Heimskringla - 26.05.1910, Blaðsíða 5

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 26. MAÍ 1910.
Bts. 5
HANN SVER SIO I
ÆTTINA
greinarstúlurinn í Ingólfi 24. mari
þ. á., or sem birtist í Heims-
kringlu 28. apríl sl.
Aö þaö geti kallast ritdómur um
nokkra einstaka bók, er alger fjar-
staeða, og þó ætlast greinarhöíund
urinn aö líkindum til þess.
Ritsmíði þetta er a'ö eins per-
sónulegar skammir og illkvitnis
aðdróttanir, fyrst og íremst til
allra Vestur-íslendinga og þar
næst til allra þeirra, sem eru svo
óhepnir(! ) að eiga sér aðsetur ein-
hverstaðar í Ameríku.
Strákskap og gífuryrðum er
hrúgað svo þétt saman í áminstri
grein, að engum nema höfundinum
er trúandi til, að koma fyrir jafn-
miklum óþverra í ekki lengri
blaðagrein. “það verður hverjum
að list, sem hann leikur”.
Vanþekkinguna, sem allstaðar
grisjar í í grein þessari, reynir
höf'undurinn að hylja hroka og
fúkyrðum, af þeim á hann ótak-
markaða fúlgu.
Ilann slær um sig með svo ó-
geðslegum hætti, að flestum verð-
ur að spyrja :
Hver er hann, flórkálfur sá, sem
lj’ktar svo megnt ?
Mönnum verður erfitt að svara
því, höf. hefir ekki nógu mikið sið-
feröislegt þrek til þess að koma
allur fram í dagsljósið, svo hann
ekki yrði dæmdur af sínum eigin
verkum. Lúaleg bardaga-aðferð
“J.” minn “G.”
Miklar líkur benda til, að mað-
urinn sé Jónas (leir)-skáld Guð-
laugsson, að minsta kosti ætla ég
að tala við hann sem sl’íkan.
Ritdómurinn( ?) umtalaði hefir
ekkert til síns ágœtis nema það
eitt, að hann lýsir undur glögg-
lega sfilarlífi og mentunarþroska
þess manns, er hann hefir skráð.
Ilann bregður upp mynd af hálf-
lærðum, ómentuðum manni, sem
fyrir edgin handvömm og óverð-
skuldað lof nokkurra óaðgætinna
rithöfunda hefir fengið þá slæmu
fiugu í höfuðið, að haun sé sjálf-
kjörinn dómari í heimi bókment-
anna, ekki að eins með sinni eigin
þjóð, heldur einnig þeim þióðum,
sem hann að eins þekkir að nafn-
inu.
þessi maður hefir auðsjáanlega
einhverja óljósa hugmynd um, að
það hafi einhverntíma verið til
einhversstaðar maður, sem hafi
heitið Longfellow, og að hann hafi
verið skáld. þar endar þekkingin.
“Miklir menn erum við, Ilrólfur
minn”, og eigi skyldi sl'íkum
manni til ámælis talið, þó digurt
sé mælt.
En þarna endar nú hin bÓK-
mentalega þekking J.G., ef dæma
má manninn af verkum hans, sem
ávalt er álitinn óvilhallur mæli-
kvarði.
Mér dettur ekki í hug að neita
því, að til séu leirskáld meðal
okkar Vestur-lslendinga. Tú, þau
eru til hér, og þau eru til heima á
ættjörðu vorri, og æskilegt væri,
að margt af því, sem birtist á
prenti meðnl Islendinga beggja
vegna hafsins, sæi aldrei dagsljós-
ið. En mér er spurn : Eiga allir
að g.jalda þeirra fáu, sem endrum
og eins gera sig seka í því, að
flekka bókmentir vorar ?
Er það ekki öfug réttvísi, að
sökum þess, að tveir, þfir hegn-
ingarverðir sökudólgar finnist með
einni þ.jóð, að hún öll (þjóðin) sé
dæmd dauðasek ?
Væri nokkurt vit í að Siegja, að
vegna þess að J.G. er leirskáld
séu allir austur-íslenzkir bragsmið-
ir eiunig leirskáld?
Er nokkur sanngirni í því, að
sökum þess að J.G. — af mentun-
arskorti eða öðru verra — þekkir
ekkert inn í bókmentalíf einnar
þjóðar, að sú þjóð sé sneidd öll-
um bóknientahæfileikum, og allir
ljóðsmiðir, sem tálheyra þeirri
þjóö séu leirskáld ?
Væri það, til dæmis, góð og giid
ástæða fyrir mig, ag ráðast á,
segjum, þjóðverja í opinberu blaði
og fulhrrða, að allir þeirra rithöf-
undar og skáld séu og hafi verið
leirskáld (að undauskildum ef til
vill Heine og Göthe, af því ég heii
heyrt aðra segja, að þeir hafi
verið skáld), — bara fyrir þá ein-
földu ástæðu, að ég get ekki lesið
eða skilið þýzku ?
Eg mundi gera mig að athlægi
allra sanngjarnra manna, og það
að verðugu.
J.G. hefir gert sig að athlægi f
augum allra manna, sem hafa
nokkra minstu bókmentalega þekk-
ingu, og flestum mun koma sam-
an um, að hafi hann (J.G.) með
höndum bækur enskra eða amerík-
anskra rithöfunda, muni það vera
meira fyrdr gyltan kjöl og vtra
útlit, heldur enn innihaldið, að
undanteknum cf til vill nokkrum
10 aurai “eldhúsrómunum”, — þá
ætti hann þó að geta fært sér í
nyt.
J.G. segir í up.phafi greinjar sinn-
ar : ‘*Guð hjálpi þeim vesalingum
(V.-ísl.) sé önnur menning þeirra
eftir þv'í (ljóðagerðinni)”.
Ég spyr enn : Væri sanngjarnt
að dæma austur-íslenzka menfun
eða menningu eftir framkomu
þessa andlega volaða, hálflærða,
stóryrta hrokagikks, T.G. ?
Ef svo væri, er íslenzka þjóðin
komin á það menningarstig, að sá
hluti hennar, sem nú dv lur vest-
anhafs hefir næga sómatiifiuningu
að fyrirverða sig fyrir þjóðerni
sitt og algerlega aineita því,
En því fer betur, að svo er ekki
ástatt, og að ísiendingar eiga fáa
J.G, austan hafsins, og enn jiá
færri hér vestra.
ólíklegt er, að tilgangur J.G. sé
að spilla fyrir sölu Ijóðabckar Dr.
Sig. Júl. Jóhannessouar. þó er,sá
tilgangur í beinu saniræmi. við
lyndiseánkunnir mannsins. Á sama
tíma er þessi áminsta greia auð-
sjáanlega ri'tuð í þeim tilgangi, að
aukia, úlfúð og flokkadrátt og vek j„
enn þá meiri sundrungu tn átt
hefir sér stað til þessa tím i milli
Vestur- og Austur-íslendinga. og
takist honum það, er illa farið.
Ég hefi leitt hjá mér í þetta
sinn, að g.era samanburð á kveð-
skap J.G. og þeirra manna, sem
um tíma. Hér eru nægir hagar
fyrir hross, en hýst eru þau satnt.
Haglaust allstaðar fyrir sauðíé. -
Markverðar fréttir engar úr bygð-
arlaginu. Heilsufar fremur gott og
líðan alment góð. Nvdáin Helga
Guðmundsdóttir i Sveinatungu, —
kona Eyjólfs sem var í Hvammi,
— rúmt áttræð að aldri,— Nú ,hefi
ég lesið álit rannsóknarnefndarinn-
ar og vörn og andmœli hinnar frá-
förnu bankastjórnar. Mín skoðun
er, að ráðherra hafi þar misbeitt
valdi sínu gagnvart bankastjórn-
inni, og víst er um það, að marg-
an góðan liðsmann missir hann úr
ílokki sínum f\rrir slíkt gjörræði —
Á bændaskólanum á Hvanneyri
eru nú margir myndar bændasynir,
einnig er þar Björn þórhallsson
biskups, og virðist slíkt henda i
þá átt, að helztu menn landsins
líti ekki eins smáum augum á
bændastöðuna nú eins og t'iðkað-
ist fyrr á tímum. — Á Hvítár-
bakka skólanum eru nemendur
með ílesta móti, og sýnir vaxandi
aðsókn skclans, að Sigurður þór-
ólfsson muni hafa góða kennara-
hæfileika.
STUTT ÆFI ÁGRIP MERKIS-1
ÖL'DUNGSINS
Steinolfs Grímssonar,
er dó hjá syni sínum Steinólfi ;
Steinólfssyni, að Mózart, Sask , !
þann 9. apríl sl.
Steinólfur sál. var sonur merkis-
hjónanna Gríms Steinólfssonar og
og Guðrúnar þórðardóttur (prests
á Lundi í Lunda-Reykjadal). Hann
var fœddur 14. september 1832 í
Borgarfirði, 31. marz '10.
“-----það gerist fátt til tiðinda
hér uppi í dölunum. Tiðarfar oft-
ast stirt, snjóar og hagleysur síð-
an um þrettánda, þó oftast væg
frost. 1 þessu bygðarlagi er þó
hatvn kallar leirskáld. Ef' börf ger- hvergi kvartað um heyleysi, enda
ist síðar, skal ég óhræddur táka va,r . hePf*nK'ir meS langmesta
þá hlið málsins. Bezt hefði samt móti. Lítið er talað um fratu-
átt við, að birta þann samanburð farir um þessar mundir. Samgöng-
hér, en égi vona að lesendurnir ,ur stirðar, færöin slæm. Rjómabús
Okeypis Píanó fyrir your
virði mér til vorkunnar (minsta
kosti allir þeir, sem á einhvern
hátt hafa kynst ljóðagerð T.G.),—
að ég sneiði sem lengst hjá því
■félagsfundur var haldinn í Deildar-
tungu þatrn 15. þ.m. þar var með-
al annara staddur Sigurður ráðu-
nautur og hélt hann fyrirlestur um
hvvmleiöa verki, að gagnrýna og stofnun nautgriparæktarfélags fyr-
pa ir Reykhcltsdalshrepp, og daginn
j eftir flutti hann fyrirlestur, talaði
þá um dygðir og mannkosti for-
I feðra vorra á söguöldinni, og sagð
ist allvel. þó faiist mér tæpast
að framvegis þeg- í ejng ■ g frásögnin hjá honum eins
' sjálfum. — Mikið
bera á borð fyrir íslenicinga
andlegu fæðu, sem í ljóðutn
G. íelst, — ef óhjákvæmilegt síðar,
skal það verða gert.
Öskandi væri
ar þcssi J.G. finnur sig knúðan að
senda bræðrum sínum vestanhafs
kveðju líka þeirri, sem birtist í
Ingólfi 24. marz sl., að ltann láti
nafns síns getið, því þá er hægra,
að mæla honum aftur í sama
mæli, sem hann hefir mælt oss
Vestur-lslendingtim.
P. S. PÁLSSON.
Edward konungur VII.
Öðlingur er Edward látinn,
öðlingur að r-eynd sem nafni,
öðlingur af alþjóð grátinn,
öðfinganna beztu jafni.
Ef'tirdæmi gott hann gefur,
gvlfum, sem er vert að nota.
Retur enginn buðla hefur
Breta haldið tignarsprota.
Vel hann kunni völd með iara,
vann sér lof á báðar hendur.
Minning hans og virðing vara
veröld þessi meðan stendur.
S. J. JóHANNESSON.
Kaflar úr bréfum
frá Islandi.
Borgarfirði, 29. £ehr. '10.
“------ösköpin öll eru það, sem
nú ganga á, síðan ráðherra vísaði
bankastjórninni frá. llannesar-lið-
ar notuðu ósleitilega tækifærið
meðan álit rannsóknarnefndarinn-
ar í bankamálinu ekki kom fylli-
lega í ljós, — munu vera búnir að
villa mörgum sjónir, ekki einungis
sínum flokksmönnum, heldur og
sumum Björns-liðum líka, — búnir
að leiða þá út á þær villigötur,
sem menn eigia ei svo hægit með
að snúa af. Ilér var svo hægt að-
stöðu. þarna áttu i hlut uppá-
haldsmenn þjóðarinnar, Kristján
og Eiríkur. Á þessa menn trúði
þjóðin, vissi ekki af þeirra veiku
hlið. En það gleður mig, að engir
hér hafa skrifað undir þingrofs-
áskoranir eða vantrausts yfirlýs-
ingu, þrátt fyrir marg-ítrekaðar
tilraunir stjórnar andstæðinga. —
Kristján nýbúinn að halda þing-
málafund á Akranesi. Af honum
hefi ég. frét't, að hann hafi marið' af
með 2 atkvœðum umfram þing-
rofsáskorun og vantrausts vfirlýs-
ingu. í Borgarnesi nýlega búið að
halda fund. þar heyri ég sagt að
alt hafi fallið í ljúfa löð fvrir
Hanmesar-mönnum, þar hafði sýslu
maðtir borið ttpp Millilanda frum-
varpið sæla með góðum árangri”.
og t sogumim sjáltum. — ívlikid er
rætt og ritað um ráðherra okkar
og bankamálið, síðan hann vck
hankastjórninni frá, og eru um
það mjög skiítar skoðanir, hvort
hann hafi gert rétt eða rangt í því
máli. En eitt kemtir mér undar-
lega fyrir, og það er, að allir mót-
stöðumenn Kr. Jónssonar við síð-
ustu kosningar — frumvarpsmenn
— eru nú hinir áköfustu fylgis-
menn hans. það er eins og hann
hafi stórum vaxið í þeirra áliti
við það, að honum var vikið úr
stjórn Dandsbankans, eða þeir
gera það af meðaumkun, — eða
þá í þriðja lagi vegna þess, að
reyna með því að fá höggstað á
ráðherranum. En hvernig, sem
þetta mál er skoðað, þá held ég
það mætti ganga friðsamlegar en
það gerir. Blöðin gera alt, sem
þau geta til að villa mönnum
sjónir og alt fari sem verst. En
illa er slíkt farið, að þeir, sém
ættu að leiðbeina þjóðinni, liggja í
illdeilum og skömmum og æsa til
ófriðar, sem hlýtur að verða til
ógæfu fyrir land og lýð. — Víst er
það margt, sem bæta mætti og
laga á garnla landinu okkar, til
að gera það álitlegra, ef menn
væru samtaka og eyddu ekki tima
og kröftum í óþarfa deilur og létu
ekki persónulegar óvildir og valda-
fýkn ráða gerðum sínum. En bað
virfist nú efst á baugi hjá mörg-
tim helztu mönnutn landsins. Og
þó þeim takist, að koma núver-
andi ráðherra frá völdum, er ó-
vfst', að betra taki við, bví eitt-
hvað má að öllum finna, og óefað
er Björn með mikilhæfustu mönn-
um þjóðarinnar, sem nú eru ttppi-
Mikið hefir Bandaríkjamannimim
fundist um hann, sjá fvrirlestur
»um Island, prentaða.n í I.ögbergi í
vetur. Hvort sumum kann að
þykja það oflof eða ekki, þá verð-
ur híinn samt liklega fvrst metinn
að maklegleikum, þegar hann er
kominn undir græna torfu”
Borgarfirði, 26. febr. ’IO.
“— — það sem liðið er af vetr-
inum er nokkuð harðara en und-
anfarna vetur. Nú er fannbreáða
yfir alla jörð og lítið um haga, —
samt mega veður heita góð, land-
noröan vindar með vægu frosti nú
Síðumúla i Hvítársíðu í Mýra-
sýslu á Islandi, þar sem foreldrar
hans byrjuðu búskap, og voru þar
9 ár. þaðan fluttist hann með for-
eldrum sínum a'ð Grímsstöðum í
Reykholtsdal í Borgarfjarðarsýslu.
þeim hjónum varð 16 barna auðið
hvar af 11 náðu fullorðins aldri,
og er fjögur af þeim enn á lífi .
Tvær systur, Ingibjörg og Svau-
borg, heima á Islandi, en í Can-
ada Jófríður og Daníel.
Steinólftir sál. kvæntist í fyrra
sinni árið 1854 Guðrúnu Guð-
mttndsdóttur, bónda í .Skáney í
Reykholtsdai, hvar þau bjuggu í
5 ár. þaðan fluttu þau að Búr-
felli í Hálsasveit, og bjuggu þar
ársins 1867. það ár misti Steinólf-
ur konu sína og hætti búskap. —
þeim hjónum varð þriggja barna
auðið. Tvö dóu í æsku, en. eitt xifir
enn, Grímur bóndi að Mountain,
N. Dak.
Árið 1871 gekk Steinólfur að
eiga síðari konu sína, Ingunni
Runólfsdóttur, ættaðri af Vatns-
leysuströnd í Gullbringusýslu. þau
byrjuðu búskap að Ilægindi í
Reykholtsdal, en fluttu þaðan eft-
ir fá ár að Litla-Kroppi í sömu
sveit, og bjuggu þar þangað, til
þati réðust í að fara til Atfieríku
sumarið 1882. En þá varð Steiu-
ólfur sál. íyrir þeirri sorg, þegar
hann kom til Reykjavíkur, að
missa konu sína og unga\ dóttur iir
mislingayeiki, er þá gevsaði á I:-
landi. Og hafði hann þá eftir tv ö
| ung börn, er hann fór með til
; Ameríku. Hann settist að í Gard-
arbygð í North Dakota, og bjó
hann þar fyrst með frænku sinui.
Rannveigu Magnúsdóttur, prests
Grímssonar ; var hún hiá honum
í 3 ár. Eftir það tók dóttir hans
við bústjórn, þá barn að aldri, og
bjuggu þau saman, þar til hun
! giftist. Fór hann þá til beirra
; hjóna og fluttist með þeim hinvað
i til Canada, sumarið 1907, og var
hjá þeim þar til síðastliðið haust,
j að hann fór til sonar síns, sem þá
var nýfluttur á bújörð sína rá-
lægt Mozart.
Steinólfur sál. eignaðist 4 böra í
| síðara hjónabandi. Tvö dóu ung á
íslandi, en tvö lifa hér í bygð,
Steinólfur bóndi að IMozart, og
Guðrún lona Hjartar Fr. Bjarna-
sonar, bónda að Wynyard.
Steinólfur sál. var maður vel
mefinti bæði til sálar og líkama.
Fríður sýnum og manna háttprúð-
astur. Hann hafði um eitt skeið
| æfi sinnar ýms embœtti á hendi.
I'etta er vorc “Louis Style“ Piano, fegursta a ___
hljóöt'æ-i í Canada. Seut yöur til reynslu í
30 daga ukeypis. —
LESIÐ I>ETTA:
CfTEFNA þessa félags hefir ver-
iS ið, að “fullnægja, eða pening-
um yðar skilað aftur”. Og nú
gerum vér það bezta tilboð sem
nokkrir Pfanó-salar liafa nokkru
sinni gert f þessu landi. t>að
veitir yður frfa reynslu hljóðfær-
isins og kauprétt á þvf með
HEILDSÖLU verði og vægum
afborgunu m ef þess óskast. Vér
biðium ekki um 1 cent af yðar
peningum fyrr en þér eruð alveg
Tilboð vort
Fillið út og sendið meðfylgjandi “ COUPON ” og vér sendum
yður strax sýnismyndir af vorum ýmsu bljóðfærum með verði hvers
þeirra. Þér veljið Píanó, og- vér sendum yður það tafarlaust og
borgum flutningsgjald; þér reynið það í 30 daga ókeypis. Eftir
það getið þ< r sent það oss fi vorn kosfnað, eða keypt það af oss með
boildsiiin yerbj. Ei* þettú ekki gott boð ‘?
W. DOHERTY PIANO & ORGAN CO., LTD.,
Western Branch, Winnipeg, Man. Factories, Clinton, Ont.
COUPON
W. Doherty Piano & Organ Co., Ltd.,
286 HARGRAVE STKEETWINNIPEG, MANITOBA. ’ ’ - —-
Kæru herrar! Sendið mér strax sýnismyndir af Piano tepundum yðar, "með'verö-
lista o : npplýsinffnm um ókeypis reyi>slu-tilboð yðar, er sýmr hverniy ég. get reynt
Píanó-ið uiu 30 daga, mér kostuaðarlaust.
NAFN_
Aritan.
♦ ♦
♦♦
Hin rétta trú.
Ef trúiröu á aflið það eina,
sem uppspretta gó.ðleikans er,
þá náðar-bók þarftu ekki neina,
það nægir til eilífðar þér.
Ef hugann og tiifinning hrífur
þess himinsins vermandi blær,
með friðar-byr fleyið þitt svífur
unz farsældar höfninni nær.
Sá byr, hann er stöðugur—sterkur,
að stjórninni lætur vel skeið,
en hvorki fœr kirkja né klerkur
þig knúðan um hársbreidd þá leið.
Þorskabítur.
♦♦
♦ ♦
Ilanii var 6 ár hreppstjóri i
Ilálsasveitarhrieppi, og ýms önnur
önnur störf hafði hann leiigsr af
á meðan hann var á íslandi. —
Ilann var og góður smiður bæði á
járn og tré, og vann að því mikið
á meðan han.n var heima, og eins
hér meðan heilsa hans leyfði.
Hann var tryggur og vinfastur, en
gerði sér ekki alla að vinum. Góð-
ur e'i'ginmaður var hann og börn-
um sínum ástríkur faðir. Saimur
höfðingi hieim að sækja. Fróður og
skemtinn í viðræðum. Mjög vel
minnugur og las mikið. Hann átti
mikið af góðum bókum, þegar
hann fór af íslandi, en misti þær
aliiar í húsbruna, sem hann varð
fyrir á 3. ári sínu í Dakota.
Síðustu ár æfi sinn ir var hann
mjög bila'ðtir að heilsu, og voru
það brjóstþyngsli, sem þjáðu hann.
Og þau dróu hantr að síðustu til
dauða, eftir langt cg vel unnifi
æfistarf.
Bfessuð sé minning hans!
I Blaðið þjóðclfur er vinsamlegast
| beðið að taka þessa dánarfregn.
Frændi og vinvr hit>8 Idtua.
Til sölu —
ágæt bújörð, 160 ekrur að stærð,
2Ví mílu frá Mozart, 90, ekrur eru
plægðar. 300 dollara timbur hús,
góð fjós fyrir 30 gripi, stórt korn-
j geymsluhús, gott og mikið vatn f
j brunni, 4000 trjám planta'ð vifi
byggingarnar, og vírgirðing alt í
kring um landið (2 vírar).
Frekari upplýsingar íást hjá
TIT. JÓNASSON.
P.O. Box 57 Wynyard, Sask,
'í! Farmer’s
Tradinjí Co.
(Itl.ACk & lUH.K)
HAFA EINUNGIS
BESTU VÖRUJEGUNDIR.
Einu undioðsniemi fyrir :—
“SLATKR” Skéria gécn.
‘ FIT-RITE” Fntmiðiim.
“H. B. Iv.” prjóimfélagió.
“HELENA” pils og 'waist’
kvenÍHtnaði.
Bestu niatvíirutegniidir.
“ DEERING ” akuryrkju
verkfæri o, s. frv.
Beztuvörur Lágtverð
Fljót og nfikvæm afgreiðsla.
Farmer’s Trading Co.,
TIIE QUALITY STORE
Wynyard, Sask.
Herra Jón Hólm, gullsmiður að
770 Simcoe St., biður þess getið,
aö hann selji löndum sínum gull-
og silfur-muni og gigtarbelti. —
Belti þessi eru óbrigðul við gigt,
ef þau eru notuð samkvæmt fyrir-
skipunum Jóns. Kosta að eins
dollar og kvart.
JOHN DUFF
PLUMBER, GAS AND STEAM
fitter
Alt vo-k vel vandað, og verðiö rétt
664 Dame Ave.
Winnipeg
Phone 1815
Slerrá-filliais PAIHT
fyrir alskonar búsmálningu.
Prýðingar-tfmi n&lgast nú.
Dálítið af Sherwin-Williams
húsmfili getur prýtt búsið yð-
ar utan og innan. — B r ú k i ð
ekker annað mfil en þetta. —
S.-W. húsm&lið mftlar mest,
endist lengur, og er fiferðar-
fegurra en nokkurt annað hús
mfil sem búið er til. — Komið
inn og 8koðið litarspjaldið.—
Cameron &
Carscadden
QDALITV ..I.RDWARE
Wynyard, - Sask.