Heimskringla - 09.08.1906, Blaðsíða 2

4
9. ágúst 1906.
HEIMSK5INGLA
1 2. J. Pálsson, 8. H. Thordarson, 4.
j* ’T G. Benjamfnsson, 5. I. Stevenson.
Heimskringla §
POBLISHED BY
The Heimskringla News & Publish-
iní Company *£
VerO blaösins 1 Canada og Bandar.
$2.00 um áriö (fjrir fram borgaö).*
Senttil Islands (fyrir fram borgaö
af kanpendnm blaösins hér) $1.M).
&
&
4r
f
$
4»
4»
4»
Peningar sendist P. O. Money Or-
der, Besristered Letter eöa Express
Money Order. Bankaávtsanir á aöra
banka en 1 WinnipeK aö eins teknar
meö afföllum.
B. L. BALDWINSON,
Editor A Mana«rer
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
PO.BOXI16. ’Phone3312,
HeimsferÍDgla, 9. ágúat. 190D
IslendÍDgadagurinn
2. figúst sfðastl. í River Park var
annar sá fj'ölmennasti og ánægj’u-
legasti íslendingadagur sem hér
hetir haldinn verið, og langt um
betri en útlit var fyrir snemma um
morguninn. pvf störfeld rigning
var alla nóttina áður, og fram að
kl. 7.80 að morgni. '
Þetta orsakaði að hátfðin hófst
nokkru sfðar en auglýst hafði verið
En kl. H að morgni var orðið bjart
þurrt og hlýtt veður, og hélst f>að
allan daginn. svo að prógram dags-
ins fór alt fram á ákveðnum tima
nema knattleikurinn (Base Ball)
sem fórst fyrir af einhverri inn
byrðis ósátt meðal sjálfra leikenda.
Ekki heldur varð af loftbáts.
fluginu eins og auglýst var, þvf
einhverrar misfellur urðu á vél
þeirri, sem fitti að framleiða gasið
1 loftbelginn. Tvær tilraunir voru
gerðar til þess að fylla hann. en
þær gátu ekki heppnast. Að öðru
leyti fór alt svo vel fram sem frek-
ast varð á kosið, og munu lan<iar
vorir hafa verið fult svo ánœgðir
með þetta hátfðahald sem nokkurt
annað sem hér hetir farið fram.
Það var og einróma álit gesta
dagsins, að íslen/.ku sönglögin
hefðu tekist ágætlega, og margir
létu það 1 ljós að Islendingádags-
nefndir komandi ára vildu
sjá til þess að fsl. söngflokk-
nr væri á staðnum. og að fleiri lög
væru sungin eti að nú var gert.
Utanhéraðsmenn nokkrir voru
á hátfðinni: Þar með Mrs. Búason
frá Winnipegosis, Þorst. Þor-
steinsson frá Beresford, Þorst. Ei-
ríksson frá Tantallon, Einar Arna-
son frá Brandon, Indriði Reynholt
frá Red Deer f Alberta, og nokkuð
af fólki frá Selkirk, frá Nýja íslandi
og frá Alptavatns og Grunnavatns-
bygðum. Svo og nokkrir frá N.
Dakota, og vel geta þar verið hafa
menn og konnr frá öðrnm bygðar-
Konur ytir hO ára. 1. R. John-
son, 2. Mrs. Jackson, 8. A. Thor-
valdson. Karlar ytir 50 ára. 1.
T. Sigurðsson, 2. J. Bergsson og 8
S. Bárðarson.
Kappsundið unnu i þessari röð:
I. Jóhannes Sveinsson, 2. Jaeob
Jónasson, 3. Þorst. (ioodman.
Hástökk. 1. C. Halldorson, 2. P.
Anderson, 3. H. B. Skaptason.
Lang stökk. 1. P. S. Pálsson, 2.
J. B. Johnson, 3. B. Stephánson.
1 mílu hljólreið. 1. Þorsteinn
tíoodman, 2. Óli Júlfus, 3. M.
Goodman.
Vz mílu hjólreið. 1. Jónas Páls-
son, 2. P. S. Pálsson, 3. W. Hall-
dorson.
H. Matúsalemsson, samdægurs
kominn frá íslandi, vann verðlaun
fyrir að hafa glímt bezt.
Ógiftir menn unnu aflraun á
kaðli.
Dans verðlaun unnu: 1. Mrs.
Bowry, 2. Miss Emma tíoodman,
3. Miss Jakobfna E. Oddson, 4.
Mrs Jenson.
Að ræðumönnum öllum var gerð-
ur góður rómur og þótti fólki
nefndinni hafa tekist vel með val
ræðumanna. Eitthvað af rœðun-
um verðnr bráðlega birt f Hkr.,
sem og kvæði hr. Sigurðar Jó-
hannssonar, frá Keewatin, er hann
tiutti fyrir minni Canada, og skálda ure-
minni eftir Styrkárr Ýéstein, sem
lesið var upp á hátfðinni.
Fjórðungs mflu hlaup það. er
f>eir lir. Sveinsson * Peterson ald
inasalar og “Pool Room” haldarar
gáfu verðlaun fyrir, unnu:
1. S. A. Bjarnason, 2 I Anderson,
3. J. Hallson.
A ungbarna sýningunni komu
fram 11 börn og fengu öll peninga-
verðlaun. Anægðar munu mæð-
urnar hafa venð með úrskurð
þeirra tveggía kvenna sem dæmdu
börnin.
Winnipeg blöðin. ensku, sem
að sýna fra-m á, hvað sé rctímæt
takmörkun á frelsi og hvað efeki.
Hún ræðlr um “þegnírclsi og íé-
lagsfrelsi, það er að segja um eðli
og takmörkun þess valds, sem
mannfélagið hefir rétt til að hafa
yfir einstaklingnum”. Að Mill hafi
þekt þá frelsishugmynd, sem ég
tala um og viðurkent hana, er víst
efalaust. Hann segir t.d. á einum
stað: “frelsi er i því fólgið að
gera eins og maðnr vill”. Og að
hann hafi verið sér þess meðvit-
andi, að þegnlegt eða félagslegt
irelsi er ekki fullkomið, má marka
af þvi sem hann segir á öðrum
stað: “Engum kemur til hugar, að
fara því fram, að menn eigi að
vera jafnfrjálsir til framkvæmda
sem í skoðunum”, og ennfremur:
“Að þessu leyti verður að tak-
marka frelsi einstaklingsins: hann
má ekki vera meinsmaður annara”
Einnig skal ég tilfæra útskýringu
orðabókar’ N. AVebsters yfir orðið
“fi'berty”:
1. “Freedom from restraint, in a
general sense, and applicable to
tbe body, or to the vvill or mind,
the body is at liberty when not
confined ; tbe will or mind is at
liberty when not cbecked or con-
trolled. A man enjoys liberty wben
no physical force operates to re-
strain his actions or volitions.
2.. “Natural liberty consists in
the power of aeting as one thinks
fit, without any restraint or con-
trol except from the laws of nat-
It is a state of exemption
from tbe control of others and
from positive laws, and the insti-
tutions of social life. This liberty’
is abrigd'ed by the establishment
of government”.
Tvg get nú ekki betur séð, en að
hér komi fram nákvæmlega sami
skilningur á orðinu. Og ég held því
fram, að þetta sé viðtækasta, full-
komnasta frelsishugmvnd sem til
er ; enginn vera, sem á annað bnrð
er nát'túrulögunum háð, getur
not'ið meira frelsis.
Takmarkað frelsi getur ekki ver-
ið fullkomnara en ótakmarkað
frelsi, og það fyrirkomidag, sem
skerðir frelsi, getur ekki innifalið í
sér fuHkomið frelsi. Nema frelsis-
höfðu sendimennn á hátfðinni, láta
nijög vel af hátfðahalninu. og segja
þetta þann bezta Islendingadag
sem hér hati haldin verið. Enda
mun gróði dagsins hafa verið meiri
en á nokkrn nndangengnu ári. þó
ekki nái hann þúsund krónum sem !
hu'gmyndin hafi sömu náttúru eða
ónáttúru eins og snmar ófreskjur,
sem getið er um í rímum og ridd-
arasögum, n'efnifega að á hana
vacci þrjú höfuð þegar eitt er af-
höggviö. Sumir vilja nú ef til vill
s©gja, að þetta komi máfmu ekki
við, en af því verður þó Ijóst, að
nefndin hefði kosið að geta sent f j Þe'r’ sem álíta lóg og stjórn nauð-
synfeg, geta ekki fagt fullkomið
frelsi til grundvalfar, heldur verð-
ur það að vera það sem eir til
framtiðarheill'a fy'rir þjóðfélögiu og
manninn sjálfan sem framþróandi
veru.
Hr. M.C.B. segist ekki geta séð,
að sú skoðun byggist á gildtim
rökum, að sá sem lýtur stjórn,
geti ekki verið frjáls, og íærir það
t'il, að “meðan menn búa í sam-
félagi er fyrst og fremst nauðsyn-
legt að hafa alfaravegi”. Nauð-
syn getur ekki breytt ófrelsi í frelsi
þeim mönnttm, sem hugsa sér að
hafa stjórn og þó fullkomið frelsi
Ekknasjóðinn.
Þess skal getið, að 2 læknar gáfu
Islendingadagsnefndinni peninga
til styrktar Ekknasjóðnum: Dr. S.
W. Prowse $10.00 og Dr. Ólafur
Stephensen $5.00. Þessum herrum,
sem og öllum öðrum sem með aug-
lýsinga kaupum á prógraminu,
verðlaunagjöfum og öðrum styrk,
hafa hjálpað til að gera íslend-
ingadaginn góðan,—þakkar nefnd-
inafalhug f nafni Vestur-íslend-
inga.
-E
tSínum augum iítur
hver á silfrið
Eftir, Hjélmar (Hslason.
hannson,4 E.Jóhannesson. Dreng-
ir 9—12. 1. W. Byron. 2. F. Þor-
Bteinsson, 3. S. Hilman, 4. J. Olson
Stúlkur 12—lfi ára. 1. B. tíuð-
mundsson, 2. S. Henderson, 3. L.
Johnson, 4. L. Davidson. Piltar
12—ltíára. 1. S. Bjarnason, 2.
Leifur Eirfk88on, 3. K. Olson, Th.
Alber tson.
Ógiftar konur. 1. tí. Jóhannes-
dóttir, 2. Inga Benson, ,3 E
Christie, 4. A. Eyford Ógiftir
menn. 1. S. A. Bjarnason, 2. S.
Anderson, 3. P. S. Pálsson, 4. I.
Anderson.
Giftar konur. 1. tí. Stephanson,
2. 1. tíoodrich, 8. V. Johnson. 4.
S. Brynjólfsson, •> A. Eirfksson
þæð*dvefir dregist
að
lögum, þó Hkr. yrði þeirra ekki vör hefði að vera,
Svo voru þar og nokkrir íslenzkir
Vesturfarar, sem komu hingað að
morgni Islendingadagsins, o g
nefndin bauð á hátíðina sem gesti
sína. 2eða 3 þeirra tóku þUt 1
glfmunum og þóttu glíma vel.
Verðféun unnu þessir:
Kapphlaup.
Stúlkur undir fi ára. 1. tí. Magn-
ússon, 2. H. Goodman, 3. M.Good
man, 4. tí. Björnsson. Drengir
undir tí ára. 1. A. Olson, 2. L. Dal-
man, 3. V. Jónsson, 4. S. Benson.
Stúlkur 6—9 ára. 1. K. Johnson
2. V. Egilson, 3. H. Hjaltalín, 4.
J. Jóhannsson. Drengir 6—9 ára.
1. D. Erlendsson, 2. E. Erlendsson,
3. M. Egilson, 4. M. tíoodman.
Stúlkur 9—12 ftra. 1. E. Hall
lengur en átt.
aihiiga sv,.r “i
frá vini minum, hr. M C.Brand-
syni, sem bistist 1 yr. tbl. Hcims-
kringhi þ.á. þvi eftir 60—70 tima
vikulegt erfiði er ég ekki upþlagð-
ur 't'il, að setjast niður við skrift-
ir i fristundum mínum, allra sist
um þetta leyti árs. En þar sem
mér berst nú frídagur upp í hend-
ur, þá mun ekki ráðlegt, að
sleppa þvi tækifæri, ef nokkurn-
tíma á að verða af framkvæmd-
uuum.
líkki verður annað sagt, en að
það séu áli'tleg nöfn þeirra manna,
sem berra 31.C.B. telur upp i byrj-
un greinar sinnar ; en samt eru
nöfnin út af fyrir sig engar rök-
semdir eða sannan’ir. Kenningar
Jeffersons og Spencers hefi ég ekki
neitt um að segja, þekki j>ar að
eins lítið eitt eftir afspurn. En þar
Hr. M.C.B. talar í fyrri grein
sinni um “rangan eignarrétt” frá
vissu sjónarmiði er það jafnmikil
f'jarstæða, að tala um rangan
“rétt” t’ÍTis og að taía um bjart
myrkur eða þurra bleytu. En alt
um það er þetta ekki beinlínis
skakt.
þá kem ég að aðalef'nin'U, þeirri
undirstöðu, sem skoðun mín á vín-
bannsmálinn hvílir á, en það er
nanðsynin. Eg sé ekki, að það geti
verið rétt eða afsakanlegt, að láta
málið a'fski'ftalanst. Ástandið er
orðið svo, að ei'tthvað t’erðnr að
gera. Og eins og ég befi áður tekið
fram eru banTilögin það eina, sem
ég hefi trú á, að komi að verulegu
gagni.
Eg ætla mi að leitast við að
sýna fram á, að þetta er ekki eins
fjarstætrt kenningum Mills, eins og
og það í fljótu bragði sýlrist.
Hann mælir að vísu eindregið á
móti vinbannslögum vegna þeirra
þeirra manna, sem kunna að brúka
vín réttilega, en ekki vegna vinsal-
ans eða ofdrykkjumannsins. Kn
það er eftirtektavert, að hann virð
ist ekki sjá neina þörf eða nauð-
syn til að stemma stigu fyrir of-
drykkju. það verður ekki séð, að
hann álíti að af h'euni leiði “ómæl-
anlegt tjón” eins og hr. M.C.B.
tekur fram i fyrri grein sinni. Ef
hann hefði þekt þetta ómælanfega
tjón, eins og það er, mundi hann
þá ekki hafa tal'ið leyfilegt að lög-
in hefðu reynt að koma í veg fyrir
það. “Ég álít”, segir hann á ein-
um stað, ”að nytsemdin eigi síð-
ustu ÚT.slitum að ráða í ölfum sið-
mætismálum (“ethical questions) ;
en það verður að vera nytsemdin
i víðtækasta skilningi grundvölluð
á því, sem er til fram'tíðarhei'lia
fvrir manninn, sem framfarasama
veru”. Einndg segir hann, að eng-
inn grundvallarreglu munur sé á
þvi, að tol'l'a vínföng í þeim til-
gangi, að draga úr nautn þeirra
og því, að banna þau með öllu.
Kn aftur á móti segir hann tollinn
réttlát'Hnn sé hann lagður á í þvi
skyni, að auka með honum nauð-
synlegar tekjur ríkisins. Og þó er
toll'urinn kaupbann fvrir hinn fá-
ta-ka. Nú hlýtur kaupbann að gera
jafnmikið ilt í hvaða tilgangi sem
það er lagt á. (Niðnrlag).
8var til
J. Einarssonar
(m©B meiru).
þegar ég las greinina
þína N. N. minn, “var
ekki hugmyndf! ) mín (ég
farin enga ástæðu ?) að
segja neitt um bana opin-
berlega”. “En er ég heyri
nokkra fara að hrósa
henni og meina að hún
hafi vísdóm að geyma og
uppbyggi sig”, þá þoli ég
mér ilfa við, fer á stað
og legst — þversum (sbr.
Jón Einarsson í Heims-
kringlu 26. júlí).
Undir Braixabjöigum.
SKÁLDAMINNI
til Vestur-ísfendinga 2. ágúst 1906
Lesiö upp 6 Íslendiuxadefíinum, líKXi.
Yfir svimháum björgum Braga
brosir dvergfjörnir sögugeims ;
þangað. óðmegius döggvar draga
drengi þreytta, frá glaumi heims;--
þar sem skapast ljóða segul lindir
lýða hugsjón töfra fagrar myndir.—
þar er frjóvangur söngs og sögv,
sambland alls þess, er hjartað ann;
þangað óðsmiðir, hörpum högu,
gengur Hkt og drengnum, sem ætl-; ht.lUa g.atnlan sern unjran mann:
aoi að ná í óskastundina með því, j Sorgarljóð frá döprum hugum
að komast undir eudann á regn-1 drjiipa ■
boganum. Hann tók ulfarkcirfu (jjmmsýn öld að brunnum þeim
móður sinnar og hljóp með hana ska] ferjnp.a- _
upp á kviaból, þvf þar sýndist
honuni eudi regnbogans vera, og
hugsaði sér gott til glóðariunar,
og ætlaði að fylla hana með gull-
peningum. En þegar npp á kvia-
bólið kom, þá var þar enginn regn
þar er gfeðinnar himinn heiður,
hafvog lygnan þá gyllir sól ; —
þar finst ástdrauma megiumeiðúr
muna blómgast við fjallaskjól ;
bogi, en það hylti ’undir hann y’fir b,(>m Þaú kristalls skærar döggvar
fefti, og svo gekk koll af
skreyta,
skrauts þess glaðir hugir ávaft
feita.
(lúrsBon, 2. M. Johnson, 3. M. J<3- ‘ U?k J' S'
Mills Um frelsið , þa hefi eg þar
fáeinar athugasemdir að gera, seru
ég hygg að sanni það, að ummæli
mín um bindindismálið eru ekki
eins fjarstæð þeirri fnelsiskenningu,
sem þar er flutt, eins og bann virð
ist álíta.
Að fnllkomið frelsi sé í þvi inm-
falið, að geta óhindraður og á-
byrgðarlaus gert alt sem maður
vill og hefir mátt til að fram-
kvæma, er alls ekki ný frelsiskenn-
ing, sem ég sé höíundur að. Kn
það er minn skilningur á orðinu,
eða þ#irri hugmymd, sem það tákn
ar. Og bók Mills ‘*Um frelsið”
mæh'r ekki á móti þvi, að !i.i:m sé
réttiir, heldur þvert a mnti. Sú
bók er ekki skrifiið til áð útskýra
næsta
kolli.
V'i'ðvíkjandi því, hvað ég meina
með orðinu “réttur”, þarf natim-
ast langa skýringn, ég sé ekki að i þar niá allskonar unað finna ;
ég hafi á nokknrn hátt misbrúkað; alfrjáls skemtir þar söngvadís
það orð.' Lika finst mér það litlu1 jafnt þeim tigna, sem manni
S'kiíta, hvort maðnr kallar réttinn I minna,
meðskapaðan eða ekki ; réttur erj morgna gláða, þá sólin ris, —
naumast nokkur skapaður hlutur, dag og nótt, sem kveld hún mönn-
að eins hugsjón. En ef hr. M.C.B. i urn kveðiir
h'í ldur að ég álíti t.d., að einn kynja brag,er fjörgar þá og gleður.
maður sé réttborinn til auðs og i
valda og annar til þrældóms og j
örbyrgðar, þá er það mjög fjarri ' Undir tekur, i Bragabjörgum,
h'inii rétta, og ég veit ekki, hvar 1 blöskrar þeg.jendum söngvame-gn.
tíiftir nienu. 1 tí. Stephenson,; hvað sé fullkoimð írclsi, heldui til
Dynur Ijóðgjöll á Herjanshörgum,
hylur Nástrandir kvæðaregn. —
Sjálfan Baldur skáld úr Helju
hrífa.
Hýmisliðar söngs á völlu drífa.
hann hefir getað dregið það út úr
orðum minnm.
Ekki veit ég bekhir á hverjn það
er bygt, sem hr. M.C.B. segir, að
félagsheildin hafi engan rétt. J. S.
Mill talar um rétt nj'ann'félagsins
svo að segja á hverri blaðsíðu í Heimsins lífdöggvar, söngs frá
bók smni “Um fr>elsið”. Hefir ekki
félagsheildin kröfur á her.dur hverj-
um meðlimi sínum ? Getur sá, sem
sölum,
svala þyrstum og vökva jörð, —
reisa fjörvana drnims úr dölnm,—
rettlaus er, haft nokkrar kröfur á j dreypa frjóregni’ á björgin hörð:
hendur öðrum ? Hefir ekki hver
maður skyldur vdð það þjóðíélag,
sem hann nýtur verndar af ? Get-
ur maður haft skyldur við rétt-
lausan hlut ? Hefir ekki hver þjóð-
félagshrild rétt gagnvart öðrum fé-
lagSiheildum í kring um sig á með-
an þjóðfélög eru til á annað borð ?
það er algengt, að tala um að
syndga, misgera við sftt þjóðíélag.
En er mögnlegt að misgera við
þíið sem réttlaust er ? Eða ef
rængt er að kalla þetta “rétt”, .
hv.i'S á þá að kalla það ? I
Jafnvel fjöllin söngva horfna
syrgja
sig í hiilduskýjum grátin byrgja.
Heimnr, vagga því songva svön-
um,
sæm þá gullveigum unaðslifs! —
þegar bölnornir bregða grönum,
bjóðist óðvinum lækning kífs!
Hlýði þjóðir lögnm Braga barna,
byggi transta múra, þeim til
varna!
STYKKÁKR VÉSTTCINN
það er engin ný bóla þetta, að
ýmsir alþýðumenn — “ólærðir”
hrósa þeir sér oftar af að vera —
stökkva upp á neí sé-r ú't af ýms-
um upplýsandi og leiðandi grein-
um, hel/.t þá frá oss, svo nefndu
“lærðtim mönnum”, í blöðumim,
og 'taka að rifa þær niður, og jafn-
framt okkur i svg. Eg sein þetta
rita befi tví-þrí\egis ma-tt þessu.
Eg ritaði grein um það og færði
ýms gögn til, að ég ætlaði ísfend-
ingum hér Vestan'hafs alls heimilt
aö yrkja og ljóða, og að Vestur-
heims ljóðag'erð vor væfi yfirleit't
til gagns og skemtana f'jöldanum,
með því hún væri, að fám undan-
U'kn'ingum, eigi lakari en ahnetit
gerist hjá islen/.kri þj<>ð, og í engri
kennanlegri afttirför, og svo í til-
efni þessa fann é-g að við þá, sem
sífeft værtt að abbast upp á ljóða-
menuin'a okkar, með fúkvrðum oft-
ast og illyrðum, sem jafnan er
al-lra tippskafninga siðan, og vér
m'erkjttm líka hjá I/árttsi vorum <>g
þreyfum greinilega á hjá honutn J.
j B.H. þarrfa að sunnan. Eg hefi
j eági svarað þeim síðara uppá hans
afarlöngn vefhigrein í I.ögb., en
j mér þótt'i það ekki ómaksvert,
j þar eð hann, tnér skiljanlega, fékk
l ekkert hnekt mér eða málstað mín
! um, því þetta sem hann er að
j rugfa ttm “Authoritet” — það
j mttn á voru má'li mega heita ræð-
[ ishefð, eða hef'ðarvald — Friðriks
j síns hér, þá er það hontim fljó'tt
að segja, að é-g, sem margir fleiri,
viðtirkenmtm afls enga ræðishefð
þessa manns, gettim ekki, viljuln
ekki af vfssum, gevmdum ástæð-
ttm. þótt þessi uppskafningur J.B.
H. sé að bregða mér um “li'tlu sál-
in’a”, kalla mig feirbttrðar postula
o.s.frv., þá fi'ggtir mér, það alveg í
féttu rúmf, því það dvlst hvorki
mér né öðrum, að þessi J.B.H
verður aldnei spámæður 20. aidar-
innar, jafnvel þótt hattsinn ,í hon-
um sé uxastór og heili.tn að þvi
skapi, alt svo kvantítet, en mintia
eða kannske ekkert af kvalint, og
hvers er þá að vænta ?
Úr gnetn hans mætti annars taka
ttpp i fám orðttm allspélígt dæini
af sálar <>g rökfræði hatvs, þar sem
hanu er með þá báða í einu .v'ra
Friðrik og Sigfús okkar Be:icdi<.ts-
son, og vill nota heimild þeirr:. á
mig. Kn inivtakið er þett.v: Ilvaða
heilnæmi íinnttr þú ;>.N. i ljóða-
pésanum hans Sigftisar Bcnediets-
sottar ? Sérðtt ekki að hann er gapt
öfugttr við Friðrik minn ? Og hvað
viltu þá meira ? Bölvaðttr Sigfús!
Afttir: Dsstu greinina eftir vestur-
h'eimska ljóðaskáldiðf! ) hann Sig-
fús Benedictsson í Almanaki 1905,
þar «r hann alveg á sama máli og
Friðrik minn ttm vesturh. ljóða-
gerð. Btessaður Sigfú's! — “Sigfús
fjytur gífurlegasta guðfast’l og
brosir jafnframt á kampinn ; en sr.
Friðrik minn syngur innblásið hei-
lagt orð, með sannkferkfegri al-
vöru(! ), þessvegtva mætast jx?ir,
sérðti, þvi “extrema se tangari't”,
eins og fornir sögðtt, fnætast bár-
rétt í dómttm 'sÍBtim, svo sem í
smekk og skáldskap. þarna er þá
logik J.B.H.!
Úr því ég amvars fór að minnast
nokkttð á J.B.H., á ég bágt með
að láta vera að kvma að honttm
með “fnottóið” si-tt, er lvann tran-
ar fram fyrir grein sinni. Illa
skjá'tlast honum þar, ef hann held-
ttr að skáldið þorst. Erlingsson
hafi meint mannflokk þann, með
“músjetna holdið”, sem ég andfega
tilbeyri. Nei, J.B.H.,* það skihtr
hver græninginn jafnvel, að þar ert
þú og þínir nótar meintir, klíkit-
sauðir og afturhalds-garmar; kvæð
ið ber það ótvirætt með sér.
Eg sfeppi honttm með þetta og
mttn eigi svara framar, einkttm þá
er hann mér vitanlega sitttr þar
naglfastur enn, er karlinn Sv. okk-
ar Símonarson básaði hann síðast.
Verði homtm vistin góð!
þá kemttr nú Jón sn'ikkari Kin-
arsson foráttufullur i siðustvi Hkr.
gegn mér, fvt af grein minni “Him-
inn og Ví'ti” i tfmaritimt Hcimi,
fyrir nokkrtt. Svipað >er fyrir hon-
um og hinttm, að hatm kemttr, mér
sjáanfega, með engar sannanir
gegn míntt máli þar. Kn eftir lang-
an hí-imsjx'kifegan inngang, sum-
part httgvekja i miðalda stýl, þar
sem margra hálfgrasa eða skolla-
fingra k'emrir, er hann búinn að ná
sér og byrjar á þessum 'gagnslausn
og heimskulegu stóryrðum: “Vilt-
ir menn og séra Stefán”, — ég
þakka fyrir sætið — Svo: “geig-
vænfegasta fjarstæöa”, frá hvaða
sjóniarmiði er mér spurn. Heldur
J ,E. að ég sé að kasta því út í
lof-tið, sem ég er að skrifa ? Enn-
fremttr: “þú heíir engan r é t t til
að slengja út þessum skoðunttm
íyrir almenning”. Heldur aumingja
J'ón, að þessar skoðanir sétt minar
e i n' s ? Og þó svo væri, hver dyrf-
ist að banna mér ? Rétt. Almenn-
ingur má sem sé ekki vita, hvað
efst er á blaði í skynseminnar
heimi, annars má svo fara, að þar
verði óþægir sauðir. það siturekki
á J>ér Jón, að reyna að gerast
postttli orþódoxra, þú mátt auð-
sjáanlega ekki við því. Segirðit
ekki einmitt sjálfur, að ýmsir hafi
gert góðan róm að því, sem ég
flut'ti i greininni, og þessvegna haf-
ir þú risið ttpp öndverðttr, hkfega
af einskærri triiarlegri van'dlæting
þeirra vegna; en hvaða “business”,
segja rnenn hér, hafðir þú tvl þess ?
Aðrar en þá gamlar trúarkreddur,
sem ég bið hann sjálfan að ei'ga.
Úr himim langa heimspekilega, en
því mi'ður líka sann miðaldarl'ega
in'ngangi, þar .setn skollafingranna
kennir, verð ég þó rúm sé litið hér
að drepæ á örfátt: “mannsandinn
dvelttr við hina fegurstn imynd utn
annað líf”, rétt er það; “dýrðleg
lattn og há embætti (heyr! ) fyrir
þá sem ckkert hafa ttnnið til
sliks” (heyr, heyr! ); “vorn bara
fæd'dir ttndir lánsstjörnunni(! ),
sem” — þrátt fvrir réttlæti guðs
og mátt — “réði fyrir (stjarn'an)
en'dttrlifnttn þeirra til slíkra úr-
slita ” (heyr! ). Svo vonar
hantv, þessi og hinti, frá því hann
kemst til vits og ára, unz hann
fær að vvta ratvngerðarfega ivt-
komti þessara vona, ‘akktirat' eins
<>g þeir ævinnlega bjuggtist við(! )
eða þá öðruvísi", setn Jóni virðist
engan mismttn gera, t þessari
flónsk'tt mærð sinni. “Siðaðir menn
lofa okkttr sæhtfttllri umbun, án
þess við eigttm hana skylda”, kem-
ttr aftur; góðttr mórall þetta, Jóni!
‘‘En viftir menn ern svo ósiðaðir,
aíþþeir lofa hemvi ekki öðrvtm en
þeim er verðskttlda hana”. Slæmir
eru þessir Indí'án'ar, og þá lika égt
“‘Staðurinn þar sem manni er út-
hlii'tað þáð sem hver á skilið”, —
attso þar sem maður sker upp eft-
ir því sem maðttr sáir niður, —
i ‘‘nefnist af hámen'tiiðtim mönnnm
Helviti” (heyr! ). “það má dæma
um mentun'arlegt ástand hverrar
þjóðar eftir hugm'vnditm þeirra
; þessa tvo staði”, segir Jón enn, og
I kannske hann sé nú réttur þar,
bara hamt fái sýnt staðina.
Skömmtt síðar kvartar hann um
að sttmir séu, er “ekki láti sér
skiljast að staðurinn sé til”; hafa
víst ekki seinustu útgáf'una af
I.inni hv'iku 1 andafrTeði Jóns!
Hérna er þá sýnishom af hinnm
langa inngangi hins .spónnýjasta
visinda postula J. E. Orðin tala
| fyrir sig sjálf; hvernig getst mönn-
um að? þá er hann nú undirbtiinn
j árásina á mig, með venjvttegum'
kryddyrðttm: “Viltir menn og sr.
Stefán”, “geigvænfegasta fjar-
stæða”, o.s.frv. þetta ertt ekki
sannanir, Jón, né rök, svo stór-
yrði þes.si hitta og hirta þig bara
sjálf'ann.
þá keniiir hann með klausu mína
um rökin fyrir því, að himinn eins.
og hann er kendur og af kreddu-
i fólki trúaður, geti eigi neimtm
! neitt sannarlegt sæluástand veríð,
i og kveðnr mig engan rétt hafa
j sem lærðan mann(! ) að slengja
út annari eins fjarstæöu. Eg visa
j til greinar minnar, en þar er að
eins sagt, að h'hniim sá er engann
stigmun eða staðbreyting hefir að
bjóða, hafi ekkert eftirsóknarvert.
Eg stend við það, Jón. ]>ar sem
f'uHkomin andans og framþróunar-
innar stöðnun og kyrstaða er orð-
in, enn eintómur fiðliisláttur og
söngttr engla, sem Jón veit með
I mér að er kirkjukenningarinnar
himinn. Ivn hvernig ferðu svo að
bregða mér um misskoðun mína á
I hi'mniniim, er ég engan staðle'gan
himinn viðurkenni (sbr. grein
; mína). það er meðal ósvifni af
þvr. Innihaldið í þessttm hhita
greinar ininnar Var á þá leið, að
| “ef' einl.ver slikttr staður væri, sem
kirkjttnnar fiðhihljómandi og starfs
vana himnaríki, þá mundi það okk
nr jarðarbörnum eigi vera sem
æskifegust V'ist, og við það stend'
ég enn ; sæla vor gettir ekki verið '
i öðru fremttr fólgin, ett hugljúfri
starfsemd, ávöxt berandi viðfangs-
e'fnitm og sífeldri framför stig af
sti'gi. Hvað sem “viltir menn”
kunna að meina, þá hefir sr. Stef-
án þessa skoðun. það stingur
raunar i stúf við Jóns orð um
himnaríki: “hverstt óþarft það er
að hafa færur til að gera gott”(! )
Betur að annað eins og þetta beyr
ir maðttr nú annars sjaldan!
þá kemtir þessi rúsína hjá hon-
um, 'þar sem hann játar að hann
hafi ekkert raunar fundið að grein
minni, fyrr en aðrir íóru að halda
með h'enni, og þykjast finna í henni
speki, m'eðfram af þvi hún sé eftir
lærðan manu þá er Jóni lokið og