Heimskringla - 31.03.1910, Blaðsíða 2

Bls. 2 WINNIPEG, 31. MARZ 1910.
HElUSKiIM OkA
Heimskringla
Pablished every Thnrsday by The
Heiiuskrinela News 4 Publistiin? Ct. Ltd
VerO blaðsÍDS I Ganada otr Bandar
$8.00 am 6riö (fyrir fram borg&O).
Öent til Jplacds $2.(4 (fyrir fram
boriraC af kaupendnm blaOaius hér$1.50.)
B. L. BALDVVINSON,
Editor A Manaffer
Offioe:
/29 Sherbreoke Street, WiBoipeg
P. O/ BOX 3083.
Talsíml 3512,
Ég kom og sá
ÍSLENDINGA í
SASKATCHEWAN FYLKI.
(Niöurlag).
I>að er hvorttveggja, að ég varð
að fara út úr bæ-num nokkra daga,
svo ég gat ekki þann tímann sint
blaðinu, og eins hitt, að svo mik-
ið berst nú að blaðinu úr ýmsum
áttum — þó sumt ai því mættd vel
missast úr því — að ég hefi ekki
komist að i tveimur síðustu blöð-
um með það, sem eftir er af ferða-
sögu minni um Saskatchewan —
fyrir ös.
Annars á ég ekki nema lítið eft-
ir ósagt um landnám þetta, því
eins og gefur að skilja gietur mað-
ur ekki orðið nákunnugur öllu á
fáum dögum, sem að landnami
þessu lýtur, þó maður fljúgi—svo
að segja—yfir sveitina um hávetr-
artimann, og það í svo miklum
flýti, að ekki gefist kostur á, að
sjá og tala við nema nokkra af
þeim, sem þar búa.
En það, sem mig undraði einna
mest, er ég fór um landið, var
það, að hver blettur þar skyldi
ekkd hafa verið tekinn upp mörg-
um árum fyrri en gert var.
Seytján ár eru nú liðin síðan 5
eða 6 ísletizkir bændur, sem áður
voru í þingvalla nýlendunni, yfir-
gáfu þá nýlendu og tóku sér ból-
festu vestur við Fishing og Foam
vötnin, þar sem nú er austasti
hluti þessa mikla landnáms. þar
virtust þeim landskostir góðir,
sérstaklega til griparæktar. Land-
rýmið var óþrjótandi, og hjarðir
þeirra margfölduðust fljótt og
þeim græddist fé. En í 12 ár tirðu
þeir að hýma þarna einir, langt
frá öllum mannabygðum, áður en
augu landa vorra upplukust fyrir
því, að þarna væri vissulega góð
sveit, sem þess væri verð að
öyggja upp.
það virðdst svo, sem frumbyggj-
arnir fyrstu hafi kunnað einver-
unni all-vel. þeir voru þarna 75
mílur írá Yorkton, og þar var
næsta járnbrautarstöð og kaup-
staður lengi fram eftir. Landar
vorir fóru eina kaupstaðarferð á
ári hverju vfir þessar eyðisléttur,
og fóru þá allir saman, fluttu með
sér tjöld og annan aðbúnað, sem
til þess þurfti, að þeim gæti liðið
vel á ferðum þessum. þeir ráktt
og með sér gripahjarðir til sölu,
og keyrðu svo beim aftur vista-
íorða og verkfæri og hvað annað,
sem þeir þurftu til eflingar bú-
skapnum. Og svo fórust sumum
þetrra orö, að það hafi verið þau
sfcem tilegustu ferðalög, sem þeir
hefðu gert um dagana. En svo
var í þá daga lítið um vatn á
leið þeirra til Yorkton, að ekki
varð gripttnum brynt nema í ein-
ttm stað á þessari 75 mílna ferð.
En einatt gengtt ferðirnar að ósk-
nm vel, og einatt voru landnem-
arnir að þokast áfram og uppávið
efnolega. þá mátti fá þar land
keypt fvrir Einn Dollar ekruna, og
htíðu því menn þessir nú getað
verið orðnir stórríkir, ef þeir hefðu
lagt gróða sinn í landakaup. En
á þeim árum var það almenn
skoðun, að ekki borgaði sig að
leggja fié í landakaup, enda gátu
þeir þá notað alt það land, sem
þeir þurftu hindrunar og átölu-
laust. Og til hvers var að kattpa
löndin, þegar öll afnot þeirra feng-
ust fyrir ekkert ? En timarnir
breytast. Nú mun tæpast mögulegt
að fá nokkurn fjórðung þar vestra,
sem nokkuð er búið að bæta, fyrir
minna en þrjú þústind Dollara. Og
í vesturhluta bygðarinnar hafa ná-
lega óbættir fjórðungar selst eins
hátt og Hálft Fimta þúsund Doll-
ara. C.P.R. félagið selur lönd sín
eins hátt og Tuttugu og þrjá
Dollara ekruna, sem engin manns-
hönd hefir snert við til umbóta,
og slík lönd fá fœrri en vilja, jafn-
vel með þessu verði.
Hefði fyrstu íslenzku landnem-
ana, sem fynr 17 árum settust að
í eystri enda bygðarinnar, rent
nokkurn grun í það, að þeir gætu
á fárra ára tíma fengið Fimtán
þúsund Krónur fvrir hvern þann
f jórðung, sem þeir gátu keypt fyr-
ir minna en Sex Hundruð Krónur,
og sem ekki þurfti að kosta þá
nema þrjú Hundruð Krónur, ef
þeir hefðu keypt “Scrip” til að
borga þau með, — þá betfðu þeir
náungar nú vierið orðnir milíóner-
ar eða meira en það. En skamm-
sýnin og búsáhyggjurnar þjáðu þá
eins og okkur hina, og máske etnn-
ig að nokkru leyti fjárskortur, svo
að þeir sintu því ekki “ a ð
grtpa gæsina” þegar hún
gafst. En jafnskjótt og menn utan
að fóru að veita héraðinu eftir-
tekt, þá hækkaði landið óðflnga í
verði, þar til nú að það má heita
eins dýrt, eftir fimm ára landnám,
eins og landið í Islendinga bvgð-
inni í Norður Dakota var eftir
tuttugu og fimm ára landnám
þar. Ivn veröið byggist á því
tvennu, að landið'er frjósamt og
hægt til akuryrkju, og að járn-
braut liggur eftir allri bygðinni
endilangri, því að C.P.R. félagið
lagði lykkjtt á leið þá, sem það
hafði ætlað brautarsporum sínum,
til þess að veita bygðarbúum
handhægari samgöngur, og tel ég
víst, að þetta sé í fyrsta skifti,
sem nokkurt voldugt járnbrautar-
félag hefir tekið svo mikið tjllit til
nokkurrar útlendinga bygðar, —
svona strax í fæðingu hennar.
þetta eina atr.iðd, að frádregn-
um öllum öðrum, er næg sönnun
þess, ,að félagið hefir haft mikið á-
lit á landinu þar, eins og það líka
má hafa mikið álit á framsóknar-
antla og starfsemi bygðarbúa yfir-
leitt.
þó óþarft ktinni að þykja, þá
finst mér þó viðeigandi að geta
þess, að landnám þetta hið mikla,
sem nú telst yfir f>0 rnílur á lengd,
frá austri til vesturs, og alt að 18
mílum á breidd, þar sem það er
breiðast, — nær jdir raðir 11 til
20, að báðum röðum meðtöldum,
og liggur sunnanvert við vatna-
klasa þann, sem liggja hvert vest-
ur af öðru, og nefnd ertt, — frá
austri til vesturs —: “Fishing”,
“Foam”, “Little Quill” og “Big
Quill” vötn. Hið síðasttalda er
lang-stærst, um 18 mílur á lengd
og um 10 á breidd.
Austast við Fishing og Foam
vötnin, er landið lægst og víða
þakið þéttum Willow brúskum og
grönnum Poplar skógi, en fer
hækkandi, er vestar dregur og
skógurinn minkandi, þar til komið
er vestur fyrir Wynyard. þar er
landið hœst og skóglaust, svo að
víðsýnt er þar mjög og útsýni hið
fegursta. Öllu hallar landssvæði
þessu fremur til norðurs, að vötn-
unum, en sá ltalli er svo lítill og
jafn, að hans gætir lítið ; 'ein 3
eða 4 stórskorin giljadrög eru í
landnáminu, og alt er landið lítið
eitt mishæðótt. það mun láta nær
sanni, að í hverjum Sectionar
fjórðtingi innan takmarka tslend-
inga biygðarinnar, sé einhver hæð,
er byggja má á, svo að. þaðan fá-
1 ist víðáttumiMð útsýni.
Einna ófríðast fanst mér landið
suður frá Iveslie, enda svo skógi
! og kjarri vaxið, að útsýnið var
I þaðan. minna enn annars staðar,
og m/ishæðóttast var það stykki
af öllu því svæði, sem ég fór um.
En góður er þar jarðvegur, og
svo má með sanni segja, að innan
takmarka bygðarinnar allrar sé
ekki ein einasta ekra, er ekki hafi
góðan jarðveg. Að því leyti hygg
ég að landnám þetta standi fram-
ar öllum öðrum bygðum landa
vorra hér vestra.
það skal þó tekið fram, að ég
befi aldrei komið í bvgð Íslendinga
í Minnesota og get því ekki dæmt
um hana af þekkingu. Væri því
róttara, að undanskilja hana úr
samanbttrðinum.
En það get ég sagt, að ég mætti
ekki einum einasta landnemæ þar
vestra, sem ekki var hjartanlega
ánægður með jarðveginn i síntt
landi, þó þeir hins vegar viður-
kendu, að löndin í vesturhluta
bygðarinnar væri auðunnari, og
þess vegna fljótteknari gróði af
þeim heldur enn af hinum austari.
Og í vesturhluta bygðarinnar
fanst mér það vera alment viður-
kent, að skóglausu löndin hefðu
frjósamasta jarðveginn, eða að
minsta kosti fengist meiri upp-
skera af þeim, en löndum austar í
bygðinni. En vel mega þau lönd
samt launa umbætur þær, sem á
þeim eru gerðar, etf þau veita betri
arð en austurlöndin, sem sum
gáfu á annað hundrað bu. af höfr-
um og full 40 bu. af hveiti síðast-
liðið sumar af ekrunni..
Eitt af því, sem sýnir gróðrar-
magn moldarinnar þar vestra, er
vöxtur korntegunda á því svæði,
sem eyðilagðist af hægli í júlí sl
Svæsið haglél fór þar yfir 10 eða
12 mílna langa spildu austur af
Wynyard, og stífði af kornstang-
irnar niður við rót á nokkrum
parti svæðisins. En upp úr flaginu
spratt á ný svo, að nam 40 bu. af
höfrttm af ekru og 15 til 18 bu. af
hveiti af ekru til jafnaðar. Slíkur
vöxtur á svo skömmum tírna er
ómögulegur nema í góðum jarð-
vegi.
Einn af erfiðleikum nýbyggjanna
hefir að þessu verið va/tnsskortur
á sumum löndum, því þó margir
hafi náð gnægð af vatni á löndum
sínum, þá eru aðrir, sem ennþá
hafa ekki náð í neitt vatn. þó er
talið víst, að hvervetna í bygðinui
megi fá nóg vatn og gott, at nógtt
djúpt er grafið, eða jafnvel þó
grunt sé grafið, ef að, eins hitt er
á æðina.
Á ednstöku stað er grjót nokk-
urt í jörðu, en ekki meira en svo,
að mér var sagt, að það veitti
jarðræktinni enga fyrirstöðu, og
trúi ég vel að svo sé.
Vegir eru hvervetna góðir í
bygðinni, og aldrei hefi ég fyrr
komdð í jafn-unga bygð Islendinga,
þar sem vegabætur allar og brýr
voru gerðar með jafn-mikilli vand-
virkni og þar vestra. Ég dáðist
sérstaklega að brúunum, sem báru
þess vott, að ekkert hafði verið
sparað til að gera þær traustar
og varanlegar. Enda þurfa þar
traustar brýr til að bera þreski-
gufukatla og önnur nýtízku
þyngsla akuryrkjuáhöld, sem bænd-
nr þar nota við búskapar starf-
semi sína.
Mér datt i hug, að ef biskupinn
yfir Islandi, sem sjálfur er með
búhygnustu tnönnum á ættjörð
vorri, fengist til að koma bingað
vestur að sumri, 11 þess að grand-
skoða hina ýmsu sundurlattsu safn-
aðamola, sem eitt sinn mynduðtt
kirkjufélagsheild, — þá væri það
góöverk, að koma honttm vestur í
þessa bygð og sýna honum vinnu-
brögð bænda þar, til samanbttrðar
því, sem hann hefir átt að venjast
á ættjörðunni, og fræða hann um
leið á þeim sannleika, að bygð
þessi getur á einu ári framleitt all-
an þann kornforða, sem þarf til
viðhalds allri íslenzku þjóðinni, og
meira en það.
Meðal annars mætti sýna hon-
um, hverndg íslenzku bændurnir þar
fara að því, að plægja upp löndin
s’in með gufuplógum. það munu
vera 6 eða 8 íslendingar í þessari
ungu nýlendu, sem stinga upp lönd
sín og plægja akra sína með gasó-
lin og gufuafli. þeir tfesta 10'—14
plóga samhliða aftan í aflvélarnar,
og ledka sér að því, að rífa í sund-
ur fjórðung sectionar á 9 eða 10
dögum, og taka uppskeru að
hausti úr þeim löndum, sem þeir
rífa sundur að vorlagiinu. Slíka
vinnuaðferð hafa íslendingar aldrei
fyrr notað í jafn-ungri bvgð. Eg
tel að biskttpnum væri vel launuð
íerðin hingað vestur, ef hAnn fengi
að sjá slíkar vinnu-hamfarir hér.
Af þeirri þekkingtt, sem hann fengi
við það, gæti hann haft stórmik-
inn mentalegan gróða. En hitt
varðar hann min.na ttm, og kemur
alls ekkert við, hvernig landar vor-
ir rífast ttm trúmál nú, eða hverjtt
þeir tnia.
Eg lít svo á, að þessi nýlenda
mttni, þegar lönd Islendinga þar
eru öll komin í akra, geta fram-
leábt 4 milíónir bushela hveítis í
hverjii meðalári, og með dollars-
hveitiverði, sem hér eftir má
vænta árlega, verði kornafurðir
nýlendunnar 15 milíónir króna á
ári. Ég hefi engan efa á því, að
þetta verði áþreifanleg staðreynd
ittnan næstu 10 eða 15 ára.
þegar vér mi gætum þess, að
samkvæmt landshagsskýrslum ís-
lands, eru allar jarðed.gnir landsins
þar taldar 12,700,000 króna virði,
og allar byg.gingalóðir í bœjum
þar metnar 2,000,000 króna virði,
eða landiö alt minna en 15 miKón
króna virði, — þá sjáum vér, að
landar vorir i Saskatchewan ný-
lendum geta, þegar lönd þeirra öll
eru komin í ræktun, keypt gömlu
þúfuna eins o.g hún leggur sig, —
að undanskilinni áhöfn, — fyrir að
eins eins árs uppskeru af löndum
sínum þar vestra, og átt þó góð-
an skilding eftír, til þess að
‘‘bil'oyta í “bargain”-inu”.
Skuldlaus eign íslenzku þjóðar-
innar er í hennar elgin landshags-
skýrslum talin 30 milíónir króna
virði. Á tveggja eða þriggja ára
tímabdli gætu því Saskatchewan
íslendingar kevnt og borgað fyrir
landið með allri áhöfn af ágóðan-
ttm af löndum sínum þar vestra.
Og skuldirnar, sem á landinu
hvila, gætu þeir hæglega tekdð að
sér að borga, og væru þær þá í
ólíkt trvggari höndum, heldur enn
yfirstandandi bankarannsókn þar
heima sýnir þær nú vera.
Ég geri þessar skýlausu staðhæf-
ingar : —
1. Að eins fljótt og Saskatche-
wan Íslendingar ertt búnir að j
' koma löndum sinttm öllum í
fulla ræktun þar vestra, þá
taki þeir á tíu ára tímabili
meira fé ttpp ítr þeim, heldtir'
enn svarar allri þeirri upphæð, I
sem alt ísland er metið með
allri áhöfn þess, sktildaðri og [
skuldlausri, að fólkinu einu
undanskildu.
2. Að allar landeignir íslendinga.
í Saskatchewan fylki séu medra
en jafngildi allra landeigna á
íslandi.
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
Gunnjteinn Eyjolfsson.
-^EsKUVINUR minn, — góðan, góðan daginn
gefi þér sól á bak við dauðans ský !
Fregnin um lát þiít féll sem skriða á bæinn,
fylti mitt hús með reiðarþrumu-gný.
Þú ert nú alheill sigldur yfir sæinu,
saknandi fagnar hjartað ylir því.
Æskuvinur minn, — góðan, góðan daginn
gefi þér 8Ól á bak við dauðans ský !
TÓNNINN er dáin út, og aldrei framar
ómar frá snillingsstóli silfurhljóð.
Raddþungi engiun eins og þiignin lamar
einstíiklingssál og lff f heilli þjóð,
þagnirnar eru sffelt við sig samar,
siingur er það sem glæðir skáldsius ljóð.
Tónninn er dáinn út, og aldrei framar
ómar fró snillingsstóli silfurhljóð.
DRÚPIR nú söngsins dfs að þfnu leiði,
dynur við eyra fallþung lfkab’ing.
Blómaland hennar eitt erlagt í eyði,
yfir þvf blaktir fáni f hálfri stiing.
Þó er eins og mér hljómi úr bláu heiði
huggunarorð f þýðum gleðisðng.
Drúpir nú söngsins dfs að þínu leiði,
dynur við eyra fallþung líkaböng.
SÖNGLÖG þfn geyma’ um alda bil þinn anda,
enn er á meðal vor þfn stóra sál.
Þti hefir mælt á máli allra landa,
meistaralega brýnt þitt andans stál.
Verkin þfn lengur bautasteini standa
stöðug og tendra minninganna bál,
Sönglög þfn geyma’ um alda bil þinn anda,
enn er á meðal vor þfn stóra sál.
Quttormur J. Guttormsson.
■w w wr wr m wr ww -nw w *** w m vr wr wwr w w •w
*
4
4
I
I
i
í*
4
*
ÍF
4
4
4
4
>
*
4
4
4
4
4
4
4
4
»
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
3. Að þegar öll lönd Saskatche-
wan Islendinga eru komin und-
ir ræktun, þá verði árlegur
arður af búttm þeirra meiri
peninga virði, en allur arður-
inn af árlegu starfi íslenzku
þjóðarinnar heima, til lands og
sjávar.
[ þessir 3 liðir hygg ég muni nœgi-
; legt bil að sýna, að það er all-líf-
1 vænlegt þar vestra.
í enga íslenzka bygð hefi ég áður
komið, þar sem vænna m'annval er
samankomið, heldur enn i Saskat-
[ chewan nýlendunum. þar yíirgiiæf-
ir aí ungum, hraustum, efnuðum
[ atorkumönnum, sem margdr eru
fædddr hér vestra og haCa Cengdð á-
[ gæta mentun á skólum landsins.
; þessir mcnn eiga vaf.daust góöa
[ íramtíð fyrir höndum, ef þeir gæta
[ sín, og þeim er vel treystandi til
[ að gera það. Flestir þessir menn
haifa' komið úr Norður Dakota,
nokkrir einnig frá A rgyle nýlendu,
og öðrum stöðum, og orð leikur á
því vestra, að Argyle-menn séu
engir eftirbátar sunnan-manna í
búskaparlegri þekkingu og fram-
kvæmdum.
Saskatchewan fylkið er svo
stórt, að það er eins og hedlt kon-
ungsríki, með óþrotlega náttúru-
i auðiegð, og; bygt framtakssömu
Cólki. þar hafa vorir ungu Islend-
ingar ágætt tækitfæri til þess að
þroska sín andlegu öfl, og það
j verður þeim sjálfttm að kenna, ef
j þeir ryðja sér ekki braut þar til
mikils vegs og gengds á komandi
árttm.
Ég' sé í anda þessa fögru bygð
I eins og hún verður eftir 10 eða 15
ár, þegar hver bújörð er sett fögr-
um byggingum og þakin blómleg-
ttm kornökrttm út til yztu endi-
marka, og þegar búið verður að
rækta skraut- og skjól-garða á tit-
jöðrtim hverrar bújarðar, með-
fram þjóðvegunum. þegar bædrnir
I eru orðnir stórir, með háum stór-
hýsum, er gnæfa við himin, og
fólksflutningalestir þjóta eftir
sporum sínum fram og aftur um
bygðina á klukkutíma fresti, eða
rninna en það. þegar mótorbátar
ganga eftdr vötnunum, með fttll-
íérmi skrautbúinna skemtdleibenda,
: karla og kvenna. þegar bændurnir
með skyldulið sitt þeytast á mót-
orvögnum eftir uppgerðum vegum
sveitarinnar, sér og því til skcmt-
unar. þogar þráðlatts talskeytatæti
eru á hverju heimili, og ferðamenn
jafnvel flytja þatt í vösum sínum.
Jjegar akuryrkjuvinna er öll gerð
með vélítafli, og búskapur bœnda
þar orðinn lítið annað en skemti-
leikur. — þá verður það viður-
kent alment, að þessi bygð sé Ceg-
ursta og farsælasta landnám ís-
lendinga vestan hafs.
Sjálfur hygg ég, að margt af
þéssu komi fram i náJægri fram-
tíð. Ég er þess fullviss, að kaup-
menn pg bændur eignast þar og
nota mótorvagna innan fimm ára [
Að mótorbátar gangi þar eftir 1
vötnunum innan tveggja ^ira. Að
skraut- og skýli-skógar verði gróð- j
ursettir j>ar strax á næstu árttm.
Að bæirnir vaxi með miklum
hraða, og samgöngur allar verði
tíðari og greiðari með hverju ]ið-
andi ári.
Alt þetta fæst með vinnu cg
! dugnaði. þess meira, sem unnið
er, þess hraðari verða. framfarirn-
ar, og þess íljótar eykst og dafnar
velsæld bændanna. Vinnan er sú
vogarstön.g, sem lyftir mönnum
ttpp yfir fátækt og féleysd, armóð
og áhyg.gjur, og hefur þá upp til
velsældar og allsnægta, og leyfir
þeim nð njóta sín eins og frjálsum
og fullveðja mönnum samir.
]>að má treysta 1 indnemunum í
þessari bygð til jtess að liggja ekki
á liöi síntt í kiapphlaupinu til attðs
og metorða. þeir skilja það allra
manni bezt, að hvcr einstakldngur
' er—að mestu leyti sjálfur—stnnar
lukktt smiður, og að atorka og
ráðdeild hvers einstaklings er afl
í þeirra hlivta, sem gera skal.
Ég yfirgaf bygð þessa með þeirri
j ti'lfinningu, að j>ar hefði ég í fyrsta
! skifti séð það landnám Islendinga,
austan Klettafjalla, sem ég hefði
viljað eiga hedmilis-ítak í, ef þess
, heföd veriö kostttr. Bæði vegna
frjósemi og fegurðar landsins, og
vegna landnemanna sjálfra og fé-
lagsskaparins, sem þar ríkir.
JMargt fleira mætti segja um
bygð þessa, en með því að fcröa-
sagan er nú orðin 17 dálka löng,
og flest af því hefir verið tekið
fram, sem mér í fljótu bragðd hefir
fundist ástæða til að geta um, —
þá læt ég hér staðar numið.
þó er eftir að efna það loforð,
er ég gaf Mrs. Prdest, norskri konu
sem heldur gredðasöluhús í Wyny-
ard bæ. Hún bað mig að geta
þess, að ef ég skrifaði um ferðina
vestur, að hún legði alt kapp á,
að breyta sem bezt við giesti sína.
Konan er myndarleg, hefir stórt
og hreinlegt gredðasöluhús þar í
bænum og framreiðir góðar mál-
tíöir með sanngjörnu verði.
Með beztu þökk t:l bygðarbúa
allra, er ég mætti, fyrir alúðar
viðtökur, og til þeirra hundrað
manna sérstaklega, sem gerðust á-
skrifendur að Ileimskringlu í þess-
ari ferð.
B. L. Baldwinson.
Skylduverk.
(Frh.) Ég gat þess, að mér
virtist íslenzku blöðin hér vestra
hafa verdð hlutdræg í afskiftum
sínum af stjórnmálum á Islandt.
Meðan Hafsteins-stjórnin sat að
völdum, var henni alt funddð til
foráttu. Meira að segja, nálega
eingöngu þær ’fréttdr fluttar, sem
áttu að miða til þess, að rýra á-
lit honnar, en breitt yfir alt, eða
dr.egið úr því, sem telja mátti
hennd til g.ildds. Aftur á móti hefir
því verið haldið á lofti nú, sem
að ednhverju leyti megi verða
Bjiirns stjórn til álits, en hálfyrð-
ttm farið um llest þau glappaskot,
er hún hefir gert. þó ber þess að
geta, að Heimskringla flutti sann-
gjarna og viðeigandi grein, er þaö
fréttist, að Tryggva Gunnarssyni
var vikið frá bankastjórastöð-
unni. Sú grein er ritstjóra bennar
til sóma lífs og liðnum.
Sbjórnmálaflokkarnir hér vestra
haía skapað svo óheilbrigða blaða-
mensku, aö undrum sætir, þar
sem aldrei má benda á blett ne
hrukku á sínum eigin flokki, og
aldrei sjá neitt ærlegt í flokki and-
stæðinganna. Meira að segja, það
hefir verið og er regla sumra her
vestra, að vilja ekki láta menn sja
nedtt af þvf, sem andstæðingarnir
hefðu að flytja.
Á meðan menn læra ekki þa
heilbrigðu bardaga aðferð, að g**®
óhræddir hlustað á mótstöðumænti
sinn og levft öðrum aö hlusta *■
hann líka, á meðan máltfrelsd og
ritfrelsi er ekki viðurkent í v e r k t
— á meðan er ekki við góðu a&
búast.
Og hvernig stendur á því, að
þeir, sem einhverri stefnu fylgja*
vilja koma í veg fvrir, að andm*H
gesrn hennd v.erði sem flestum
kunn ? það er af þeirri einföldu a-
stæðu, að þeir trúa ekki á sin*1
eigin málstað. þeir trita ekki a
svo mikið afl og sannleiksgiW1
I kenninga sinna, að beir þori ai>
iinæta andmælandanum og bcrjast
! við hann opinberlega og dreng1'
lega.
þanndg var það—frá mínu sjó11'
armiði — þegar um Hafsteins
stjórnina var að ræða. BlóÖm
vdldu æsa fólk gegn henni og f°r.
uðust að flytja því aðrar
en þær, sem voru til þess a ,
hnekkja áliti hennar, — þorðu ek 1
að bdrta það, sem meðbaldsblo
hcnnar heima fluttu, af ótta f'rif
því, að álitið yrði þá atrnað en'
þeir vildu.
Hafi maður virkilsga trú á sann
leiks'gildi þeirra kenninga, ;s,erl1
maður flytur, þá vill maður að °
andmæli verði sem opinberus '
komist sem víðast, til þess
liægt sé að mótmæla þeim opin
berlega og sýna á hversu litlnirt
rökum þau séu bygð. Hafi maðnr
það aftttr á móti á meðvitundinti')
að maðtir sé að verja rangt 111 il
þá er anðvitað um að gjöra, aL
leyfa engttm andmælum aðgatlfH
reyna að kæfa þau í fæðingunn',
láta sem fæsta heyra þau eða s.Ja'
Á þessu hefir flest aðíerð stjór1^,
málablaðannia hér verið bygð a
undanförnu.
En er nú ekki kominn tími
]tess, að leggja ndður þessi vop »
og taka up,p önnur ærlegri ?
Er ekki tími til kominn, að rscÓ*
ágreiningsmál með sannigirni ?
Er ekki tími til kominn, aðlel^
ritfrelsi og málfrelsi meira en a
eins í orði kveðnu ?
T1LB0Ð UM KEYRSLU
Er ékki tími til kominn fyrir
Stjóraarnefnd North Star
Creamery íélagsins æskir eftir
skriflegum tilboðum þedrra, sem
kynnu að vilja taka að sér, að
flytja rjóma þann, er félagið þarf
að láta flytja að smjörgerðarverk-
stæði sintt á næsta sumri. Um-
satkjendur tiltaki greinilega, hvaða
kjör þeir vilja fá, hvort heldur
daglaun fyrir mann og “team”,
eða ákveðna upphæð fyrir hvert
smjörpund, er kemttr úr rjóma
þeim, er þeir flytja, eða hvort
tveggja. Ennfremur, hvaða borg-
unarskilmála þeir setja.
Undirritaður veitir tilboðum
móttöku til 15. apríl nk. og gefur
frekari upplýsingar þeim, er þess
æskja.
Framtties, Man., 17. marz 1910.
JÓN JÓNSSON, Jr.
oss
íslendinga, að geta séð háðtny11^
í blöðum andstæðdnga vorra,
þess að vonzkast yfir því ?
Er ekki tími til kominn, að
viðurkent list í þess konar ntyn
um, jafnvel þótt þær séu ætla
til þess, að vinna á móti skoöu
ttm vorum ?
Er ekki tínii til komdnn, að v1^,
Urkenna rétt manna til þes«i
birta nafnlattsar myndir, alv
jöfnum höndutn við nafnlaUsa
greinir ?
Einkenni kaþólskunnar hefir v c5
ið það, að hindra fólkið frá þvl
httgsa og álykta, — hindraÖ P‘1^
frá því, að geta séð og skoða
fleiri en eina hlið.
Einkenni Rússastjórnar hefir 1
ið ]>að, að viðurkenna ekki v£irI^.
arrétt þeirra, sem hún hefir vilja
ákæta.
Eigum vér íslendingar að Ha^ -
tippd þessum tveim einkennnUl
málum vorum ?
Er ekki timi til kominn að p..
um stefnur að því er það sner
Næst ætla ég að leitast við a^
skýra aðtferðir stjórnarinnar a ,
landd í bankamálinu og stað »_____
ingar rannsóknarnefndarinnaD ^ ^
ákærur hennar og svör gegn a
um. (Frh)-
Siff. Júl. Jóliannesson■