetar,
! störfum f stærri stfl. Will hann
j þvf að eins hafa 4 sýslumenn á öllu
. landinu, er gerist umferðardómarar,
á líkan hátt og á sér stað hér í
j Manitoba. En friðdómara-störfum
| geti hreppstjórar gengt og dæmt í
smærri málum. Tollheimtu og
önnur störf núverandi Sýslumanna,
mætti fela öðrum mönnum fyrir f>á
þóknun, sem nú er goldin, og sem
myndar aukatekjur sýslumanna.
j Það er bent á, að auk launasparn-
1 aðarins, sem fengist með J>essu
fyrirkomulagi, f>á spöruðust um
leið öll eftirlaun, sem þjóðin verð-
ur framvegis að bera, ef núveiandi
fyrirkomulagi er haldið áfram, en
sú fúlga getur numiðnær30f>ús.
kr. á ári. Svo vill höf. láta fækka
prestum landsins niður í 100 f stað
146, eins og nú er, og telur, að ekk-
I ert mundi við það tapast, en á hinn
1 bóginn sparast nær 28 þúsund kr.
á ári.
Málaflutnings-stöðuna við yfir-
réttinn segir höf. að mætti afnema
og þannig spara landssjóði nokkuð, \
með því, að nógir lögfræðingar fá- i
ist til að reka atvinnu sfna á eigin
reikning, þar sem hún sé nú orðin
arðsöm atvinna í Reykjavík. Sömu- j
leiðis ætti styrkurinn til sérlækna
og aðstoðarlækna að megaafnemast
svo nemi 4000 kr. árlega, þar eð
bæirnir stækka og lækningar verða
arðvænlegri. Höf. segir f>9,708 kr.
sé árl. borgaðar til uppeldiskostn-
aðar við presta-, lækna- og lærða-
skólana o.m.fl., sem sé óhæfilega há
upphæð fyrir svo fáa menn að eins
3 prócent af allri þjóðinni.
Tíu þúsund krónu árleg útgjöld
til læknaskólans kveður hann megi
alveg fella burt og mundisá sparn-
aður hafa þann beina árangur, að
landið fengið við það b e t r i
lækna, en nú hefir f>að. Ástæðan
fyrir þessu er sú, að læknakenslu-
störfin séu höfð f hjáverkum og að
skólann vanti öll nútfmaáhöld, sem
þó séu nauðsynleg til námsins, geti j
þvf kensla þar aldrei orðið einsj
fullkomin og á erlendum skólum.1
En kensla erlendis sé nú orðin svo
ódýr við háskólann, að sem næst
gangi J>vf, ef menn lærðu í Reykja-
vík. En kenslan svo mikið full-
komnari utanlands, að rétt sé að
allir læknar landains væru þaðan
útskrifaðir. Hann endar þann
kafla greinar sinnar, sem um þetta
fjallar, með þessuui' orðum: “Að
lialda læknaskólann er þvf í raun-
; inni 3ama sem að verja árlega um |
10 þúsund krónum af landsfé til
þess að sjá um, að landið fái ó n ý t-
a r i lækna, en annars mundu fást,
án eins eyrir kostnaðar fyrir lands-
i sjóð. Ef því hagsýni ísl. væri
j meiri en þjóðardramb þeirraætti að
; leggja læknaskólann niður og verja
j þvf fé, sem til hans gengur, til ann-
I ara þarfa.”
Viðvfkjandi prestunum lætur
1 höf. þess getið, að árið 1801 —
, fyrir einni öld — hafi 231 prestar
verið á landinu, en að nú séu þeir
að eins 146 og liafi þjóðfélagið eng-
an hnekki beðið við fækkun þeirra.
Vill hann þvf enn fækka presta-
köllum niður f 100 með þvf að
stækka núverandi prestaköll, og
yrði þá sem næst 1420 kr. laun
fyrir hvern prest, auk aukatekju
þeirra. Höf. er jafnvél á þeirri
skoðun, að tala presta mætti verða
minni en 100 og þykir honum ekki
ótrúlegt, að einmitt sú fækkun
mundi miða til þess að glæða trú-
I arlffið með þjóðinni.
Með þessum breytingum og
sparnaði telur höf, að mikið mætti
gera til atvinnubóta, alþýðument-
unar eða samgöngubóta.
Höf. endar grein sfna með þeirri
1 bendingu til bænda á íslandi að
þeir athugi mál þetta og úrskurði
svo með atkvæðum sínum, livort
þeir heldur vilji stjórn, sem sffelt
þyngir álögum á þjóðinni og fjölg-
ar einbættum, eða stjórn,sem fækk-
ar embættum og lækkar útgjöldin.
Vér lftum svo á, að ritgerð þessi
sé f raun réttri stefnuskrá Valtý-
inga. Hún lýsir þvf glögt, að dokt-
orinn er hæfur leiðtogi flokks sfns
og hefir djúpsæja þekkingu á lands-
málum Það getur tæpast hjá þvf
j farið, að virðing hans og álit vaxi
við birtingu greinar þessarar, sem
telja mun mega með þeim allra
beztu, sem hann hefir enn ritað í
blað sitt.
Opinberun
an Japönum f Manchuria, — þar
til nú, að þeir mega teljast að hafa
yfirgefið þann landshluta algerlega, j
eftir að hafa mist hundruð þúsunda
manna, fallna og særða, og ógrynni |
fjár og annara eigna. Auk þess,
sem þeir hafa mist algerlega allan!
Austurálfu flota sinn.
Rússar mega þvf lengi minnast
þessarar viðureignar við Japana,
þvf f henni hafa þeir orðið að lfða
þá mestu háðung, sem þjóð þeirra
hefir nokkurn tíma orðið að þola
fyrir nokkru heimsveldi.
Ekki heldur hafa þeim gagnað
auðæfi sfn eða lánstraust út í frá,
þvf öll saga þessa strfðs s/nir, að
yfirmenn þjóðarinnar eru of svik-
samir tU þess, að þeim sé trúandi
fyrir meðhöndlun stórra fjárupp-
hæða í sambandi við hin ýmsu stór-
fyrirtæki, sem krefjast hagfræði-
legrar sparneytni f meðferð opin-
berra eigna. Japanar á hinn bóg-
inn hafa látið lítið yfir sér en haldið
fast við það, sem þeir telja rétt að
j vera, hvort heldur er á vfgvellinum
eða í stjórn og fjármálunum heima
! fyrir.
Þeir hafa þegar sýnt, að þeir
skilja sinn vitjunartfma og þeir
vanrækja f engu, að stunda af ítr-
asta megni alt, sem miðað geti til
heilla og hagsmuna þjóð þeirra og
landi og trygt þeim sigurinn f
þessu strfði.
Eins og Rússar, hafa Japanar
orðið að taka ýms stórlán sfðan
: strfðið hófst, og nú sfðast, eru þeir
að taka um 100 millfón dollara
lán. En ekki þurfa þeir að sækja
j það til heimsþjóðanna. Einn
bankastjóri í Tokio bauð að leggja
sjálfur fram 30 millíónir dollara,
og ýmsir stórkaupmenn f borginni
buðust til að sjá um þann hluta
lánsins, sem eftir væri. Og þar að
auÁi-komu fram ýmsir menn, sem
gjarnan vildu taka hluta af láninu,
j en gátu ekki fengið það, af því alt
var áður upptekið. Eftir þessu að
að dæma, eru Japanar ekki eins fá-
: tækir, eins og menn út f frá alment
j álitu. Söm hefir sagan áður verið
j með hin önnur lán, sem Japanar
j hafa tekið. Þeim hafa ætíð boðist
J meiri peningar, en þeir diafa beðið
! um. Lánstraust þeirra virðist vera
j ótakmarkað og hver n/r sigur gerir
I það æ traustara og traustara.
er það öllum heimi, hve aðdáanlega
japanska þjóðin hefir hagað málum j
sfnumöllum siðan strfðið við Rússa
hófst f desembermánuði 1903, og
hve gagnólfkt er ástandið hjá þeim
og Rússum.
Því verður ekki neitað, að Japan-
ar voru út f frá ekki í miklu áliti
meðal stórþjóða heimsins. Þeir
voru af mörgum skoðaðir, sem lítt-
mentaðir og sárfátækir ræflar, litlu
betri en skrælingjar, og það, sem
verst var: hundheiðnir, eins ogná-
búar þeirra Kfnverjar,
Satt er það að vfsu, að þeir bera j
litla virðingu fyrir sunnudagshelgi
kristinna þjóða, þvf flesta sfna stór-
bardaga á sjó og landi hafa þeir
háð á sunnudaga, og flesta sína
stórsigra hafa þeir þar af leiðandi
unnið á sunnudögum, eða sem af-
leiðingu af sunnudaga vinnu.
I allri framkomu sinni hafa þeir
sýnt þess ljós merki, að í mentun
og drengskap eru þeir hafnir, höf-
uð og axlir, yfir andstæðinga sfna,
og f herkænsku og áræði langfr yfir
það, sem heimsþjóðirnar höfðu
nokkra hugmynd um áðui en strfð
þettfí hófst. Svo hafa þeir staðið
sig vel, að Rússar hafa enn ekki í
þessari viðureign unnið einn ein-
asta merkan sigur á sjó né landi!
sfðan stríðið hófst, en hifa orðið að j
flýia burt úr Corea og gefast upp f,
Port Arthur, einu allra öflugasta i
vfgi í heimi, og hrekjast sffeltund-1
Stórblöð Evrópu minnast nú þess,
hve mikið Rússar bárust á, er strfð-
ið byrjaði, og hve skjótlega þeir
kváðust ætla að leggja undir sig öll
lönd Japana með þeirra gögnum og
gæðum. En í stað þessa eru þeir
nú sem óðast að eftirláta Japönum
landflæmi það liið mikla, er þeir
höfðu 1 hálfan mannsaldnr verið að
vfggirða og festa sér um allan ó-
kominn tfma. Rússar eru kristnir
þó, og mega því nú minnast þess,
að hver sem sjálfan sig upphefur,
hann muu niðurlægjast.
Gríska kirkjumálið
svo nefnda, sem kom upp í Gimli
sveit, og hefir um nokkura mánuði
verið fyrir dómstólunum hér f
Winnipeg, er nú dæmt í samein-
uðum dómi og hefir fallið svo, að
hinn ákærði (Kopij) er frfkendur,
og hefir því hið opinbera fyrir hönd
prestsins, er klögunina gerði, tapað
málinu. Aðal-málsatriðin eru þau,
að Wasyl Kopij og 4 Galicfumenn
gerðu messuspjöll fyrir Dametro
Jerema presti, er tilheyrir grfsk-
óháðu kirkjunni, meðan hann var
að messa í St. Michaels kirkjunni
í Gimli sveit.
Við rannsókn málsins kom það
fram, að kirkjueignin tilheyrði
grísk-katólsku kirkjunni. Séra1
Jerema hafði áður tilheyrt þeirri ■
kirkjndeild, en hafði snúið frá
henni með nokkrum öðrum safnað-
arlimum og gengið inn í óháðu
deildina, en samt hélt liann áfram
að messa f kirkjunni, “upp á nýja
móðinn,” þó að 3 af 5 fulltrúum
kirkjunnar væru á móti þvf.
Dómurinn sýnir, að með þvf að
segja sig úr grfsk-katólsku kirkj-
unni, hafi prestur þessi, ásamt með
j fylgjendum sínum fyrirgert öllu til-
I kalli til kirkjueignanna og rétti til
þess að messa í kirkjunni
í Eg fór á fund.
Herra ritstjóri.
Hið fyrsta, er fyrir mér liggur, er,
að biðja fyrirgefningar á tvennu:
I fyrsta lagi þeirri ókurteisi, að
byrja þessar væntanlega stuttorðu
línur með þvf, að nefna sjálfan mig,
— og í annan stað, að innleiða þær
með útúrdúr, sem flestir líkl. segja,
að ekkert komi málinu við.

En ég (kemur það aftur) vil ekki
reyna, að gerast undantekning frá
fjöldanum meðal landa vorra, er
ritar í blöðin. Því mesti grúi þeirra
greina, er vér sjáum hér vikulega á
prenti, virðist vera ýmist ritaður
með því stærsta eða einasta mark-
miði fyrir augum, að sýna “ég”
þess, er ritar, og ennfremur, að það
“ég” sé öðruvfsi og stærra og meira
“ég” en þeirra, sem undir öllu þessu
andans steypiflóði liggja.
En þá liggur næst að spyrja, af
hverju þetta stafi. Einhver kynni
að svara þvf til, að það komi af gort
tilhneigingu þeirri, er einkennir
lítilmennið, þegar þvf óáreittu gefst
tækifæri til að vegsama sjálft sig;
En það getur lfka átt rót sfna að
rekja til heiðarlegrar og knýjandi
sjálfsmeðvitundar um sannarlegt
manngildi.
Stendur þá þetta í nokkru sam-
bandi við fyrirsögn greinar þessar-
ar? spyrjið þér ef til vill.
Já! —- Og nú kemur það.
Eg fór á fund í gærkveldi — stú-
dentafélagsfund. Allir vitum vör,
við hvað er átt moð þvf. Stúdenta-
félagið íslenzka er búið að lifa og
hrærast nógu lengi til þess, að Is-
lendingum í þessum bæ ætti að
vera vel kunnugt um tilveru þess.
Og þó mætti freistast til að gera
sér hið gagnstæða í hugarlund.
Fundurinn var sem sé hraparlega
ílla sóttur. Flestir fundarmenn
voru sínir eigin ræðumenn og á
1 heyrendur um leið, — svo var lítil
aðsóknin.
Ekki var þó því um að kenna,
að umræðaefnið væri svo þýðingar-
lftið eða langt fyrir utan brenni-
depil vors sanna íslenzka þjóðlífs.
Það var einmitt dregið út úr og
bygt á þjóðernistilfinningunni, sem
öllum f jölda Islendinga — hamingj-
unni sé lof — er býsna viðkvæm
enn.
Þjóðernisspurning vor er f sem
fæstum orðum þessi — og nú kem
ég aftur að upphafinu —: Getum
vér Islendingar varðveitt erfðafé
vort — tunguna og bókmentirnar
— vort “ég” — eigum vér að gera
það, og á hvern hátt verður það
bezt gert?
Um fyrsta lið þessarar spurn-
ingar eru talsverð áttaskifti meðal
fólks. Ýmsir halda þvf fram, að
vér hljótum að líða undir lok —
sökkva-sem “dropi í hafið.” Fáeinir
þrá það sem fyrst — þrá sitt eigið
tilveruleysi. En það munu helzt
þeir einir, sem ekkert tilveruþrek
eiga, svo á geti borið, hverri þjóð
sem þeir væri bornir. — Flestir
fylgja þeir þó með áhuga öðrum lið
spurningarinnar — þeim, að vér
eigum að stuðla að þvf, að varð-
veitavort “ég” eftir fremsta megni
og eins lengi og hægt er. Af því
leiðir svo, að um síðasta liðinn eru
alt af gerðar tillfigur. Ein var um-
ræðuefni þessa fámenna fundar.
Eins og auglýst hafði verið, var
talað um stofnun íslenzkrar bóka-
deildar við almennings bókahlöð-
una í Winnipeg, sem nú er nýbygð,
eins og kunnugt er.
Málið var rætt af talsverðu kappi,
þótt svona fáment væri, og eldleg-
um áhuga frá sumra hálfu. Og
birtist einmitt þar sjálfsmeðvit-
undin íslenzkaíöllum sínummynd-
um.
Stúdentafélagið liefir, að því er
virtist, liugsað málið all-ítarlega.
En engu að sfður duldist það ekki.
að málið er ekki nægilega rætt —
þarf frekari -undirbúnings.
Gáttir allar,
áðr gangi fram,
umb skoðask skyli,
umb skygnask skyli.. ”
Eg vil ekki nfðast á gestrisni eða
langlundargeði blaðadálkanna yðar
með langri meðmælingargrein með
þessari hugmynd Stúdentafélags-
ins, er ég ann alls góðs gengis, og
vona að verði því og þjóð vorri til
sóma; býst enda ekki við þvf, að
ég með því gerði kraftaverk á lýðn-
um; auk þess sem ég veit, að þér
veitið Stúdentafélaginu málafylgjur,
er til vænlegra úrslita leiðir.
En úr þvf að mér gefst nú tæki-
færi eins og hinum til þess að aug-
lýsa mitt “ég” í þessu máli og að
þessu sinni, þá vildi ég fyrst og sfð-
ast óska, að þeir, sem lítilsvirða ís-
lenzkar bókmentir og telja allra
annara þjóða bókmentir standa
þeim á sporði, — að þeir vildi lesa
með athygli ofan í kjölinn — ekki
skilningslaust eins og páfagaukur
— þó ekki væri nema eitthvað af
nútfðarhöfundunum íslenzku, áður
en þeir láta sleggjuna falla næst
ofan að rótum linditrjánna eða
mösurblaðanna.
I sambandi við þetta dettur mér
nú til hugar grein eftir danska
skáldið Holger Drachmann, er ný-
skeð hefir birst í þ/ðingu f einu
Reykjavíkurblaðinu. Óskandi væri,
að annaðhvort blaðið hér vildi færa
lesendum sfnum þá grein endur-
prentaða. Það er óþarft að benda'
fólki á, það vita svo margir, að höf-
undurinn er eitt hið snjallasta og
atkvæðamesta og lang-formfegursta
skáldið, er Norðurlandabúar eiga.
Það væri því ekki ófróðlegt, að bera
orð lians saman við orð þeirra, er
dæma allar n/fslenzkar bókmentir
— og þá einkum ljóðagerðina —
“óalandi og óferjandi öllum bjarg-
ráðum.” Skyldi þá engan kynja
þótt bókmentadómstólarnir vest-
rænu, er svó margir hafa kropið
með lotningu frammi fyrir, bæri í
hugum vorum einhvern líkingar-
keim af lítt nýtum, slitnum og slig-
uðum saghesti, er víða sést að
húsabaki nú um þennan tfma árs.
En ef menn svo vildi láta að
beiðni minni og fara að lesa, þá
vildi ég biðja þá að fletta opnum
honum Grfmi gamla, og leita uppi
eftir registrinu — ég man ekki
blaðsfðutalið — kvæðið um hann
Skúla fógeta, þar sem þetta er f:
“Þið munuð fá að súpa’ á sjó,
þótt sitjið og bælið fletið,
og háttunum ná í helvfti, þó
þið hjarið á meðan þið getið.”
Þótt enginn yrði sá, er findi í
þessu listma, þá ætti þó þetta að
geta orðið þeim hiuum sömu hjarta-
styrkjandi ádrepa, er sem fyrst
vilja hverfa eins og “dropi í hafið.”
Þá er og engu siður eftirtekta-
vert — ekki síst í þessu sambandi
— það, sem kemur fyrir sfðast í
sama kvæði. Slfkum hugsunar-
hætti hefði hver Islendingur sóma
af. Skúli vill í lffshættunni tjalda
öllu þvf bezta, er hann átti, af
þvl að
“. .hefðum við átt að sökkvaísæ,
sýna það vildi’ ég, ef okkar
ræki á fjörur af hafi hræ,
að hunda það væriekkiskrokkar.”
Ef vér hugsuðum allir svo, þá
mundi enginn hörgull verða á fram-
kvæmduui í bókasafnsmálinu, enda
þótt öllum stæði það fyrir hug-
skotssjónum, sem beiskur sann-
leiki, að íslenzka þjóðin í þessu
landi ætti fyrir sér, að hverfa sem
dropi f þjóðarhafið amerfska. Því
sú kemur tíð, að bókmentum og
vfsindum verður ásfðan opnuð önn-
ur og fegurri braut hjá mannkyn-
inu, en í gegnum magann, — einnig
hér f landi, þótt fáum þjóðbálkum
gangi erviðara en hinum ensku að
viðurkenna aðra leið réttmæta.
Og væri þá ekki ánægjulegra, að
myndarlegt safn af beztu bókun-
um fslenzku frá öllum tfmum, —
minnisvarðinn, er vér reistum oss
handa framtíðar vfsinda og bók-
mentamönnum þessa bæjar, — yrði
til þess, að þeir yrði að viðurkenna,
þegar þeir ganga á vogrek brotinna
öldufalla frá úthafi mannfélagsins
og sjá þar hræ vor sem hinna, —
já, að þeir f>á yrði að viðurkenna,
“að hunda það væri ekki skrokkar.”
Viðar,