Heimskringla - 24.12.1908, Blaðsíða 7

Heimskringla - 24.12.1908, Blaðsíða 7
HEIMSKRINGLA WINNIPEG, 24. DES. 1908. Trúarjátningarnar og kenningarfrelsi presta Eltir Harald Hiehmon. (SKÍRNIR ) (Framhald). Dm latigajn tíma voru þessar þrjár trúarjáitniingiar taldiar að baía hlotið algildia viðurkenning alriar krisitn/innar (álitnar “ökú- mienískiar”). Nú vita mienn að 'Jiiatita verður hvorki með réttu sagit mn Aþanasiusa r-játning u na, né hieldur um hina niceno-konstan- tinopolitönsku. jwer hiafa aldrei hlotið viiðurkieinniinigu. Kitt er álita mial, hvort postullega trúarjátn- ingin á það naín skilið. Sumir haldia því fram, sumiir nedta því. En vtagna þiess að haldið var, að þœr hiefðu hlotið slíka allshierjar viiðurkienning í allri kristninni, ein- gongu þess vegna voru þær síðar í svo nnklum h'&iðri hafðar. þtegar siðhótin hófst, varð I.úter °g samverkiamenn hans að gera glöiggft. gnein fyrir skilningi sínum a krisitinidióm.inum í þeim miklu trnmftilftideiluim, sem þá voru háð- ar. Hann lýsti því yfir, að hanin jaitaiðist undir þessar 3 trúarjátn" íngar katióJsku kirkjunnar. En auk þess samdi hiainn og menin hans sursiök rit, er síðar urðu trúar- Jatningar lútersku kirkjudieildar- ’n.-.ar. A,f þeim hefir dianska kirkj- an, siem kunnngt er, játað sem sln jáitmingarrit að eins : Ágsborgiíir- jatninguna oig Fræði Lúiters hin mdnni * ). Áigsborgar játninignina, er jafoan hefir talin verið merkiasta trúarjáitnimg kirkjudieiildar vorrar, saimdi Mcilanchton með samiþykki Lútiers. Var hún lögð fram á ríkiis- þ'iitginu í Ágsiborg 1530 og aíhient keisaramum á latíniu og þýzk u. Hú,n. kom fram sem sáttaitilboð af h'e.ndi Lúterstrúairmanna, og legg- ur því af ásettu ráði áher/Iu á hina sameignk'gu trú, þeirra og kaiþólskra manna. Sið'bótamnenn hafa í riti þassu fcirið eins langt °g þeir frekast gátu til samkomu- lags við I’áifatrúarniienn. Mclamch- ton gaf játoiiniguna úit árið 1531 og siðar ofitar, og gerði á hemni smá- vaeigiilegar orðabrcytlmigar, er allar áttn að miða til þess, að gera harna sem skiljamlegasta og ljós- asta. En efnisibreyting töluverð var gerð á útg.áfnnni, «r kom út 1540' þá breryitti Melanchton eink- nm 10. greiiinmni, sem er utn kveld- máltiðarsakrainnentiið. Fór sú breyiting í þá átt, að jafna a'ð uokkru leyti yfir mistnun þann, er var á sk,i.lningi Lúters og þftirra Zwiimgli og Calvins, eða endurbæittu kirkjunnar. Melanch- ton var friðs?mdarmaður meiri en Húter, og vildi gjarnan reyna að koma sem mestu samlyndi á. En L.úter likaiði breytinigim illa og hún varð síðar miikið dcilue'fmi. En fyrst fnaiman af var enginm munur g&rður á útgáfum játningarinnar. En þieigar ágreimimigurimn síðar varð 'emn mieiri mieðal lútersku kirk jud-jiIdiarinnar og hinnar emd- unhœt'tu, þá afffe»tuðm Kúterstrú- firmenn breyttu játningunni (Con- íesso viariaita). það var og Aigs- borgarjiátinimgdn óbreytt, s?m við- urkieinnimigu hlamt í Danmörku m.e6 lögum Kristján'S V. Af þessu stutta yfirliti vfir sögn trúanjáitmiim/ganna, guta allir séð, að þa-r ieru til orðnar sem vitnds- burður aða yfirlýsingar frá k.irkj- unni (eða einstökum kirkjudeiild- nm) um það, hverju húm trúi og hvað hún kiemmi. Kn mjög er það mismumaindi, hve hátt undir höfði kirkjudie.ildiirnar gera þeiim'. Ka- þólskia kirkjam setur þær jafnhlföa heilaigri ritningu- og þó í raun og veru hœrra ritniinigunnii, því ekkiert þaið má fá út úr ri'tminigumni, sem kemur í bág við trúarjáitmiinigar þeirrar kirkjvidcildar. Alt öðru máli er að gegna um lútersku kirkjuna, því að siðbótarnvemmirnir afsögðu gersaml'ega, að gera nokk- uð að dómara yfir trúarskoðunum símirn netna hoilaga r'itmingu eina. þ-eir neituðu því fulleikli (autor - t'e't) játmiingarritanma, memia að svo m'iklu ley ti, sem þau væru sömkvæm ritningunni. Hve frjálslymdur Ivúter sjálfur var í þossu efni, sést biczt á þvi, »ð hanm hélt því framu, »ð sér væri beiirmilt, án iþess aö vera talin.n villuitrúarmaður., að hafea 'sjálfu aðalorði niiciemo-komstam'tiinopo'li- tömsku tr ú ar já tningarininar utn Kris't : homoúsios (þ- e. »8 * ) Almiemmiast hafa þeissi Tit Hka verið talimi jáitn'ingarrit ísfemzku kirkjuninar En nokkur cfi ledkur á um það, hvter játmiimgarrit vor kirkja hafi viðurkcmt að lögurn. En með því að h:m e.vangdísk- l'úterska kirkja er þjóðkirkja á ís- lamdi samkvæmt stjórmarskrámmi, mmm semmiilegt að líta svo á, að bún kamnist við Á'gsborgarjá'tnong- uma og Fræði I/iitiers hin mómni seln sín játn;ngarrit. Kristur sé “sömu veru” sem fað- irinm), með því að það væri ver- aldleigt og ó'bi'llíulegt'. Og um orð- ið þ r e n m i n g, -sem er aðalorö þriðju trúarjáitmringarinmar, kvað hamm u.pp þanm dóm, að það (mfl. Dreiifal'tigheit) væri eigi að ains mjög vond þýzka, heldur og að, bœiði órðin (þýzka -orðið O'g lat-1 neska orðið : t r i n i t a s) væru óhuhlíulieig, köld, st'ærðfræðisleigi, æfimitýralag, og þót’t vér neyddi- urnst 'til aö notia þau, væri þó orðið ''guö” miklu hetra*). Og jafn'Vel þótt Lúiter hefði hin-1 ar mestu mætur á hinmii postul- legu t'rúarjátn'ingu, kyfði hann sér j sam't að gera aithugasemdir um 'cinn lið heminar : u p p r i s u j h o 1 d' s i n s. Kvað hann þiaö eiga að nie'nast á vora tungni: upprisa líkamans. því verður nú ekki neiitað, að j jáitmingarit' ,n haifa á ýmsum tím- í um 'im'nan fút. kirkjunnar verið haf- j in 'til mieiri tignar en þeim u,pp- | runakga var œtluð. Til þ.ess lágu | ýms atvik, t. d. um Áigsiborgar- | játnimguna. Meðam siðibótarmiemn1 áttu erfiðast fyrir, þurftu þeir að hatfa leimhviern varniarmúr sér til j skjóils, og eitthvert rnierki að hierj_ ast umdir. Og Agsborg.arijátninigin varð þeim hvorititveggja'. Hlúm varö pólitisk't réttarlagt skjal. þegar lúiterska kirkjam laigði fraiiU' jáitminigarrit, ætlaðist hún án efa til þ.ss, að þau væru glötgg mcrki um h&ifbriigðan skdlaiing h'cmmar á krist'ndóminuin, er ain- kemdii hana út á við (tgaginviart öðrurn k'irkjudeilduni), og væri til leéðb.ini'ngar inn á viö. Flest tunigumál NQrðurálfunniar hifa hialdið Laitneska nafn-inu á já'tming- arritunuimí: syimibolum, þ. e. tiákn ieða ainkenni. Var það orð i hiarna.ðiarmáilinu rómiverska no,tað biæði um fánann og um orðtak liiðsmainnanna, er þeir hafa til að gaba þakt hvarjir aðra. þaðam ætla ma'rgir, að hið laitneska haiti trúiajrjáibniinaanmia sé dragfð. Jáitrn- itugarri'tiiii (symibola) áttu að ein- kemnia þá, er höfðu h'ina sömu trú, bæiði úit á við o.g inn á viö. En fy.rir því hélb lúterska kirkjan því eigi u.pphalleiga fram, að játniimgar- riit hennar væru óskieikul í öllum ákvæðum sínum og orðum,né held- ur ætlaðlst húm til þess, að þau væru bindamdii í öllum einstökum atriðum. þ©tta sést ljóslega á sjálfri Sam lynd'is-reglu nn i (For- mula Concordiiae), setn samin var árið 1577, og talin er að sumu feybi íbaldssöai'Ust og þriinigsýmust allra játningiarr.ita þýzku kirkjunn- ar, og aldrei hefir hlotiið viður- kietiniingu í sii.mum lúterskum lönd- um. í inngangi þessa rits standa þessá orð : þau (nll. játningarrit- in) hafa ekki dómaravald, því að sá heiiður ber heiilagri ritningn einni. E‘n þau eru að eins vitnis- burður nm trú vora og útskýrin'g heninar, er sýnir hvernig hiniar helgiu biækur hafa verið útlaigðar og úit'tisibaSar í kirk ju guðs á ýms- um tímum í þeim atriðum, sem á- graimiimgi hafa valóið, af þeim kienm,eindum, er þá lifðu, og með hvaðn röksemdum, lærdómnm, er koma í báig við heALaga ritningu, hefir verið h'aCnað og áfelLisdómiur up,p vfir þeitn kvioðinn”. Hér er því beiinlíniis neiitað, að þau eigi að hafa dómiaravialdið, og má því neerri giota, hvort u p p h a f 1 a g a hafi til þess verið ætlast í lútersku kirkjiMMiii, að trúarjátmingarnar æitt'U að vera dómari (og um Loið drobnari) yfir skoðunum nianna á ókomnum ölduim. Hitt er bersýni- kirit, að þoim var ætlað .að vera til Lei'ðbeininigar. Á 17. öldinni náði ríkiskirkjam fastari tökum á mðninuin innan lútersku kiirkjunin'ar em nokkrn sinndi á&ur, og þá kcmst hin öfga- kemda “riébt-itrúniaðarste'fna” til valda, og um það tímabil hefir sagit vierið, að það hafi d ý r k a ð jáitiningarrftim. þá var því hald.ð fram af gu'ðfræðim/gunum', að þau vœru í öílum a'triðum samróma ribn'imgumoi, og fyrir því ættu 'þau að setgja fyrir um það, hvernig skýra ætti ritmrimguma. Sumir h 'ildu því fram, að þan værn guð- inmbláslim, þótt ef 'til vill væri það eigi í sama mæli og sjálf nitninigin. Að oinimitt ríkáskirkjan lenti í öfg- nm þossum, er að sumu leyti skilj- anliagt, þ.ví að botini hætti við, að gera játninigarribin að 1 ö g b ó k, og 'eft'iir þeiirri lögbók vdldi hnim einrnig skipa fyrir nm keniningunia • þiessi rótit-trúmaðarstefna 17. ald- arinmar, nioitaði í raun og veru meigimneiglu siðbótarinnar. Afieið- imigin varð líka sú, að krLstindóms- lifirnu hmi naði stórlega og sýniLe,g vismmn færðist yfir lútersku kirkj- nna. Nú e.r íasthieldni 17. ald’arinnar v:ð já'tningarritim höfð að varnað- arvf'td í trúfræðiskemslunni við há- skóla mótmælenda i Norðurálf- umni. Svo er það við háskólamín i Kauipmanna'höfn, og munu altír við það kannast, þeir er þar hafa stundað guðfræðisniám síðar'i ár- ini. Og er þó trúfræðiskemnarinn þar, sá sem nú ©r, prófessor P. Mad'sen, gœtinn maöur mjög. og af llesitum' talinn íhaldssamur. Hin svonefmdia rót't-itrúmaðar- steifnia (orthodoxismus) miun nú al- | daiuða í NorðuráLfunmd, en á enn griðland sumstaðar í Norður- Ameriku, þótt nndrrlcgit miegi virðast, þar sem' fríkirkja er ráð- andi. Nafmkiemdust er þar Missouri sv'nódam, sem streyzt hefir við að koma upp aftur römmustu íhalds- skoðiunu'm 17. aldarinnar í þessu tilliitiL. Og þótt ótrúileg't m'egi virð- ast, hefir líkur hugJsunarháttnr náð einhverri fóitfestu méðal Islendinga í Vesturhedma. Að imimsta kosti 4 séra Jóm Bijarnason þar helzt heima mi, ef markai á honum heim ilisfáng eftir fyrirlestrinum, er hoinin hiéft á k'irkjuþin'gimu í sumar (Gildi trúarjátniniganna). Jneigar rétt-trúnaiðar tímaibilið var liðið hjá innam l'ú.tersku kirkj- unnar, kom heittrúftrstefnan (Piet- ismnn). Hnimi gerð'i fremur litið úr jáitmingarritiunuTn', og skynsemis- tráarsteifnan (Rationalisminn) enn minna'. þeiirri stefnitnni bætiti við, að lemda í mótsettum öfgum : að raeita. því, að játniin.garnar ætitn að nokkuru layti að segja til vegar. Til þess að komast hjá báðum þ.ssutn öfgum, ha'a tmanm þagar fyrir löngu sett fram þá megin- sc'itningu, að játmingarritin eigi að vera regln eöa mœlisnúra íyrir keinminguna, a f þ v í a ð þau s.’iu saanróma heil'agri ri'tmingu í aðaiatr.iðumini, og þó að eins s v o I a n g t út í aukaiatriðin, sem umit' sé a.ð santtia saanræmið við ritn'inguna (4 tt ia e t q u a t- e n u s cum sacra scriptura cotv saratiiumit). Og nú á támum laggja mcnn aðaláberzluraa á seinma at- ri'ði þessarar se'tningar (“svo langit”). Hitit atrið'ið sé hver -tími fær að reymia sjálfur, hvort játn- ing.arriibim í aðala'triðunum séu sarnC'ómia ritnittgurani. Og þar kieitn ur s kiiln ingiu rinn á ritin.i'nigunrai sjilfri mjög til gret.na, og hamn hef- ir 'teikið mikhirn breytiragmn síðan er já.tmimgarri'tin' voru samin. í fornkiirkjuinni var hiu óeiginLaga (allagoriiska) biblíuskýring. ráð- andi, og þá m,ábti raú llest beygja út úr hitirai heigu hcik. Km þótt siðböta rincm ni rn ir afmeituöm þeirri skýringar-a.ðferð, voru þeir eigi komnir nærri því eims langt í því, að gata Litíð fu.llkomleigai eðlilega og hhttlaust á gildi riitningarinmar, eins og mi.m n giera n.ú í flestmm kirk'judieildmm nió'timæLemda'. . ]>á voru bibliuraminsóknir síðari tíma óþ&ktar, og þá var hin mierkiLeiga teix'tiíiraninsókn nýja testamiemitisins ekk'i byrjuð. Kn þatta hvonttveggja hefir átt miikimn. þátit í því, »ð ger- breyta skoðmLuimi mamma á iran- H istmrs-kiemndngU'nmd. Áður héid.u mianm', að biblían sjálf væri guð- inmibiLásitii, svo að bvert rit hemmar væri' <’)skeiiku.lt og hán öll í hedld' sinmi. Á þedrri skoðun stóð Ags- borgarjáitningim'. Nú er sú skoðun gersamtega fall'in, og em.gum, sem af samvizkusemi hefir kymt séx ibibiíuranmsó'krak' 19. aldarinmar, kieonur til huigar að tala utn inn- blástur í öðrumi skilninigi emi þeitn, að h:mir hielgtt rithöfundar sjálfir hafi vierið immb’lásnir, — m e n n - i r n i r, en ekki iritin. Og þá bier þess vel að gæta, að þerim dnitub’.'æsitri þurfii alls ekki að fylgja fullkomiiinm óskeikull'eiki, eins og áður var haldið fram. Slík inn- biLáfiiturskieitui'ittig er líka sú edna, sem hugsandi meran nút'ímams geta aðbylst. Nú h&imta m’eiran sálar- fræöislagai skýrimig á fyrirbxigðum trúiarlífsinis * ). Og í því efni hafa vorir t'mar komiist leragra en nokk ur timlii.ðin öld. Og sú framför er ómietamlagur gróði trúarbxögðiin- um oig trúarlifin/U, og hlýtur að vierða kfrkjumni til mikillar bless- tnii.tr. Sálarrianmsókndr siðari tíma varpa nýiju ljósi yfir margt í bibJí- unirai, sem áður var mön'tium litt skiljinlcigt og margir áttu hvað erfiðast trueö að trúa. Etií ef 'hæði bibiturammisóknirraaT og þekkinigám, sem mú er fengin og sem óðasit að fást á sálarlífi I * ) Tekið eftir bók prófessors V Ammundsetts : Den uragie Lútier Köibenhavra 1907, *) þessu td sönmunar skal ég Leyfai mér að 'bendia á ritgerð um sýira Piáls postula á leiðinni til Damskus í sæmska tmtaritimm “Kristiendomem och vaar tid”. — Tímaritiö er gefið út og stutt af mörgum helztu guðíræðingum Svía. þar er mieðal anraars komist svo að orði : ‘■‘'það er eitt af einkcn.ntmv amd- legs lífs nú á tímmm, að vilja skilja það, sem kernur trúanbröigðumum við, í samræmt við eðli sálarlífs- ins. Aður léitu metiu str raægja úr- skurð triúfreeðitinar, em, nú sætta tttjemin sig ekki leingur vtð hann ein- an'. Memm vilja fá íeerulegt Ijós, það ljós, sem jafnframt varpar bártu yfir sálarlífið sjálft”. (Aarg. III. 1908, hiefte 5, bls, 148). mammiamna, hjálpar oss tdl að skilja ritmiimgu'na betur en kyraslóðirraar haé.i haft tæki á, þær er voru á undiam oss er þá nokkurt vit í því, að lá'ta já'tniragarrit fyrri aida bdndia skilraing vorn á ritn'in,'gumni ? Slík't væri að afraeita nuag'iirareglu sdðbótarimnar og leggja fjötur á huigsuitiarfrelsið og sannleikamn. En hið ógleymamlega æfistarf Lúters var ekki hvað nvinst í þvi fólgið, að ryð'ja braut algerðu hugsunar- frelsi. Hamm hélt því frarn, að hver eirastakl'iragur yrði að sairanfærast um sanmleii.kia.nm fyrir sairanleikams efgiira nuátit. Samnleikuriran vrði ald- r.ed fyrir,rraim ákveðimin, af raeinu fullvieldi. Hvorki páfi né hiskup né raokkur mtaður ætti mieð að leggja á kristinn m'ann’ svo mikíð sem eima satnstöfu án hams samþykkis. Izúiter var berorður, edns og kunm- rag't ■er, og hamni skóf e'kk'i utim af því, karlinn. Eimu sinnii komst hanm svotta að orði : “Sérhver krtistiiiitn' maður á rétt á að afla sír skilnings á samm'Lefikairaram og dæmia um hajtri, já, á svo mikiimn réibt á því, að hvier sá, er skerðir þarara rétt agmarögn, hann veri böLvaður”. *) Hamn skildi full- komtega orð Páds postula : Reyn- ið alt o.g haldið því sem gott er. þeigar éig var við háskólairara í Kauipmamnahöfn, var því haldið að oss, lærisveinu'ttium, af hdmum gæ'tmH' trúifiræ'Siiskiemmara, er ég að framara mefndi, að jafnviel sumar kemi"ángarmiar t Ágsborgarjátning sjálfri væru athugaverðar. Nefiradi hamm þar til 17. og 9. gr. beiraraar. Fiti 17. 'greiini’in er um emdurkomm Krists til dómsins. þar er eigi að e"ns himmi hörðmstu útskúfu.raar- kiemmiimg'iu haldið fram (að hinir fyrirdœmdu eigd aö þola endalaus- ar kvalir), heldur er og þúsund- áriaríkis-keniniragmriin'i algerlega af- ne'itað. H;n greinin, scsn- próf&ssor Maidsetti ál-it a.thugaverða, 9. gr., er um skírnirai. Niðurlaigsorð h.mm ar eru þ.ssi : “þeir (þ.e. lúterskn sö'm'uðirm'ir) áfell ist Endurskírend- ur, sem raeita 'barnaskírninni og f tt 1 1 v r ð a a ð h ö r n g e t i o rð i ð s á 1 u h ó 1 p. i n á n skírna.r”. þcssi orð hafa verið svo sk.ilin ,af sumum, að það sé keirar.ing Ágsborgar játrain^iarininar, að öll hörn gla'tóst, er tkwji ó- skírð. þeir, sam þammi skilnitiig að- hvllast, styðja tnál sitit með þvi. að vjtna í 2. gre:m sömu jáitmirag- ar. þar er þvi haldið ínam, að erfðasvmd'in lofði eilífam, danðia vfir þá, e r e i g i e n d u r f æ ö i s t f v r i r s k í r n i n a og raáiðar- ,'erkarair h.llags attda. Og nú vjrð- ast óskírðu börritn hljóta að l&nda í þeitn fiokki imanraai. En hvort sem þetta er hiran réitti skrilninigur á orðum Melamchtoms eða ekki, þá er hitt víst, aö Íúterska kirkjan hefir h fnað slíkri kenmiitugu. Jiafn- vel réitt-trúmia&ar guðfræöingar 17. aldiiriraniar höfnuöu herarai. Og hafi [jet'ba verið skoöum Melamchrtons og Lúters, þá er Áigsborgarjátn- iraain var samin, haifa 17 aldar trú- fræ&ingar að þessu teyti verið vareinir upp úr Agsborgarjáitrairagy urarai. Melanchton var sjálfur að nokkuru ley.tó vaixiintt rapp úr hemmi A því s:\st be/it, að harara áteit hamia ekki ó’skeikula og. alfull- kommai. Eftir fáeixi, ár hafa skoðam- ir hams breyzit svo, að hamn brieyt- ir hemni í nokkurum atriðum. Ám þeirrai brey'tiraga hefir homum' ekki lemgur fundiist húm ré'tit játming sinmar trúar. Hvað mrandi honum þá hafia fumdist, ef ha.r.m licfi&i gdt- að Lifað fxam á þeranam dag og aradi hams haldið áfram að þrosk- ast utni öll 'þaiu mörgu ár hér í tímanmn ? Etti cf vér að sjálfsö'gðu verðum að mei'ta því, að láta Agsborgar- jáitirainguraa binda skilnimig vorm á ritmiragunmi, svo m'C'istariailaga, seni húm þó er samin, þiegar þess er gaeitt, hverraig þá horf&i við, hveirsu miklu síðmr geba þá gömlu triúarjátminigarnar gert það ? Sá hugsuraarháittur og rökfærsla og þekkinig, s&tn þær eru reistar á, liggur oss enm þá mikJu fjær. Af þessu ‘ verðmr þaö bersýnilegt, aö það er að eins andi játningarrit aranai og a&alstefna, sem getur ver- ið oss til lui&beinin'gar, anmaö ekki. Fróðtegt er að lita 4, hvert gildi játmimigarritdn eru Látin hafa fraimikvœmdinmi, t. d. hjá Döraum, þuirrii, raá'gramjraa/þjóð vorri, sem vér höfiim ftesta hluti tekið efitir alt tiJ þessai. þar er svo ákveðið með lög mni, efras og hjá oss, að prestaxnir ed’gii í kenniing sirani að fiara efitix já'traingiarritram þjóðkixkjumraar. En sú veraja hefir komist á, að beiiba þedm lögum örsjaidan' eða saxraa sem all-s ekki. Fyrir nokkttrumi árttmi kom það fyrir, að prestur eimu inmian dömisku þjóðkirkjuraraar neitaði kcminingunnii um eilífar kvalk út skúíaðra, og Lagði eigi þá afraeiiítun sina i l'ágina, heJdur ibaröist frem- ur frurataliega fyr,k skoðran simmi. Viar hann kœröur og ráðamieyitið skamt málimu undir dóm kirkju- ráðsims, en í því sá'tu allir 7 bisk- upar landsdns, ásam't tvedm prcíessorurn) háskólams (annar lögfræ&i.nigur, hiran 'giuðfnæSinigur). Eigi vildi kkkjuráðið láta víkja prestinram úr em'bæbti fyrir skoð- arair þær, er hamra befir flutt, held- ur vieita honum ámdmining fyrir þá æsingar aðferð (dem agiitor- iske Form), er haran hafði h&itt, þráitt fiyrir utidangengna viðvörun. Hftt álerit kkkjuráðið í sjálfu sér ekki óleyfilegt þjóðkirkjupiresti, að hafii þessa skoðran hans á útskúf- uraarlærdóntii Ágsborgar játraingar- iraraar, og haJda bemirai fram á hóí- leigiam hiátt. K'Unmugt er og, að ýmsir mierkir mii.mn dönsku kirkjunnar á síðustu öJd, ha.fa i einstökum atriðum haft sko&arair frábrug&raar jáitinimig- arritunum. Má þar fyrst og fremst nefiraa- jítfiramikla á'gætii.sniemm' og hiskup irai Mynstex og Miarbem'sen. Mynster vildi ekki samiþykkja orðolag postullegu trúarjátraimgar- iranar í eirau atri&i. ILaran meiiitaði upprisu holdsins, em vildi í sta-ð þess hafa : upprisa 1 í k a m- a n s (sfcr. orð 'PáJs postula : nátt- úrlagum líkama er ni&ur sáð, en up'P ris amdlegur 1 í k a m i, 1 Kor. 15, 44). 41artcmsem vildi fara miklu vægar í útskúfumar kenninig- unrai eu Ágsborgarjátrairag gerrir, á- eit að minsta kosti eiigi réibt að halda slíku fram raema sem' mögu- tegleika. (Sfcr. ummæLi ritstjóra Kixkjufclaðsiras, I. árg., bls. 87— 8 : h'iran hræðitegi möguLagLeiki). Yfirfcriskup dönsku kirkjuninar, sem nú er, Skat Rördam, hiefir á preratri láitið þess getið, að j tvieiim- ur atX'iðum sé hamm ósamdótna jáitrd'Ui arritum dönsku krirkjuraraar, sem sé kiemming Agsbiongarjátnimg- ir ram það, að aflausniin sé sakra- truemiti, og þossrvm orðnm í Fræð- uraum: “og á efsta dieig'i mun hamm (þ. e. h e i 1 a g u r a n d i) upp- v.ekja miig og alla datiða. Hiran nafnkunirai prestur, Vil- Ix'lm. Reck nerta'&i því, ai& synda- fynirge'fn rag vcd'tist í kvieldimiáltíðar sakrameniti.nu, sem þó er skýlaus kcrandng Fræðara.na. Og margir pnestar í Damtnörku fylgja í því at riði, að sögn, skoðuraum hans. Kinra þoirra dairaskra pinesta, er niestrar virð.ingar nýtur þar í radi setn á'gætisprestur, er Otto Möller. Hamra hefir rébað bók ttm ond urlausna r læ r dómr.'nn og racitar >ar fi'iðþæigiragarkcraning þoirri, *) Sbr. V. A,: Dem um'ge Lnter, bls. 77—78. sem hamra seg.ir að Kgg’i að tíaki 3. og 4. gTeira Ágsborgaxjáfcniin'gar- inraar. (Niðurlag). TILKYNNIÍST(i. •þar eð um 20 IsLemddm'gar hér í þessari litlu bygð gangia raú undir raaininiu “Johnsom”, og þar eð þeifcta sammefini jafra margra mamn.a sem flestir hafia sama pósthús, heí- ir valdiið taJsvier&um vamskilum 4 blö&um og bnéfium með Johnsons ufcamáskrifit', — þá gef ég, hér með viit uinidar, að ég bmeiyti n'afirainu Stefián. J ohrasora í unddrsknifað maifm. og óska efitir, að verða raefindur því hér cfitiir. Churchbiridgiei, 18. des. 1908. Stefián Valberg. H El.nMKKlXJMl oe TVÆR skemtileear sögur fánýir kaup nndur fvrir að pins J ames Flett & Co. PLUHBERS Leiða Gas- Vatns- og Hita- pfpttr í hús yðar, fyrir ssnngj. borgun. Verk vandað, fljótlega gert og ábyrgst. 57 2 Nolre Dame Avenue Telephone ur. okkar er 3380|:eha 8589. Jóla “Turkey” Komið ogskoðið þær hjá oss Vér hðfum mikið úrval af jóla “Turkeis”, Gæsum, Hænsmn, sðmuleiðis hfifum vér ýnisar aðrar tegundir af ágætu kjöti handa yður til hátfðanna. C. Q. JOHNSON TelofOn 2831 301 SGERBROOKE ST. Stefán Johnson Horni SnrVfi' > A i». ou Dow "K St* HFiFIR ÁVALT TIÍ SÖI U NVjar Áfir Beztu f bænum, ziuætar til bö amar. 15c Meö þvl aö hiöja æfiniepra um “T.L. CIHAR/* þéertu viss aö fá ágætan vindil. T.L. (UNIQN WAIIB) Western < F»etory Thomas Lee, oiuandi WinnD^ne r Reöwoofl Lapr nExtra Porter Styrkið ttuigHriiar með þvf að drekka eit.t statip af öðrum hvorum þess- um ágæta heimilis bjór, á undan hverri máltfð. — Reynið !! M aiiufacturer A Ioipcrter Wiimipeg, CauHda. Department of Agriculture and Immiyration. MANITOBA þetta fylki hefir 41,169,089 ekrur larads, 6,019,200 ekrur eru vötn, sem vedta lamdinu raka til akuryrkjuþarfa. þess vegna höfum vér jafnam nægan raka til uppskeru tryggin'gár. Ennþá eru 25 tndlíónir ekrur ótekraar, setn fá má rraeð beim- ilisrétti efia kaupum. lbitata;a árvð 1901 var 255,211, raú er húm orðin 400,000 marans, hefir nálega tvöfaldast á 7 árum. Ibúatala Wumipeg borgar áriö 1901 var 42,240, em nú um 115 þtisundir, hefir meir em tvötaldast á 7 árum. Flutningstæki eru nú sem nsst fullkomin, 3516 milnr jám- brauta eru í íylkirau, sem allar liggja út frá Wiranipeg. þrjár þverlandsbrauta Lestrir fara daglega frá Wimmiipeg, og inraan fárra mámaða veröa þœr 5 talsins, þegar Gramd Trunk Pacific og Canadiam Northern baetast vi&. Framf'ör fylkisims er sjáanfeg hvar sem litið er. þér aettufi afi taka þar bólfestu. Ekkert annað Land getur sýrat sama vöxt á sama tvnva’bih. TIL FEBDAHANNA : Farið ekki tramhjá Winnipeg, ára þess að grensiast um stjórn ar og járnbrautarlönd til sölu, og útvegia y&ur fullkomraar upp- lýsiragar um hewniKsréttarlönd og Ijárgróða tnögulcrika. Stjórnarformaður og Akuryrkjumála-Ráðgjafi. Skrifiö aftir upplýsinfum til Jonfiph Rnrke 178LOOAN AVE., WINNIPEO J«« Hnrtrey 77 YORK ST,, TORORtO.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.