Heimskringla - 16.12.1909, Page 3

heimskringea
WINNIP-EG, 16. DES. 1909. 111«.»
**» >«»•»•■> »1
-R08LIN HOTEL
115.Adelaidö St. WíDnipeg
Bezta $1.5Q fi-d»K hús I Vestnr-
Canada. Keys'a ÓKeypis niilli
vagnstöúva otc hússins a nóttn og
degi. A^hlyniiiiiig hins bez ». Við
skifti íslendii sa óskast. W lliam
A ve 8i rætiskai ió fei lijá hiisinm
O. ROY, eigandi.
•♦t • i
JIMMY’S HOTEL
BEZTU VÍN OU VINDLAR.
VÍNVEITA KI T.H.FH VSKR,
LSLENDINOUR. : : : : :
Jctmcs Thorpc, Eigandi
A. S. TORBERT’ S
RAKARASTOFA
Er 1 Jimmy’s Hótel Besta verk, á^œt
ve'kfwri; RuKstur I5c en Hársku'Onr
25c. — Oskar viöskifta ís'eudin^a. —
I
MARKET 'OTE
UH PRINCESS S|'
P. O’CONNELL. eiaandl. V\ INNIPtl.
H-y. 'f. «1
U A Iv
Woodbine M Le
1 Er það ekki grát-
klægilegt?
• I>effar ég rataðí í Ileimskringlu
um daginn um yíirlýsingu presta-
fundarins, varö ég fyrir þeim
heiöri, sem ég held engum öörum
hafi hlotnast, að gredniinná var
svarað, áður en hún var öll komin
á prent. O-g það var sjálfur for-
sebi kirkjttf.l igsins, sem sýndd mér
þessa viroingti rueð bráðlæti sínu.
Ilann gat þess um l«ið, að svarið
væri að eins til hráðabyrgða, og
ég heíi siðan beðdð óþreyjufullur
eftir því svari, sem mér skildi.t
tnér vera lofað eða hótað að
seinna ætti að koma, og sem ætti
að hafci ævarandi gildi eins og síð-
asti árgangur Sameinángarinnar.
Kn vonirnar um það svar hafa
trugðást, eáns og þær vonár, sem
ég hufði áður gert mér um það,
að forseti kirk juEélagsins myndi
beita drenglvndi og sannsögli í
I ess ri kir'j deilu. Séra Friðrik
H; llgrimsson hefir samt að
nokkru leyti bætt upp fyrir þessa
uleytnskti f 'rsetans með þvi að
taka mig til baena út af þessari
sömu grein. Og fyrst útséð er um,
að f irseti kirkjufélagsins endd lof-
orð sitt, finst mér ekki til n,eins,
að bíða lengur með að svara þedm
atriðum í greán séra F.II.og bráöa-
byrgða svari séra lijörns, sem mér
finst naiiðsynlegt að svara.
S'.w.’Sia Killiard Hal) í SorOveatijrlaii
Tiu P<»ol-b<»rö.- Alsk«>nar vf:> <*g vindl -
Fiireodur
♦
t
í
*
*
Omeinguð Hörlérept
beint frá verksmiðjunni á Ir-
landi. Af því vér kaupum
beint þaðan, getum vér selt
írsk hörlérept ódýrar en a'ör-
ir í borginni. 15 prósent al-
sláttur næstu 2 vikur.
C. S.S. Malone
S52 PORTAQE AVe. Phone Main 1478
16-12-9
t
t
t
1
t
t
I
#
♦
Þnrftu að hafn eitthvað til
að lesa? Hver sá er vill
fá súr eitthvað nýtt að lesa
í hverri vikn. ætti «ð gernst
kaupandiað Heimskringlu.
Hún færir lesendum sfn
nm ýmÍ8konur nýjnn fröð-
leik 52 sinnum ft úri fyrir
aðeins ^2.00. Viltu ekki
vera með ?
iHioiniiiion Baiik
NUTHE DAME Avr RllANCII Cor. N»n» Si.
ÍSLKNZKA TÖLUÐ.
VÉR UEFUM MÉRSTAK
AN GAUU AÐ 8PAKI
SJÓÐS DEILDINNI. -
VBXTIR BORUADIR AF INNLÖUUM.
HÖFUÐSTOLL ... $3,983,392.38
SPAUlSJÓÐt'K - - $5,3oo. oo.oo
H. A. BKIQHT, MANAUER.
Mér heíir ekki komið til hugar
að neita þvi, að allir hafi sama
rétt ril þess aö láita í ljós skilning
sinn ekki einungis á gjörðum síð-
asta kirkjttþings, heldur ednnig á
hvaða öðrtt atriði, sem er. það
veit scra Björn vel. En því neita
ég afdráttarlaust, að séra Björn
hafi það páfavald að geta lýst yfir
þvt, að engtim hafi verið gefið
neitt tilefni t.il að ganga af þingi,
eða að einn skilnittgur á gjörðum
síðasta kirkjuþings sé réttur og
allir aðrir rangir. það páfavald
neita ég líka hinum sex prestunum
um, og einnig neita ég þeim um
réttinn til að tala fyrir nokkra
aðra en sjálfa sig, þegar þeir eru
að staðhæfa, að kirkjúþingið hefði
getað samþykt þetta eða hi'tt.
það verður hver kirkjuþin.gsmaður
að segja fvrir sjálían sig, ltvað
hann hefði getað samþykt, og það
verilur hver einstaklingur að dæma
unt það fvrir siálfan sig, hvað það
var, sem þingið í stimar samþykti.
Um það segir gjörðabók þingsins
s’na eitrin sögu, og engin presta-
vfirlýsing né nokkur önntir yfirlýs-
ing, sem mt cr gjörð, getur breytt
j nieinu þar að nokkm leyti.
Um tölti þeirra, er teljast til
1 át-ersku kirkjunnar í Bandaríkjun-
um, ætla ég ekki að deila. Mér er
kunnugt utn, hve mikilhæfttr og
máttugur forseti kirkjuf'élagsins er,
og eiast því ekki um, að krafta-
verk hans s ðan á sl. kirkjuþdngi
séu b'in að set j i rugling á allar
skýrslur um tölu lúterstrúar-
tttanna, svo að ekki sé óhugsandi,
að tr.la þedrra í IJandaríkjunum sé
nú um tólf miljónir. Kn hitt er á-
reiðanlegt, að þessar miljónir, sem
séra 1 j'lrn hefir bætt við, finnast
enn eHi í neinum skvrslttm. Sam-
kvæmt síðustu skýrslum, og það
skfr lim, scm gcfnar eru út upp
á ábyrgð Bandaríkjastjórnarinnar,
er taln 1 áterstrúarmanna í Banda-
ríkjunum að eins 2,122,494, en ekki
m tólf mi'iónir, eins og séra
líjörn staðhæfir. það kemur því
m.’liau ekkert við, hvort óg er
kunnttgur eða ókunttugur því,
“hvernig skýrslum kirkjunnar er
háttað’’, því séra Björn íer vísvit-
andi tpeð ósannindi, þégar bann
segir, aQ tölnrnar. sem ég vttn&'ði
til, séu teknar úr safnaða-ský-rsl-
um lútersku kirkjunniar. Hér, er um
skýrslu stjórnarinnar að ræða,
sem á að ná yfir alla lúterstrúsir-
menn í Bandaríkjunum, en alls
ekki tim skýrslu neins kirkjufélogs
eða kirkjudeildar. É.g vona því, að
séra Björn misvirði það ekki við
mig, þó ég trúi betur skýrslum
Bandaríkjastjórnarinnar en honutn.
að minsta kosti þangað til hann
er búinn að gera betur grein fvrir
starfi sínu s’ðan á síðasta kirkju-
þingi eit ltann liefir enn gert*
það getur líka hv>er heilvita
tttaður, sem nokkuð htigsar út i
petta, séð hvaða fjarstæða og vit-
leysa þessi staðhæfing séra Björns
er. í öllum ■Baudaríkjunum er
ffl sfjöldiiin ekki tveina rúmar 80
.niil'j mir. Af þeim hóp staðhæfir
séra Björn, að tólf miljónir séu
lúterskar. Væri það satt, þá væri
'jöunda hver mann.eskja í öllum
Bandaríkjunum lútersk. Dettur
séra Bárni í hug, að hann fái einu
sinnd æstasta meðhaldsmann sinn
til að trúa annari eins vitleysu ?
Annaö atriði vil ég benda á,
sem mér finst ekki styöjá málstað
síra Björns. þessi skýrsla stjórn-
irinnar sýnir, að tæpir 40 ai hverju
hundraði í Bandaríkjnnum til-
heyra nokkurri kirkjttdeild. þó
maður hugsaði sér því, að íólks-
jöldinn í Bandaríkjunum væri orð-
:nn 90 miljónir, þá yrðu eftir því
hlutfalli tæpar 36 milíóndr, sem
teldust til allra kirkjudeilda, og af
þeim hóp vill séra Björn að fólk
trúi, að 12 miljónjr, eða þriðja
hver manneskja, séu lúterskar. —
Ilræddur er ég um, að hann treysti
um og á trúgirni fólks.
1 þessu sambandi er það líka eft-
irtektavert, að séra Björn gerir
þessa staðhæfingu í bréfi sínu til
öurdar-safnaðar, þar sem hann þó
um leið segdr, að söfnuðurinn,
tneð því að segja sig úr sambandi
við kirkjufélagið sé aö segja skilið
við lútersku kirkjuna. Ilann segir:
‘þér sjáið því, að þér ekki ednung-
is slítið sambandi við kirkjufclag
vort, heldur líka trúarlégu sam-
bandi við' gjörvalla lúterska kirkju
í Vesturheimi’’. (Sam.%24, 179).
þó haf-ði sötnuð'urinn eftga aðra
synd drýgt en þá, að neita að
bæta síðasta árgangi Satneiningar-
innar við ttúarjátningar sínar. þó
vcit ég ekki til, að nokkur önnur
deild lútersku kirkjuunnr en kirkju-
félag séra Björns ltafi þá trúar-
! játningu. Og eft.ir yfirlýsingu
j prestafundarins að dæma, þá eru
| þeir sárfáir, jafnvel innan vébamda
kirkjufélagsins, sem kannast við'
síðasta árgang Sameiiúngarinnar
; scm trúarjátning sína. Og ef engir
aðrir eru lúterskir, þá væri nær
j san-ni að seg.ja, að til hinnar lút-
, ersku kirkju í Bandaríkjunum teld-
1 ust tólf manns en tólf miljónir.
Samt væri reynandi fvrir séra
Björn, að gera þessa staðhæfingu í
Sameiningunni og láta svo sam-
þykkja liana á næsta kirkjuþingi.
því létt ætti þeim prestunum að
ganga, að fá annað eins lítilræði
og þetta samþykt, þegar þeim
tókst í sumar að fá óvinsælasta
árganginn af óvjnsælasta blaðinu,
sem út er gefið á islénzku vestan-
hafs, bætt við trriarjátningar
kirkjufélagsins.
Um það,
hva'ða tegund innblást-
tirs-kenningar kirkjuféiagáð heldur
fram, finst mér óþítrfi að fara
mörgum orðum. Mér finst, að það
sé sýnt svo greinilega fram á það
í nóvemberblaði fcreiðablika, að.
það sé einmitt bókstafs-inniblástnr,
sem kixkjttíélagið kenrnr, að enginn
sanngjarn mnðúr ætti að; láta sér
til hugar koma, að reyna lengnr
að berja því inn í fólk, að kdrkjufé-
lagáð haldi henni ekki fram. Ég
beld, að cf þeir séra iBjörn og séra
F. H. ksa þá grein rækilega, og
eins greinina í septemberblaði
Breiðablika með fyrirsögninni :
“Handaþvotturinn”, þá muni þeir
sannfærast ttm, að ég hafði rétt
fyrir mér. Mér er ómögulegt aö
skilja, að hægt sé að f.ira mikið
lengra eit sér* Björn fer í 9. árg.
Aldamóta, þar sem han-n segir, að
a 1 t , sem höfundar biblíttnnar
hafa ritað, “sé algerlega satt og
sé samþykt af guði, svo alt, sem
sbendtir í bill'unni, sé þar að hans
vilji, EINS OG IIANN SJALFUU
VILDI SEGJA þAÐ og sé því
hans orð, talað upp á bans á-
byrgð". Eða eins og séra Jón
kemst að orði, að gtiðs andi stýri
öllu mál'i höfundanna, .“RAÐI
OLLUM þElRRA ORDT.EKJ-
UM” (Sam. 5, 177). Og úr þessu
er ekki verið að draga neitt nú,
því í bráðabyrgðn svari stntt til
mín segdr séra Björn : “öll til-
færð orð í ritgerðum vorum stönd-
um vér við hjartanlega”.
Engri rökfærslu beitir séra F.H.
til þess að svara þeirri staðhæfing
minni og annara, sem okkur finst
við hafa rökstutt býsna rækilega,
að kirkjufélagið haíi gert síðasta
árgang Sameiningarinnar að trú-
arjátning sinni. Ef sú staðhæfing
er grát-hlægileg fjarstæða, þá er
ekkert mark takandi á því, sem
þeir sögðu, er harðast börðust
íyrir því, að fá tillögu Friðjóns
•Friðrikssonar samþykta, og þá
eru þessir fjörutíu og níu, sem
greiddu atkvæði með þeirri tdllögu
utn leið orðnir grát-hlægilegir. —
Man séra F.H. eklci eftdr því, að
þeir, sem töluðu mest með þeirri
tillögu, sögðu, að vegtta deilu
þeirrar, sem átt hefði sér stað inn-
an kirkju'félagsins, vildtt þeir nú fá
levfi til, að bera fram trúarjá>tning
sína og sýna með því, hvar þeir
stæðu ? Man hann ekki eftir sög-
unni um katólsku piparmeyjuna,
sem ég heimfærði upp á Wilhelm
Paulson cinmitt í sambandi við
þetta trúarjátnitiga tal ? Og trú-
arjátning.in, sem borin var fram,
var ti'laga Friðjóns Friðrikssonar,
og með tilvitnaninni er síðasti ár-
gangur Sameiningarinnar gerður
I einn partur hennar (incorporated
bv reference) með edns skýrum
oröum og unt er að hugsa sér, og
cr hann því nú orðinn triiarjátn-
ing kirkjufélagsins. það var meiri-
hlutinn sjálfur, sem skýrði þetta
trúarjátning sína, og finst séra F.
H. ekkert grát-hlægilegt við það,
hvað margir meðlimir kirkjufélags-
ins eru nú þegar D-únir að afnieita
þessari trúarjátning op-inberlega,
þar á meðal sjö prestar kirkjufé-
lagsins ?
Annað atriðí f þessu sambandi
> vil ég minna séra F.H. á, sem mér
finst rétt að almenningur iái aö
j vita, til þess að get-a dæmt um
| það, livor okkar befir rétt fyrir
! sér.
Strax og tillaga F. F. hafði
verið sainþykt, bar ég fram til-
lögu mína, setn fór fram á það,
að þingið lýsti yfir því, að enginn
hcföi með þeirri samþykt verið
gerður rækur, þrátt íyrir það, þó i
hann fylgdi skoðunum minnihluta. J
Og þegar ég bar þá tillögu frattl, j
skoraði ég á meirihlutann að
greiða tillögn mihni atkvæði og
sýna- með því, að tilgrífrgur meiri-
hlutans með því að samþykkja til-
lögu F.F. hefði að eán verið sá, að
leggja fram sína eigin trúarjátndng j
en alls ekki að þrengja þeárri trú- I
arjátning up]) á miiMiihlutann. En
hvaða svar fengum við?i Niðurlag-
ið á tillögu minni var íelt, þar sem
íarið var frain á, að við mættum
lialda okkar trúarskoðunum eftir
sem áður. Með öðrum orðutn,
þá urðum við að fallast á þá trú-
arjátning eða fara. Láir séra F.H. j
okkur það, þó vdð kysum heldur
að fara en að láta þrengja upp á
okkur þeirri trúar játning, sem
sjáífir prestar kirkjufélagsins nú
afnei'ta, en sem samþykt haföi ver-
ið að væri bindandi en ekki leið-
bednandi ?
Ekki býst ég við, aö séra F.H.
ásaki okkur minnihlutamenn fyrir- ■
ir þá vörn á gjöröum siðasta 1
kirkjuþings, setn lialdið befir verið
uppi aí prestum og ledðtogum !
kirkjttfe.lagsins. Og nú vill svo vel j
til, aö einn af þessum sjö prest- !
um, setn þykjast geta sagt, hvað J
þeir hef'ðu getað látið kirkjuþingið
samþykkja, varði þessa þing-sam-
þykt meir en tnánuði eítir kirkju-
þing með því að ltalda því fram
op'inberlega, að meirihlutinn hefði
að eins verið að bera fram sina
eigin trúarjátning. A safnaðar-
fundt, sem haldinn var í þángvalla-
söfnuði (Eyford), tneir en mánuðá
eftir kirkjuþing til að ræða þetta
mál, sagði séra Kristinn : þAD
VAR EKKI RANGX AF þES8-
UM FjORUTÍU OG NÍU AD
BERA FRAM SÍNA TRÍJAR-
JÁTNING”. þá undanskildi séra
Kristinn engan meirihlutamann, —
ckki einu sinni sjálfan sig. Samt
skriíar hann tindir presta-yfirlýs-
inguna, þar sem þessi staðhæling
er kölluð fjarstœða, sem ekki sé
orðum eyðandi á. Finst séra F.H.
ekkert grát-hlægilegt við þetta ?
Ffnst liontim það ekki grát-hlægi-
legt, að meirihlutinn. skyldi bera
það íram, sem hann sjálfur kallar
trúarjátning sína, og samþykkja
tim leið, að allar trúarjátningar
séu bindandi, en yfirgbfa svo þessa
trúarjátning eins og sökkvandi
skip, og algerlega afneita lvenni,
þegar sjö prestum á fundi kemur
saman um, a8 ekki dugi að reyna
að ltalda hetini að fólki ? Ef leik-
inenn kirkjufélagsins fylgja prest-
tinum alla þessa • hringterð, eru
þeir leiðitamari og ósjálfstæðari
en íslendingar alment gerast.

Cor. Portaífe A*« atui Fort $t.
28-
FÉKK FTRSTU VERDLACN Á SfeVlNT
LOCtS SfMNQUNN'l.
Dag og kveldkensla. Telefón 45.
Haustkcnsla byrjar 1 Sept.
Bæklingur nieð myndum ókeypis.
Skii65t.il: The StmUaii/, Win.i,i)n>g
Busineeii College, IVinxipeg, A/an.
A *. ItAKMAI.
Selur llkkistur og annast um útfarir.
Allur úLbúurtftur sA bezti. Knfreraur
St'lur h*#nn al.skouar minnisvarðA og
legrst’ina.
121 NenaSt. Phone 306
Sendið Heimskringlu til
vina yðar á Islaridi
Giftingaleyfisbréf
selur: Kr. Ásg. Benediktsson
540 Simcoe st. Winnipeg.
Arena Rink
Undir nýrri stjórn
Opinn fyrir Hjól-
skauta skemtun
H(»rnafli)kkur á kveldin
i
2 Bækur
Gefins
FÁ NÝJIR KAUP-
ENDUR AÐ HEIMS-
K RIN G L U S É M
BORGA $2.00 FVRIR-
FRAM. OG ÞESSUM
B Ó K U M Ú R A Ð
Eintómur barnaskaptir er það af
séra F.H., að bjóöa mér að kæra
sig fvrir næsta kirkjuþingi íyrir
þuð, að afueita þessari nýju trúar-
játmn.g. Ég hefi aldrei gengist fyr-
ir því, að fá nokkurn rekinn úr
kirkjufélaginu, og nú, þegar ég
hefi sjálfur verið rekinn úr því, er
mér það alveg óviðkoinandi, hvort
séra F.H. er levft að vera t því
eða ekki. Og ckki er ég svo skyni
skroppinn, að mér dytti í hug að
Ibera það mál tindir kirkjuþáng,
jþar sem þeir prestarnir ráða lög-
jum og lofuin, sem með séra F.H.
Iskrifuðu undir presta-yfirlýsin.guna,
| er aíneitar síðasta árgangi Sam-
i einingarinnar. því ef þeir dæmdu
i séra F.H. sekan fvrir þá sök, værtt
! þeir um leið að dæma sjálfa sig.
Og trúfegt er, að þeir sétt búnir
(Frainhahl <í 4. bls )
í
VELJA : —
Mr. Potter frá Texaa
Ai’alheiður
Svipurinn Hennar
H vaniniverjaruir
Konuhefnd
Roltert Manton
og Leyndarmál Cor-
dulu frænku.
Alt gððar sðgur og sum-
ar figætar, efnismiklar,
fróðlegar og spenhandi.
Nú er tfuiinn «ð gerast
kaupendur Hkr. Það
eru aðeins ft eintfik eft-
ir af suniurn bókuuum.
jll 6 i bi s k r i n e I a
lf 0. Box 3033, Wiunipeg
0
82 SÖGUSAFN iIIEIMSKRINOLU
FORLAGALEIKURINN
83
84
SÖGUSAFX IIEIMSKRINGLU
FORIvAGALEIKURINN. 85
þvinga okkur með' valdi til að þegja, og troða okkur
undir fótnnum,-------það heli cg reynt nýlega’ .
“Nær og hvar?"
Móri'ts sagði honum frá ferð sinni til I.iljudals,
og hve svívirðilega sú fjölskylda lieíði breytt við
hann í annað sinn.
“Já”, sagði Jakob heiftarlega, “jiunnig eru þeir
ríku. Og svo á maður ekki að liafa heitnild til að
hata þá, — hata þá biturt og djúpt og langrækið”.
“Mér heSði aldrei komið til lmgar, aö jafnlítið
barn og barúnssomirinn gæti verið eitts illgjarnt",
sagðt Mórits, “þó ég liti liitt eiga sig”.
”Ö, það er ekkert óvaltalegt.------Ur djöflaeggj-
um koma djöllaungar, segir máltækið. Eins og fað-
irinn er, verður sonurinn, jiegar liann liefir breytni
hans til að hegða sér eft-ir. lín liann má gæta síti,
— það getur fetrið fyrir honum eins og þeim, sein liér
var inyrtur,------hann var líka barún”.
“0, það var voðalegt starf, — ógurlegur glæpur”
f Já, það segja menn”, sagði liinn raiiðhærði, —
— “það var voðalegur glæpur, segja þeir. En hver
veit um það ? það geta verið til kringumstæður,
sem mýkja það álit”.
“þekkir þú nokkrar slíkar viðvíkjandi þessu
morði ?"
“það kemur engum við", svaráði Jakob lirana-
lega,-----“við ætlitðum að tala utn annað. Ég
lotaði að segja þér frá ýmsum viðburðmn á minni
liðnu æfi. Viltu heyra þá?”
“Já, segðu frá", svaraði Mórdts.
“Taktu nú vel eftir því, sem ég segi. Margt af
þvi skjlur þú ekki núna, en það koma þeir dagar, að
þú skiltir það, og þá vona ég að það beri ávöxt".
“Jæja, láttu mig þá heyra söguna".
‘ Faðir minn”, sagði Jakob, eftir dálitla umlnigs-
un, “eða réttara sagt sá, sem ég í æsku áleit vera
föður minn, var fátækur verkamaður í Véstur-Gaut-
landi. Ilaun hafði verið hermaður og var þá kallað-
ur Kron, og það nafn bar hann up.p frá því.
“Verkamaðurlnn Kron var kotninn yfir fimtugt,
þegar honum kom sú heimska til hugar, að giiftast
ungri stúlku, dóttur nýdáinna, bláfátækra foreldra. j
Hann kendi í brjósti um stúlkuna, og var þess utan
lniisigður til ásta, enda kveiktu hin dökku, fjörtigti !
augtt stúlkunnar unddr eins óslökkvandi ástaþrá i |
huga hans. Hattn var að sönnu fátækur eins og hún j
en h-ann gat þó boðið heiini heimili, og svo giftust j
þau. Tvtim árum síðar fæddist ég. Náibúarnir töl- 1
uðu mikiö aftur og fram um það, að ég væri ekki i
sonur föðtir min, —
“Ekki sonur töður þíns", sagði Mórits. “Hvern-
ig á að skilja það ?”
‘ það er nú eitt aí því, sem þú skilur ekki núna.
En kærðu þdg ekki um það, muivdu það bara.
“Nábúarnir sögðu, að ég væri óskilgetinn, en j
faðir minn gaf því engan gaum. Hann trúðd þeim !
ekki og þót'ti vænt um mig.
‘‘í bænum, sem faðir minn átti heima í, var und-
irbún'ingsskóli. Haun varð Jiess var, aö ég hafði
góðar gáf'Ur, og vdldi, hel/.t að cg yrði prestur, og
kom mér því í skólann. Nokkrir af efnaðri borgar-
búunum skutu sarnan nokkrum peningutn fyrir föt og
bækur handa mér.
“Ég var mjög iöinn og náði íljótlega áliti nærri I
því aTra keninaranna. Ég segi nærri því allra, því
einn þeirra gat aldrei liðið mig, og ég veit cnn í dag
ekki hvers vogna. Ég var kotninn upp í 4. bekk og
framfirir m'nar voru framúrskarandi. Ég var bú-
inn með Cornelius, var farinn að lesa myndbreyting-
arr.ar eftdr Ovids og bvrjaður á auðskildum ritum
Xenophons. Frönsku og þý/.ku hafði ég lært tilsagn-
arlaust, og auk þess var ég álitinn bezt að mér í
landafræði, sögu og stærðfræði. Framtíðarútlit
mitt var þvi mjög gott, og þegar ég heimsótti for
eldra mína, sem þá 'ojiiggu skamt fyrir utan .bæinti.
grét móðir mín af gleði, en faðir minn klap'paöi :
herðar mér og sagði : ‘þú verður duglegur prestm
með tímanuin’.
“Faöir mirut var múrsmiður. Einhverju sinni er
hann vann hjá auðmanni nokkrutn, datt hann O'fan al
vinnupallinum, kom niður á höfuðið, bratit það o;
dó samstundis. Vesalings móðir mín, sem var táp
litil, gat ekki uunið fvrir sér og hafði ekkert að lifa
af, var nú látin á öreigahælið, tnýig lélega stcfnun
alla staði, sem stóð rétt á móti hýðingastaurnun
skamt fyrir utan bæinn, líklega til að minna menn á.
að f'átækr og glæpir taka liöndum satnan, eins og auð-
ur og lestir.
“Ég man eftir því, hve oft ég sat hjá móðitr
minni í þessari dimmu og rökn liolu, sem hún var
lokuð inni í. þar lá hún á dedgri hálmhrúgu, með
lélegt brekan yfir sér. Ég las í bibliunni og sálma-
bókinni fyrir hana, og sorg hennar rénaði ögn, þegar
hún heyrði róm tninn. Ég var það eána, sem hún
átti í heim.inutn, og ég bjóst við, að komast oinhvern-
tíma í heiðartega stöðit, þá ætlaði ég að sækja hana
á öneigahælið og flytja hana heim til mín, og úr því
skyldum við aldrei skilja. þatinig voru vonir okkar
| og íyrirætlianir.
“Um þetta leyti kom atvik fvrir, sem beindi lífi
mínu í aðra árt, eyðilagði allar vonir minar og
framtíðardrauma.
“í sama bekk og ég var 14 ára gamall atiðmanns-
sonur. Hann var latur og fávís, en samt var hatvn í
áldtd hjá súmum aí íélögum síntim, af þvi kennararn-
ir, sem gengust fyrir auðnum og valdinu, hjálpuðu
ionum á allan hátt. Fyrir þetta var hann hataður
.f öðrum, enda var hann hlutdravgur og öfundsjúkur.
“LitE barúninn, eins og kennararnir kölluðu hann,
ifundaði mig af framförum mínum og því, hve gott
ilit hinir sanngjarnari kennarar höfðu á mér. lUa
upp alinn, eins og auðmanna börnin oftast eru, notaði
hann hvert tækifæri til að sverta mig í augum kenn-
ara þeirra, er hann heimsótti. Auk þess vnr hann
mjög meinlegur í orðum oft og tíðum við mig. —
ánaipaigest kallaði hann mig ærið oft, af því að vissa
daga vikunnar gáfu ýmsar fjölskyldur mér að éta.
tð bættu buxunum mínum, ruddalúgu skónum og
rauða háriuu, hæddist liann. Ég tók þetía aJt með
ró, aí því bekkjarbræður okkar voru mín megin.
“En .eánu sinni — það var um jólaleytið — hædd-
ist hann að móðtir minni, á þann hátt að fullyrða
að ég væri óskilgetinn. þetta þoldi ég ekki og bar&i
hann svo að hann datt.
“Nú var allur iriður úti. Að verkamanns sonur
skyldi leyía sér að berja barún, það var c r í m e n
læsæ majestatis, sem .ekki mátti vera ó-
hegnt. Organdi af vonsku þaut hann til kennara
þess, sem hann vissi, að ekki gat liðið mig, og kvart*
aði sáran yfir þeirri háðung, sem hann, höfðdngjason-
urinn, befði orðið fyrir.
“Meistari Wengtlin — svo hét kennarinn — var
nýlcga orðintt skólastjóri og haíði því mest vald í sín-
mn höndum. Hann var bráðlvndur mjög og- ósann-
gjarn, sent allir skólapiltar hræddust og hötuðu meira
en gamla bakarann, eins og fallni höfuðcngdllitut oft
er nofndur. Einn af verðleikum hans var sá, að
hann dvaldi á veitingahúsum tim nætttr og spilaði
þar við ýmsa illræmda borgara. Klukkan 7 á
morgnana, þegar skólatíminn byrjaði, hætti hann
loks að spila, og það er auðvelt að girka á, hvemig