Heimskringla - 07.06.1906, Page 4

Heimskringla - 07.06.1906, Page 4
4 SUMARJIÁLABLAÐ heimskringlu 7. júní 1906'. Lamba$etan Skrifaö fyrir sumarmála blaö 1 j) Heimskringlu, 19o6, af ) O. A. DALMANN, ©j ig) Minneota, Minnesota. ! mér virkilega vel við lömbin; ég | átti það þeim að þakka, að sleppa ! að mestu í tvær vikur frá kulda 1 og hörku heimilislífsins. þessar fráfærur, sem ég ætla aö j segja þér frá, kæri lesari, sem ef til vill hefir aldrei séð islenzkar j fráfærur, voru á t’mabllinu frá 1860 til 1870. því eftir þvf, sem frænda mínum sagðist frá, var ég fæddur árið 1856, á miðvikudag- inn eftir fyrstu göngur. En þar fá- ir dagar eða enda ár á aldri mín- auðvitað yrði ég barinn. Ég hafði hugsað mér, að koma mér vel við Gunnu, gera hana að vini mínum, er ef til vill kendi í brjóst um mig. En að yfirstíga vitnisburð frænda míns áleit ég ómögulegt. það var ekki til þess að hugsa fyrir mig, að vera góðan dreng; það kom ætíð eitthvað fyrir, sem eyðilagði mín beztu áform. Mér var þungt um andardráttinn, ég fann að tár- in voru að renna niður kinnarnar, en ég þurkaði þau á erminni minni um leið og ég leit Undur laumu- lega til Gunnu. En hún var köld upp og urðu að logandi báli. Eg Mér fanst lífsbyrði mín þyngri en vildi gera alt til að bæta henni, ég gæti borið; ég hneig niður und- um hafa litla þýðingu fyrir lesar-1 Qg meðaumkvunarlaus eins og Frænda mínum * var fremur illa hendina á kollinn á mér og segja: við alla “tyllidaga” og yfir höfuð|“Vertu hughraustur, það er hug- allar tilbreytingar, því honum fanst alt þessháttar rifja upp fyr- ir sér hinn forna hetjuanda og frægðarljóma hinnar löngu liðnu sögualdar. Hann talaði oft um Miðsvetrarbló'tið, en fann engan á- rciðanlegan stað í sögum vorum svo hægt væri að ákveða með nokkuri vissu, hvaða dag forfeður vorir héldu þessa hátíð, sem hann sagði að hefði verið heimsfræg fyrir hreystiverk, vígaferli og hnútukast. En nú var alt gleymt; hreystin var fyrir löngu landræk, en kvcifaraskapur og lítilmenska varp blygðunarroða yfir svip lands ins. Endur fyrir löngu fóru Islend- ingar utan og gengu á mála hjá konungum, víkingum og öðrum stórmennum, og öfluðu sér fjár og frama, sem aldrei mun um aldir fyrnast. En þeir fáu, sem utan færu nú á dögum, kæmu aftur til landsins likari konum en mönnum, deiglyndir og hörkulausir. Hann kvað siði vora að mestu komna frá I)önum, “hvaðan alt hefir þjóð vorri til ills komið”. þeir hefðu rænt oss vopnum feðra vorra og þjóðin befði staðið eftir eins og rúnir gemlingar. Vér hefð- um ekki einu sinni exina Rimmu- gígju, er Skarphéðinn hóf á loft við Markarfljó-t og stökk yfir tólf álna breiða vök og klauf þráinn Sigfússon í heröar niðitr. Hann kvaðst hafa það fyrir satt, að kongur léti brúka öxina þann dag í dag til að höggva spað með og mundi slíkt gert íslendingum til háðungar. Hann kvað það gæfu fyrir Dani, að hann hefði aldrei ut- an farið, því þegar hann hefði handleikið þá hina miklu exi, þá mundi hetjublóðið hafa ólgað i æðum sér og hann orðið maður ekki einhama, og að likindum hefði orðið mikiö mannfall meíal h rð- manna konungs. Hann dróg engan efa á það, að bekkir og borðklæði hefðu orðið roðin blóði hinna blauðlyndu konungsmanna; því þegar hann var færður í börnl og leit yfir hinn blóðidrifna val, sá hann þar liggja sundurbútaða ekki færri enn tólf hirðmenn. En kom- boð mitt, að þú verðir nýtur maður”. Allir drættir í andlitinu og svipttrinn lýstu góðmensku, og mér var vel við þennan stóra mann og vonaði, að ann, sný eg mér að aðalefninu. Eg hrökk upp við það, að frændi minn sagði í þrumandi róm: “Nú er nóg sofið, því ekki mun all- langt til miðmorguns”. Ég veltist einlægni og fram ýr rúminu og snaraðist í hina fáu fatagarma, sem huldu lík- amann, og var ég því að kalla hann vildi taka mig með sér heim, í marti ferðbuinn, þegar frændi sem honum hefir þó líklega aldrei til hugar komið, því hann var fá- tækur og átti fjölda barna. En ég var víst ekki gamall, þeg- ar ég fór að taka eftir því, að þegar Jón var kominn, var frændi minn ekki eins hnellinn í orðatil- tækjum, eins og þegar hann átti steinn. Hún leit ekki eintt sinni við mér, frekar en ég væri enginn til. Mér kom til hugar, að leitast við að hleypa lömbunum saman við ærnar, frænda mínum til bölvunar. En þá sá ég að illa mtindi fara fyrir Bjössa, að frændi minn mundi sýna honum í tvo heimana, eins og ég hafði heyrt hann hóta hon- um, þegar verk ltans voru ekki eins af hendi leyst, eins og vera skyldi. Hvað þessir tveir heimar voru, vissi ég ógerla, en eftir út- liti frænda mins og orðatiltækjum að dæma, hélt ég. það væri eitt- hvert ástand, sem betra væri að | vera án . þessittan var Bjarni mér I jafnvel þó mér findist ekki meiðsli hennqr mér að kenna. Mér kom til ! httgar, að faðma hana og kyssa hana, eins og mamma hafði gert I við mig, þegar ég meiddi mig; ég I hélt henni hlyti að batna við það, ' eins og mér hafði gert. En nti leit 1 hún til mía og bláti attgun fyltust ' af tártim og tillitið var svo angur- I blítt, að ég fór að skæla. En þá | kom mér til hugar að ganga í ! kring itm lömbin, svo ég hljóp af stað, en hægði þó fljótt á mér, því ég vissi þau voru með mestu j rólegheitum. Samt gekk ég upp á hólinu, tif að sjá sem bezt, hvern ir þunganum og fleygði mér á milli tveggja þúfna og grét ákaflega æði stund. Svo snéri ég mér upp í loft og horfði upp i himinblámanu. Ljósleitir skýhnoðrar liðu hátign- arlega. ttm loftið og tóku á sig allavega lagaðar myndir. Ein líkt- ist hendi, voðalega stórri. Var þaö guðs hendi, sem öllu stjórnaöi ? Máske guð ætlaði að sækja mig og flytja mig til mömmu minnar ? Nei, skýið færðist fjær og handar- myndin breyttist og hvarf. Ég fór að biðja guð að hjálpa mér til aö vera góður drengttr, og mér virt- ist vissasti vegurinn, að hann tæki ig þau færtt með sig4 Ég sá, aö 1 frænda minn dttglega í lurginn, þau dreifðtt sér utn holtin og laut-Jþegar hann væri að berja mig. Eu kropptiðu í ákafa græn- svo fanst mér eitthvert ólag á bæninni hjá mér. Mér hafði verið sagt, að gttð bænheyrði alla sem minn kom í þann enda baðstof- unnar, sem ég svaf í. Ka ín itit til mín hálfillilega. það lýsti ser á svip hans vonbrigði, í'ö ég gaf honum ekki tilefsii tii að “vetÖa þungbentur” á mér Salnt gat hann ekki stilt sig ur.i, . ð lucyta að mér ónotum, svo h.tnn segir: tal við aðra gesti. Svo kom það “já, þræll, þú getur vaknað, þeg-|fremur góður, og því hafði eg aldrei fyrir, að hann sýndi hreysti ar þý vilt, en nú er það úr móð, | trúað honum fyrir vísum, sem ég sína á mér, þegar Jón var við- ag vera árrisull eins og forfeður | hafði gert um frænda minn og staddur. Gat það verið, að frændi Vorir voru endur fyrir löngu”. | Gróu, sem betra var að sæu ekki minn væri hræddur við Jón, setn j StúlkaJ Sem .Gunna var kölluð,, dagsljósið. Mér virtist því heppi-, var verulegasta ljúfmenni ? Ég j hafði verið fengin fr4 næsta bæ tii | legast, að leitast við að vera gó*- vissi það ekki; en eitt var vist: I að sitja yfir lömbunum með mér. ’lr drengur, alténd fyrstu dagana, það var aldrei “vigamóður” a Hfin var dóttir J6ns b6nda) sem | °S sjá hvernig færi, frænda mínum, þegar Jon var nær- áöur er nefndur. Hún var mikið Dagarnir liöu hver af öðrum. stærri en ég, og hefir að líkindum | það var farið að líða á seinni vik- verið fjórttm eða fimm árttm eldri ^ una. Gtinna hafði verið mér tindur en ég. Hún var ekki fríð stúlka, j góð og sagt mér allar þær sögur, nema augun voru blá og bliðuleg, j er hún kunni. Ég var farinn að , T, . .. r og að því levti var hún lifandi! kvúða fvrir því, hvað við tæki, að stund, að Jon kæmt, þegar frænd.: eftirmynd föður sins. En það, sem lokinni lambasetunni. Ég vissi, að m.mly Væ*1_. e,SmUm,: C_Ufóprýddi hana mest, var að hún ár liði, undurlangt ár, þar til mér hafði dökkrautt hár, sem vstrjgæfisí tækifæri til að halla mér bundið saman með spotta í hnakk- ! upp að brjóstum náttúrunnár og anum, og svo hekk það eins og lifa fáa daga utan við mann- vöndur og náði litið eitt niður j vonzku og illindi. Ég hafði séð tvö fyrir hálsinn. Andlittð var ákaf- J lömb liggjandi. þau snéru saman ^ér að lega. freknótt og sömuleiðis hand- höfðunum, eins og þau læu í faðm réttilega bæðu, En þá mttndi ég, að ég hafði oft beðið guð að lofa mömnttt að koma til mín og fara með mig með sér, en htin hafði aldrei komið. Ég hafði víst ekki beðið rétt. Lika hafði ég mörgum sinnum beðið hann með brennandi táruin, að gera úr mér góðan dreng. En eítir því, sem frændi staddur. Ég hafði óljósa hugmynd ttm það, að Jón væri mikltt meiri vera fyrir ser en frændi minn, þó hann léti litið yfir sér og væri blíðitr og barn; og ég sárþráði þá etns 1 trnar og ; gresið. Og litlu lambablómin voru ! alveg áhyggjulaus um þau vandr ræði, sem okkur höfðu að höndum | borið. Ég gekk undurhægt ofan í litla hvamminn við lækinn, þar sem Gunna var. Hún leit til mín bros- andi og sagði: : “Mér er hér um bil batnað, en ég hefi skemt klíttinn þinn; en svo verðttr húfan þín mikltt hreinni eft- j minn og Gróa sögðu, var ég alt ir en áður. En svo gerði ég þig annað en góður drengur. En svo hræddan með hljóðunum í mée, en hafði Gunna sagt, að ég væri góð- ég gat ekki gert að því; það var ur, og þá hrökk ég upp méð þeirri sárt, skal ég segja þér, og þó er , meðvitund, að flýta mér til henn- sárið svo sem ekki nedtt. Sjáðu ar og vita, hvernig henni liði. Eg bara til". gekk hægt heim að hóhtum, og Ég krattp niðttr við hnéð á henni jsettlst; ni<'’ur a þtifu við hlið og sá ra.tðan blett, og eins og . Gunnu' e«a Þó fremur aítan . v,iÖ skinnið væri brostið lítið eitt á hana- Hun hefir vlst seð að eg einum stað, en samt blæddi ekk- ,eS hafðl verið a5 skæla’ ÞV1 huu ert, eða ekki held ég það. En svo snéri ser heint a motl mer °S seg- z-------1,1,: 1 ir undur bltðlega: “þu ert allra bézti drengur, og ef þú ættir góð- an hag, yrði maðttr úr þér, eða En vígahug, því þá mundi ég sjá fa:tg bragð, sem aldrei mttndi tim aldir fyrnast. En sú þrá min, citt svo ótalmargar aðrar, lieítr engu orðið. Eins og áður er ávtktð og að i þaö fyrir satt, að Jón byskup hefði verið kominn í beinan karl- legg frá Agli Skallagrímssyni, og því til sönnunar eignaði hann hon- ■ andi kvnslóðir mtindtt þá telja sig 'J,111- næstan ganga Gttnnari frá Hlíðar- enda að hreysti og vígfimi. þessti líkt tal hevrði ég dögunt oftar og hafði það mistnunandi á- hrif á mig. Stundum var ég upp með mér af því, að eiga annað eins stórmenni í ætt minni, eins og frændi minn sagðist vera. Mér fanst, að þegar árin ’færðust yfir mig, mttndi fólk bera sérstaka virðingu fvrir mér sakir ættar minnar. En svo voru önnur tímabil, Jeg- ar vigamóður var á frænda iníll- um og hann sýndi mér á verkleg m hátt atgervi sitt, með því, setn hann kallaði “að vinda mér í loit upp” og afhenda mig þyngdarlög- málinu. Afleiðingarnar eru auð- skildar. Ég skældi af hræðslu og tilfinningu. En eftir því sem árin liðu og ég lærði að Jtekkja sam- band orsaka og afleiðinga, varð ég varasamari með það, að vera ekki of nærri frænda mínum, þeg- ar ég sá hann fór að titra af því, sem hann kallaði ‘‘hamremmu”; ég fór nærri því, hve hátt var i honttm eftir tilburðum hans og orðatiltækjum, og hvernig á strð. Væri hann að hlaða steinvegg var mér engin hætta búin; því þó hann færi að tala um það, að hann væri maður ekki einhama, þá beitti hann hamremmtt sinni á steinana, sem hann var að fást við, sem hann auövitað kallaði björg, er honum hefir án efa fundist til- komumeira; enda var það orðtak hans, að kalla mannbæra steina björg, í nánu sambandi við hans dæmafáu breiðmælgi. — Og svo kom til hugar, að að frændi minn v-sri ekki önnur eins hetja, eins og hann lést vera. Til þess báru ýms atvik. Bóndinn á næsta bæ við okkur hét Jón. Hann var maður hár og herðabreíður, tneð stór blá og blíðufull augu; ég man vel eftir honum. Hann var ætíð góðitr við mig. Hann var vanur að leggja framan, þá voru fáir hátiðtsdagar arbökin, en hálsinn var hérttmbil | lögum. þau höfðtt aftur augun, hjá frænda mtnum. h.t 11 - st iti hvíttir. Ég stóð ferðbúinn úti á j e-ins og þau værtt í ajsæltt dvala. hann tíðir á öllttm lögboðnum hlaði með nestisöskjur minar, og Ég læddist í burtu, því ég vildi helgidögum, eða las húslestur 1 var að bíða eftir Gunntt. Ég litað- j ekki rjúfa þeirra æskudrauma; ég Vídalins postillu, sem hann kvað ist um> veðrið var íagurt, bláleit ; sá þatt elskuðtt hvort annað. En vera þá langbeztn og kjarnyrtustu; þokubönd lágtt um miðfjöllin, en!— og það kom kekkur í kverkarn- lestrarbók á landinu. Hann hafði tindarnir stóðu upp úr, uppljóm- ar á mér — öllttm var illa við aðir af morgttnsóhnni. það var mig, í það minsta hafði ég aldrei eins og þeir héngju í lausu lofti, J orðið annars var. værtt mitt á milli himins .og jarð- J Gttnna hafði aldrei minst á vitn- . . , u x- x "ir stóð sem Jtrumulostinn, nðj.isburð frænda míns, og ég var utn yms hrevstiverk og hryðjuað-j drekka inn þessa gtiðdómlcgu feg- farir, sem oflangt yrði upp að urð, en hrökk við af hinum sæta telja. Enda mundii klerkar nútíð- dvala við það, að Gunna kom út arinnar vart trúa þeim aða þykLtJ 0g sagði: “Nú er íg til”. Um leið þatt sæmileg fyrir endurminningar vatt frændi minn sér fyrir bæjar hins fræga byskups. það var einn hátíðisdagur, sem irnar þann veg, að lófarnir snéru ég skoðaði þann langmesta á ár- í út, hallaði höfðimt lítið eitt út á það var fráfærnadagurinn. ltægri hliðina, og leit skáhalt ttppí | með nokkrar vísttr eftir mig um Lg var látinn sitja yfir lörnbun-; himinblámann ttm Ieið og hann hitt og þetta) en algerlega sne tt um með öðrum ungltngi, sem lán- yrti á Gunnti í voldugum róm: J hjá öflum ljótum vísum um frænda aður var frá næstu bæjutn, ýmist “Ég fel þér á hendttr þessa minn og Gróu, því ég var hrædd- piltar eða stúlkur, eftir því sem á lambasetu, því þeim litla er ekki { ur um, að hún kynni að segja.eft- stóð; en eldri en ég. Mér var vel ^ trúandi, því hann er prettóttur ir mér, og ennþá hræddari við af- við alla þessa unglinga, því þait mjög 0g hrekkvís, og að því leyti ; leiðingarnar. voru undantekninirarlaust góöir ábekkur Gretti Asmundarsvni aÓ t x- . æ , .v ^ J? . ,, * r1 . vticlli nMuunadi.s^ni, ao var næst semasta deirinum. vtð mtg. Ég faraðist ekkert um hann hefir gnótt af illkvitni og vdð vorum aö hIaupa fvrirlömb- það, þo eg } rðt að fara oftar fyr- strakaporum, og mttn þá upptalið, in si.tt j hverju la ri Eg, var nær tr lombtn en að mtnttm parti; eg þaS sem hann hefir náð í af feðr- því kominn J heim aö sjónarhóln- vtsst það var eö tleg afletðtng þess, anna frægð, nema hvað hann er um, þe é hevrði Jum hvc ung.tr og ht.Il eg yar. Eg alf-fóthvatur. og líkist hann þar andi vein. E vissi auSvitað, að gerðt mer etnhverja oljosa hug- Hlaupa-Rafni, sém var vesalmenni! b.,x v,,r r,- mynd ttm það, að abyrgðm hvtldt stnnar tíðar. Hann er níðskældinn J á herðum hinna eldri og aðkomnu ' mjög og hefir kveðið níð um mig | varð félaga minna, en erfiðið væri minn : Gg aðra dugandi menn sveitarinn ' skerfur af þeim mikilvæga starfa, ar. Skal ég því biðja þig að fáta J finningu^n.ema sjaifan mig. En var ég ekki eins aðgætinn og vera, skyldi, því mér kom annað í hug, og var fijótur að koma hugsuninni í verk. Ég laut niðttr og kysti sára blettinu á hnénu á henni. Hún kiptist við, eins og ég hefði bitið ltana, og mér varð illt við líka, því ég hafði haldið, að koss- inn mundi draga allan verk úr sár, inu. Ég leit framatt í Guttnu, en hún var svo kafrjóð, að mér sýnd- ust freknurnar titra á kinnttm hennar. “Iúður þér ekki bettir síðan ég kysti sárið?” sagði ég og horfði á hana forviða. En hún leit undan og svaraði hálf önttg: “þú átt ekki að kyssa hnén á stúlkum! ” “En þegar þær nteiða sig í hnénu ? Hún mamtna mitt kysti mig það er það, setn pabbi segir. þau eru svo vond við þig, bann- sett skötuhjúin! En vertu von- góðttr, alt getur farið vel á endatt- um. þti hefir veriö mér mikltt betri og þægari, en ég bjóst viö”. Svo þagnaði hún. Jtetta var í fyrsta skifti á æfinni, að mér fanst ég vera látinn njóta sannmælis. Mig langaði lil að segja eitthvað, en kom engtt orði upp; það var eins og eitthvað væri í kverkun- ttm á mér, sem fyrirmunaði mér að tala. Eftir langa þögn, sagði ég svona út í bláinn: Eg vildi við mættum sitja yfir lömbttm alla okkar æfi. Mér hefir 11050 svo und- a ur vel þessa fáu dag’a”. Hún leit mins, og eg jafn varasamur, að hreyfa ekki við Jteim málum, því þó ég hefði ver- ið viss um, að hún hefði ekki rneir en svo trúað framburði frænda i míns, eins og ég fastlega vonaði, j veggmn lagöi hendurnar á m.jaðm þá var mér einhvern veginn ó- \eg, að lófarnir snértt mögulegt, að hreyfa við svo ógeð- feldum viðbttrði. Ég hafði farið hendina, Jtegar ég meiddi mtg i sem alllra snöggvast framan í mig henni”, svaraði ég mínu máli til og roðn.aði) en leit svo undan og stuðnings. Já, það er nú alt ann- sagSi eins og { haffum hijóðum: að ”, svaraði hún meö stillingu, en “þaS getur aldrei orðið". Mér ef'tir litla þögn lítur hún til mín hálfpartinn gratndist þessi undir- brosandi og segir: “þú ert góðttr tekt Eg vissi þaS e ns vel og drengttr, — en gaktu nú í kringttm hun en sagSi þetta svona ut ur Ég hljóp þangað sem hún lá með hljóðum. Mér itndur hafði , I..... illt við því ég aldrei heyrt nokkurn hljðða af til- . o .... j nnntngu nema siaitan mig. u,n sem eg ale.t lambasetuna vera. mig vita, ef hann lætur fjúka níð- hlj6ð Gunnt, höfðu alt öðr.tvsi á- Og þegar eg l,t ttl baka yfir sand- kveðlinga, sérstaklega ef þeir hrif 4 mig, en þegar ég hljóðaði attðntr æsku mtnnar, þa finn eg snerta mig og önnt.r stórmenni | af hræSslu og tilfinningu. Ég vissi ... v - ... ...«.0.,... og tilfinningu. ttg svu. glogt’ ,aVSa tVeggja Vlkna sv«tarinnar, því þá mun ég ekki J hun fann til ()g vildi alt tii vinn{l) ttmi, setn lambasetan ent:st ar létthentari á hvolpinnm en Skarp- ag. hjálpa henni. En ég var víst hvert, vortt þatt sælustu t,mab:l héðinn við Markarfljót foröum, og | miklu hræddari en hún. Samt kom sýna honttm, að Itið norræna hetju-1 ég einhvernveginn upp þessum orð- ci,.x .1.1.. .1 . um: æsku minnar. Ég kendi sárt í brjósti um litlu blóð er ekki alveg útdautt a voru lömbin og gerði mér undur ein- landi. Farið nti 'og hafið hugfast, falda hugmynd ttm það, að þegar j að lömbin mega ekki fara lengru þau jörmuðu, væru þau að grátaJ innmeð ánni en á móts við Fálka- mæður sínar. þau urðu hás afbjarg, því Bjössi húskarl gætir gráti og harmatölum og gátti ánna, og skeð gæti, að hann léti varla komið upp hljóði eftir fvrstu í þær fara oflangt útmeð ánni, svo dagana. Ég komst við af hinni { öllu lenti saman, og væri slíkt ú- harðúðgtt brevtni mannanna við.j svinna”. þessa sakleysingja. Mér virtist það endurtekning þeirra atburða,! urlútur “Hvernig meiddurðu þig?” “Ó! sækttt mér vatn. Ég datt og braut á mér hnéð”! Ég flýtti mér alt sem ég gat að sækja vatn í læk, sem var að kalla rétt hjá okkttr; ég sökti uppí húftt mina, Jtví það var eina ílátið við Við gengjttm af stað; ég var uiö- J hendina. En húfan var langt frá °g þegjandi. Mér f.utst því að vera vatnsheld; samt var að htitt mamma mín var tekin frá frænda minum hafa farist illa viS,vist mer farra ara gonilum. Mer var • » eitthvað í mér stumliim veriÖ gæt*i, * Fræoda mínum o« Gróu ráöskonu hefir veriö llst áöur í smásógum mtnum, sem birst hafa í Heimskrinfflu og Freyju fyrirnokkrum árumsíöan. l>aö þykir því V»kki viöeica, pö draea nokkud nákvfema: i mynd af þ**im, en gert er þcissari sn á G.A. D. henni, þegar ég „ „ , .v. , „ r v.ar migi að ámæla mér með svo þung- kom með hana til Gunnit. Hún safT 1 að gttö e ðt gert það af vts- um orSum f aheyrn ókttnnugrar var nú hætt að hljóða, en grét á-J dom, stnnar naðar. Vertð getur að| stúlku. Eg hafSi einsett mér, aS kaft. Eg hafSi nýjan klut umh41s.i svo hafi ' ertð, en ekkt get eg gert vera goSur drengur, gera hér um inn, sem haföi verið keyptur fyrir , X a a S,*ar: f.r”m.. he 1 eg bil öll hlaupin við lömbin, en láta , upptíninginn minn. Mér fanst hann ugsai mer, að erfiö hfskjor mtint | Gttnnti sitja í slakkanum sunnan | Vet'a mesti dýrgripur. það.voru á undir Sjónarhól. því af hólnum j honttm manns.nyndir, tósir og alls J sást vfir alt landið, sem beita konar fagnaður. það var eini hlut skyldi lömbunum á. Aldrei hafði nokkur hershöfðingi dregið ná- kvæmara landabréf af vígvelli, en að því, httgs hafa átt mikinn hlut að því, að mín elskulega móðir hneig niður aflvana á veginum, á bezta aldri, og að hálfttnnu dagsverki. Verið getur, að ég hafi orðið fyrir Jieim áhrifum, sem lýst erjég hafði gert í httga mínum yfir svo snildarlega í gamla máltæk- svæðið, sem lömbin máttu ganga intt “Sætt er sameiginlegt skip- um. Ég fann ekki svo mikið til brot”, en ég held þau áhrif hafijþess, hve mikil > ókurteysi Jietta hreint ekki sterk verið, því ég skal I var af frænda mínum. þvi þá hafði drengilega gangast við því, að ég ég ekki lært þá afarnatiðsvnlegu öfundaði löntbin. Mér fanst h’uturjist, að sýnast fyrir mönnum. En þeirra drjúgum betri enn minn, er hitt bar ég skyn á, að þetta hlaut sérstaklega var i því innifalinn, að j að spilla fyrir mér við Gunnu, að þau höföu nóg að éta og tirðu; hún mundi halda, áð ég væri vond- ekki fyrir hamförum frænda míns, j ur, og svo mttndi hún verða ill eða illkvitni Grótt ráðskonu. urinn, sem ég átti, sem mér þótti ) vænt um. En hvað um það, ég fékk henni klútinn, sem hún bleytti J í húftinni og þvoði á sér linéð.sem : var alblóðugt. En svo smáhætti hún að gráta og bað mig að ; hjálþa sér að læknitm. Hún sttpldi i sig við mig og settist á þúfu við 1 lækinn, og hélt áíram að baða á sér hnéð með klútnum mínttm. í Hún snökti smámsaman. Ég he!d j öllum drengjttm falli illa, að heyra í stúlkur gráta eða vita þær líða J þjáningar. í það minsta hafði það En 1 v’ið mig, og segja frænda mínum, j svoleiðis áhrif á mig, að allar hvað sem öKu þessu leið, þá var , hvað lítið sem fyrir kæmi, og svo I mínar góðu tilfinningar fttnuðu lömbin’ Ég hljóp af stað og vék lömb- ttnum við og fór hringinn i kring um þau með mestti nákvætnni, en að því afloknu settist ég á þúfu, og fór að httgsa um kringumstæð- urnar og samband mitt við Jyær. Ég fann, að það var sælt, að vera góður drengur, en mér fanst lífs- kjör mín svoleiðis lögttð, að mér vera ómögulegt, að vera góður drengur. Ég skildi það, að blómin, sem mér þótti svo undur vænt um þroskuðust að eitts við vorblíð- tina; ég var svo viss um það, að ef fólk væri gott viö mig, þá mttndi ég verða æfinlega góðttr drengttr. En því gat ekki frændi tninn verið mér góður, og kallað mig elsku litla drenginn sinn ? Hann átti engin börit. Eða var ég virkilega eins vondur og þatt sögðtt mig vera ? Ég rifjað upp ýms strákapör, sem é-g hafði gert, 'og eftir- nákvæntar athii'ganir komst ég, að . þeirri niðtirstöðu, að með illindttm hefði tnér verið kom- ið til aö gera þaú. Ég hafði reynt að segja ráðvandlega frá yfirsjón- ttnt míntim og biðja grátandi tim fyrit-gefningu; en þá var ég barinn og svo af því að ég skældi, var ég hýddur, “svo ég hefði eitthvað að skæla af”. En á hina hliðina, þegar ég skrckvaði, sem ég vissi að var rangt, slapp ég oft við lík- amlega hegningu. Lagabálkitr Grótt var mér óskiljanlegur. Ég vissi, að ganga sttndttr sokkana, eða verða votur í fæturna, kostaði mig jtaS' settt hún kaílaði "T,sitt -úndír hvern”. Ef ég reyndi að halda niðri í mér skælunum, gat kún Jtess, að þaö hefði ekkert gagn verið að þ&ssu, svo hún færðist í attkana, og ltélt áfr'arn að gefa mér “sitt ttndir hvorn”, þar til ég fór að orga, og þá var litin lík tii að seilast eftir vendintim. Ef ég týndi vetlingunum, hýddi hún mig um- svifalattst meö grófari endanum á eldhúsvendinum. Mín stutta æfi rann í gegnttm huga minn með undra hraða, en skildi þó eftir för á htigsjónahimni míntim, för, sem sýndtt mér svo afdráttar 1 aitst, að é-g var auðnuleysingi, óvelkominn í heiminum, sem hefði aldrei átt að verða til. lín nú var svo kom- ið og varð ekki að gert. ,0g eins og mér fanst að tilverp mín væri ekki mér að kenna, eins víst var það, að framundan mér var ekk- ert annað en hræðilegt vonleysi. einhverjtt ráðaleysi, sem mér fanst hún hefði átt að skilja. -Gvo varð löng þögn. Gttnna var að prjóna,. svo Jtað einasta, sem ég veitti eft- irtekt var glamrið í prjónunum. Alt í einu leit Gunna beint fram- an í mig og segir tnjög einlæglega, “Ef ég væri skáld eins og þú, Jtá skyldu þatt fá það hjá tnér, frændi j þinn og Gróa ráðskona”. Mér varð hverft við. þetta var í fyrsta sinni á æfinni, að ég hafði verið kallaður skáld. Alér fanst orðið einhvernveginn svo hátignarlegt,, líkt eins og himin og jörð hreyfð,, ust. Auðvitað var ég ekki skáld, en því var Jtá Gttnna að kalla mig það ? Var það mögulegt, að hún hefði ekki vit á skáldskap ? Eg hafði tekið eftir því, að heitni lík- ttðtt þó bezt þær vístir mínar, sem mér virtust skárstar. Auðvitað ltafði hún hlegið metjt að vísunum tim Bjarna húskarl, setn voru þó að mér virtist illa kveðnar, og Jtessutan fremur ljótar. Ég færði mig nær henni og sagði “Ég hefi kveðið um Jtau og fengið illt fyrir, því einhver hefir ætíð sagt eftir ntér’í. “O góði ntinn, farðtt meö það fyrir mig! ” sagði hún og horfði á mig tneð stóru bláu atigunum, er blíðan og einlægnin skinu út úr, og eins og þatt drægjti mig til sín. Ég slepti al'ri stjórn á sjálfum mér, lagöi hendurnar um hálsinn á henni og kysti hana á kinnina og stakk svo nefintt undir vanga henn ar, eins og ég hafði gert við hana tnömmtt mtna. Hún fór eitthvað að hreyfa sig, en ég sagði undtir- lágt tindir vanga hennar: “Kystii litla drenginn þinn, eins og hún matntna gerði, ntér þykir svo und- urvænt ttm þig. þú hefir verið svo góð við mig, en allir aðrir hafa verið tnér vondir, síðan hún mamma mín fór til guðs”. Hún var víst að hugsa um að reiðast, er mér nær að halda, en J>egar hún leit framan í mig og sá barns- lega sakleysið og einlægnina á svip niíntim, mttn hún haf-a breytt httgsun sinni eða áformi, sem án efa var að fleygja mér frá s*r og standa upp. Hún horfði í augu tnín fáein augnablik, en segir svo í þýðtttn róm: “það er ekki fall- egt, að kysm stúlkur í leyfisleysi. Ég grt ekki kyst þig eins og hún mamtna þín gerði, ltvað fegin sem ég vildi; það getur engin kona”. Svo vafði hún mig að sér og

x

Heimskringla

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.