Heimskringla - 09.05.1907, Blaðsíða 2

H.Virmi'peg, 9. mai 1907.
UElMíjKKiíOiA
HEIMSKRINGLA
Published every Thursday by
Verö blaösins 1 Canada oe Bandar
$2.00 nm ériö (fyrir fram borgaÖ).
Sent til islands $2.10 tíyrir fram
borgaöaf kaupendum blaösins hér)$1.50.
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Winoipeg
P.OBOX110. ’Phone 35 1 2,
Lög-kænska.
J>aÖ hefir liengi veriS ríkjandi
sko&un rrueöal frjálsstjórnjar þjóö-
anna, að hvert sérstakt mannfélag
ætti aö hafa rótt til þess, aö ráöa
gerðum sínum, og aö fá aö starfa
aö sameigiinkgri heill siniui, án
þess aö vera unidiirlægjur einstakra
ok-urlélaga. En á þessum síöustu
og vesrtu tímum er svo að sjá,
sem þessi skoðun sé á engum rök-
um ihygð, og að það séu í raun
róttri hin einstöku okuríélög, sem
hafi öll aðairáöin. Eöa svo viröist
ieyndarráð Breta lita á það í sam-
baudii við tvö ’eftirfarandi mál.
Iæsendurna mun reka minni til
þess, að Winmipeg borg höföaöi
fjTÍr nokkrum árum mál mótd C.
P. R. íálaginu, til þess að fá þaö
daemt til að borga í bæjarsjóðinn
skólaskatt af eignum sínum. Mál
þetta viar látið ganga fyrir alla
dómsrtólana, og þar rætt rækilega
frá öllum hliðum, en svo lauk þvi
miáli, að C.P.R. félagið vann það,
en ibærinn varð að *lúta í lægra
haldi.
Siðar höfðuðtt tvær eða þriár
sveitir i Manitoba og Sask.j tche-
wan fylkjum mál rnóti santa fé-
laginu, ttl þess að £á það dæmt lii
íSö borga skatt af löndurn syiuni
innan takmarka sveitanna. En s\o
lattk þeim málum, að félagið vanu
þau öll, og þe;m dómi fylgdi j*að,
að C.P.R. téiags lönd væru ttndan-
þegdn skat'tgreiðslu til sveitasjóða
itm 2o ára tíma frá þeim tíma, er
það tekur út eignarbréí fyrir þeim
frá ríkisstjórninni. Og með þe-ssu
er það þá orðið víst, að svieitir
vestnrlandsins mega ennþá biöa í
íjórðung aldar, áður en þœr fá
skatta ítf þessttm löndum, ef þau
verða í eign félagsins ailan þann
tíma, — því ennþá «r félagiið ekki
fcúið að taka út eignarbréf fiyrir
nándar nærri öllum þeim löndum,
sem það á heiintingu á að £á, o,
cíamál, hvort það hefir ennþá val-
ið öil lönd sín í Vestur-Canada.
þriðja málið, sem leyndarráð
Breta hefir nýlega dæmt í, er það,
setn Toronto iborg höfðaði móti
straetisbranta félaginu í þeirri borg
Bæjarstjórnin héft fratn þvi, að
hún befði rétt til þess að ákveða á
hvaða strætum félagið skyldi
leggja brautir síniar, og hvar vagn
ar þess skyldu stansa ti.l þess að
taka farþegja á eða lata þá fara
af þeim. Félagið hélt fram þvi
gagrtstæða, og nú hefir æösti dóm-
stóli brezka veldisins úrskurðað,
að straetisbrau'tafélagið hafi rétt
fvrir sér í öllum atriðum, að það
eigi sjálfrt að ráða um le^i spor-
brauta sinna og hvar vagnar þess
íftansi til að taka á móti farþegj
jjm og láta þá af. Ennfnemur á-
kveður dómurinn, að Torontoborg
skivli borga strætisbrautalélaginu
allan þann kostnað, sem það hafi
orðið fyrir í tilefni af þessu máli,
fyrir öllum dómstólunum.
þannig eru þá þrír dómar lallnir
sem allir ganga í þá át't, að rýra
vald aiþýðunnar, en að auka vald
þessara sérstöku auðfélaga.
Að vísu eru nú dómar þessir
bygðir á því, að léJögunum hafi
verið í hiendur seld þau réttindi,
sem d'ómiiTÍnn nú helgar þeim. En
næsta ótrúlegt er það sanit, að
það hafi verið tilgangurinn, þeg.tr
sainningarnir vorn gerðir, að fé-
lögin fengi q11 ])au réttindi, sem
þeim eru nú dæmd. En það mun
vera um þessa samninga eins og
frumvörp þau, sem gáfu þeim laga
giildi, að orðfærið og setningaskip-
iinin sé þanntg, að möguleigt sé að
leigg'ja tvennan skilning í það,
hvað meint hafi verið. þet'ta við-
gengst þann dag í dag, því jafnvel
seíðustu lögmenu og skörpustu
gáfumenn finna }>að nær ókleyft
vandiaverk, að semja svo lög., að
þau séti í öllum atriðum svo ljós
og skiljanleg, að ekki geti orðið á-
gneimingur urn meiningu þá, sem
telst í orðum og setiuingmn. þvi
allir slíkir vandasamningar eru
gierðir af mikilhæfum lögfræðdng-
tim og grandhugsaðir út í yztu æs-
ar, átður en þeim er leyft að ná
iagagildi. Og það er nær óhugsandi
að borgalé-lög, eða íylkja og ríkja-
stjórnir hafi svo miklum mun
grunmhygnari mönnum á að skipa,
heJdttr en auðfélÖgin, að hægt sé
að veiija þá um fingur sér. Og því
siður er það hugsanlegt, að um-
boðsmenn alþýðunnar kasti svo
réttiindum henmar og sjálfsforráð-
um út í veður og vind, eins og
þes*sir áminstu dómar benda tjl að
gert hafi % erið.
En það ex um þetta eins og alt
annað, að þjóðirnar læra af reynsl-
unni, og þetta æt'ti að verða til
þeSs, að kenna lagasmiðum lands-
ins, að vanda svo vel alla íram-
tí'ðarsamniinga, ssm gerðdr kunna
að verða við auðfélög, að enginn
efi þurfi á því að vera, hvað meint
sé með þeim. því að það viröist
aiiðsætt, að alþýðan hefir enga
tryggingu ívrir því, að dómstólarn
ir veiiti henni nokkra ívilnun í
dómum sínutn, eða láti hana
njóta efasemda, þar sem svo I.ann
að standa á. Enda er siíkt nú
friemur að færast í lag með ári
hverju, eft'ir því stm alþýðan geng-
ur harðara eftir rétti sínum gagn-
vart auðfélögnnuni.
“Gaman og a!vara“
Svo hsi'tir ísknzkur kakflokknr,
sem myndað'ist í Selkirk bæ í
haust er var. í honum eru 7 manns
þeir sem beztum kikhæfikikum
eru gæddiir, flest af þeim hefir og
hailt nokkurra ára æfiugu á íslamli
og hé-r vestra. 1 þessum flokki eru:-
Bjarnd Lyngholt, laikstjóri, Sigurð-
ur Indriðason, Tobías Finnboga-
son, Bjarni Dalmann og Ágúst
Nordal, og ungfrúrn-ar Rachel Odd-
son og Susie Oliver.
Flokkurinn hefir leikið nokkrum
sinmim í Selkirk bæ, en svo hefir
aðsóknin þar verið lítdl, að flokk-
urinn er í talsverðri skuld, sem af-
leiðing af starfi hans þar, enda hef-
ir hann lagt talsvert í kostnað til
búninga og annara nauðsynlegra
áhalda.
það er á vitund þeirra, sem til
þekkja, að flokkurinn hefir átt við
allinikla mótspýrnu að eitja þar
neðra, og það svo, að beinit hefir
veAi unndð á móti honum, og lólk
varað við að sækja leiki hans, og
það haft að ástæðn, að þeir væru
svo einkis nýtir, að ekki væri vert
að horfia á þá.
Undir þessum kringumstæðum
var ekki árennilegt íyrir flokkiiin
að halda áfram að sýna íþrótt
sína þar neðra. Samt lék bann þar
tvö kvöld í síðustu viku, og hafðd
búdð sdg vel undir að skemta fólk-
inu ; en þessi tilraun endaði með
$25 tapi í viðbót við skaða, sem
flokkurinn hafði áður .beðið við
fyrri leiki sína. Flokkurinn var
ekki ásáttur með þessi úrsli't, —
ha.nn áleit sig vierðskulda beitri að-
sókn, en' bann haíði fengiö, taldi
sér viera misboðið hedma fyrir, og
ákvaö því að freista gæfunnar bér
i Winni'peg. þietita gerði hann líka.
Hann augiýs'ti, að hann ætlaði að
ieáka hár tvö kvöld, á firrmidag og
föstudag i sl. viku. Eeiikirnir fóru
fram í Umtara sanikomusalnum
þinn 2. 'Og 3. þ.m. Sömu tveir
lieikirnir voru leiiknir bæði kvöldin,
“Se'ðillinn nr. 101” og “Dalbæjar-
pnestsseitrið". Hvorttveggja eru
þetta íriemur stuttir leikir. Hinn
fyrri stendnr yfir rúma iJJ klukku-
stund og hinn síðari rúma klukku-
stund. En báðir til samans á
einu kveldi eru þair meira en næg
skemtun.
Fyrra kvöldið var aðsóknin
sæmileg. Húsið, sem rúmar um
300 manns, var sem næst fult, þó
voru íáein sæti auð næst dyrum.
M innipeg búar höfðu st'in sé frétt
um úrsliitin í Selkirk bæ, og marg-
ir hér töldu vafasamt, að tíma
þeim væri vei varið, sem gengi til
þess, að horfa og hlusta á flokk
þenna. Af þessu mun það hafa staf
að, að ekki var hvert sæti skipað.
Kn þeir, sem í htisinu vorti, urðu
þcss fljó'tt varir, að hér var uin
óða skemtun að ræða, og sáu
hvorki eftir tíma né peningium til
jæss að eiga kost á að njóta
hennar.
Aðalpersónurnar i báðum leikj-
unum voru þati Bjarni I/yngholt
og ungfrú Oddson. þau leika
liæði snildarlega vel, svo að all-
vandasamt cr uin það að dæma,
hvort betur geri. Kn svo raldist
Heimskringlu til, að ungfrú Odd-
son Lóldi síniint hluta óskertum.
það er óhætt að fullyrða, að áð-
ur hefur engin íslenzk kona á leik-
sviði í Winnipeg sýnt jafn yfirgnæf-
andi leikarahæfileiika. Og cins er
það vist, að aldrei fyr hefir verið
leikið betur yfirleitt meðal landa
vorra hér í bæ, heldur en gert var
af þessum Seikirk leiikflokki. Bún
ingur aliir, litbreytingar, sviptir,
lá'tbragð og limaburður leikend-
anna, voru fullkomlega ígildi ])?ss,
sein gott er tialið á hérlendum leik-
húsum. Al’t þetta var svo náttúr-
legt, sem bezt mátit'i vænta af
fólki, sem ennþá ekki gerir kröfti
t'ii þess, að teijast annað eða
meira en viðvaningar, þótt margir
hérlendir “professionals” geri í
engu beitur, og sumir hverjir ekki
nærrá eiins vel og sumt af þessa
flokks fólki gerði nú hér í l.ænum.
þeir Sigurður Indriðasou og
Tobías Fdnnbogason eru í t'ilu
þedrra, sem lekki að leins læra
stykki sin vel, heldur einnig skilja
þau tiiil hlýitiar, og leysa rvo verkið
af hendi samkvæmt þeim skiliuingi.
Engan fær grunað, að Betersen
málari í fyrri Leáknum sé sami
maður, sem í síðari leikmim birt-
ist í prestsgervi, ekki einu sinni
málrómurinn ber vott um sömu
persónu — Sigurð Indriðason.
Enginn fær beldur séð, að slarkar-
inn Holm í fyrrir leikmim sé sá,
er leikur tollþjóninn í síðari Xeákn-
um. Og allmikla æfingu ásamt
meðfæddum leikara hæfiLeikum
þarf til þess, að gera svo mikla
bneytingu á sjálfum sér, edns og
Toibías gerir þar.
Un'gfrú Susie Oliver leikur og
mjög vel og eðlilega, ófieimin 'og
tilg'erðarlaus, og hefir sjáanlega
góðan skilning á hlutverki sinu og
vald yfir því. Bezt lék hún þó ást-
ar ævintýrd'ð móti unnusta sínum i
fyrri leiknum, og vel fórst hennd
að gráta, eins og fleiri konum. í
síðari leiknum bar hún sig eins <>g
sannri prestsdóttur sómdi.
Hlutverk þedrra B. Dalmanns og
A. Nordals eru svo vaxin, að þau
gefa lítið tækifæri til að sýna leik-
ara íþrótt. þó geta þeir báðir bætt
sdg talsvert með því : Nordal, sem
ungur greifi, að setja nokkru meiri
unggæðisLega tilfinningu í ástarat-
lot sín og bónorð til prestsdóttur-
innar ; og Dalmann með því, að
sýna ljósari* merki angurs síns og
réttmætrar vanþóknunar á afskift-
um móður sinnar af kvonbænum
hans. Báðir þessir ungu menn
ætitu að sýna áhorfendunum tials-
vert meira tilíinningaHf, en
þeir gera ; og geta þeir í því
efni lært mikið af hr. UynghoLt og
ungfrú Oddson. Með nauðsynlegri
bót ráðinni' á þessu, má óhætt
fnllyrða, að ekki verði með sann-
giirni nei'tt fundið að nokkrum
þeirra, er þenna flokk mynda.
það skal hér tekið fram, að
þeitta er alt verkafólk, sem að
eins hefir frístundir sínar frá dag-
legri vinnu t'il að æfa íþrótt sína,
og þá að eins getur það æ£t sig
sanian, þegar leikstjóri þess, hrerra
Bjarni Iyyngholt er viðLá'tinn. Iín
hann er á siLeldu ferðaliigi í líís-
ábvrgðar erindum fyrir, C.rea.t
West Ivife Sélagið, og á því óhægt
með að stjórna Teglubundnum æf-
ingum.
Undir þessum kringumstæðum
má það heiita undravert, hve vel
er Leikiö, og hve allir eru samtaka
og jafnir á kostunnm.
Svo vel likaði áhorfendimmn við
flokkinn fyrsta kvöldið, sem hann
lék hér, að síðara kvöldiið var
meira en húsfyllir, og nrðu nokkrir
frá að liverfa. þá lék og flokkurinn
ennþá betur en fyrra kvöldiið. Og
þar sem aðsóknin var svo mikil,
að auðséð var, að allir, sem vildu
vera viðstaddir, gátu ekki átt
kost á því það kvöld, þá var aug-
lýst, að flokkurinn léki þriðja
kvöklið — laiigardagskvöldiið. það
kvöld var aðsóknin engu minni en
fyrstia kvölddð, þrátt fyrir það þó
leikur sá' væri að edns auglýstur
kvöl'dið áður, eins og að frarnan
er geitdð, og götur óhreinar eftir
daglanga stidda rigniingti.
það má óhætt fullyrða, að flokk
urinn sé hjartaJiIega ánœgður með
þær viiðtökur, sem hann hefir feng-
iið hér í bænnm, og að ágóðinn af
ferðinni hingað geri honum mögn-
Legt að komast úr skuldtini, og
máske einnig að útvega sér nokk-
ur nauðsynleg leiktjöld.
þessiitn ílokki er óhæitt að koma
h'i'ngiað aftur, í fullri vissu þess, að
hann fær góða aðsókn, ,og þá verð-
ur hann líka að fá sér stærri leik-
sal, en í þetta sinn, og auglýsa
leikinn ennþá battir, en nú var
gert, svo að allir íái að vita ttm
skemtunin'a í tima.
Islendingar hafa ánægju af að
sjá vel leikið, og Selkirk flokktir-
inn uppfyllir þá kröfu fólksins.
F'ólk vort hefir sýnt það nú, að
það er viljugt til að sýna góðum
leikendum sanngjarnan sóma, og
Selkirk leikílokkurinn vœrðskuld'f.r
alla þá aðsókn, sem fólk vort get-
ur veitt lionum.
-<*>-
Xýjar íslenzkar
söngbækur,
“Hörpuhljómar”,
“Til fánans”,
“Tiu sönglög”.
Viö ísLendingar eignm ekki svo
mikinn fjölda eða úrval af söng-
lögum við texta á móðtirmáli okk-
ar, að vert er að minnast á og
vekja eftirtekt á þeim söngbókum,
scm út koma, og sem við að meira
og minwa leyti ge'tum eignað okk-
ur sjálfir. A síðastliðnu hausti
kom hingað vestur yfir hafið ís-
Lenzk söngbók, fyrir fjórar karl-
mianmarad'dir, er nefnist “Hörpu-
hljómar”, sem hr. Sigf. Einarsson,
tónfræðingur í Reykjavík, hefir
safnað. 1 bók þessari eru 15 lög.
þar ai eru 4 gömul íslenzk þjóð-
lög : “Bára blá”, “Dlafur liljurós,
“Svíalin og hrafninn” og “Vöggu-
vísa”, — og hefir hr. Einarsson
raddsebt' þau að öllu Leyti, og því
fært þau í það gervi, sem þau birt-
ast í nú. Öll hin lögin eru samin af
IsJiendingum. Flest lögin (5) eru
eftir hr. S. Einarsson sjálfan. Eru
þau flest lagleg, en ekkert tilkomu-
mikið. Ekki finst mér laust við að
lagið við íslandsljóð Einars Bene-
diktssonar sé stæLing af lagi séra
Bjarna þorsteinssonar, sem hann
samdi við IsIandsLjóð Guðmundar
Magnússonar, og kom prentað í
“Skírni” fyrir rúrnum 2 árum. þá
>er í þessari bók lag eftir Jónas sál
Hielgasón (Við hafið). Óþarft virð-
ist að vera, að setja þetta lag út
á ný fyrir karlmannaraddir, þvi
séra Bjarnd var búinn að raddsetja
það áður og gefa út í 20 sönglög-
um, og er sú raddsetning miklu
betri en þessi. — Ennfremur lög
eftir Helga Helgason (Skarphéðinn
í bnennunni o.g Eggert Ólafsson),
Sveinbijörn Svieinljarnarson )Land-
námssöngur íslands), séra Bjarna
þorsteinsson (Allir ®itt) og Árna
Thorsteinsson ljósmyndara (Álfa-
fsll. I/ang tilkomumest af þess-
um lögum er lag Sveinbjörnseus.
Hin lögin eru flest stutt, en falleg,
emda góðkunningjar allra Islenzkra
söngmanna. Öll lögin eru raddse'tt
eftir hr. S. Kinursson, — nema lag
Svieinbjörnssons og Á. Thorstcins-
sonar, raddsttningin á þeim er ett-
ir þá sjálfa, — enda bera þati þess
glögg ni'erki, því flest eru raddsett
svo hátt, að þau eru ósyngjau'di
(u'tan ]>jóðlögin), svo nokkur söng-
ur sé, nema fyrir mjög æfðar radd-
ir. það er stór galli á lögutn, sein
hr. S. Einarsson semtir og radd
setur, að þessu er svona varið.
Fyrir það verða þau ÓAI/þÝD-
LEG. það er með öllu rangt, að
semja eöa raddsetja lög, sam AI)
KINS þaulæiðir söngflokkar geta
sungið. Mcö því er alþýðu fólks
gert ómöguLegt ,aö hafa not af lög-
íinmn ; en það er einmitt hún, sem
söngfræðingarnir ættu að liafa i
huga, þegar þeir gefa út bækur sín
ar. Henni er ætlað að katipa bæk-
urniar. En hvað á hún að gera við
]jær, ef hún hefir Jx’irra engin not ?
“Hörpuhljómar” er bók, sem að
sins æfðir söngmenn og söngflokk-
ar hafa íull not af. Il/errij Sigfús
Kinarsson þvrfti að athuga hér eft
ir, jnegar hantl semnr lög og geftir
út sönglækttr, að hafa ekki alt
svo erfitt víðfangs, að íslenzk al-
þýða sé útilokuð frá því að hafa
af þeim giagn. VeLæfðum söngllokk-
uni og góðtitn söngmönnum vildi
ég ráða til að eignast “Hörpu-
hljóma” — þeir kosta 8oc og fást
í bókaverzlun H. S. Bárdals — því
eins og á'ður er sagt, hafa þair inni
að ltalda falleg lög fyrir þá, sein
geta notað sér þati. — Kvæðin
itndir lögunum eru öll frumort eft-
ir Stgr. Thorsteinsson, H. Haf-
sfeeiit, Matth. Jochumsson, Guðm.
GttðmitU'dsson, Einar Benedikts.son,
Sigurð Sigurðsson og Bjarna Jóns
son frá Vogi.
í veittir er leið kom hingað ein-
stakt lag, sem hieit'ir “Til fánans",
eftir hr. Sigfús Einarsson. Lagið
er með þremur raddsetningiim :
1) f'yrir 'eina sameiniaða rödd (Un-
ion), með piano undirspili og
blönduðum kór í endanum (endur-
tekning á taxta og lagi) ; 2) fyrir
karlmannaraddir, og 3) íyrir piano
Lagið er stivt't, en sérlega falleg í
því melodian, og það fylg.ir orðitn-
um, setn tindir því eru (fánakvæði
E. Benediktssonar) mjög vel, því
í þvi er kraftur og fjör og fci?rg-
mál fcii frægðar og framfara, eins
og í textanuin. En lagiö er ekki
alþý'ðLegt, því það fer yfir mjög
stórt tónsvið. Frágangur á því er
ekki sern bey.ttir, og hefir réttilega
á það verið bent af hr. Jónasi
Pálssyni söngfræðing. Gaman væri
fyrir sem flesta IsLendinga, sem á-
nægju hafa af sönglist, -að eignast
og læra þenna eina al-íslenzka
sem við eigtim. Fratn-
aná laginu er tnynd af hinu fyrir-
hugaða íslsn/.ka flaggi — hvítur
kiOss á bláum feldi. Til sölu er
það í bókaverzlun II. ö. Bárdals
og kosfcar 25C.
Alviqg ný'lega er koni'in hingað
söngbók, prentuð í Reykjavík, með
10 sönglögum fyrir blandaðar radd
ir, sem hr. Jónas Pálsson* söng-
kennari hér hefir safnað, samdð og
raddsett. þrjú lögin hefir lir. Váls-
son samið sjálfur við fcextana :
“Heiim til f'jalla”, eftir G. Gtið-
mundsson ; “Já, vér elskum ísa-
foldu", efbir Jón Ólafsson, og “Mig
hefir einafct langað, lanpað”, eftir
þ. þ. þorstiainsson. Óll eru þessi
lög faiLeg og htigþekk, en þó er
það fyrsfca íallegast. það h'lýtur
hvert mannsbarn' að Læra ósjálf-
ráifct, sem einu sinni hefirhayrt það
áður. þá er mikiö og fallegt lag
efbir norska sniiLLnginn Edv. Grieg,
og und'ir því fcexbinn “Komið pest-
fr, hvellum hljómi”, þýfct effcir Sig.
Júl. Jóhannesson. Tvö lögin eru
oftir Otto Lindblad, hvort öðru
fallegra, við itextana “Æ/ðstur
drott'inn hárra heirna” (þýtt af
Stgr. Thorsteinssyni) og “Hleypið
skri'ði á skeið”, ©ftir Lindblad sjálf
an (þýtt af Gísla Jónssyni prent-
ara). Eitt lagið er eftir hinn fræga
þý-zka tónsnilling Fr. Abt, við
þýddan fcaxta eiffcir H. S. Blöndal,
“Hægan vestanvindur liðnr". Einn
ig er spánskt lag við liinn gullfall-
ega fcax.ta “Aldan mín” (“Sævar
að sölum” eífcir Guðm. Guðmunds-
son). þá er sérlega tiikomumikið
lag vdð kvæði þ. þ. þorsteinssonar
“ísLenzki fiáikinn” (ísl. fálka flagg-
ið), eftir enskan tónfræðing, dr.
Arne. Að síðustu er lag effcir finska
tónfræðinginn Laurin vdð “Báru”
(“Sem bára er berst”), þýddan
fcexfca effcir Sig. Júl. Jóhannesson.
I/ögin í 'bókinm leru hvert öðru
fcjllegra, og raddsetning á þeim
prýðiLega góð. þau ligg'ja öll á því
tónsv'iði, að einu undanskildu —
Griegs — að hvert m'anttsbarn, er
rrokkuð geitur sungið, getur fylli-
lega notfært sér þau. Sama er að
segja um prentun á bókinni og frá-
gang annan. Að eins ein jjrektvilla
liefir slæðst' inn í lagið nr. 6, —
þriðja nó'fcan i fyrstu rödd fimta
fcakt á að vera tvístrykað C, en er
j>rentað tvístrykað D. þe-tfca þyrfti
'þeir að athnga, sem Lagitð syngja.
Kitt nýmæli helir bókiu að flytja,
sienn ekki befir áður þekst í íslenzk-
um nótnaibókum, en það er, að
merki er sott innan tvm löigin, sem
sýnir, lrvar fólk á að draga and-
I ann. Kr slíkt mjög nattösynLegt
fyrir alla, sem ekki hafa 1 æ r t að
! sýngja. — Bókin kosfcar Si.oo, og
; mun það af sutmim verða álitið
dýr'fc ; en þegar ]:ess er gætt, að
hiin hefir inni að halda hvert lagið
öðru fegurra — en þó tim Laiö við
■ aliþýðu ha'fi, jafnt og a-fðra söng-
■ ílokka — og IsLendingum hefir eigi
verið kostur að ná í þau áður, og
undir þeitn eru ný frumort og þýdd
1 kvæði á íslettzkn, — þá held ég að
I enginn æit'fci að láifca sér bil hugar
i koma, að láfca verðið vaixa sér f
I attgutn. — Galla mæ tfci fce.lja það á
þessari bók, sem mörgutn öðrum
söngibókum ísLenzkum, að að cins
fvrsfca erindið 'af kvæðumim tr
jtretutað, svo óumflýjanLegt er, að
staglast á sömu orðunum aftur, ef
lagiö er sungið tvisvar. í það
minsta ættn tvö erindin af kvæð-
i»u, ef fcil eru, að vera prentuð,
annaðhvort á inilLi nótnastretvgj-
anna bæði, eöa þá annað stakt,
edns og er í 9. og 10. heiíti J ónasar
H.eilgasonar. Bæði er það, eins og
áður er sagt, Leifct, að þurfa að
tnarg.jótra upp sömu orðdn, og svo
getur ljóðskáldunum verið gerður
grikkur með iþví, að pnenfca að
<"ins ifyrsta erindtð' a f kvæðuin
þeirra, sem oft er ekki niema ínn-
gangur að þeirri hugsun, sem þau
kotrua fram með í kvæðunum.
þefcta æifctu söngbóka ii'tg>efeindur
að athuga, þvf ef við fáum fögtir
lög við íslenzku kvæðin okkar, þá
edgum við að dnekka hverja htigs-
uti) skáldsins, sem í kvæðumtm
felst, í okkur m©ð löguntim. Fyr
en það er f-angið, ná þessar tvær
listir ekki fyllilegia bilgangi síntun.
— K11 þrá't't fyrir þet'ta þá á hr.
Jónas Pálsson, , og ltver annar,
þakklæti skildð af ölltvm íslending-
utn luegigja tnegin hafsins, fyrir að
gefa út nýitt safn af fögrum söng-
lögum við ný kvæði á okkar ást-
kæra móðurmáli.
A. J. JOHNSON.
------þ—
Vínland oe
o
lieilsubælissamskotin
það er ekki tilgangur minn með
þessum linum, að fara út í deilur
við ritstijóra Vínlands út af Heilsu
bæLis samskota málimi. En af því,
að ég hefi gengist fyrir þessum
saimskotum, ‘þá get ég ekki Leifct
það hjá mér með öllu, sem hann
leggur til þeirra mála í síðasta
blaðii. Ritstjóranum farast þannig
orð meðai annars :
“Va’ri þá lekki réfctara gert, að
bíðia þangað til vdssa c-r fengin fyr-
ir því, hve tnikið fé safnast tii
þessa fryiirtækis á íslandi, og leita
ekki altnennTa samskota tiil þess
luér vestra, neina því að eins að
vér þá sjáum, að Jvairra sé vieru-
Lag þörf. það ættu menii einnig að
hugledða, að það er tniklu kostn-
aðarmeira, að viðhalda þess konar
stoifniuni, en koma henni á fót. þess
viegna er myndaö félag. 4 íslandi
til þess fyrirtækis, og hver með-
Limur er skuldbundinn til að
gneiiða ákv*eöið fcillag árLega. það
fyrirkomulag ier óeifað hin bezta
trygging þess, að heilsuhæLi þetta
þrífist og verði að fuHum notum,
og ef vér Vestur-lsLendingar vilj-
um verða þar að fullu liði, þá
verðum vér að láta oss ant um
stofnmn þessa framvegis. það þýð-
ir líifcið, að vér jgqfum fé til þess að
koma henni á fót, ef vér ætlum
oss ekki að verða þjóð vorri sam-
taka í því, að viðhalda henni
framvegis”.
þannig farast ritstjóranmn orð
í áðurnefndri grein, og við þaö vil
ég gera nokkrar afchugasiemdir.
það hefði vierið ntjög æskilegt,
að rLtstjórinn hefðd gert þessar at-
hugasemdir fyrri, ef að þœr annars
voru nauðsyttlegar, sem ég álit
alls ekki (það skal 'fcekið fram, að
með því er aills ekki átt við alla
greinina). Eins og ritstjóranuni er
kunnnigt, Iþá er nú þagar búið að
vinna allmikið að þessum sam-
skotum hér, og hafa undiribekfcir
orðið allgóðar ; þess vegtta hefði
verið eðliLegra, að riitstjóri Vín-
lands hefði gefið því meðmæli sín,
þegar hann vissi að svo Langt var
komið. í öðru lagi finn ég ekki
befcur, en það sé röng ályktum, að
sfcyrkur til þessa fyrirtakis verði í
annan tima nauðsynlegri en ein-
mibt nú, því óefað er hér sama
hlufcfall eins og með aðrar stofnan-
ir og önnur fyrirtæki, að erfiðast
er að koma því af stað. Ég get
ekki beitur séð, en(bér sé hvort-
tvieggja um að hugsa nókkurniveg-
inn jafn'snieinma, að koma hælinu
upp og viðhaldskostnaðinnm. það
væri mjög óbej>pilegt fyrirkomulag
á stofnun þessa fyrirtækis, ef ekk-
ert væri huigsað fyrir viðhalds-
kostnaði, þegar stofnunin væri
uppkomitt. En þessu er heldur ekki
þanodg varið, því eins og ritstjóri
Vínlanids getur um í athugasemd-
um sínum, þá er fyrirkomulagið
þanniig lagað, að flestir borga jafn-
mikið framvegis eins og þair byrja
með ; að vísn verða sjálfsagt nokk
urir, sem borga tiilög sín í ei'tt
skifti fyrir öll. Ef fjársöfnunin
gengur svo greitt, að mvira hafist
samian þegar í byrjun en 120,000
kr., þá mun það sannarLega koma
sér vel til að byrja með viðhalds-
kostniaðttnn, ekki síst, ef hann verð
ur að mdklttm mun meiri árlega,
en siem þeirri upphæð netnur, sem
stofminin kostar sjálf, — eins og
ummæli ritstj. Vínlands be.ttda á.
það er alls ekki svo að skilja, að
ég sé því neitt móitfíill'inn, að ÍS-
Lendinigar hér styrki þessa stofnnu
framviegis, þó ég láti iþess getið,
fyrst, aö ég hafði þaö ekkert í
huga, þegar ég byrjaði að vinna
fyrir samskotumim hér, að beilsu-
liælið tilvonandi ýrði styrkt árlegej
enda gieit ég ekki .séð, að það sé
eöliie'gt, að ibúasb við því af Is-
Lenddngum hér. Ivn það findist mc r
eðlilegra, úr því samskotin eru
hafin bér hvont. sem er, að þai*
gæ-tu orðið myndarleg uppliæð, ei»
það varða þau að eins nieð j ví,
að landar bér styrki jiau alinent,
Ixeði súnnan og norðan lm innar.
Og ég ætla að leyfa mér að mæl-
ast t'il af ritstjóra Vínlar.tis, «:ð
hann giefi samskotunum betri með-
mælj síðar, en hann hefir gert nú,
J>ví þóitt samskotm ekki séu beis.
hjálp 'til iuins tæringarveika fólks á
íslati'di, ,þá samt flýtdr það fyrir
þessu iuauðsynjamáLi, sem hlýtur
að eiga erfitt U'ppdráttar f jafn-
fátœku landi og föðurland vort er.
því tttn það blandast þeim ekki
hugur, sem kunttugir eru heirna,
að það verður seintekið, að hafa
ii'pp á sjöunda þúsund kr. til jafn-
aðar í öllum sýslum landsins (ef
stofnunin kostar 120,000 kr.), aS
eins ifcil að koma stofnuninni í
starfandi ásfcand.
Svo vll ég sem kaupandi Vín-
lands þakka ritstjóranum fyrir
margar góðar grednar, þýddar og
firu-msamdar, sem í blaðinu hafa
birst undanfiarin ár. IJka skal
þess gietið, að ég hefi ekki meðfcek-
ið marznúm'er blaðsins, og væri'
mér kært að £á það sent', með því
ég beild bfaðinu saman.
Winttij>eg, 1. maí 1907.
Aðalsbeinn Kristjánsson.
-----4.-------
Dánarfregn.
þanu 18. april sl. andaðist aö
heiimili sínu Tuii'gu við ísXendmga-
lljót ibómd'inn Einálr Thorkelsson,.
effcir 3 tnánaða þung,a sjúkdóms-
l-eg.'i. Bana'tniein lians var brjóst-
voiki, sem hann hafði þjáðst af sl.
tíu ar. Eiinar sál. var íæddur að-
Holi í Mjóafirði 14. nóv. 1850, og
°íst þar upp hjá foreldrum sínuin,
þar til liann var 7 ára. ]>á flufctist
hann til Borgarfjarðar í Norður-
múiasýslu, og dvaldi hann í þeirri
sveit, þar til hanin íluttást til Ame-
ríku árið 1889. — Árið 1879 gift-
ist hann Ingibjörgu Gísladóttur,
frá Hofströnd í sömu sveit, og
eignuðust þau 3 drengi, og lifia 2
ásamt ekkjunmi.
Einiar sál. var maðnr hreinn og
djarfur í lund, hjálpsamur við íá-
tæka og sýndi drv-n^lyndi og höfð-
ingsskap í hvívietna. ]>rátt fyrir
langan og þungan heilsulasloika,
gerði hann haimili sitt eitthvert
það mynclarlegasfca heimili hér við
Fljófci'ð. Heiisuleysi sifct bar hann
með kjarlc og þolittmæði ; og má.
segja um hann, að hann var ‘Sþébt-
ur á vielli og þéfctur í lund o.g þol-
góður á raunastund”.
Með ást og virðingu kveðja hann
nú vinir og vattdamenn hans hár„
og sjá þar á bak góðum og dreng-
lyndum manni.
Vinur hins látna.