Heimskringla - 27.02.1908, Blaðsíða 4

WitTmpeg, 27. febr. 1908.
HEIMSKKINGrLA
HEIMSKRINGLA
Published evory Thursday by
Thf lleimskringla News k Hntiliáinz Co.
Verö biaOsÍDS I Canada «#? Bandar
I2.0U um ériö (fyrir fram borsraO).
Seut til J.'lauds $2.10 tiynr fram
borKaCaf kaupendnm blaOsins hér)$1.50.
B. L. BALDWINSON,
Editor &. Manairer
Oöice:
729 Sherbrooke Street, Winoipeg
p.o box 11 a.
’Phone 3512,
Stefanía
Stefánsdóttir.
Kona sú, sem frír mn ra'ðir, er
.glögt daeini J>ess, hve vel þvi Kvei.-
fólki farnast iwr í Caiíada, setn
nokkra verulega alúö k-ggur viö
}>aÖ. aö h'tija sig nteö h-eiöarlvgri
íitvinnu til efnalegs sjálfstæöis.
Ileirruskringla haföi frótt af veru
-og,sbarfsMiti konu Jressafrar í bæn-]
ttm K«tíwatin, Ont., rótt austan
viS austur takmörk Manitoba fylk j
is, og ritaði liL-uni því bri-f og baö |
haita um upplýsingar um starf i
hennar og afkomu hór vx-stra, og i
Akk svolátandi svar :
„Með þuí aö ritstjóri Ileims-;
krrnglu befir mælst ti! þess, að ég j
gefi biaði hans litilsháttar ágrip af i
lifi mínu, til þess aö sýrta þunn ]
tuisTnun,# st-m er á afkontu vinmt-1
kvettna bér og á íslaudi, svndi ég
jtessíir línur. líg finn að vísu, að
ég er eng.m vegrtm fxr um, að
k-ysa v-erk þatta af bendi, svo að
víð nregi mta, þar senr ég aldrei
-fyr hefi ri'taö nokkra línu, sem
komiö heíir fvrir almenningssjónir.
ICg hefi og heldur eigi notiö þeirr- |
ar mentt)nar, sam v-eitd nr. r kþtrk j
til ritstarfa, og verö því aö biðj-a I
Jesendtir Heimskringlu velviröittgar I
á vansntiöum ]>:\ssa bréfs. Iín mér |
hafir alt <tf fundist dálkar Ileims- |
krrnglu bera þess ttnerki, aö rit- j
stjóra hemiítr sé ljiift, stö halda á 1
loftti jöfnum höndtmt kostnm þessa '
góöa kutds og heiöri þjóöar sinn-
ar hór, — ekki einungis þes-s hluta I
hennar, sein •er hámentaöur 'eöa1
anöugur, heldur einnig hinna um-
kotnulausu einstaklinga. {kss j
vegtva verö ég fúslegsi við tilma-1- !
nm hans utn, stö g.-fa þær ttpplýs- ,
ingsir sem liunn óskitr eftir fyrir
biaö sitt.
hjcst 30 kr. um áriö. Sanrt fékk ég
það, sem ég setti upp, og eftir að
ég fór að kynnast í sveitiinni, buð-
ust njiár fleiri vistir en ég gat þeg-
iö. Og síðustu árin, sem ég vist-
réöist, fikk ég 40 kr. árskaup, án
þess ég setti þaö upp. Kn kaupiö
varö maðtir aö taka nvest í vaö-
málum, og þeim oft alt annað en
góöunr, frá 5 til 7 íiska hver alin
af óliituöu vaömáli, eftir geeöum.
En óg tók niisst í kindafóörum, en
forðaöist }>ó alt af, að láta það
ná hálfu hundraði, en hvert kind-
arfóðttr .kosbiöi 5 kr., nema ef
hrútur var, þá 6 kr. TJ111 peninga
eða innskrift var ekki að ræöa í
því hiraði, því hve íegnir sem að
bændur liefðu viljaö, þá var þeitn
ekki mögulegt, að gjalda kaup
hjúa sinna í peitinguin'.
Eftir 11 ára vimimrrensku i þess-
ari sveit, fór ég að reyiia sjálfs-
menskuna, í von um nreiri gróöa,
þvi ég haföi fyrir löngu sannferst
unt, að vinnukonustaðan gæfi ekki
af sér fúlgu til elliáranna, er miss-
ir þrótts og krafta þó sagöi mór
að væru í nánd. Nú byrjaði ég
sjálf-snvensku 11 a, en litið betra tók
STEFANÍA STEF.fNSDÖTTIR.
Kg er fædd 26. febrúar 1854 ái
Staðarhóli í Saurlxe í Dalasýslu, i
og óls-t upp hjá ömimu minni ogl
sieumi manni lrennar, sviir bϚi
voru oröin gömul og lásburða, og
fúfcæk í fvlsta skilningi. Hjá þertti
var óg og vann þar til ég var orð- 1
in 28 ára að aldri. þegar óg var|
kristnuö, var tiiiér gelið smalalamb
-og var það fcekið af tnér til fóÖurs |
og svo upp-írá því ein kind á ári;
í sfcaö smafalamhs, því snula-1
mensku haföi ég á lvendi frá því ég j
var 9 ára og þar til ég fór. Og i
eftir 15 ára a'dtir hafði ég alla!
skepnuhirðingii á heimilinn. l'ii 1
iia katip var ekki aö tala, svo i,lj j
andi væri, bæöi sökum fátæktarl
og svo var í þá daga ekki v.-ni aö j
borga kaup, hvorki eigin börnum í
né tökubörnum. Kn lambtö iTiitt!
óx upp og v-arö a-r og íær.'u nur
lamb. þaö íókk ég fóöráð, 111 arm
v-ann fvrir sér trveð ínjólkiiiai, óg
svona h-élt ég áfram aö 'iolga
nokkrum kindtim. . lín ulliua lé-i ég
í kanpst-aöinn fyrir eitthvaö utan
á nrig, en var þó jafnan klæöUtil.
lin þcgar i-g fór frá hrimili órninu !
minnar, var óg eins og áöur er !
sagt, 28 ára, og þá talsvert íarin 1
að bila á heil.su, með því aö sama |
yoriö veiktist ég hættulega af mís-
lingunr, setn þá gengti - þar um j
.sveifcir, 'og hefi óg aldrei síöan hor-
fö þess ba-tur á heilsunni. lvign j
mín var þá 6 ær og 4 gemlingar,
og eitt þriggja vetra tryppi. Kn
fafcnað hafði ég mjög lvtinn. Bygöi i
óg því allar æcnar og tók í leigu j
rifct óvandaö ufcanhafttarpils, scm
]rl var láfciö á 12 krónur, og leiga j
eftár 6 a-r saina uivphæö. Fyrsta I
árið eftir að ég fór að lncinran — j
sem kallað var — fór ég í vist í j
söiiiu sveit, og fékk 3 va-ttir í!
katip (36 kr.), og gekk þaö mest í
meögjöf með hrossinu og vetur-
gömlu kindunum. Næsta ár fór ég
vestur í Oufudalssv'eit í liaröa-
strandarsýslu, og vann þar 11 ár,
r>g í lausatn.iisku 5 ár. þar seldi
óg hrQssiö fvrir 40 kr., því þ-ar vat
æriö dýrt, að halda hross sér til
gumans. Vetrarfóöriö kostaöi þar
24 krónur, en lieit vfir sumarið frá
3 til 6 kr., og hver sá, sem átti
erfet hross og einu á, var skvldur1
að gjalda af því til ýmsra stótta,
því þaö var talið hálft htmdrað á
landsvísu. Kn af hálfu hundraði á
landsvísu, varö hver aö greiða
skafcta. í Jiessari sveit sefcti ég
upp 36 kr. árskaup og þótti það
gífurleg tipphæð, sem aldrei hafði
heyrst þar fyr. Meðalkaup kvettna
yar þá þar í sveit 24 kr. og allra
viö. Eg fjölguöi dálítiÖ skepnum,
en ýms útgjöld uxu aö saffla skapi
svo aem ljóstollur, sveiit-arútsvar
og þinggjald. þessi gjöld haföi ég
aldrei á móti aö borga. Iín þegar
priesturinn minn, séra Guömundur
Guömundsson í Gufudal, sagöi að
imér bæri aö borga árlega 50 aura
til kirkju og 50 aiira til síti og fult
dagsverk (þe.tta alt cins hátt og
laii.sum karlmönnum var skylt aö
borga), þá fanst nrér vinnu og fcé-
lagsfrelsi mínu vera misboðiö. Kg
Ixauö presti aö borga honum dags-
verkið, ef hailn vildi sa-tta sig viö
svo sem svaraöi eins dags vinnu-
launum mínuin, en lrann svaraöi
með því, að senda reikning íyrir
13 króna sktild. ]>essi reikningur
preSvtsins var orsök til þess, aö ég
ás-etti ínér aö fara til Airueríku.
lin þó aö aílir prestar setji mág út
af sakraiiK-n'ti og pátyin bannfæri
mig, þá verö ég að játa, aö ég
borgaði þaö eitt af þessari kröfu,
sem niéc sjáltri þófeti rétfcinætt.
lin næst-a vor fiubti ég noröur á
Snaefjallaströnd meö þeim fasta á-
s.'tningi, s.-m ég þó engum opin-
bera-ði, aö yfirgefa ísland eins
iljótt og ég fengi því viö komíð,
og ki'fea til Ameríku og láta guö
og lukkmia rá'ða, hvaö við t-æki.
A Snæfjallaströnd var ég 2 ár í
vistum, meöan ég var aö koma
skepniim minum í peninga.
þaun 12. júní 1901 íór ég um
borö á ísafiröi, alfarin til Atne-
riku, og kom til Kaewatin 6. ág.
s-atna ár, eftir aö hafa veriö þrjár\
vikur i sófetveröi í Selkirk Ixe fyrir
imynda-ða bóluveíki í ernu barni í
Vc'Sturfarahópnum.
lin þcgar ég eftir 47 ára veru á
íslandi, og búin aö slita þar nrin-
iim fe/.tu kröKtim og heilsu, loks-
ins komst til Keewafein, þá var al-
eiga mín einir tveir dollarar í pen-
itrgunij. þarna tTir ég þá komin, í
nýjan heiin og. [>ekti enga maiin-
eskju og áfeti cngau. aö. Varð því
aö teíla á efcgin atorku eins og
löngum fvr, og-hefir þaö líklegast
vierið tnér til lrepni. Kn samt vil
ég engan einstæöings kvenöiann
eggja á, aö k'ggja út á þaö djúp.
Fyrst fór ég til íslen/.kra hjóna,
og var hjá þeim þriggja vikna
fcíma, síöan í vist 1 tií gyöingfc
hjóna, og vann þar v-inn mánuö og
hafði S.t í kaup. þá fcil ísl. hjóna
og vann hjá þerm i 3 mánuði með
S6 mánaöargjaldi. í næstti vist
fékk ég 58 mtr mánuðinn. Kftir
þaö fór ég að stunda útigöngu-
vinntt og kigöi mér þá herbergi i
bœmim, en sti vinna var aöalfcega
þvofctavinna, og byrjaöi ég meö
dollarskaupi á dag, en íékk brátt
51.25 á ilag, og siðar $1.50 á dag,
fyrir 10 kl.stunda vinnu, frá kl. 8
að morgni til kl. 6 að kveldi. Alt
•það, sem ég vanti fyrir, var mér
borgað reiÖulega í peningum, og
íékk sjálf aö njóta þeirra lattna.
Hvorki prestar né yfirvöld heimt-
uöu neátt af vinnuaröi ínínum og
HfsuppeJdi. Og fann ég þá fyrst,
hver undra munur er á kjörum
kventia liér í Canada, ]>ar sem þær
'tru frjálsar, eöa á íslandi, þar
j seJti þatr ntoga vinna öllum stund-
um- fyrir litlu sem engu gjaldi, og
geta ekki talist ht-rrar fjár síns, ef
þær ’cignast eitthvaö. Við þessa
útigöngu vinnu var ég þar til síö-
ast liðiö lraust.
Kkki undi ég lengi, eftir aö ég
kom hingað vcstur við þaö, aö
hafa ekkert um aö hugsa annaö en
daglauna vinnuna. Ég keypti tiiiér
efni í stnáhýsi eitt, sein ég notaöi
fyrir hænsahús. Keypti ég mér þá
nokkrar hænur og græddist dálítiÖ
íé á eggjasölu. þett.i var áriö
1902. En í apríl 1903 réöist é-g í aö
kaupa húseign nokkra -þar í bæn-
um fyrir S225, cn borgaöi strax
5125, en afgangurinn skyldi borg-
ast aö ári liðnu. Fhrtti ég nú í
hús ]>efeta og fullgieröi borgun fyrir
það í apríl 1904. Festt ég þá kaup
í annari beejarlóð, sem kostaöi
575, og borgaöi é>g ]>aö aö ínllu í
ágúst suffivi ár. Nokkru seinna
ftsfci é-g kaup í annari bajvirlóö, er
kostaöi 565, eit tók þá árs borgun-
arfrest, því um þaö leyti var ég
aö líVta gera viö húsiö mifet, og
kostaði sú viðgcrö mcira fé, en
nattur þeirri upphæð, sent húsiö
kostaði mig uppbviflega. Samt
borgaöi ég lóðiua aö ftillti í réittan
gjalddaga. Itn vorið 1906 fékk é-g
efiiivið og lét bvggja lítið hús á
lóðinni, og ílutti þvá í þviö, en hitt
lnisið k-igöi ég. Viö þefefea uinstang
vilt varö ég aö taka S150 peningvi-
lán, og vi ég cftir að borga 30 af
þairri skuld. Ilún á aö borgast 28.
maí 1908.
Af rsvnslu minni hér í landi get
ég sagt nneð söiinu, aö allir, sein
ég hefi átt nokkur viöskifti við,
lr.ifvi reynst mér drcugU-ndir og
gert mér aö öllu svo liægt fyrir,
sem mcigulogt hiefir werið, jafnt hér
lendir sem íslcndingar.
Síöastliöiö haust trcysi ég mér
ekki lengur til að halda áfram úfci-
gongu vinnu, og fór því í vist til
enskrvi hjónvi. Var é-g lijá þeim 7
mánaða tírrivi og féll þar ágsetlega.
Eftir ’þa ö tók ég niér hvild og hiefi
;is.-tt mér, aö hvila mig suinar-
lann-t, hvaö sem svo viðtekur.
Koawatin, Ont., 31. júlí 1907.
S fc.’ f. in i-a S tefán sd ótt ir ’'.
Síðan bréf -þetfca var ritaö, hefir
konvi þt-ssi feröast liér tmt Mani-
toba, og cr sem stendur í Winui-
peg. Ilún befir lítið unniö í síöusjl.
nokkra mánuði, cn heíir samt borg
! að þá litlu skuld, scm var á eign-
I um bennar í Keewatín, og eru þver
því nit skuldkiusar. F-est hefir hún
og kvuip í Öörum fasteignmn hér. í
hlkinu. Inntektir af eignum lrenn-
ar í bænum Kciewatin gafa henni
S156, cöa nvrr 580 kr. á viri, frá
því dragast s-aint 11 m 40 kr., eða
tæpk’ga þaö, í skatfca. m •
þessi nfkoniu eftir 6rí ár hér
vestr.i, er vissulega þess' viröi, ;ið
henn-ar sc getiö, þvi hún sýnir,
hvað máUausar og efnahtusar kon-
ur fá áorkviö hér vestra. Á íslandi
hefði hú n að likindum haldið á-
frvun að fá 40 krónur rnn áriö
nieö því að vinna stöðugt í vist-
um. Hér fer hún 40 kr. <Tg 500
krónur í ofatiálag á ári, án þess
aö leggja að nieinu leyti hart að
sér. Knda segir hún sjáif, að vinn-
an hiér sé leikfang í samanburöi
viö þaö, scm hún hafi vanist íi
æfcitjörðinni.
Rafmagnsheimilið
Rafmagnsfræðin or cnnþá í bvirn-
dómi. Kn írú er hún svo lar.gt
komin, aö margt má gera ntcö til-
hjálp Jyessa vifls, sem engmn datt í
hug fyrir nokkrum árufiv, og skal
hér n'cfnt sumfc af því.
Til eru þau völundarhús, þar
satti rafafliö cr nofcvtð' til flestra
-hluta, nemia að tyggja feöuna í
fólkitS. Meö því aö styðja íingur-
g<Vmi á takka í rúinbríkmn sínutn,
getur húsfreyjan lýst tipp skífuna á
klukkuntri, sem hangir á veggnum,
tíl þess að sjá, hvað tíma líður,
og hvort enn sc kominn fótaferð-
artími. MeS því aö ýta á aitnait
fcakka, má lýs-a upp alt hcrbergiö,
og nroö því að snierta viö þriöja
takkanum, má hifea upp hvern
hluta hú-ssins, sein óskaö er, eöa
]>á ælt húsiö, á örfátun míniifcum.
ALeö -því að hraifa \-ið öðrum
takka, er vatnið í baökerinu hrbaó
eins fljótt og það getur runni-ð úr
krananum. 3LeÖ. rafmagnsútbúnaöi
geitur húsbóndinn á svipstundu
fengið eins þvkka sápukvoöu í
raksfcnrsbollann sinn eins og lianu
æskir, og rafmagnsvihöldin nudda
lienni um kjálkana á honum.
í slíku húsi hefir búsmóðirin hæg
hcittrafcök. IIún þarf ekkcrfc á sig
að Leggjvi til þess að hita htisið ,
eða lýsa það upp, ekki að bera !
t'il eða brúka kol eða við, og enga |
ösku úfc að bera. Hún Jætur á
kveldin þau matvæli «ú stóna, sem ;
IriVn ætlur að sjó-ða fcil mesfca
morgunverðar. Meðan luin er aö j
klæða sig á morgnana, snertir hún vera féiþúfa japanskra borgar-a, og
hnapp í h'erbergi sínu, og þá kvikn að landslýöurinn þar væri rétt og
vir í eldastónni, og þegar hún kem-; varnarlaus gegn hervaldi og á-
ur niöur í eldhúsið, er maturinn sælni þeirra. ]>iesr halda meöal ann
soöinn og kaffið til. Eftir fá augna ars frvun þeirri kenningu, að Kórcu
blik, er máltíðin tiilreidd á frorö- verði líiis og Indíánar í Norður-
inu, en ]>á nær verkahritrgur raf- I Ameríku, að láta bugast fyrir
mafgnsins ekki lciigra. Fólkið vcrö- lteimsmjciiningunni, falla úr sögu
ur sjálft að hafa fyrir aö kyngja þjóðanna og liða undir lok. Undir
fæöunni. j þossari trii er þaö, aö Japanar
þannig úfcbúiö hús á hcrra J. E. ræna Kóreu menn öllu-m eignutn
D-avidson í ba-num Monfcpcllier í ; þeirra og þjoöréfctindunr.
Vcrmont ríki. þessi útbúnaður j Annaö afcriöi, scin vert ur .vö
kostaöi hann tnlsverÖa peninga, \ m-innasit á, cr ékvrð sú, scm ,1Ú á
en hann kveöst spara viö það js-r stað á Indlaudi, og scm um
•kaup þriggja vinnuhjúa, sem hvmn j þessar mundir cr á hvers n. uius
liie.öi orðiö aö hafa, of ekki væru huga uin heim allan. Nv þjóö c-r í
jxessi núfcíma þægindi. Rafaflið cr>fa-öingu og orsakar mó'ðurþjóðintri
láfciö gera þaö, sem hjiiiu annars 'bæði úhvggju og sársauka. Drdvir
hefðu orðið aö gcra,. ]>aö cr notaði.hala aliö upp og mentaö Iudvaj.i.
til íæbaþvotta, strauingar, ljósa þar til lýðkndu meöviitnndin
og hi’tunar. þ-að sópar gólþn,
hnertisar húsið, flær kartöflurnar,
skefur rriöur næpur og rófur til
mætiteiöslu, ferir ferskt loft inn í
Iverbeirgin og liriirgir dyrabjöllum,
þegar gcsti ber við húsunr, og gcr-
ir margt og margt fl-eira.
Svo er inælt, aÖ hús þobfca eé
eifet hið b:’/.t útbúna ibúöarhús i
hieimi, að því er rafafl snertir, en
•bazfc af öllu. er eldhúss éi'tbúiiaður-
rnn. Ivldstóin þar er stórt viöar-
borð með áföstmn rvufmagnsvírutri,
á þvi boröi eru öll nauðsynleg
suðu, staikingar og önnur mat-
reiðsluáhöld, svo som bökunarofn
o. ni'. fl. Sérstakur hnappur ér
fyrir livert sérstakfc áhald, svo
hvcrt sein sjóða, sfcoikja eða Jxika
skal, þá er sá hnappur suefctur, er
því áhaldi fcilheyrir, og getur þá
Irúsfnej’ja haft á sínu valdi, live
inikinn eða lítimi hrt-a, scin hún
vill hafa undir hvarju iláfci, og fcek-
ið þann hiita af á svipstundu aftur
þegvir Jrenni lýst. Með þessum tifc-
búnaði er hægt að tilneiða matinn
— tnieö morgum soönutn rétfcutn —
þrisvar á dag, og koytnaöurinn
fyrir hifeann er aö jafnviði 1 Jý cent
fyrir livierja máltíð.
í 'borðsfcofunni eru ýins rafmagns
áhöld, stem notuð eru daglega, og
í þvottahúsinu er rafinaignsútbún-
aður til æö þurka f<%tin eftir að
þau hafa vcrið þvegin, og áöur en
þau oru stnauuð cöa stífuö.
{tieg-ar dvnalijallan liringir og gef-
ur til kynna, aö gestur sé við
dyrirar, þá er annaö rafaíls áhald
sniert, og opnar ]>aö dvrnar fyrir
gesiti, áöur cn liústnóöirin hcfir
S.-ngiö tíma til að komast ift dyr-
anwi.
Slík tæki sem þessi, er Jié-r Jrafa
fealin veriö, verða illl fáank-g hér
Winmipcg, þcgar txirgar aflstöðin
er komin í vinnandi ástand, eöa
sköimnu þar á eftir.
þá verður gam.ui aö lifa.
lielir j k* ^
snúisfc upp í þjóðernis nnaðvitund 1
og sjálístæöisþrá. Indverjar hafa
drukkið í sig og stjórnast nú af
sömu lmgsjónum, sem ýmsar aör-
ar þjóöir hvifa gert aö hyrningar-
sfeeind framíara sinna, sein sé ‘■‘Ind-
land fyrir Indverja”, eins og “Jap-
an fý-rir Japan-a”, “Kínvi fyrir Kín-
verja” o. s. frv.
Indvcrjar viljvi fá algerlega þjó'ö-
jlegt sjálfsforræði. Engin þjóö, siem
hefir 300 miliónir íbúa, getur nú á
dögum og undir nútima hugsjón-
uin þolað þaö, aö vera undirlægj-
ur anuara þjóða.
Bretar liafa farið vel micö Ind-
land, og þaö er ekki í niednutn
h'cfridarhug, aö Indverjar vilja ios-
ast undan yfirráðum þwrra, heldur
cr þaö mieð söinu fcilfinningu og
Jrarniö, sem náö helir fullvaxta
þroska, kýs að yfirgefa föðurhúsin
og byrja búskap á eigin redkning.
I>aö ætfci aö vera heiiiisins írrcsta
áhugamál, að kristna Austuralf-
una. Enginn veifc, livaö þar ka.in
aö koma fvrir innan fárra áta, ti
það $r ekki gert. Framíarir eiu
svo miklar allstaöar í Aiistnrálí
unni um þessar mundir, a-3 kristm
Jk>Öíö þar getur haft mei’i áhr,f é
nœstu 10 áruni, en þa5 kann aö
hafa á 100 árum síöar."
Aslidown’s fareanið.
o
Hefndarhng' r Kínverja
Séra MacKay, doktor í guð
fræði, siem um sl. 18 mánaða tíma
hefir vcriö að f.-rðast um Kín-a-
veldi í kristniboös erindum, er ný
lcga koininn ( hicitn aftnr til Can
ada. Meðal annara frétt-a, er hann
sagöi af fcrð sinni, var þctta :
“þaö, sem scrstaklega vakti at-
hygli miitt, var það, hve Kínverj-
ar eru nú orönrr þrungnir nýju
lffsfjöri og framsóknarþrá. }>cir
liæfvi drukkiö í sig alla þá ]>ckk-
ingu, sem hinn mentaöi hieítntir
liielir aö bjóðvi, ncma .sfciljingn þéi
og rólega þolininæði, s.ru jvifnan
veröur aö bcita feil þess, aö fá
sönnum umbótum og þjóök'giim
framfórum komið á í hverju landi
scm cr. Kínverjar eru nú oröiur
svo þyrstir í heimsmienninguna, að
ég feel þaö kraftavcrk, f } cir
koma hicnni á hjá sér án uppri.ÍMa
og blóösúthellinga.
Japanar hafa mjög mixil öl.rif
íillstaöar í Austurálfu, j.ifnvci á
Iudfandi. En þeir hafa >kki vnld
yfir Kínvcrjum og rá'öa t kkL v iö
þá. Kínverjar hafca J.ipana, og
ekkert hindrar þá frá, aö ráðnst
á þá annaö en ótfeinn og óviöhiin-
aðurrim. þeir eru ennþá ckki svo
undirbúnir, aö þv-ir geiti hieimfcaö
réttindi sín. Kn þegar sá dagur
kemur; ]>vi. veröur stórfeld viöur-
cign, n'ema því aö eins, aö Japan-
ar slaki rnikiÖ til og láti af af
því ofbeldi, Siiii' þeir nú bcifca gegn
Kínverjum. J-apanar hafa spæjar-a
allstaöar til þess að tryggja sig
sem be/.t, — sérstaklega í Slan-
churiu, en einnig í suöur Kín, >\lt
fratnferöi þcírra bcndir til ]>ess, að
þeir séu að lrira sig undir að beita
alii sínu mót Kínum, og aö leggja
iindir yfirráö sín lendur ]>eirra og
þjéiörétfcindi, hvenær scm þeir sjá
tæ k i fvyri.
í Kórcu áttu Japanar hægt af-
stöðu. Alt lék þeitn í lyndi þar.
I/andslýöurinn fagnaði ]>eim moð
opnum örmtim, og liefðu Japanar
breytt viel og mannúölega viö þá,
þá hefðu þ;ir náð algoröri hytli
þvir. En í staö ]>ess -aö 1>reyta
þannig hafa þair heitt ofbeldi og
yfirgangi, ráiri og gripdeildum.
þeir hafa litiö svo á, scm Kórea
væri gerð eingóngu til þess, aö
þá eru nær því liðnar 4 vikur
síöan nýja bæjarráðið té>k til
starfa. Hermskríngla og I.ögberg
Jiafa ekki minst á Ashdown og
kapp.a bans síöafi um kosningar.
Enda er þess naiimasfc von, að
þviu fræöi fé.lk aö óþörfn um Ash-
down klikkuna. ]>cgar é-g mintist
á -borgíirstjórann í kosniirgumrm í
vctur. h, t ég þvi, aö veifea honum
eítirtekt, og lofvi möniium aö vifca
uin gerðir hans, bæði' illar og góö-
vir. þaö þarf tæplega að búast við
miklu af því síöara.
Ivg ]>a.rf að grípvi ofurlítiö fram
í tímiann, svo niönnum verði Ijós-
viri afsfcviöa pólitisku ilokkanna,
jvirnbraiitaféfagvi og auðmanna. —
þaö er tíguk'g heifövirstaða nú orö
'in að vera borgarstjóri í Winnipeg,
borg, sem telur á annáð liundrað
þúsund manna. ].aö er lagk-g
höföatala til uppboðssölu og skafcfc
gjalds, scni aiiðkýriingar láta ekki
fara fram Iijá sér fvrir alls ekki
110111. það cr eðlilegt, að Ashdown
liólstað, en “Telegram” seirt
Snivili á Hóli. “Tribitnc” viðraÖi
i allar áttir og gjaminaði likvi.
Rétfc i þessum svifum birtist
grein í Heimskíinglu um að
lirainsa ræningjabælið, nfl. borgar-
höllina. Sii grein fjalkiöi um, að
fólk ætti ekki að endurkjósa einn
eða íi'cmn af fráfarandi bæjarráös'-
mönnuin, því þeir hieföu verið dug-
litlir og eyðslusatnir. Nú íanst
nátttröllum Ashdovvns og íle'Lrum
scr miisboöið. Varð ]>á ys og þvs
i höllinni. Blaðið “Tribune”, scm
feelur sig livorugs kyns í pólifcík,
hrcpti ógleði mikla, og fylgdu upp
kiist. Fráfarandi 'bæjarráðsnrcxm
hótuðu aö þýða nafnd-a grein, og
lögsókn íi heudur rits.tjóra Ilkr.
K11 hann kvaöst hviergi hræddur
hjörs í þrá. Ritstjóri I.ögJrergs
nær því hafa vvrið konrinn í
sömu ógöngur og rítsfcjóri I-Lsims-
kringlu, en sá alnráttugi, algóöi
afstýröi ]>erin óhöppum. Svo kið
vika, og þá koma þau Herins-
kringla og I.ögberg, í glaöa sól-
skimi og sunnanvindi, prisandi og
vegsamandi Ashdown og hans JiÖíc
Winnipieg áfcfci aö sökkva og fcor-
tínasfc, ef Ashdown Jréldi ekki L
taiiginvi. Eg var svt eini, seini mint-
isfc a óheillasfcörf Ashdowns í bæj-
arþágu, og fcöldu niargir, að þar
fari orö nær sanni, enda er ekki
hægt aö hrekja neitt þar um Ash-
dovyn. Arni J'iggcftsson (máske
meö fleirum) gaf út sérstakt blaðr
sem "Aflst'öðin” heifcir. Hann
skýröi þar a flstö ð v antráliÖ og
fjármál borgarinnar gneinilega og
sanngjarnlega. P. J. Cfemiens rit-
aöi þar kiöbein-and'i grein, og
fjieira var í ncfndu blaði, sem vel
var sag^ <>g rétfc nteð fariö.
Vfirleifet vorti íslcn/feir kjósendur
á mót'i Ashdown klikkunni. það'
sýndi kjörd'eild ii. E11 hérlendu
Wlöðin og viuðvaldið komu Ash-
down klikkunni <ið, alt -að cinu
SVV't'Í.
Um skuldir bæjvirins þvi, er þcfcta
að segja, að þær vorit nær 4 sinn-
íim miuni, <n Jrlaðiö “Froe Press”
skýrði frá, l'Hclega eftir Ashdovvn
sjálfum. Blaðið kvaö bæinn skulda
nicit 15 mil. 587 þús. 883 dali, 30.
sept.^ í. á. En 20. nóv. f. á. skuld-
aöi bærinn í alt 14 mil. 835 þús.
579 dali og 10 cents. þar af var
meir-a cn hálf frinfca máljón í óscld-
11111 skuldabréfum'. Og þvi haföi bær
iun yfir hálfa fjórðu mdljón i veö-
tryggingum. t skýrslu yfirreikn-
ingshaldam ba'jardns 28. nóv. f. a.
cru skuldir bæjarins án trygginga
4 mil. 254 þius. 347 dalir og i6-
celifcs, Móti þessari skuld á bærinit
í ‘fyrsta máfca : Opinberar bygg-
ingar, rvtfljósvi útbúnaö, sfeeinfcök,
sýning.irgaröiirii, sem nuatinn er af
virðiiigíUiianni,* sem skipaður var
-af Ashdown sjálfrim, vi 2 mil. 848
þús. 100 dali. ]>á er ta’p hálf önn-
ur miljón eftir. þar á írróti á bær-
inn öll sfcræt'i, bakgötiir, inieð
fleiru og fleiru. Skamfc er síöan að
bærinn seldi Broadvvay sfcræti
austan viö Aöalstraetið C. N. R.
féJaginu fyrir ffco.ooo, og þykir
þaö verð ekki neana einn þriðji
p>artur verös nú. Aðalsknldir bæj-
arins cru skuldabréí. Kn á móti
standa uiirj>ætur á stræfcum, og'
borga lóðaeigendur þœr árlega,
samkvæmfc lánfcöku sainningum.
Skuldasýkin í Winuipeg er draug-
\
og fylgiliðar lians vildu ráöa lög- ,ir> s''in Ashdown hefir vakið upp,
um og lofimi' í Winiidpog aiinað ár- °K s»nt á þá, sem eru gagnókunn-
iö til. Jkiö er þægilegt, að ráða ir Hæjarneikninguni og fjármálum.
setni mesfcu á peninga markaönmn! Knda spara ekki þjónar hatis og.
og pól.'fcfska v'ígvellinum. Sam- fylgiHðar, aö hræða fólk á vofum
Jxuid.sko.siiingar hljófca að dyrija
yfir á þcssu ári. Ashdown hiefir
sárlangaö, aö komast á sarnbands-
þingið. Hann veifc, að mörg er
inatarholan hjá Ott-awa stjórninni
Bole (lirossagræðari) núv. þirigin.,
mun ed ætla -aö arka út ;i sóknar-
sviöiö í annaö sinn. Blaðiö ‘Free
Press’ og Winnipeg I/fberalar, micð
Aslidown undir borgarstýri, álitu
sér stoö í, að hann ásain/t ofríkis-
flokki sínum, kæmist til valda í
borgarráðshöllinni. Slíkt sýtuli
fylgi h-ans og sigurdísir heilar og
hollar við þingkosningar. Samiciig- j Tv\>ir af
inlcgnr höfðingjafund 11 r var kallað-l vopnum
jx ssum. Skuld bæjarins nú er senfc
na-st aÖ vera S34 á íi-ri hvert. Fyr-
ir hyiiiii á b.errim veð og marg-
faldar eignir.
Nvja liæjarráðiö liefir lítiö að-
gert síðan það tók til starfa.
Sundurþykkjan fcr vaxandi fund
frá fundi. Ashdown þóttist íær í
allan sjó ínieð liö si'tt, og sást lítt
íyrir. Kn aflstöövarmenn tóku
harðfetigilega á inérid, eiga nóg
mvð aö verjast uppgöngu v íkinga
og lögræniirgja. I/ið Ashdovvns tek
ið að volkast og láta undm síga.
köppuni' haus hafa ilcygt
og gcngið í lið hinna, og
ur. A þcirri sfeefnu voru masfcfeir |-v«ftir ]xcim nú betur. Ashdown
úrvals auðrinerin Konservatfeiva og|rak einn af mikilhæfustu s’f.aris-
Ldbcrala. feil>Aralar gengust íyrir j mönnum bæjarins, i-n má liklega
sbefiiuinóti þossu, og setfcu upp' taka það glappaskot aftur. J-ykir
silkihatta og sigurbros. ]>eir l>uöu j ofsi hans úr hófi feeyra. Almcini ó-
Koiiservativum vopnalrli, þeir I ánægja, ágirnd og illur þokki
stv ddu Asbdovvn og hvins klikku, I koma honiun á kné fyrr eÖa síð ir.
ig gefa 2 Konservativum s.cti íl Arni Rggertsson einn hiwn'
yfirlxi'.jarráös embætituin. þá skip- ! afckvæða og áhrifaniiesti rnótsjööll-
uöu sæti tómir fetberalar. ]>ietta I maöur Ashdowns, og læ-tur í cngti
varð að sainþykki á höfðingja-
stcfmmni. Auövifcaö sáu Konserva-
tivar cftir vi, að feiberalar væru að
heita brögöúm og forsýni. Kn alt
var samþykt og sammála. K011-
servafeivar sáu, að dijgur var til
sfeefnu, að koina ýmsu miöiir hciö-
arlegu upp um Ashdown, -áður en
kosningar riöu á. Syndalangsekk-
ur haiis er stór, götóttur og troö-
ftilliir. “Frce Press” og Iriberalar
dónsuðu af fögnuöi, en Konserva-
tivar glottu um tönn, <>g rufti ei
Uridan síga. Mitn málafylgja hans í
bæjvirráðinu til mikils draga.
30. janúar 1908.
K. Asq. Benediktsson.
Einkennileg'nr
•itdómur.
Heiniskringla 1. janúar 1908
flytur Tangan rifcdóm um ljóðabók
Magmisar MarWssonar. Ritdómtir
gcröar sætfcir. A þvi kveldi urðu i þessi er að sjákeltir ritstjórann
|>dr Heródes og Kaífas perluvinir | sjálfan (B.fe.B.fe og er hann að
----- áli'fei sá einkennilegasti, sem
gclbi frain | cg raan eftir aö hafa séð á prenti
an i íólkiö eins og Fjára á Breiða- um nokkra ljóöabók.
og .saininála, þ. c. blöðin pólitisku j mínu
flokkanna. “Free Press”
/