Heimskringla - 19.10.1905, Qupperneq 3

HEIMSKRINGLA 19. OKTOBER 1906.
ÁDREPA
til herra M. Markússonar
frá Jóni Einaratyni.
I 52. nr. Hkr. er þannig löguð
grein fr4 hr. M. Markóssyni, að ég
bé mig hálft í hverju neyddan til
að svara henni fáum meinhægum
orðum.
Ég ætla fyrst að taka f>ví fram
við athugasemd séra Bjarna Þórar-
inssonar um daginn, að ég hefiekki
snúið nafni Magnúsar á neinn hátt.
Enginn hefir meiri skömm á nafna-
giftum en einmitt ég. Eg veit ekki
annað en hr. M. Magnússon kalli
eig “Mæk” meðal enskumælandi
manna, og sé kallaður |>að mót-
mælalaust hjá löndum sínum hér í
bæ. Eg álft þvf að Mangi, sem
eftir sömu reglu er dregið af nafn-
inu Magnús, en aðeins á fslenzku,
eé manninum jafn virðingarfult að
minsta kosti. En prestinum til
þénustu skal égnú titla “Mr. Mark-
ússon” á æðrí hátt í þetta sinn.
Ég mætti og taka f>ví fram hér,
að ég er allófús til að fara í mál-
efnislausar ritdeilur við séraBjarna.
Ég er viss um að við báðir gætum
rætt um skáldskaparlegt gildiMagn-
úsarljóða rifrildislaust og verið
eömu kunningjar eftir. Fyrir kynni
mfn af séra Bjarna á ég færri steina
til að kasta f garð hans heldur en
sumir þeir, sem tóku hann hér með
mestu trompinu í byrjun. Hann
hlýtur að hafa snúið lakari kanti
að þeim en mér og mfnum um tfm-
ann, sem hann var bundinn Tjald-
búðarsöfnuði, ef sökin er öll á hans
hlið.
Þar sem “herra” Markússon seg-
ir f síðustu grein sinni, að ég
“hvolfi mér ævinnlega yfir höfunda
með persónulegum dónaorðum í
miðju kafi”(H), vfsa ég að eins til
greinar minnar til sjálfs hans f 50.
nr. Hkr. og annara ritgerða, sem
ég kann að eiga í blöðunum.
Eiginn sóma síns vegna ætti Mr.
Markússon ekki að ropa hátt út af
safnaðarfundaræðum sfnum, né
framkomu í sumum safnaðarmál-
um.
Missætar endurminningar um
þær eru til í hugúm tilheyrenda, og
enginn mun gruna Magnús um að
þekkja heilræðið úr “Hugsvinns-
málum”, f>etta:
“Fámálugr vera
skyli fyrða hverr,
er at samkundum sitr:
Mannvitsvant verðr
þeim, er rnargt talar. •
— Hljóðr er hygginn maðr”.
Herra Markússon segir, að prís-
nefndin forðum liafi komiðsérsam-
an um það, að veita kvssðinu nr. 1
verðlaun af þvf það hafi verið eina
kvæðið, sem var bragl/talaust. —
Þetta er satt. Það fékk prfsinn
fyrir “rímið” og ekki anns^ð; undir
þ a ð skrifa ég enn, ef þurfa Þykir,
með sömu skilyrðum og áður. —
Þetta sannar naumast, að kvæði
Magnúsar hafi verið skáldleg-
a s t a kvæðið.
Það er engin furða, |>ótt Magnús
geti komið með nokkrar tölur f rit-
gerð sinni. Hann hefir ekki einn j
verið þar 1 færum um. Hann hefirj
lfka leitað gagna og gæða, sfðan ég J
hitaði honum í annari nösinni um j
daginn, hjá fulltrúunum eldri og1
nýrri, o. íi., sem síðar mætti nefna. t
Hann liefir nfl. ekki haft neinn j
mannlegan frið f handleggjunum i
né andlitinu síðan og óeyrðin f fót- i
unum hefir ekki verið kyrranleg.
Á síðustu 4 árum hefir Markús-!
son gefið $75.20 alls, nfl. $18.80 á
ári. Af manni, sem slær eins mikið
um sig á loforðafundum, safnaða-1
fundum og mannfundum yfir höf-1
uð, er þetta ekki neitt gressilegt. j
En á hinn bóginn getur það verið j
vel í lagt, ef tekið er tillit til efna-
hags, sem hver einstaklingur þekk-
ir bezt til. Og báðir við, ég og|
Mr. Markússon, finnum til þess, að j
það hvíla á okkur aðrar ’skyldur en |
kirkjngjaldsskyldan og sem ættu
að vera hvers manns fyrstu skyld-
ur; það eru nfl. heimilisskyldurnar,
petta sem iðulega er verið að reyna
að berja inn f okkur, að sé “smá-
skyldurnar”, sem fólk láti sitja f
fyrirrúmi fyrir aðal “stórskyld- j
unni”, þeirri, að gefa söfnuðinum
sinn “sfðasta” pening. í flestum
málum er mögulegt að fara full-
langt.
Þessir $20.00 frá mér eru litlir og
: undurlitlir, og liornaugun stóðual- j
j staðar á mér, f>egar ég lofaði þelm,
en þeir eru ekki 4. ára gjald; það
j veit Mr. Markússon.
Af g j ö f u m stæri ég mig ekki.
í Ég hefi sjálfur aldrei rfkur verið og
læt mér engan vanza Þykja, en
fundið hefi ég og aðrir fleiri til {>ess
oft á safnaðarfundum, hvort sem
j það erheilagur andi eða annar andi
sem r æ ð u r þar hugsunarhætti
manna, þegar rædd eru peningamál
og aðrar sakir. Ég hefi orðið f>ess j
var, og ef til vill fleiri, að það er
álit sumra manna, að sá eigi ekki
með að ræða fjármálin, sem ekki
1 o f a r eins miklu og |>eir efnuð-
ustu, þótt hann ef til vill geti lagt
“af mörkum” einlægari og betri
hugsun i sambandi við umræðu-
efnið.
j Það að ég skuldi $1.75 1. janúar |
1904, er nokkuð sem ég átti ekki'
von á að frétta nú. Mr. Markússon
ætti að láta prenta skuldalistann
allan frá þeim tfma, ef ske kynni
að einhverjir aðrir fréttu fleira en
f>eir bjuggust við að rétt væri. Ég
er vfst eini maðurinn fTjaldbúðar-
söfnuði, sem hefi viljað láta lesa
upp 4 áramótafundum, hvað hver
einstakur safnaðarlimur skuldaði
af loforðum sínum, en því hefir
verið andæft, og sagt að fólkið
móðgaðist við. Eg hefi lfka haldið
því fram, að rétt væri að senda
reikning til hvers gjaldanda á á-
kveðnnm tfma, er s/ndi gjaldstöðu
hans til f>ess mánaðardags. Ég
hfeifði f>essu sfðast 4 fulltrúafundi
í fyrra, og hygnasti maðurinn á
fundinum var f>ví samþykkur, en
svo var það “lagt yfir”, einsog j
| stundum vill til um málefnin.
Þetta bendir ekki til f>ess, að ég i
hefði reynt að hylja skuld mfna,
hefði hún verið nokkur. — Það er
naumast formleg bókfærzla heldur,
að telja til 4. ára gamallar skuldar
eða 10 —12 ára, þegar allar skuldir j
eru borgaðar fyrir seiftni árin! Mr.
j Markússon mundi óefað liafa gott
j af að ganga á “Business College”
; um tíma, f>ótt ekki væri nema til
! þess að læra bókfærzlu.
Byggingareikninga Tjaldbúðar- j
innar kveðst Mr. Markússon hafa j
liaft “tiltölulega lftið við að gera”. |
Þetta er satt Hann tók að sér að j
hafa a 11 við þá að gera, en við,
| sem áttum að yfirskoða þær gerðir,
höfum enn ekki fundið einn ein-
asta reikning frá hans hendi færð-
an í þvf formi, sem venjulega er
talið reikningur. Það helzta, sem
nefna má, er verkalauna reikning-
urinn sem þó var færður nokkuð
einkennilega. Hitt alt voru laus
blöð, smá og stór, og f hæzta máta
óformlega úr garði gerð: kvittan-j
irnar sýndu ekki hvort nokkuð var
borgað að fullu né hálfu leyti.
Starfsamningum áttumvið ekki að-
gang að, svo hægt væri að bera þá
saman við útgjöldin.
Nei, Mr. Markússon! við yfir-
skoðunarmennirnir, færðum ekki
inn 4 fundinn neinn reikning út-
búinn af þér. Slfkt hefði okkur
ekki verið mögulegt. En við færð-
um frain reikning eftir sjálfa okk
ur, ófullkominn auðvitað, en J>ó
eins nákvæman og okkur var mögu-
legt, eftir iangan tfma og mikla
yfirlegu, eftir miðunum frá þér,
sem öldungis ekki voru sem bezt
samhljóða.
Það var enginn “Gleðibragur og
hornahljóð” á okkur, þegar við skil-
uðum af okkur þessu verki (einsog
þú sagðir f kvæðinu á Labor Day
sfðast, þegar þú snérir jólasálmin-
um “Með gleðiraust og helgum
hljóm” upp á verkamennina og
gerðir þá alla að “vaðmálum”, eins
og þú manst!). Ég las upp margar
athugasemdir við þett.a reikninga
mál {>ar pá, og er það enn til ó- J
skemt. Eg lagði til með mörgum
fögrum orðum, að {>rátt fyrir alt og
alt væri lieppilegra að samþykkja
þenna reikning, nfl. o k k a r reikn-
ing, heldur en að fara að gera jag
út. af f>eim gögnum, sem okkur
voru leyfð til afnota.
Nei, ég gaf ekkert á þvf ári. Það
var skoðun mfn, að uiálin eins og
þeim var {>á st.jórnað, væru ekki
stuðningsverð. Það eru til blqttir
frá f>eim tfma, sem Mr. Markússon
getur ekki “blásið” nf.
Eg neita þvf, að flestallir með-
limir Tjaldbúðarsafnaðar liafi “gef- i
ið og safnað f byggingarsjóðinn
þá”. Sumir hinna hygnari manna
(því miður) gengu þá úr söfnuðin-
um og aðrir firtust svo af meðferð
málanna um þær mundir, að þeir
hafa látið söfnuðinn afskiftalausan
sfðan.
Málefnið hefir goldið málsmeð-
ferðarinnar eins og oft vill verða.
Nú kemur annað atriði, sem ég
er nærri hissa á, að Mr. Markússon
skuli hreifa, nfl. Orgelsmálið- Mr.
Markússon nefnir það bara “stóra
skuld”! en ég veit hvað pilturinn
4 við.
A öndverðum dögum kirkju-
reikninganna ofannefndu lét Mr.
Markússon þess getið f Tjaldbúð-
inni, að fulltrúar safnaðarins hefðu
keypt lj'ómandi fallegt orgel til
handa sunnudagaskólanum, sem
þeir ætluðust til að væri gjöf til
safnaðarins. Söfnnðurinn náttúr-
lega sagði undireins “guðlaun og
sleptu” með mörgum hreimfögrnm
formálum og eftirmálum.
“En tfmarnir liðu, nú lrekkaði
sól” (segir “.... "skáldið f jólabl.
Hkr. 1904). ÖUum skuldum er
gjalddagi settur. Orgelið var að
eins “fest” með “niðurborgun” eins
og hér tíðkast; en pegar reiknings-
skapardagurinn kom, var þess getið
að “nóta” (gjaldgreiðsluskjal) ein,
undirskrifuð af safnaðarfulltrúun-
um,væri fallin f gjalddaga og söfn-
uðurinn yrði að taka til sinna úr-
ræða og borga skuldina, sem full-
trúarnir höfðu lofað að greiða, upp
f orgelið, sem þeir gáfu söfnuðin-
um!! Aðeinseinn fulltrúinn bauðst
til þcss, einn og hjálparlaust, að
taka skuldgreiðsluna að sér. Það
hefir að lfkindum yerið fátækasti
maðurinn. En honum auðnaðist
ekki að fá tækifæri til {>ess. Full-
trúunumjvar falið að finnaseljanda
orgelsins og stilla reiði hans, ef
unt væri. Ein gömul og góð safn-
aðarkona mælti nokkur ógleymd
orð f sambaudi við myndarskap
fulltrúanna í þessum hljóðfæris-
gjöldum, en þeir glottu t karnp,
bitu út f munnvikin og fengu
hósta og herðaskjálfta, og svo var
J>að búið.
Ráðlegast dæmdist þá að fara
“gagngert einhverntíma bráðum”
og finna skuldavarginn Mr. Tur-
ner. Ég var þá einn fulltrúinn, en
ekki þegar orgelið var keypt. Ég
veit vel hvað það þyðir, að skrifa
uudir “nótu” (eins og maður sá.
sem áður er minst á bauðst til að
taka hana á sínar eigin herðar).
Ég vissi, að þessir sömu menn voru
siðferðislega og starfslega skyld-
ugir til að borga skuldina, án f>ess
að heimta fé af söfnuðinum Engu
að sfður gaf ég kost á að vera með
í þessari ferð. — I þeirri ferð kom
“gömlu mönnunum” saman um að
borga nú 10 dollara hver upp f
“ harmoníum ”, en Mr. Magnús
Murkússon kvaðst láta það vera
“part payment of (his) contribu-
tion to the church, by Christ!” (o:
hluta af tillagi sínu til kirkjunnar,
með KristiH). Það var hvorki 1
fyrsta né sfðasta sinni, sem ég var
á ferð hér um Winnipeg, án þess
að hafa $10.00 í vasanum, til að
greiða eftir fyrirsögn annara né í
eigin þarfir. Mr. Loftur Jörunds-
son, einn aðalgjaldandi safnaðarins
í seinni tlð, lét sig ekki muna um
að láta dalina f skarðið, og ég hefi
ekki heyrt hann telja f>á eftir. Mr.
Markússon hvörki gerði það né
ætlaði að gera. Hann hafði sjálf-
sagt haft eins mörg orð að láta úti
eins og skildingana, og getið J>ess
á fundum siðan. Hefði hann ekki
vitað, hvað f bruggi var fyrirfram,
þá hefði hann ekki J>urft að leita á
fund “póliskra vina” þann sama
morgunn og láta okkur alla eyða
löngum tfma til að bfða eftir J>ví,
að hann birtist okkur á tilteknum
stað og tfma
Þannigliggur í þessu máli. Mér
er dálftið kunmigt um mál Tjald-
búðarinnar og það hvernig þeim
liefir stundum verið bægt f öfuga
átt af einstökum málaskúmum, sem
bera litla virðingu fyrir málefninu
sjálfu.
Ég hefi verið beðinn að fara ekki
út f safnaðarmál gegn Mr. Markús-
syni f blöðunum. Hefi ég öldungis
engu um það lofað. Safnaðamál
f>yrfti að ræða rækilega í blöðunum
vegna hinnar miklu þýðingar þeirra
og áhrifa á þjóðlífið. En óneitan-
lega er J>á æskilegra að sækja gegn
málsaðila, sem hefir einhverja ó-
háða, rökstyðjanlega skoðun 4 um-
ræðuefninu, heldur en J>eim, sem
jafnan kemur fram eins og málvél
(Phonograph) og veður elginn eftir
J>vf, hvernig talað var ofan f hann
sfðast af þeim, sem þá hafði náð
klófesting á hugsunarfærinu hans.
I Jæirri öruggu von, að Mr. Mark-
ússon viti ekki hið allra minsta af
eiginn rammleik um J>að, livort ég
rita rétta eða bjagaða íslenzku, b/st
ég við að verða að halda áfram upp-
teknurn hætti að því leyti.
Ljóðum “....”-skáldsins, þeirn
er hann hótar mér, mun ég litlu
skeyta. Sé Mr. Markússon ekki
vaxinn npp úr þvf, að yrkja sams-
konar vfsur og skrlllyndir strákar
gerðu á beinakerlingartímunum,
þá er J>að ekki mfn sök. Ef til
vill sæmir J>að bezt afstöðu hans
gegn safnaðarmálunum og s/nir
áhrif trúarlífsins ápersónuna “inn-
an að” betur en margt annað.
Ef J>ér hafið peningaveskið fyrir
vegvfsir til skófatnaðarkaupa.ættuð
þér ekki að ganga fram hjá J>eim
Adams og Morrison, 570Main St.
Nýir fyrirfram borgandi
kaupendur fá sögu gefins.
BILDFELL & PAULSON
505 MAIN STREET
selur hús og lAöir og annast þar aö lút-
andi stðrf; útvegar peningalán o. fl.
Tel.: 2685
STORKOSTLEG
TILHREINSUNAR-SALA
20.000 dollara viröi af
Stígvélum og skóni
Kni’linannit sterkir kálfskinns, nlleöur ► kór. Vana- . verö $1,75. Nú íT I • 1 ^ Kvenua Vice Kid Skór. HundraÖ pör úr aÖ vclja. Vanaverð _ ^ _ _ .11.85. Xú $1.25
llmig jii Skölnskór, níösterkir kálf- skinnsskór. Xöur ,_ _ _ $1.50. Nú $1.00 Stlllku (grotir endingargóöir skraut- tá skór. VanaverÖ _ _ $1.65. Nú $1.00
Missiðekki af þessari peningasparDaðar sölu. Þetta er aðeins
partur af þessum kjörkaupum. Alt selt með miklum afslætti
til 7. þ. m. Kaupið meðan tækifærið gefst og sparið peninga
yðar með því. UtaDbæjar pantanir afgreiddar fljótt og vel.
AdillllS & IttlTM
570 MAIN STREET
lilli Paciflcog Alexander Ave. ÍPnr: Hardy Shoe Store
Gif ti ngaleyf isbr jef
selur Kr. Asg. Benediktsson,
488 Toronto Street
P.O. Box 514 Telephone 8520
Skrifstofa:
80-31 Sylvester-Willson Chambers
222 McDermot Ave., W^innipeg
N. J. MATTHEW, B.A.. L.L.B.,
Löyfribðingur, .)/dlfœrslu maður
AfsaUbrjeta semjari, Nótaríus
ARNI ANDERSON les lög hjá Mr. Matthews
og mun góÖfúslega greiöa fynr lslendingum,
er þyrftu á máifærzlumanni aö halda.
’PHONE 8668
Smá aðgerðir fljótt og
vel af heEdi Jevstar
Adams & Main
PLUMBIHC AND HEATINB
473 Spence St.
W’peg
Woodbine Restaurant
Stærsta Billiard Hall 1 NorÖvesturlandin
Tiu Pool-horö.—Alskonar vín ogvindlar.
l.ennon & Hebb,
Eieendur.
MARKET H0TEL
li6 PRINCESS ST.
á móti markaðuum
P. O’CONJiELL, eigandi, WINXIPEG
Beztu tegundir af vinföngum og víndl
um, aðhlynning góð og húsið endur
bætt og uppbúið «ð nýju
DOMINION HOTEL
523 ST.
E. F, CARRQLL, Eigapdi.
Æskir viöskipta íslendinga, gisting ódýr, ♦«
svefnherbergi,—ágætar máltíöar. Petta HoteJ
er gengt City Hall, heflr bestu vlföng og Vindla
—þeir sem kaupa rúm. þurfa ekki uauösynlega
ao kaupa máltlöar sem eru seldar sérstakar.
k r e i ö a n lega
læknuÖ meö
minn in ý j n
og óbrigÖnln
aöferö.
DOLLAR ÖSKJUR ÓKEYPIS
Skriftö 1 dag til mín og ég skal senda yÖur
dollars viröi af meðulum mlnum ókeypis, og
einnig hina nýju bó'r mlna, sem flytnr allarupp-
lýsingarum gigtveiki og vottorö frá fólki, sem
hefir þjáöst 1 15 til 20 ár, en hefir læknast meö
minni nýju aöferö viö þessari voöaveiki, seni
nefnist GIGTVEIKI. fig get áreiöanlega sann-
aö, aö þessi nýja uppfundning mín læknaöi fólk.
eftir aö roföir Jroknar og ýms patentmeöul hðföu
reynst gagnslaus. Þessu til sönnunar skal ég
senda yöur dolíarsvirði af minni nýju uppfundn-
ingu. Eg er svo viss um Jrokningakraft meöal-
anna, aö óg er fús til þess, aö senda yöur EINS
DOLLARS VIRÐI ÓKEYPIS. Pa6 gerir ekk-
ert tU, hve gamall ]»ér eruö eöa hve gigtin er
niegn og þrálát, — mln meöul munu gera yöur
heilbrigöan. Hversu mikiö, sem þór líöiö viö
gigtinn og hvort sem hún skerandi cöa bólgu-
k«‘nd eöa 1 taugum, vöövum eöa liöamótum.
ef þér þjáist af liöagigt, mjaðmagigt eöa bak-
verk. þó allý* partar llkamans þjáist og hver
liöur só úr lagi genginn; ef nýrun, hlaöran eöa
maginn er sjúkt, — þá skrifiö til min og leyfiö
mér aÖ færa yður aÖ kostnaöarlausu sönuun
fyrir því, aö þaö sé aö minsta kosti eitt meðal
til, sem geti lroknað yður. Bíöiö því «‘kki, en
skrifiö í dag og næsti póstur mun flytja yöur
Irokningu í EINS DOLLARS VIRÐI AF Ó-
KEYPIS MEÐULUM.
l*rof. «1. Gai'tcnMtein
105 Grand Ave. Milwaukee, Wis.
iammmmmmm
" HEFIRÐU REYNT ?
DREWRY’S
mmmmn
REDW00D LAGER
EDA
EXTRA P0RTER.

1 ið ábyrKjastuœ okkar ölgerðir að vera þær hreinustu og beztu,
or áu als eruKRs. Engin peningaupphæð hefir verið spðruð við til-
búninc þeiria. Ö1 okkar er það BEZTA sg HREINASTA oa
LJÚFFENGAST4, sem fæst.
Biðjið nm þu> avar sem þér eruð staddir Canada,
Edward L Drewry - - Winnipeg, %
manutactnrer A lmperter, ^
HINN AQŒTI
‘T. L.’ Cigar j
er langt á undan, menn œttu ekki að reykja
aöra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
í WESTERN CIGAR FACTORY
i Thos. Lee, eigandi,
Department of Agriculture an<l lmmigration.
MANITOBA
Mesta hveitiræktarland í heimi.
Ó viðjafnanlegir möguleikar fyrir allskonar búskap.
Millíónir ekra af ágætu landi ennþá fáanlegar.
Hundrað J>úsusund duglegir landnemar geta strax kom-
ið sér upp þægilegum heimilum.
Óviðjafnanlegt tækifæri fyrir þá, sem vilja verja fé sínu
f hagnaðarfyrirtæki, sem og fyrir verksmiðjueigendur og
allskonar aðra innflytjendur.
Fylkisstjórnarlönd fást enn f>á fyrir $8 til $6 ekran.
Umbættar bújarðir frá $10 til $50 flver ekra.
Upplýsingar um ókeypis heimilisréttarlönd fást á landskrifstofu
rikisstjórnarinnar.
Upplýsingar um kaup á fylkislöndum fást á landstofu fylkis-
stjórnarinnar í fylkisþinghúsinu.
Upplýsingar um atvinnumál gefur
J. J. GOLDEIV,
Provincial Immigration Bureau,
617 Main St., Winnipeg