Heimskringla - 07.07.1910, Síða 2

2 Bltt íWINNIPEG, 7. jtilA 1910.
HEIMSKRINGLA
Heimskringla
Pablished every Thursday by The
Heimskringla News 4 PoblisbiD^ Co. Ltd
VerO blaOsius 1 Canada og Bandar
$2.00 um áriO (fyrir fram bor«aO),
Sent til islauds $2.iX) (fyrir fram
borgaC af kaupendnm blaOsins hér$1.00.)
B. L. BALDWINSON.
Editor & Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Wiooipeg
P.O BOX 3083. Talsíml 3312,
Skuld fylkisins.
Réttar - kröfur fylkisins.
Framkonia ‘‘liberala" í því niáli. “Xú er
öklin önnur“. Laurier stjóruin
veldur, Manitobu
^eldur.
J>aS er hvorttveggja, aS það
Ótrúlegt er það, en þó satt, að
“liberal” flotkurina í Manitoba
hefir nú í seinnd tíð snúið haki við
Manitoba, að því er snertir réttar-
kröíur fvlkisins, en fyllir flokk
sambandsstjórnar. Og að fylla
llokk Ottawa-stjórnar þýðir ekk-
ert annað en að synja Manitoba
vírri vita-ómöguleg.t, að greiða úr I fylki um allar þess kröfur til jafn-
réttis við önnur f.ylki i samband-
inu, en þiggja þá mola, sem Laur-
ier þóknast að gefa.
Ilvað veldur þeirri ógna-ibreyt-
ing-u, sem komin er á þessa “liber-
ölu” menn á síðastliðnum örfáum
árum í þessu efni ?, þoö veit eng-
inn, sem ekki dvelur innan þeirra
herbúða. Hversu mikið. dálæti, sem
þeir hafa á Sir Wilfrid Laurier, þá
sýnist óhngasandi, að þeir vilji
stuðla til þess, að honum og hans
mjeðráðendum sé fengin í hendur
einkaróttur til að ráða öllum hag
I Manitoba-fylkis. þó bendir íratn-
| koma þeirra í seinni tíð einmitt
j á, að svo sé, — að þeir séu íúsir
til, að sel.ja honum sjálfdæmi í
fvlkisins
öllum þeim ósanninda þvælum,
sem “liberalir” búa til um þess- j
ar mundir, um Ro.blin-stjórnina,
íjárhag fylkisins, o.s.frv., enda er
það ekki tilgangur vðr. En rétt
að gamni bendum vér hér á eitt
sýnishornið af þessari þvælu, sem
birtist í Lögbcrgi, dags 30- júm þ.
á. þar segir, að “þ.jóðskuldin’'
hafi aukist svo h.já Roblin, aö hún
sé nú orðin $14,260,816. Vitanlega
cr það ekki 4 valdi Mr. Roblins,
að auka “þjóðskuldina”. það er
hlutverk Launier-stjórnannnar að
gera það. En Roblin-stjóiniu gtt-
tir aukið eða minkað fvlkis-skuld-
ina, og þá skuld hefir hún ATJK-
IO svo nemur IIÁLFRI MILjON bllum ágreiningsmálum
DOLLARA, til að mæta tekju- , satnbandsins.
halla og sjóðþurð Gneenwav-stj. 1 , , . - ,, .
Hinir eldri menn 1 þeim flokki
mega muna “tvennar tíðirnar”,
En svo hefir hún nú (1., júlí 1910)
5VIINKAÐ fylkis-skuldina sem nem- , .
tir NÆ.R TVEIM MILJÓNUM eins °K Orasa-Gudda. þvi “það
DOILARS | var su tíð”, að “liberaur neldu
því óslei'tilega fram, að Manitoba,
INNAN MÁNAÐAR írá því fund-
urinn var haldinn, ðg hann var
haldinn 12. nóvember, aetti úr-
skurður sambandsstjórnarinnar að
vera heyrum kunnur”.
þannig leit “Free Press” á mál
þetta þá. Mánuðurinn, sem þá
þóittá nægur tími til svars, er nú
orðinn meira en hálft fjórða ár og
úrskurðurinn. ókominn enn.
En nú er sú hneyting, á orðin, að
bla-ðið 'gerir gvs að málinu, að
kröfum fylkisins frá upphafi til
enda,. Málið sé fyrir löngu útjask-
að orðið, og ekki nema til að-
hlœigis að halda því á lofti. Só
einhverjum alvara með að kvarta
um tafir á úrskurði sambands-
stjórnar, þá skuli þedr snúa sér til
Roblins, því hann sé valdur að
töfinni og hans stjórn og enginn
annar. þetta eru röksemdir blaðs-
ins nú, og þá auðvitað röksemdir
“liberölu” þingmannaefnanna, þv’
sé by.gðir á sama
í fylkjunum Alberta
ar um það
grundvelli og
og Saskatchewan.
þetta eru kröfurnar og ekkert
annað. þyki Laurier þær gífurleg-
ar, þá er það hans, samkvæmt ;
reglum öllum og venju, að koma
með sina tillögu. En með þá til-
lögu kemur hann ekki, á hvern
hátt, sem eftir er leltað, bæði á
sambandsþingi og utanþings.
Til sönmmar því, að dráttur
þessi sé sambandsst jórninni að
kenna, og, að kröfur fylkisins sé
eins og að framan er greiat, setj-
um vér hér seinasta bréfið, sem
Mr. Roiblin reit Sir Wilfrid, í sam-
bandi við þetta mál.
Sýnishorn af kjörseðli
Merkið atKvaiðaseðil yðar eins og hérer sýnt
BREF ROBLINS :
‘■‘Winnipeig, 8. jan. 1910.
‘Kæri Sir Wilfrid. —
“ Ég befi bréf yðar af 27. des-
emiber, og það gleður mi.g að sjá,
hv,e ant yður er um aö mæta
kröfum Mani'toiba-fylkis með sanu-
girnd og réttlæti. Úr því svo er,
fæ ég ekki betur séð, en að vand-
ræðalaust verði að komast að
endilegum samningum nú undir-
eiins.
“ Ef þér viljið líta á ályktanir
samiþyktar á fylkisþingi, sem þér
hafið. í yðíir vörzlum, get ég ekki
allur fjöldí þedrra sækir vit sitt i, öðru trúað, en að þér verðið mér
það blað, en ekki til Norris, enda| samdóma um, að Mandtoba fari
Ilvar þessi “stóri sannleikur”,
sem í Lögbergi talar, hefir fundið
14l4 miljón, er bókstaflega ómögu-
legt að ímvnóa sér. þó hann legði
satnan allar skuldir í sambandi
við kaup á telefón-kerfum bæði
Jlell félagsins og sveita og bæja-
stjórna, þó þar við sé bætt lán-
tökum til að framlengja telefón-
línur út um alt fylki, koma upp
“Exchanges”, o.s.frv., og bó hann
bæt’ti þar ofan á öllum lántökum
írá fyrstu tíð, til að þurka vot-
lendi, og þó hanm sletti svo þar
ofan 'á höfuðstól þess fjár, er
IGreenway-stjórnia góðfúslera tók
að sér að á.byrgjast vöxtu aí, þeg-
cn ekki sambandsstjórn ættd að
ráða, hvað væru réttar og sann-
gjarnar kröfur fylkisins. það má |
fullvrða, að Thomas Greenwav
hefði risið hár á höfði við slíkum
trygðrofum við fylkið, en svo er
I þsið sannast, aö hann var ekki há
launaður starfsmaður sambands-
I stjórnar, eins og Tobias C. Norris
er.
Vaklandinn og “þroskunin niðui
| á við” sést ljósast, ef bent er á
! stefmuskrá Lvberala árið 1907 og
■ stefnuskrá |>eirra viðtekna í síð-
' astliðnum aprílmánuði.
í stefnuskránni 1907 vildu þeir ó-
ar hér fyrrum, að smá.bæir og tvíræðilega fá fylkið stœkkað norð-
sveitir urðu gjaldþröta, — þóhann nr að Hudsons-flóa, og aö fjár-
alengdi öllu j>essu saman og hrærði málasamningar fvlkisins og sam-
saman í eina heild, J>á samt er! bíindsins væru bvgðir á sama
enginn vegur, með nokkurri ]>ektri grundvelli og samskonar samning-
mil- '
reikningsaðferð, að gera 14G
jónlr dollara úr þeim graut.
Sé tilgangnriinn annars
ineð þessari gr,edn, — annar en sá :
fltiðvitað, að reyna að fleka alls- |
ókunníi menn, — þá. er hann j>ó i
líklega þessi, að tel ja allar skuld- I
ir, sem í •eimhverri mynd hvíla á j gengið
fylkinu, svo sem telefón skuldir,
t), s, frv,
ar við Alberta og Saskatchewan.
Nú voru j>ossir samningar við
nokkitr j l)tss' fylRi á þá leið, að í stað
umr.áða vfir landinu íá þau á-
kveðna upphæð af peningum á ári
frá samband-stjórn.
í stiefnuskránni 1910 vilja þeir að
að þeim boðum,
sé að þeim PoOum, scm
sam'bandsstjórin hefir gert, áhrær-
^ indi stækkun fylkisins, svo fram-
Ilér er viljandi gengið fram hjá j íirteíía> sem Þar f.vlgi meö alger
flðal-merg m'álsins, sem er betta : j amra« Vlir lan<l'> málmum, timbn
f>ó fylkið aö vísu ábvrgist, að I °K fiskrvotnúm og oðrum arðber-
þessar skul.fir verði weiddar, rieð-t an<l' eignum í j>etmi hluta, sem
innstœða og vextir, þá er það h®* Vrö' viö fylkiö- IIvr er fariö
samt engin byrði á fylkdsbúum í . fram a alt annað, — fartö fram á
hcild sinni. i alv‘eK som" réttindi og Ontario-
' fylki liefir.
á þetm, 1
sinm.
Telef ón-skuld i n
sem hafa telrfón,
ttm.
er byrðd
og engum
öðr-
Fáutn vikum áður en þessi
stefnuskrá var samin, flutti Nor-
, ris ályktun um þetta. mál á fylkis-
Hkuld. sem tekin er til að þurka jnn^ 0g j>eír “liberölu” auövitað
sem
votlendi, hvílir á því landi,
þurkað er, og engum öðrttm.
Satna gildir um kornhlöðu
skuldir, þegar þær
wnnar. Að nafndnu beita þær skuld
á fylkinu, en verða aldred bvrði á
öðrum en þeim, sem flytja
þær hlöður, til geymslu.
Með öðrum orðum, það þarf
aldred að taka einn eyri af edgnum | þessara
og tekjtim fylkisins til ;lð groiða
þessar skuldir. þær skuldir rýra
því hvorki né auka skuldabyrði
fylkisins um ein.n eirpening, hvað
þá meir. KINSTAKI/INGARNIR,
SEM NOTA STOFNANIR þ.ER,
KR þESSAR SICULDIR HVÍLA
A, BORGA SKUIAHRNAR
SMÁMSAMAN OG ENGIR AÐR-
IR.
það gildir hér nákvæimlega sama
ttegla eins og gildir ttm “frontage
tax” skuldir í Winnipeg. Að nafn- j
inu til hvíla Jtœr skuldir á bæntim,
en í raun réttri hvíla þær að tins
á landinu, sem sá skaititur hvtbr
á. Bœ jarstijórnin ábyrgist að inn- í
heimta þann skatt og skila han 1- ,
hafa skuldabréfanna á tilteknum ;
degi.
Nákvæmlega það sama gciir
íylkisstjórnin.
iþað er óskeikull sannleiki þctta, !
að á siðastliðnum tíu árum og j
greiddu atkvæði með henni, —
sömu mennirnir, sem litlu seinna
sömdu J>essa nýjustu stefnuskrá.
koma til sög- j í þessari ályk'tun sinn.i fór Norris
fram á, að þingnefnd sé kjörin til
að flytja ágreindngsmál fylkisins
korn í viö sambandsstjórn og komast að
1 sanngjörnum samningi.
Hér ertt þrjár útgáfur af stefnu
í
manna í sama máli. Öll-
um þeirra geta ]>edr ekki fylgt í
i senn, fremur en jteir geta farið
1 bæði norður og suður á ednu og
I sama augnab 'fiki. Hvorum tveim-
i ur aetla þeir að hafna.
Blaðið Free Press er aðalmál-
gagn þessara matina. Ilvað segir
j það um ]>essi mál ? Hinn 23. nóv-
emfaer 1906 íórust þv’í orð á þessa
Leiö : —
“ þ.að er skoðttn vor, aö k jós-
I endttr í Manitoba, án einnar ein-
ustu undantekningar, búist við, að
| samfaandsstjórn stækki fylkið svo,
' að Hudsons-flói verði takmark
j>ess að norða.n og að Fort
j Churchhill verði innan fylkisins.
. Knnfremur, að vcr fáum, þassa við-
! faót skilmálalaust með öllum gögn-
; ttm og gæðum”. — “Ef Manitoba-
mönnum kæmi til hugar, að þess-
j ttm kröfum, SEM f ALLA STAÐI
KRU SANNGJARNAR, yrði neit-
að, mttndi kvikna megn óánægja
er ekki þar um atiðttgan garð að
gresjai, að því er R. H. Maedonald
segir, einn af helztu forkólfum
“liberala” 'í fylkinu hingað til.
Svo siðferðislega litblindir ertt
jœssir menn, að jteir sjá ekki né
skvn.ja, að þeir úr þeirra flokki,
allir og e'nn, sem setið hafa á
.fylkásþdngd, erxt fyrir breytni sina í
jtesstt máli örðn.ir drottinssvikar
og eiðroíar. Kjósendurnir ertt
þeirra drottnar, og ettda “Free
j Press" segir, að þeir (kjósendurn-
it), “án einnar einustu undantekn-
ingar”, bedmti að þessar sann-
gjörntt kröfur séu veittar, — kröf-
ttrnar, sem Roblin-stjórnin heldttr
fram óbreyttum. þingeiður j>eirra
heimtar, að þeir vinni að öllttm
hag fvlkisins með dygð og trú-
mensktt. Allur hagttr fvlkisins
hy.ggist á, að þessar kröfttr séu
vedttar. J>egar þessir menn berjast
á móti því, rjúiEa þeir sinn eið.
J>að er þýöingarlaust, að rekja
sögu og gang J>essa máls frá upp-
hafi, — hefir ver.ið gert áður. —
J>ess skal að edns getiö, að Roblin-
stjórnin hefir í engu breytt stefnu
sin,ni í málintt, að því eintt ttndan-
teknu, að hún kveður sig fúsa, að
ganga að boði I.attriers, að því er
snertir takmörk fylkisins að aust
an og ttorðan, því Latirier bauð
minna en Manitoba hað um og, að
sýnddst, átti heimtingu á. Að hútt
slakaði til í því atriði stafaði ein-
göngu af löngun hennar að fá mál-
ið útkljáð án frekari undandrátt-
ar., — undandráttar, sem SKAÐ
AR FYLKIÐ SVO NKMUR UM
þ R J Ú HUNDRUÐ faÚSUND
DOLLARA ($300,000.00) A ART
HVRRJU.
Að hér sé rétt sagt frá, það sjá
menn, ef þeir að eins athuga, að á
s'íðastliðnu ári (1909) dróg granna
fylk.i vort, Saskatehewan, úr sam-
bandssjóði $1,176,585.00, en Mani-
toba, með 200,000 fleiri íbúum,
ekki nema $838,247.06. Á. sí»ast-
Idðnu. fjárhagsári hafði Ixmrier-
stjórnin á Jtennan hátt af Mani-
toba peninga að upphæð $338,337.-
94. Nú ertt bráöitm liðin 5 ár síð-
an Saskatchewan fylki var stofn-
að, ðg á J>e,im 5 árum hefir þá
Laurier féflett Manitoba svo nem-
ttr N.KRR I TVKIMUR MILJ'ÓN-
UM DOLLARS. Að þessari rún-
ing fylkisdns hjálpa þeir “liberölu”
Mandtoba drengilega. Kjósendur
ekkert
nokkur
sínum
heimöldu “ld'berölu” Hröp,pum eun
þá meira af illu að launa. það
hefir löngttm verið talið ilt, að
eiga “þræl fyrir einkavin”, og
reynslan kettnir Manitoba J>að nú,
þar sem það kostar fylkið þ.RIÐJ-
UNG MIIJÓNAR DOI/LARS á
á hverjti ári, sem þannig liður.
í Manitoba eiga Laurier
nema ilt að lattna, og sé
miinurinn, þá eiga Jteir
ánuðum, hefir Roblin-stjóin- "m l>vert °* fylki8”>
cex m
ín aukið skuld fylkdsdns (árið
1900) um $500,000.00, og MINK-
það er engin ástæða tdl, að
þykkjast við stjórndna, þó hún
AÐ hana (Jtann 1» júlí 1910) um j taki hálfsmámaðartíma til að
$1,943,170.00, eða
tniljónir dollars.
sem næst tvær
hugsa sig um. En ójiarflega lengi
má hún ekki dragia úrskurð sinn.
Hverjar eru þá kröfur Roblin-
stjómarinnar fyrir hönd fylkisins,
— kröfur, sem J>eir “liberölu”
seg ja óhæfar ?
Kröfttrnar í stuptu máli eru þær,
að Mandto'lja sé veitt JAFN-
rEíTiTI, sé gert jafnhátt undir
höfði eins og annaðtveggja :
F.ylkjunum Alberta og Saskat-
chewan, að vestan, eða
Ontario-fylki, að austan.
þessar kröfur þýða þá, að fylk-
ið fái annað'tvegg.ja aleignarétt yf-
ir öllu landi, fiskivötnum, o.s.frv.,
eins og Ontario hefir, eða, ef ekki,
að því sé þá goldinn sá mismunur
úr samfaandssjóði, og að samning-
ekki fram á annað en það, sem er
réttlátt og sanngjarnt. það er
sannarlega tilgangur vor, að fara
ekki fram á nedtt annað.
“ Hvað kröfur vorar snertir, þá
yrðurn vér hæzt ánægðir með
hvort heldur sem þér kysuð að
veita íylkinu : JAFNRÉTTI vtð
fvlkin Alberta og Saskatchewan,
og, samskonar samninga og J>ér
gerðuð við }>aii, eða, jafnrétti viö
nágranna-f.ylki vort að austan, —
Onitarion,.
“ Eg get ekki séð, hvers vegna
þér hikið við, að bera fratn yði r
tillögu í þessu máli á sambanls-
þingi, á sama hátt og fram var
borin tillaga yðar um fyrtrhugttð
takmörk fylkisdns. þér hafið vovar
tillögur, staðfestar með fylkis-
þdngsálýktun. Ef þér eruð ók-
nægðir með þær tillögur, þa ligg-
ur beint vdð, að þér komið með
yðar tillögu, og skal ég þá taf.vr-
laust leggja hana ‘fvrir fylkisþing-
ið, er kemur saman kringum fyr:ta
febrúar.
“ Kf þér athugið tillögur vorar
með gaumgæfnd, má ég fullvissa
yður um, að ég skal rneta þao,
og vona óg fyllilega, að eftir þá
yfirvegun komi yður ekki í hug,
að bjóða Manitoba nokkuð það,
sem ekki þýði jafnrétti við önnur
íylki í sambandinu.”
Að því er kunnugt er hiefir Laur-
ier ekki svarað þessu bréfi eintt
orði enn.
þegar þeir Norris berja J>að blá- j
kalt fram, að kröfur Roblin-stjórn- j
arinnar séu ósvífnar og að hennar j
sé þess vegna skuldin, að málið er !
ekki útkljáð enn, þá fara þeir með ;
vísvitandi ósannindi. Orr þteir vita
meira. J>eira vita, HVAR fiskur ;
Kggur unddr steini og þeir vita
líka, HVER sá fiskur er. þeir
vita, að þeir sjálfir eru með öll-
ttm brögðum að neyna að svíkja
fylkið í óvina hendur, — AÐ
LKGCrJA A þAÐ FJÖT.RANA,
sem þedrra eigin flokksmenn fyrir
fáum árum slitu af því.
Öllu lengra getur þessi “lifaeral”
flokkur trauðlega “þroskast niður
á við”.
MINNA EN TUTTUGU CEVTS.
Af undirtektum Laurieis í rétt-
arbótamálinu má ráða, að hanu
áliti þetta sanngjarna og rét.tláta
meðierð,. En leitun mun a þeim
svíðingi, í hvaða landi, hvaða
stöðu sem er, sem ekki vildi
hækka kaup þess vinnumattus úr
dollar á dag,, sem á hverjttm degi
aflaði homtm fimm dollara.
Sir Wilírid vill lifa í sögunni,
sem mesti svíðingitrinn í þessu
efni. Og í stnni “dýpstu niðurlæg-
inigu" samþykkja þeir ‘Tiberólu” i
Manitoba þessa brevtni, — krjúpa
lágt og kyssa hönd böðulstns, en
ausa fúkyrðum og bera brigslutn
al'la, sem kvarta.
Réttiarfaóitarkröfur fylkisins eru
jafn.gamlar íylkinu sjálfu, eða því
sem næst. þær kröfttr voru rétt-
látar hjá Norquáy-stjórninni, og
þær voru réttlátar hjá Greenway-
stjórninnd. Bn réttlátar etns og
þær voru á þedm dögttm, Jtá eru
þær samt miklu fremur réttlátar
nú. Til að sannfærast úm það
þarf ekk.i an.ttað en líta á tekjur
sarrubandsst jórnar frá Manitoba-
íylki.
Á 26 ára tímabilinu frá 1870 til
1896, þegar Conservativ,e-st jórtiin
vék úr völdttm, voru satnbaqds-
st.j jrnartekjur frá Manitoba sam-
tals $12,165,981.74, eða ínnan við
hálfa miljón dollars á ári, aö með-
altali. Hin “liberaia” Gieenway-
stjórn kvartaði sárc tiudnn Con-
servative-stjórninni í Ottavva, * g
þó var sú stjórn alt af íús til, að
láta eitthvað af mörkttm, enda ó-
hætt að segja, aö á þessunt 26
árum hafi .ekjci tninna en 3 af
hverjum 4 dollars gengið til llatti-
toba aftur, sem tillag,
A 13 ára tímabilinu, frá 1896 til
1909, hefir Laurier-stjórnin fengið í
sjóð samfaandsins, frá Mamtobu,
samtals $40,079,960.18, eða IIM T
A FJÓRÐU MILJÖN BOLLARS
á ári að meðaltali.
J>að er sljófskygn maður, sem
ekki sér, með þennan samanburð
fyrir augum, að hafi verið ástæða
til að hedmta réttarbætur hér
fyrrum, og það var, þá eru sötmi
ástæðurnar sexfalt metri og til-
finnanlegri nú. En sá er munur-
inn, að fyrrum voru ALLIR sam-
táka að heimta réttarbætur. NÚ
eru þýlyndir laupar og féglæfra-
m®nn búnir að leiða “liberal”
flökkinn í Manitoba blindattdi inn
í herbúðir óv.inanna.
rf ekki að fayggja upp ‘.‘State Uni-
versity” og algerlega óhíö öllítm
kirkjttílokkum, þá samt að marg-
falda styrk frá ‘fylkinu Lil háskól-
ans. þetta væri vandalaust að
giera, hvort heldttr sem er, ,ef Laur-
ier-stjórnin væri fáanleg til að
gera Manitoba jafnh.átt ttndir
höfði eins og hinurn íylkjunum
vestra. En eins og fjár'n.igitnim er
nú, og verður eins lengi og l.áur-
ier situr við sinn keip, er það
iiokkuð mikið í fang tekist.
Ef byggja skyldi upp nýjan há-
skóla, sem vœri alger cign íylkis-
ins, gaetu byggingarnar sjálfar,,
sem byrja þyrfti með, ekki kostað
minnia en l'/í miljón dollars. Til
þess að halda þeirri stoínun, starf-
andi, — laun háskólakennara,
verðlaun til nemenda, viðhald
bygginganna, hitun, ljós og hirð-
ing, o. s. frv. þyrftá ekki minna
en 100 þúsundir dollara á ári, —
talsvert medra að öllum líkum.
Að óréttum hlut
fylkjasambandum er
næst ómögulegt. En
fengnum, — að þeim
fylkiáns í
J>etta. sem
að jafnrétti
rétti viður-
Háskóla-stofnun
hindruð.
Meðferðin á Manitoba.
J>að er bæði gagnlegt og fróð-
legt, í sambandi við þessar kröf-
ttr, ,að athuga, hvað mdkið Mani-
toiba hefir lagt í sambandssjóð t
beinum peningum. Síðan fylkið
var stofnað (1870) er sú upphæð
orðin meir en 52 miljónir dollars.
Vér höfum ekki við heudd tölur,
sem sýni, hvað mikið af þessum
pendngnm hefir runnið til fylkistns
aftur, sem tillag úr sambands-
sjóði, en fráleitt er það yfir 20
miljóntr. Tdllagið er, samkvæmi
samningi, aukið fimta hvert ár
iþangað til ákveðinn íb.úafjöiui er í
fylkinu. Á þann veg má nokkuo
átta sig á því, hvort fylkið hel'r
rétt til, að heimta n.ýja ög betri
samninga af sambandsstjórn.
Ái síðastliðnu fjárhagsári (1909)
greiddi Manitoba í samhandssjóð
$4,530,785.23.
Á sama fjárhagsári fékk Mani-
toba sem tillag úr samfaandssjóði
$838,247.06.
Með öðrum orðum : Fyrir hvern
EINN DOLLAR, sem Manitoba
lagði í samhandsstjórnarsjóð á
þessu ári, borgaði Laurier-sljórpiti
Er nokkur sá kjósandi í Mar.i-
toba, er nokkur sá fullveðja íbúi i
fylkinu, sé hann annars ekki í
; beinni þjónustu sambandsstjórnar
i eins og Norris og aðrir fletri “ltb-
; eral” fylkisþingmenn, að hann á-
líti ósanngjarnit, að heimta jafu-
| rótti við Saskatchewan-fylkið tii
dæmis ? það er ómögulegt, að
httgsa sér nokkttrn, er svari Jæssu
:tema á einn veg : — að það sé
sjálésagt, að heimta þennan rétt
; og gefast aldrei upp fyrr en ltar.u
i er íenginn.
Saskatchewan-fylki hefir ttm
þriðjungi færri ibúa en Manitoba,
og þeim mttn færri og minni kvað-
ir. En samt hefir fylkið sem na-st
| 340 þúsundum dollars tekjur úr
| sambandssjóði, UMFRAM það,
sem Manitoba er vedtt úr santa
sjóðmtm.
þessa skekkju 4 reiknángnum
neitar Laurier að rétta, og þetr
Norris segja það eitt gott og rétt,
sem Laurier gerir.
það má gera talsvert mikið fyr-
ir 340 þúsurad dðllara tekju attka
á ári. Allur þorri manna í fylk-
inu, — prótestantar líklega al'ir,
mæla fast með, að fylkið eignist
háskóla fylkisins og stjórni hon-
um og hald' starfandi á kostnað
hins opdnbera. það líður óðum að
því, að þetta má til að gera, —
kendtim, að Mari.itoba beri jafn-
mikið árgjald úr samfaandssjóði
eins og t.d. Saskatchewan, þá er
vandalaust, að leysa þennan hnút.
Fengi fylkið þessi 340 þúsund
dolliara, sem á vanta til þess að
bera jafnt úr býtum og Saskat-
ehewan, mttnar fylkið tiltölulega
lítið um, að snara út 100 til 150
þúsundttnt dollara á ári hverju til
háskólans. Og ef sambandsstjórnin
villi réttlát vera, og aífaenda, fylk-
inu þessa up]>hæð fyrir hvert af
síðastliðnum 5 árum, sem Alberta
Og Saskatebewan fylkin hafa not-
iö þessa styrks, þá mætti koma
ttpp öllum þarflegustu háskóla-
byggin.gunum skuldlaust fyrir
þetta aukagjald, sem Laurier-
stjórnin hefir með rangindtim ein-
um haft af Mánitoba nú í fimm
síðustu ár.
það er sök sér, þó Laurier leggi
höft á verklegar framkviæmdir, —
þar baslast' menn, æfinlega ein-
hvernveginn af, en hann ristir
djúp.t og snertir viðkvæmar taug-
ar, þegar hann leggur höft á
mientastofnanir fvlkisins. En það
gerir hann spursmálslaust á með-
an hann neita.r að setja Manitoba-
fylki 4 sama bekk edns og Alberta
og Saskatchewan.
Norris og hans fylgifiskar heimta
betri og fullkomnari háskóla. AÖ
vístt er það satt, að Richard H,
Macdonald segir hann grunnvitratt
og, þó ekki segi hann svo, þá
auðvitað ltina þeim mun grunn-
vitrari, sem kjósa J>ann mann til
að vera leiðtoga, — en satt sagt
höfðitm vér búizt við svo miklu
viti hjá honum og hjá þeim, að
þeir sæju og skildtt, að fyrsta
sporið, sem stíga þarf til að lyfta
háskólanum á hærra stig sé það,
að auka svo tekjur fylkdsins, að
verkið verði vel og röggsamlega
a.f ltendi levst.
Fyrst af öllu er að fá pening-
ana. Og þarna eru peningarnir til,
réttmæt, lögmœt eign fylkisins, en
í höndttm Lattriers og hans nóta,
sem frá öndyerðu hafa svnt Mani-
toba ýmist fláttskap eða fjand-
skap, eftir ástœðum. Vilja kjós-
endur í Manito,ba láti þá penin.ga
vera í hönditm J>essara manna alt
af áfram? J>eir, sem bað vilja,
sýn,a það mieð atkvæðum sínttm
11. þ.m., með því að kjósa þá
menn, setn svo greinilega hafa
svikið fylkið í trygðum.
Jtieir kjósendttr a£tur(á móti, sem
álíta, að Manitoba-fylki eigi fulla
heimtingu á því, a,ð því sé maelt ‘
sama rriæli og mælt er öðrum
fylkjum, þeir hljóta að greiða at-
kvæiði með Roblin-stjórninni, og-
með því atkvœði gefa henni um-
boð sitt til að halda réttarkröfu-
máldmt áfram uppihaldslaust og
einarðlega, og að hætta ekki, ef
jtörf geristw fyrri en fenginn er úr-
skurður frá hinu aeðsta dómþingi í
veldi Breta.
J>ar, eí ekki fyrri, á Manitoba
visan sigur og réttarbætur, má-
ske meiri en nú er faeðið um.