Heimskringla - 27.02.1908, Blaðsíða 2

Winiiipeg, 27. fabr. 1908.
heimskringla
Talþráða kaupin
Stjórnar forma'Sur Roblin bélt í
þinjpnn liimtudagskveldið í síðustu
viku eina af sínuin alþektu snild-
arraeöum, }>ar sem hann skýrði tal-
}>ráðakau]un, og varði stefnu sína
og stjÓTttarinnar í því ináli. Og
meö þyí aö niál þetta er hiö }>ýð-
iwgarmiesta fyrir fylkisbúa og
Jxsm aÖ mestu leyti ókunnugt enn
}>á, þá setjum vér liér útdrátt úr
ræöunni ;
‘■‘þiegar timræðurnar um þing-
setningarræðuna stóöu yfir, þá
gripu andstæöingar vorir það tæki
íæri til þess að finna að gierðum
sítjómaninnar í taíþráöakaupa-
niálmu. Ég Bfctíti þeim þá'á, að
mnræður uiu þetita ættn bet-ur við
þegar }>aö mál lægi sérstaklega
íyrir þingi til umræ-ðu, og haföi ég
J>á í huga einmitt þessa yíirstand-
andi stund, þegar máfið er í frum-
varpsformi fyrir til skynsamlegrar
yfirwegnnar. það er réitt að geta
þess hér, að þ.jóöeignarstefnan hef-
ir almenit gripið hugi manna, svo
«ð nú er sá aldarháttur, aö öll al-
mattttingsrtæki, þau er lúita að hejl-
brigöi og þægindutn manna, séu al-
itienn eign í öllum löndum. Fólkið
i Manitoba er engin undant]ekning
frá þessu. ]>að hefir trú á þjóðeign
ahneönra nauðsvnja, og hefir sýnt
þaö nveð atkvæöum, hvenær setn
taekifeeri hefir gefist. það var eftir
þessari skipun fylkfsbúa, eins og
hún kom fram í þingsályktunar til
lögu og lagafrumvarpd, að stjórn-
in tók að sér að kaupa allar edgn-
ir Beil íi-lagsins fyrir $3,300,000.00,
með 4 prósent vöx'tum. Eins og
eðlikigt .er, þar sem þe tta er fyrsta
_þjóðeignartilraun, sem gcrð hefir
vieriö á meginlandi Amcriku, þá
vafctá það alltnikfa eftirtiekt, og
vé-r bjuggtimst við og oss var
kært, aö kaup þessi vrðu rækilaga
yfirveguð frá öllum liliðum máls-
ins, og sérstakloga vegtia þess, aö
sainnáttgarnir f.4a í sér ekki aöeins
þjóðeágnarstefnuna, heldur einnig
fjárhagslega skuldbindingu. Vér
Iiöfum ekkert á miVti aöfinsluni og
kvörtum ekkert undan mönnum
sem segja, aö vér höfum
gert rangt í að katipa tafþræöina,
t-Öa undan ákærum þeirra, sem
segja, að vér heföum heldur átt
að byggja keppikerfi, svo að tvö
kiarfi hefðu orðið í fylkinu. ICkki
kefdnr höfurn vér ástœðu ti 1 þess
að kvarta yfir því, þó sagt .sé, að
vér höfum borgað of hátt verð
fyrir kerfið, Jxtgar }>að er gert af
mönn-um, sern hafa þckkingu
máltnu. En vér höifum ástæðu til
að finna að því, þegar þeir, sem
enga þekkingu hafa á Jxssu tnáli
byggja aðfinslur síttar á ósannind-
um og rangsleitni. En sem betur
fer hefir að eins eán rödd látiö til
sín beyra í þá átt fram aö þess
um thna".
þar næst skýrði ræðmnaöur frá,
aö þessi rödd væri séra Duval hér
i bænum, sem svo væri þrunginn
flokkslegu ofstæki, að haim hikaði
ekki við, að beita preststöðu sinni
til þass miað algerlega ósönnum
(lognum) sakargiftum að rang-
hv-ería gerðum stjórnarinnar. Mr.
Roblin fór tnörgum höröiim orð-
um um prest þennan, liinn póli-
táska, og skoraði á hann að mæta
sér á ræðupalli hvar s em va-ri
fylkinu, og gætu þoir þá rætt um
prívat. karakter hvor annars eða
um opittbvr mál, alveg eáns og
pres-turinn vildi vera láta. Ræðu-
rnaður kvaðst Iofa því, að leggja
ttiöur völdin, ef liann gæti ekki
sanmliært fvlkisbúa tun réttma'ti
þess málstaöar, er hann héldi
fraim. Svo héJt hann áfrain á
þossa káö :
I
sinna bænum vorum. það er því ;
ekki okkur um að kenna, að vér
gátum ekká tekið þá leáöina, sem j
Dauphin þingm. vildi aö vér hefð- !
tnn tekið. þingmaðurinn sagði, að
véar hefðum átt að láta viröa kerf-
ið og borga sainkvæmt þeirri virö
ingu. þetta er eininitt það sem
v«x gerðuin. þaö hafa einnig Orðiö j
umræður ntn það á þessu þingi, j
hverja heimild vér höfuui haft til j
að nndanskildum bænum Grand þetta —, en véir keyptum 14,195
Rapids í Michigan, og þó setur I teleíóna fyrir $2,647,250. Engiim
Bell fél. notagjöld sín frá 10 til 50 | ‘‘busines.s’’ maður, sem nokkra
próseU't hærra. Ilvernág skýriö þér ! þekkingu hiefir á talþráöastarfi,
ástæðuna fyrir þessu ? Og þegar i mnn segja annað en aö vér höíum
alt þutta er tekið til greána, hvaÖa borgað sanngjarnt verð, sérstak-
ástæða er þá til að halda því
frain, aö stjórnin huföi átt að
b}7ggja kerfi og þá heföu allir við-
skiftamenn llell félagsins stokkiö
frá því og tekiö stjórnardóna ?
þess aö gera kaupin. því hefir ver- Engin. Sagan, reynslan og skýrsl-
iö haldiö fram, að vér heföum átt
,aö bara samningana undir þingiö
til samþyktar. En vér höfum fariö
lögformlega og grundvaillarlaga
veginn, og vér tökuin á oss fulfa
ábyrgð a< þeim garðum. Vér vit-
urnar — alt beodir til þess gagn-
stiæða. Vér beföum orðiö tteyddir
til þess, að berjast fyrir þeiíii viö-
ská'ftaTniönnum, sem vér heföuin
fettgið, rétt eins og hver annar.
Eg skal taka þaö íram í sam-
um einmg,
m/enn geta
skugga á geröir vorar,
meö mestu ánægju, og
váðbúnir aö taka þeini
aö alt, sem sumir j bandá viö tilkostnaö Bell féáagsins
gert til aÖ kasta í þessu fvlki,
gera þeir þingmaöurinn
að ■ þegar Dauphin
'talaöi um þutta
vér erum , mál, þá vissi hann ekki af eigin
afleiöing- ! þekkángu neátt um tilkostnað fél.
um, sem því kunna að fylgja. j eétár 31. des. 1905. þó hélt hann
Sérhver þingmaöur, sem hér var því fram, aö vér heföum borgað
héildi ekki fleiri máltólum, þá yrö-
umi véx að líta séo á, sem þetta
væri meöalkostnaður við livert
máltól. En svo er ekki eins og
skýrsla verkfræðittgs fél. ber með
sér. Sú skýrsla sýnir, að kerfið er
bygt }>atinig, að það getur haldið
tvöfaldri tölu máltóla við }>að,
sem þaö nú hefir. það er áœtlað,
að í Winnipeg borg aukist tala
þeirra, sem nota tel'rfón, um 4000
Eg hefi sagt, aö oss heéöi líkleg- á næstu 18 mánuöum eöa 2 átuin.
lega þegar þess er gætt, aö það
kostar miklu meira á livert mál-
tól að jafnaöi, að •by’ggja kerfi íyr-
ir 14 þúsund heldur en fyrir 7 þús.
teleíóna. •
ast verið mögulegt, að byggja j
Síimhliða kerfi fyrir sama verð og
vér borguðum, þó ég efi mjög
miikið, að vér hefðuin gataö það. i
En ef vér htefðum getaö gert það, ,
þá befðmn vér ekki haift neina við- j
s'kiftavind aö verkinu loknu. í :
Cfeveland borg var liell félagiö bú- j
iö aö ná föstum tökum, þegar
Viö þessa aukttingu máltólanna
yrði fylkið aö leggja í kostnaö um
200 þús. dolfara, og yröi þá til-
kostnaöurinn í þsssum bæ, fyrir
12,890 máltól, alls $1,784,000, eöa
nieöalverð fyrir hvern fón $138.40
í staö $178.18. 31eÖ öörum orðum:
Kierfið er }>annág út’búáð á yfir-
staiidandí tíina, að það má, með
Independent fél. byrjaði, og hvern- j $200,000 auka tilkostnaði, tiengja
þegar lögin voru samþykt, man
það glögt, að tilgangurinn var sá,
fél. ofmikið. Hann játaöi, aö hann
hefði ekki fengiö nieinar upplýsdng-
aö kaupa eignir Bell félagsins meö [ ar hjá fél. um tílkostnað þess hér
lögtaksrétti, og lögin tiltaka, að i i íylkinu síöan það ár. En vér
vér inœtitum borga io prósent fengivm upplýsingar um þetta lijá
nieira en viröingarverö. Iin það er
þýöingarlaust, að tala um þeitta,
því að kaupin eru gerð. Beztu lög-
fræðángar i landi voru hafk viður-
kent, að vér höfðum rétt til að
kaupa, og alt að því lútiandi hefir
veriö fortnliega gert.
Ktjórnin borgaði liell félaginu
fyrir I4D95 tiekfóna $2,666,733i °K
fyrir langvega linur $633,777, sem
til samatts gerir $3,300.000. Jietta
sýniir, að vér borguðum $187.83
fyrir hvern teilefón, að undanskild-
um fangvega línunum. þessi upp-
hæð var borguð með fylkisskulda- |
bréfum, sem borgist á 40 árum
mcð 4» prósent vöxtum. Ilálfrar
tnilíón dollara viröi af fylkis tiele-
fón skuldabréfum var fyrir nokkr-
um vikutn selt fyrir 92'íc á dollar-
inn. Samkvæmt þessu vcrði befir
Ikll kerfiö kostað fylkið $3,052,500
Og sé frá þessu dregið 10 prósent,
þá er ettír hið sanna verð, án
nokkurs endurgjalds fyrir einka-
leyfi, s-111 er $2,647,250, eöa rúm-
lega hálf þriðja milíón dollara.
Engiim getur meö réittu borið á
móti þessu. Kg veft, aö það er, ef
til vill, ekki hyglgilegt aö ræða um
skuldabréfasölu fyrir 92’ýc, en ég
þiingmaöur Dauiihin kjörd. heí-
ir fundiö aö kaupsamningi þehn,
sem vér gerðum viö Bell féligiö,
sagðá að vér hefðum ekki étt 3Ö
kaupa félagseignirnar, heldur hefö-
um vét átt aö taka þær lögtaki,
og að vér hefðu'tn átt aö haga
verðinu samkvæmt ráöleggiugum
sérfræöinga, serfi skoðaö heíðu
kcrfið og metið vcrögildi }>ess. K11
þatta er einmitt það, sem \ ér ósk-
uðiim að gieta gert, þegar þau lög
voru samin, sem gáfu oss- v >l< 1 t ,1
að kaupa BeH eignirnar. ]iá var
það skiliö, að vér skyldum taka
þa‘r lögtaki með kostveröi, aö \ ið
bættum 10 prósemt fyrir cinka-
feyfl félagsins. En dómsák zæöi
hæstaréttar Bretaveldis í Lund in-
um tók það skýrt fram, aö vér
hefðum ekki ré-tt til aö taka eignir
télagsins á þatvn hátt, af því aÖ fé-
fagið ræki starf, sem aö allri þjóö-
itini væri til hágsmuna. Vér vild-
nm ekki lúta -þessti ákvæöi dónis-
ins, og háðum því CatiadajángiÖ
aö veita oss lögtökuk-yfiö. Dóms-
málastjóri vor fór austur í fylki
og fékk í l:ö meÖ sér Sveitæeiniug-
arf'élagiö og það sandi ttefnd til
•þess aö styðja Mr. Campbell að
málum fyrir þinginu. þessi nefnd
á'títi fund með . Sir I/aurier og hr.
Aylesworth og bar fram óskir vor-
ar. En Sir Laurier neitaöi. að
er tteyddur til þcss vegna aöfinn
inga andstæðinganna. Winnipeg-
borg hefir og ré tt nvlega selt , ,
, og aþreifanleat. Arið 1907 endur-
í-r ,T„
sknldabréf sín fyrir nákvæm
satna verö, og sýnir það, að
stjórnin hífir selt mieð núgildandi
mark;iðsverðl þessi umtöluðu tal-
■þráöa skuldttbréf. Verkfræöiing-
ur stjórnáriivnar segir mér, að það
sé vafasamt, hvort miigulegt se
ið 'byggja annað eins kerfi eins og
fté-1. áður -eii vér kevptuin kerfi þess
Vér fengmn að vjta, hve miklu fé
þaö lvaföi varið í kerfi sitt hér og
vorunu því færir um aö semja vfö
þaö sainkvæmt þeirri þekkingu.
Herra McFarfane sór, að kerfi
Bell féfagsins' befði kostað það
fram aö 31. des. 1905 — 51,360,-
785.15, ,aö árið 1906 hafði þavð auk
iö kerfið meö meira en milíón doll-
ara tilkostnaði, og á árimi 1907
kOstaöi fél. yfir 700 þús. dollara
upp á kerfið. þetta alt gerir $3,-
060,785.15, samkvæmt reikivingum,
setn fram eru lagöir til yfirlits
hverjum }>ingmanni, sem vill at-
huga þá. Eg skal gera nákvæma
grein K‘rir þessu, af því aö þin-gið
og fylkisbúar allir hafa réát til
þess, að fá að vita, og eága að
v.iita, hvar þessu fé liefir verið var-
ið, og ef ég get ckki sýnt og sann-
aö, að þvi hali veirið varið og að
.vér höfum þá tjelefóna töhi, og al-t
atvnað setn réttlætir katipverðið, —
þá skal é-g játa, að ég hafi ekki
rdttlætt kaupin við félagið. Arið
1906 seitti félagið tipp 1500 svei'ta-
línnr og langvega línur, s.-tti nýtt
skiftiborð í stöð sína í Winnipeg,
°g 30 ný skiftvborö niður á ýms-
111111 stöðtun í fylkinu, og juku mjög
mikið kerfi sitt í Winnipeg. Jielta
er nokktið af því, sem er sjáanfegt
nyjaöi fél. algerlega kerfi si-tt í
Brandon bæ, ás&mt með nýju
skiftiborði. Ný tetefónstöð var og
bygð í Fort Rouge og mörg hund-
ruö mílur af langvegalímmí voru
seittar uppp ásamt með tteÖ-anýtrð-
arlínum í Winnijx-g borg. A árinu
Bell fé’fagið átti lvér í fylkinu fynr !9o6;‘borgaöi Bell félagiö yfir_ hálía
„ v , x , „ tmhon dollara 1 f 1 utningsv 1 oIdum,
$,2,647,250, og að það þyrfta 3. .... ............ '
ára tíina til að byggja slíkt kerfi,
og á meðan yröum vér að borga
vejotii af fénu, sem yki kostnaÖinn
svo sem því svarar, en sú upphæð
inundi riiemia um 200 þús. dollara á
3ja ára tíinabilinu. MeÖ þessu
móti mlindi vort kerfighafa kostaö
alt aö því eins mikið og vér borg- .
uöum fýrir Bell kerfiö, og hvaÖ '
befðum vér svo haft ? Vér befðum
haft kerfið, en ekki viðskiftavini,
og þetta þýddi tap fyrir fylkið, og
t-imvig fyrir þá fáu viðskiftavim,
sem um nokkurra ára tíma heföu
ko’siö aö hafa 2 teleféina. Nú skul-'
um vér athuga, hvort inögulegt er
að r.eka Bell fél. út af ákwðnu
starfssviði tneð samkepni og lægri
notagjcildum, því að sú athugun
er sérlega áríöandi í þessn sain-
bandi.
Vér sktilum athuga nokkrar töl-
ur. það eru tvö kerfi í Minneapolis
— Ball og índependent — Látum
oss athuga, hvort tekist hefir, að
reka Bell fél. bitrt, eöa hvort Bell
fél. hefir haldiö sínum viöskifta-
mönnutn ineð liærra notagjaldi.
Ilér eru tölurnar fyrir ‘ business”
tefefóna :
í Minm-apolis—Bell $84, Inde-
pendent $48.
í Duluth—Bell $54, Ind. $40.
1 Omaha—Bcll S72, Ind. $54.
í Salt Lake City—Bell $78,
Ind. S48. -
í Kansas Citv—Bell $6o, Ind.Sóo
‘í St. Joseph, Mo.—Béll $60,
Iml. $48.
í Oakland, Gal.—BelISS^, Ind.6o.
VerÖ hefmilis telefóna :
í álinn/eapolis—Bell $48, Inde-
penden t $30.
í Duluth—Bell $30, Ind. $24.
í Omaha—Bell $311, Ind. $24.
t Sait Lake Cfty—Bcll $36,
Ind. $24.
1 Kansas Citv—Bell $36, Ind. $36
í OaklancþCal.—Bell $30, Ind.$3o
í Winnipreg (þar sem engin sam-
kepni er)—liell $30.
Töknm Omaha til daimi.s meö
125 þús, íbmmi. þ^ir satur Itell fél.
$72, en Ind. fél. $54 á ári fyrir
‘‘business” tetefón. það virðist því
að ekki sé.hægt að reka Bell fél.
burt með lækkun notagjalda, því
i öllum ba-jum, sein vér þekkjum
til, hiefir Bell féi. fleiri viðskifta-
vini heldur en keppinautar þedrra,'
! tollum og vexkalaunum, fyrir Win-
ttipeg deild sína eingöngu. í þessari
upphæð eru tahlir staurar, en að
öðru leyti ekki dollars virði af
ýíni. Af þcssu getið þér séð, hvort
þessar tölur eru sannar eða sann-
ar ekki. MiIIi 3 og 4 hundrtið þús.
dolfara virði af inniluktum talvír-
í um, hefir verið lagt neöanjarðar,
! sem vegfarendur sjá ekki og sem
! andstæöingar, blindaöir af flokks-
fylgi, hvorki leita aö né kæra sig
um, aö láta vita af. Dauphin
þittgmaðurinn kvað vegfarendur
ekki geta ,skilið hvar 3 milíónir
dollara gætu legið í eignmn Bell
fél. í Manitoba eða að eignir þess
hér í borg væru l]/í inilícin dollara
viröi. Og er þaö mjög eölilegt og
stafar af því, aö vegfarandinn fær
ekki komiÖ auga á 400 þús. doll-
ara virði af ttcöanfaröar útbúnaöi
]x‘ss. þér getið gengiö um stræti
borgarinnar og }iér sjáið tæpast
nokkur merki þess, að til sé tele-
fcín kerfi hér í borginni. 'lfn þó eru
full 650 þús. dollara viröi af tal,
þráða útbúnaöi neöanjaröar hér '
strætunum. Eg efa ekki, aö þeir,
som ckki vilja sjá, muni eiga örð-
ugt meö aö botna í þessu máli.
En hvx-r sá, sem meö einlægni
leggnr sig fram til aö kynna sér
sannleikann, getur kornist aö hon-
11111, og ef hann vill smia sér til
mín, skal ég fúslega leiö<i hann á
vegum þekkingarinnar í þessu
máli. Tölur þær, sein ég hefi fœrt
til, eru fengnar frá þedni' manni,
sctn sjálfur hefir haft yfirumsjón á
allri starfsemi Bell félagsins hér í
fylkinu um nokkur ár, og scm hef-
ir sjálfur stttöið fyrir úitborgunum
á ttálaga hvcrjum einasta dollar af
útgjöldum félagS'ins í þcssu fylki,
lierra Frank Patiberson, scm var
General Supcrintcndent B.ll tél.
fram acN þeim tíma, sem hann
varð Coinmissioner yfir fylkiskerf-
inu. Eg get fullvissað Júngiö tim,
að hver vðar, sem fer til hans að
leita upplýsinga, gctur tengið þær
hjá hontim, nákvæmar og áreiðan-
fegar.
Eg verð að minnanst á annað
atriði t'l þess að fylkislniar j:i 1111
og þingmenn goti ski'ið ástandiö
eins og það er. og biö éc fy'kis-
búa, að taka sérstakle.ga eétir
þessu : Að berra McFarlane sór,
að 7,500 telefónar kostuöu P> Jl fél.
: Manitoba $i, 360,785.15 — mtiniö
ig er ástandiö þar í dag ? Bell fél. |
hefir 26 þús. en Indt-pen<tent fél. 23
þús. telefóna. Bæöi fél. liafa til
sarnans um 20 þús. fótta í f.uniHu-
búsum, og af þcfin fjölda eru
færri en 500, seln haía telefóna
beggja félaganna. Hvort félag virö
ist að liafa sín sérstöku afmörk-
uðu svæði. Af 28 þús. ‘‘business”
fónum í þeirri borg voru f-ærri en
4500 manns, sem höföu íótta be'ggja
viö }>;iö svo mörg máltól umfram
íþau, sem nú eru, að rtueöalverð
j þuirra allra lækki um $40 ,hvert frá
n'úverafidi verði.
Ilerra PateTson, sem þér munuð
alltr játa, að sé fær um, að gefa
nétit ákt um verðgildi hins ónot-
aöa hluttt herfisins, segir það vera
600 þús. dollara viröi, og að með
40 til 50 dolfara tilkostnaöi 4 hv.
fón í þessari borg getum vér bætt
félaganna. Jxrfita sannar það, sem 4<x>o máltólum við núverandi kerfi
ég sagöi, að hvort lélag hefir sin ! °g án þess að þurfa nokkra viö-
afmörkuðu sv
samband, og
hvern hátt það ástand gætd ekki
þrdfist hér. Tafþráða ráðgjafinn
svæði, eða viöskifta- | öcét við ískiftiboröið. Kostnaðurinn
r skal ég sýna yður á >‘rÖi að eins sá, að tengja heimili
1 nýrra notenda við núverandi kerfi.
A þessu viröast þeir tapa sjón, er
hefir beiiit á, aö sámkeimi vi"« Bell í einhverra orsaka vegna eru andvíg
fél. inundi kosfia fylkiö að minsta
kosti 600 þús. dollara. En nvitt á-
lit er — bygt á reynslu annara
staöa — aö þaö inyndi kosta oss
nar milíón dollara, mema vér liefcN-
um beitt stöðu vorri til þess með
'öggjöf, aö leggja svo þunga
ska'iitia á féíagið, að það heföi orö-
ið að hætta starfi hér í fylkinu, og
jafnved þá gat svo ha&i farið, að
vér h'cfðum komið í bága við
grtinclvallar lagaleg rét'tindi, sem
bakað beföu fylkinu alvark-g ó-
þægdndi og útgjöld.
]>egar Independent félagið hóí
starf sitt í Ck-vtkind, þá hafði
Be-11 fél. þ.ir eitt miáltól fjrir
hverja 87 íbúa. Winnipeg hefir einn
tekfón fyrir hverja 12 íbúa. Hvern
ig^ væri oss mögulegt, að skifta
viöskifta sambandmu svo, aö hver
niálsaðili gæti náö því viðskltta-
satnibandi, sem Be-11 fél. hefir gatað
haldiö í öðrum borgum ? Slikt er
óniögulegt. Vé-r hefðum orcNið að
berjast viÖ fél. þaö er að vísu
satt, acN þing vort hefir Vald til
þess, að eyöiloggja tilveru félags-
1 veð skattálögum. K11 þingið
hc-fir aldrci látið í ljósi löngun til j
þess, að eyðileggja eignir Bell fé-1. j
eða ónýta þ.er. ]>að heíir jafnan j
haldið því fram, að það væri vilj-
U'gt til að borga 100 cents á hvern
dolbir og 10 prósent að auki fyrir
ednkaréfitindi þess. ]>é-r gc-tið séð,
uð í þessu fylki er ekki rúin fyrir
2 tafþráðakerfi. ]>aö kostaöi Inde-
peíicLent £él. I Cteveland $5.50 ets.
aö fá hvern yiðskiftavin, og B.11
féJ. færcNi gjöld sín niður úr $120 í I
$84, en Indc-jiendeitt fé-1. setti niður
í $72. þannig varö Indepondent
vierðið $12 lægra en Itedl veröið,
og $48 lægra en hið gamla \ erð
Itell félagsins, og saint fjölgaöi við
skiffcavinum Jtell fél. og það varð
sfcerkara en Independent fél. B.-nd-
ir þetta ékki í þá átt, acN vér hefð
um oröicN að mæfca öflugri sam-
kepni frá Itell félaginu, og þannig
orðiö fyrir peniiigakgu tjóni ? Vér
hefðtim aniiaöhvort oröicN aö ger-
eyöa eignuin félagsins eða að öðr-
utn kosti, acN hafa rekið tctefón
starf vort með hundriiðum þús-
unda dollara tapi á ári'
Stjórnin . áleit, aö fylkisbúar
vildu komast Iijá að hafa 2 telafón
kc-rfi og að þc-ir kæröu sig ekki
um, að láta ónýfca nokkurs manns
eign. þegar vér áttum kost á, að
kaupa félagseigttirnar fyrir 100 cts.
á dollarinn, þá geröum vér það,
og það er sannfæring mín, að fylk-
iö í hei'ld sinjii sé hjartanlciga sain-
þykt stjórninni í þsasu ináli, —. að
'það kjósi miklu fremur kaupin
•hieldur «« aö hafa h.ift tvö tetefón-
kerfi með þeim afk-iðiu'gum sem
því hefðu fylgt.
Háttvirtir þihgtneiin hafa fundið
sér það tiil í sapibandi við þessi
kaup, að vér hofðum sagst geta
lagt talþráðakerfi hér í fylkinu, er
ekki kostaði íneira en sem svaraði
$125 eða $150 á hvert máltól að
jafnaði. En háttvirtir þingtnc-nn
ínuna, að þá var iniðað við það,
sein fónar hafa kostað óháðu fél. í
Bandaríkjunum, fyrir cinstaklinga-
línur. Bell fil. loggur sig ekki eftir
aö leggja einstaklrngslínur. Kn ó-
háðu f lögin leggja sig eftir þeim.
Og vér eruni sannfærðir utn, a'ö
vér hefðiim getað bygt kerfi, sem
ekki hefði kostað yfir $125 á hvert
méiUól að jafnaöi, lieföum vér á-
litrö, aö fylkis'húar gætu gert sig
ánævöa inieð slíkar límir.
Hitt vild-i ég minnast á, að Bell
fél. bafðí yfir 14 þús. máltól í fylk-
•'skc-rfi sínu hér, og það kostaöi oss
þaö sem é-g lnefi þegar tekiö fram.
Ef kerfiö væri svo gert, að það
ir 'þessum kaupum töa ófctast, að
starf vort í þessu sambandi verði
fylk'isbúum í beild sinni til lvags-
tmma. Aðfinslur þeirra- og ákærur
vir'öast gc-röar i þeiin eiua til-
gungi, aö æsa alnienning upp móti
þessum kaupum, áÖur en hægt er
aö íá ákvecNna vissu uin, hwernig
þau rc-ynist fvlkinu. Kn ég ra-ð yð-
ur til þess, aö biöa mieð hrakspár
yðar þar til vér höfum liaft kerfi
þetta strafandi 12 mánaöa tíma.
Eg héfi ácNur verið hkt settur og
éig er i kveld í sambandi við annað
mál. J>á gengu sömu hrakspárnar
og angisfcarópin fjöllunum hærfa
um alt þet'ta fylki. lvn afleiöittgin
af þeiin samningum, sem þá vorti
geröir, hefir bætt hagstmini fylkis-
búa svo iietnur milíónum dollara á
ári, og nú er svo komiö, aö ]>eir,
sem þá létu ócNsk'gast móti þvitn
samningum, játa hagsniuna gildi
þeirra afclrát't'arlaust, í því, aö vér
þá fcngmn án svo mikils sein eins
dollars tilkostnaöar, umráð vfir
flutmngaitækjuin hér í fylkinu, og
umlir saniningum, seuu hv'ergi á
bygiNu bpli hafa b.-tri gc-röir vénÖ,
þar sc-tii ekki er beiin þjócNeign.
Aö eins einn maöur hc-fir koniið
frani, er þykist vera fóiifræiNmgtir,
sem fundið hefir að kaupum vor-
um á efgnum ltell fél. Sá maður
er lir. Dagger, sem vann tyrir
þessa stjcjrn, aö nnclirbúnmgi þjóÖ
eignar málsins. Mér þykir fyrir aö-
finslum hans, ekki vegna stjórnar-
innar eð-a fnálstaðar vors, heldur
\ægna þeirra afleiðinga, sem það
hlýtur aö hafa fvrir hann sjálfan.
því þó að hr. Dagger næöi stöðu
hjá stjórninni með því, aö geta
talaö mn tafþréiðakerfi eins og
niaður mcö þc-kkingu, þákomumst
vér að því, þegar vér tnynduðum
tialþráöadeild stjórnarinnar og vér
tókuni til aö starfa verktega aö
hyggingu talþráöakierfis, aö hena
Dagger haföi enga verklega þekk-
ingu, og aö hann var alls ófær til
aö annast þaö starf. Vér uröum
þess þá varir, að hatm haföi aldrei
staðícN fyrir byggingu talþráöa-
kerfis, svo vér. voruin neyddir til
að létta af honum stööu hans, og
aö fá hæfari inann í hans staö.
•Hann lést hafa niikla ]>ekkingu á
tttjþráöa inálum og fullvissaöi oss
uin, að væri sér leytt acN ráöa, þá
■gæti hanu komiö upp miklu beitra
kerfi, hclchir t-1111 Bell félagiö ætti
og meö niiklu minni tilkostnaöi en
þaÖ hefir gert. En þagar hann átti
að koma þessuin loforðum i fram-
kvæind, }>á komumist vér að þvi
acN hann gat ekki að neinu leyti
fullttægt loforöutn símim, »og vér
urðum því að segja honum upp
vistinni. Vér gercNum þaö af ntn-
byggju fvrir íbúuin fvlkisins og
fcalefótt star’fsemi stjórttarinnar. —
Mér þykir fyrir að þurfa að ■segja
•þetta, en ég er mrycldur til Jv-.-ss í
titefni af því, sem anclstæcNingar
vorir hafra ú oss borið í þessu síini L
bandi.
kerfiö. Og hann skoraði á and-.
! stæðittgana, að ttefna einu einasta
hæfan talþráöa fræðittg, sem vikli.
setja verkfræöis frægcN sína í veÖ
j mæö því aö gera slíka staðhæfingu
Ræöumaöur tók þacN fram, aö eng
! ir neikningar væru íyrir hendi, sem
' gerðu mönnum mögutegt aö á-
! kveða meö nokkurri vissu, hver
iframitiöar hagiiaður kynni aÖ
veröa af starfsieimi þessa kerlis und
ir þjóöeign, en að ári liðnu \'röu
fullar skýrslur og reikningar yfir
starfsemi liðna á'rsfns. lagðir fyrfr
þingiö, og þá gætu mean rætt þaÖ
mál af nokkurri þekkingu. }>á yrcNi
sýnt og sannað, hvort fvlkið hefði
grætt eöa tapað á kaupunum. Nú.
gætu Ttienn fcalað eittgöngn um á-
ætlanir og líkincli, sem engin vissa
fylgdi. Hins vegar gæti hann skýrt
frá því. aö tckjur Bell félagsins.
hér í fylkinu heföu á síöasta .irt
orðið 650 þús. d-ollars, og ef gert
væri ráö fyrir, að tekjur 4 þessu
ári yrðu jafumiklar, }>á yröi áætl-
unin á þessa leiÖ : $142,000 yrÖu
aö borgast fyrir vexti og tilkostrr-
aö, $390,000 eöa 60 prósent at
tekjunum til vinnulauna og við-
halds, í varasjóð 2% prósetit, eöa
$10,750. Með þessu yröi fcilkostn-
acNur aflur $548,750, og yröi þá
eilrtir gróði, sem svaraði $101,250.
Kn þessi og allar aörar áætlanir
eru einskis viröi, eins og við aflir
vitn'm, og þess vegna er það þýð-
itigarfaust, að ræða um þœr. Eti
ég bendi yður á, að }xað er befcrai
ttð bíða við eins árs tíma, þar til
vér fáum fulla visstt í þessu efni.
heldur en að eyða ttú titna í til-
raunnm tfcl þess að skapa ótrú hjá
alþýðjt í þessu efni, sem hvorki ég
eöa þé-r getmn sagt neitt um mieiN
ákveöinni vissu.
Andstæöingar vorir hafa sagt.
að vé-r ættum að lækka notagjald
t.ilþráöanna. Eg veit það ekki-
vér gertuin ekkert sagt um, hvort
gjölddn eru of há eða of lág, fyr
•en vé-r liöfum' fengið revnslu, er
giefi oss þekkingu á máíinu. Vér
jíitmn, «ö herra Dagger sagði, aö
vér gætum bygt svo ódýrt kerfi,
aö vér gætuftt fært notagjöldin
niöur um helfing, en reynslan
betrd'i oss, að ekkerfc var að byggjæ
á orðum hans.
það hefir vcriö sagt, að vér
mtindum tninka gróðamöguliedka
þassa kc-rfis með pólifciskri afskifta-
semd. En ég segi yður nú, ef þér
gefcicN sýnt það, jx-gar vér komuns
hér sainan að ári liðnu, að stjórn-
in hafi í nokkru einasta tilíelli
beitfc áhrifum síntim á stjórn kcri-
isins, ]>á skal ég biðja þingiö af-
sökunar, og gefa Jxjiffl, manni al-
varlegia áminningu, æm brotlegur
hefir orcNicN. ]>að er föst ákvörðun
stjórnarinnar, og þeirra sem henni
fylgja, að enginn skuli 'beita nedn-
11111 áhrifum á stjórnendur fylkis-
þráöanna, að því er stjórn kerfis-
ins' stterfcir og starf þess. Vér ætl-
umst til, að þetfca verði fyrir-
myttdarkerfi, svo að það verð-
skuldi tiltrú, jafiit }x-irra mattDa,
s-'iu stjórninni eru andvígir og
hinna, sem fylgja henni aö málum.
Vér höfum það á tilfinttingunni, aö
þefcta kerfi þurfi að vera að öllu
teyti fráskilið ölluni pólitöskum á-
hrifum. .Vér þekkjum skaðsetni
flokkssfcjórnar á opittberum nauð-
synjmn, af því, sem frarn hefir
komiö í sambattdi við Intiercoloni-
al 'brautitta. Stjórn þairrar braut-
ar þefir verið eitfc óafmáanlegt
stórhnieyxli frá því hún var bygö
fr.tm á Jxannan daig. ]>ess vegna
höfmn vér veitt stjórnarnefnd tal-
þráöánna fulfc og ótaktmarkað um-
boð til þoss að stjórna íylkiskerf-
inu algerlega eftir því, er hún
sjálf áliti lieppilegast og réttláfcast
herra Roblin upp kafla
sem sýndi, aö hr. Mc-
og
Næst las
ú r b la 'öi,
Lean, blaöstjóri í Toronto, og viS
urketidur forvígismaöur }>jócNeigna-
hreyíingarinnar í Canada, hefir
skipað svo fyrir, að nafn hr. Dag-
gers skuli ekki nefnfc í dálkuin
tikiðs síns, og virðisfc það benda á
að forvígisinienn þeirrar lireyfing-
ar bafi e-kki inikið álifc á Jiekkiugu
herra Dajggers eða skoðunuin i
þessum má'lum.
Iherra Roblin sagði afdrátfcar-
laust, aö ekki einn einasti telefón,
fræömgnr, sem nokkra verklega
■þekkin'gu heíði á talþráöamálum
luefði haldið því fraffl, að of hátfc
verð hecfði verið borgað fyrir Bell
Jx-ssi ræöa herra Roblins er talin
ein sú snjaHaista, seiti nokkru sinni
hefir verið flufct í nokkru þingi í
Canada. Hún var ljós í hvierju afc-
riði og svo þrungin nauösynlegutn
upplýsfngum mn t'eJefónmáliö sem
mes-t gafc oröiö. iívcr einasta staö
hæfittg studdfst við óm.ófctn'æ'latt-
legar rök.s-eindir. Ilerra Roblim
sýndi ljóstega, að hann hafði ekki
fyrir fylkisins hönd borgað eiumn
clollar of mikið fvrir Bell eignirnar
og ekki eins inikið eins og þinglð
hafði voitt sfcjórniniii umboð til
að borga, sein sé 10 ])rósent um-
fram kosfcverði eignanna.
Um gróöatfn á kotnandi ártim
vilcli liíi'nn ekkerfc segja. En eftir
öllu úfclifci að dæma, líða tæpast
mörg ár svo, að 'Tylki patta ekki
hafi hálfrar miHón dallara árletran
hag af þjóðeign keríisins, i staöinn
fyrir, að B-ll félagið heföi fengið
þann gróða í sinn vasa.
Annars léfc herra Roblin þess
gefciö, að ekki þyrfti aö vo-ast
; c-ftir lækkmi notagjalda fyr en eft-
ir aö kerfiö hieföi vieriö fu'la 12
niianuöi starfaudi undir stjórn fvlk
isins. í iti'illitíCNini æfctu fylk'sbúar
aö sætta sig við, að borga í eigin
vasa sömu uppliæÖ. sem þeir ivnn-
ars hefðu oröið aö gjalda í fiir-
hirzlu eins þess volclugasta au«'lé-
lags, sem nokkru sinni hefði uppi
verið liéir í Canada.