Heimskringla - 23.02.1911, Blaðsíða 4

HEIM9KRINGLA
ttid 4 WINNIPEG, 23. FEBR. WIL
Heimskringla
Pnblished e»erjr Thursday by The
deimskrinela Newsí Pablisiiine Go. Ltd
Verö blaösins f Canada • <* i.anuar
<2,00 nm AriO (fyrir fram borgaO).
8ent til islands &.\A) (fyrir fram
'oiffaöaf kaupendnm blaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor & Manager
Office:
/29 Sherbrooke Street, Wiuotpeg
BOX 3083. Talsimi Uarry 41 10.
Afleiðing gagnskitta
samninganna.
Um öll BaJidaríkin er þeim kenn-
ingutn hiddiö fratn, aö afleiðing-
*raar af gagnskiftasamningunum
viö Canada veröi þaer, að lífsnauð-
synjar laekki í verði þar syðra ; —
«gg, smjör, haensi og, aðrar búskap
ar aiurðir v®rði sérstaklega það,
sem lækki í verði.
Ef það er satt, að gaghskifta-
■amningarnir hafi þessar afleiðing-
ar í 'Bandaríkjunum, hljóta afleið-
úgarmar fyrir CauaJa að verða
hækkun á liísnauðsynjum, því það
er gefin mcginregla, að ómögulegt
er að lækka verö á lífsrauðsynjum
í öðru landinu, án þess að hækka
þaö í hinu. En þó e' því einnig
haldið fram hér í Canada, að gagn
skiftin hafi lækkandi verð í för
með sér fyrir Canada, — svo að
a-Srir hvorir hljóta að ljúga.
Uinum canadiska framleiðara er
megun Canada er afleiðing af miði ber Canada einnig ilt eitt úr
stefnu þeirri. som fylgt hefir verið býtum. Ef verðið hæíkar ekki í
í þroskun viðskifta og þjóðar auð- | Canada, fær framleiðaitnn vitan-
legðar þess. það hefir og valdið j lega engan hagnað. Eí verðhækk-
því, að eytt hefir verið hundruð- Hn verður, hækka lifsnauðsynjar í
um milfóna dollars í járribrautir, , verðd, og hinn canadiskj framleið-
skurði, skip og önnur tæki til flutn ari tekur þá ágóða sinn ekki frá
inga milli Austur- og Vestur-fyfk j- j Ban-damönnum, heldur úr vasa ná-
anna, og skyldukvöðiu, að verja granna síns. Og fyrir þetta liggur
meira £é til umbóta og íramfara við borð, aö við missum fjárhags-
mundi bíða mikinn hnekkj við hina legt sjálfstæði, í hendiu þess lands,
fyrirhuguðu gagnskiftasamninga —
og ágóðinn af fyrri íramfara fyrir-
tækjum minka að stórum mun.
3) Vegna þess, að það er mikils-
virði fyrir þjóðareining og fram-
þróun Canada, að engin viðskifta-
tengsli yrðu samþykt, sem hefðu
það í för með sér, að liindra vöxt
og framfarir viðskifta milli hinna
ýmsu hluta Canada, eða milli Can-
ada og hinna ýmsu hluta ríkis-
heildarinnar, — en það mundu hin-
ir fyrirhuguðu samniugai gera.
4) Vegna þess, að hagnaður sá,
sem gagnskiftasamningarnir kvnnu
að hafa í för með sér fyrir nokkra
hluta Caníida, eða nokkra af ein-
staklingum í þeim, mundi verða
meir en umsnúið í tjóni því, sem
hirir aðrir hlutar landrins og ein-
staklingar þeirra yrðu fyrir, — og
vegna þess, að afleiðingarnar í
heild sinni fyrir Canada }-rðu til
stórskaða.
5) Vegna þess, að Eamkvæmda
frjálsræði Canada í tilliti tl tolla
og viðskiftasambands niundi minka
jsem fjárglæfra og auðfélög etu
j meir í en antiíirstaðar í víðri ver-
öld.
Hverterum vér að fara?
(Eftir Hii.do Johnson)
Spurning þessi, svo stutt sem
ltún er, innifelur í sér hinar
þyngstu ráðgátur lífsins. Ef vér
færum að leitast við að svara
henni, hlytum vér að byrjíi með
því að atltuga, í fyrsta lagi: hvert
er upphaf vort ; í ööru lagd, hvað
vér höfum verið ; í þriðja lagi,
hvar vér stöndum nú, — og þar af
ltiðandi að álykta, hver íramtíð-
arstefnan muni vera. þess vegna,
ef oss tekst að beiita athugunum
vorutn í rétta átt, ættu þær að
kasta ljósi yfir upphaf og ætlunar-
I verk sköpunarinnar, svo langt, sem
vorum takmörkuðu jarðnesku aug-
I utn er leyít að sjá.
Fyrsta utnhugsunarefnið er þá
að mun, og landinu aftiað frá að í þetta : Ilvert cr tippluu vort ? Og
þroska sína eigin auðligð upp á j svarið er skýrt og skorinort, en
sinn eigin Hátt og mtðal þjóðar jþó svo hryggilegt og auðmýkj-
sumar. j andi : Vér vitum það ekki ! vrís-
6) Vegna þess, að e.tir nokkur j indanu-nmrjiir hafa leitast við að
ár aif gagnskiftum, mundu við-
j lesa sögu tilveru vorrar í dulletri
talin trú um, að hann geti selt skiftavegir Canada hafa breyst ; •’itnintunglanna, og af hinu tröil-
avínin sín fyrir hærra verð en áð- jsvo, að endalok samn.nganna og ^n'ikna, viðfangsmikla bókftlii, —
ur. Hiaum cattadiska notanda er j afturkoma tollverndunar af Banda- | Móðir jörð , en jafnvei þó mikið
Mftur á móti sagt, aö hann geti Iríkja hálfu gagnvárt Canada,— | hafi þegar verið afrekað, vantar
fceypt svínakjötið fyrir lægra verð mundi koma ófyrirsjáanlegum '>G cnn * •laIla m&rga kapítula.
en áður. — Bandaríkja framleið- jglundroða i ver/.Luna rlífið, — á- j þeir segji oss, að *fyrr meir í
dtdnm er einnig sagt, að þedr fái hætta, sem Canada ætti ekki frí- í “upphafi sköpunannnar” — ef oss
fcaerra verð fyrir svínin sín og not- i viljuglega að und rgangast. leyfist að nota bvílíkt orð — hafi
indanum, að hann fái svínakjötið I 7) Vegna þess, að til þess að jörðin verið sameinuð sólunni og
með mun lægra verði en áður. — gcta afstýrt ])essum glundroða, öllum hinum plánetunum í einni ó-
Atriöið er ekki, hver aí þessum j vrði Canda nauðbeygt til að út- I mælaatlegri styirnuþoku, myndaðri
staðhœfingum sé röng, heldur þaö, færa taktnörk samninganna yfir júr gufu frumefníinna. Ódeálisagn-
a6 engin þeirra getur reynst sönn, ; iðnaðarvörur og annað þess hátt- irnar í gufu þessari voru á sífeldri
án þess að hinar reynist loenar. ar. i hrittgrás, o? allar keptust þær að
8) Vegna þess, að S'amningarnir,
leins og þeir liggja nti íyrir, mundu
| veikja bönd þau, sem binda Can-
j ada við ríkisheildina, og vegna
j hinna ótakmörkuðu gagnskifta,
Að einhver segir einhverjum ósatt,
er því augljóst.
Notandinn getur ekki fengið
lækkað verð á lífsnauðsynjum sín-
nm á sama tíma o? framleiðarinn
fær hækkað verðið á aiurðum sin- j sem hlýtur að fylgja, hlytu böndin
utti. Slíkt er á móti öfium grund- * að veikjiust því mer og gera það
vallarreglum. ! afarörðugt, að komast h já stjórn-
Ef við t. d. aðgætum vexð á arfarslegu sambaitdi \ið Bandíu-
nautakjöti, þá sjáum við strax,
j ríkin.
að ! 9) Vegna þeirrar truflunar, setn
bve mikil fjarstæða það er,
Italda, að allir geti ábatast. það \ kom á viðskiftalíf Canada við upp-
eru þrjú öfl, sem ráða verðmun á haíning.u gagnskiftasamninganna
kjötinu : Fyrst, verðið á gripun- : frá 1854 og tollverndun Bandaríkj-
nm, þá flutningskostnaður og þar anna, sem af þvi leiddi, snedist
jnæst slátriinar- oe sölu-kostnaður.
Ef kostnaðurinn er óbreyttur á
hinum tveim siðastnefiidu öfluni,
-est hiö fyrsta — nefttil. gripaverðið
— hækkar, hækkar verðið á kjöt
inii sömuleiðis ; en fylgismentt
gagnskiftanna haida þvi fram, að
hugur manna þá á sveifina til sam
einingar, þrátt fyrir það, þó íbúar
Can.ida væru annaöhvcrt innfædd-
ir eða hollir bre/.kir þegnar, sem
sameiniug landanna var harla móti
skapi, — hvað þá nú, þegar fleiri
ntilíónir nýbyggj-ara irá öðrtim
fealda megi verðinu óbrcyttu, með löndum hafa ilti/.t inn, cf til þess
því að fl-ytja kjöt inn htngað fri jkæmi, að Canada ætti að velja
Handaríkjunum. Kn verðið canad- jum, að koma glundroða á við-
iska fratnleiðaramnn í vil, hækkar skiftalíf sitt við Bandr-rikin, eða
að eins fyrir þá sök, að veröið er stjórnarfarslegt sambatid við þau,
ttú þegar hærra þar syð a, og attð- j yrði verndun canadisks sjálffor-
vrtað er enginn kattpii aöur svo iræðis og þjóöernis harla örðug.
skyniskroppínn, að hasn fari að
selja afurðir sínar ódvrar á erlend-
trm markaði, en heima hjá sér, —
slikt væri óðs manns æfi.
10) Fullvtssir Jjess, að canadiskt
þjóðerni sé í mikilli ha ttu, og að
allir Canada-btiar, setn láta vel-
ferð landsins sitja í fyiirrúmi fyr-
En sannleikurinn cr sá, að stcrfnn ir hagnaði eins hluta þtss, llokks
sambandsstjórnarinnar, frá hag- j ega dnstaklinga, látiþá skoöun
fræðislegu sjónarmiði skoðað, er j sina ótvírætt í ljósi, — ritum vér,
algjörlega bygð á röngum grund- scm tii þeSSa höfum fyigt Iáberal-
velli, og hefir komið bessutn til- 1 flokknum að málutn, nöfn vor
Tauna-satnningum til leiðar, setn í ! undir staðhæfingar þessar.
alla staði eru Cattada í óhag. þó
Canada séu veitt smáatriði í hagn-
aðaráttina, þá eru Iri yfirgnæf-
anhi, sem til óhags leið.t. Tollum
er Iétt af mörgu því, setn nauðsyn
var fyrir Canada að tolla til
verndar sínutn eigin afttrðum ; en í
Bandarikjunum i því einu, sem þau
játa sér að meinalitlu. Bapdaríktu I
fá margt það frítt eða með vildar- j
kjörum, sem þeitn kemur mjög vel j
að £á — og getur orðið. þt-im brýn
þörf —, en Canada aítur á móti ;
íær það eina, sem það Crmst v cl
af án, og sem þar af ldðaudi lítil
«ða engin ástæða var íyrir að fá
toll-lækkun eða uppgjö f á, ekki
sízt þegar gagnskiftin eru svo ólik.
Eitt, sem öllu öðru b.tnr sýnir,
hvaða vandi og voði aí samnmg-
unum getur stafað, ent íindtna.Íi
þau, sem 18 stórmerkjr I.iberalar
og þrautreynd.ir verzlunarfru öing-
ar í Toronto borg birtu í 10 grein-
um sl. lattgardag.
J/eir mótmæltn samnitigcfium af
þessum ástæðum :
1) Vegna þess, að ánð 1807 nain
sambandsþingið úr pildi þáverandi
gaenskiftalög, og hvor*u hcfir hin
canadska þjóð né samb ' ndsþingtð
gefið stjórninni heimtid til nýrra
samninga.
2) Vegna þess, að hit' mikla vel-
komast inn a'ð miðpunktinum. Af
j leiðingin varð sú, að miðpunktur-
j inn þéttist, drógst saman, varð að
jþungamiðju. þessi þungamiðja er
nu sól vor, og plánetur sóláerfis
vors, er þreyta sinn þýða, undur-
j hraða dans i kringum- hana, eru
j st jörnuþokuhnoðrar, et einhver
j undrasterkur, dularfulltir kraftur,
máske hið I e\- nda r d< > m s f u 11 a að-
j dráttíirafl, er tengir sól við sól,
| dró nt úr þungamiðjunni og þeytti
j út í geiminn. Eina eítii aðra sendi
j sólin þessar dætur sí’tar út í ó-
| tnælisdjúpið, þögula og myrka, —
| fyrst þar, sem lengst eru frá
j henui, síðar hinar.
Slíkt er upphafa jarðar vorrar,
j en þúshundruðir ára liðu áður en
j hinn glóandi frumefna-vökvi kóln-
I aði og breyttist í jarðskorpu. Og
i er þunn jarðskorpa var myirduð,
j brotnaði hún aftur og altur, gulln-
j ir hraunflóðslækir brutust út, og
breiddu sig yfir yfirbcrðið. En
smátt og smátt urðu b} itingarnar
| tninni, er meira og meira af hraun-
leðjunni kólnaði og b. eyttist í
jlwrða skorpu. Gufuhvolfið, er um-
j kringdi jarðhnöttinn, og íyrst
fratnan af haf'ði verið þrungið ýms-
utn efnum, skýrðist og hreinsaðist.
Vatnið féll í stórflóðum úr hiitutt
aj'arþykkti, ægtlegu sKýmökkum,
er enn httldu jörðina frá ylgeislum
sólarinnar. Sannailega hlýtur jörð-
in þá að hafa verið “í eyði og
tóm, og myrkur yfir djúpinu”. Eu
smátt og smátt birti íyrir sólu,
og loks “varð ljós”. SóJargeislarn-
A meðal þeirra 18, sem andmæl- t 'r fiTur"S|t 1 g?S!n um gufumökkinn
in gerðu, eru John C. Eaton, for- s^in" 1 fyrsta sinn á h.na ttngu
maður Eaton íélagsins, Sir Wm. j Íori,>> skintt á beru, h,.lfstorknti
Morbimer C. 1 a r k, fyirum fylk- | firaun.kletto.na, víðátturr.iklu, vik-
isstjóri í Ontario og Sir Edmund j tirþök.tu höfitt, og kolsvörtu, eld-
Walker, forstjóri Commerce ba:tk- j þrungnu fjöllin,
ans, — svo það eru engin smá- j Hver getur gert sér i hugarlund
menni eða vitgrannir aui | allar þær byltingar, er áttu sér
neisti í barm, — ne'sli, sem glædd-
ist og margíaldajðist og hjálpaði
honum til, að laggja undir sig jörð
ina. Dýrin tamdi hantt, villijurt-
irnar ræktaði hann, skógum og ó-
ræktarbölum breytti hann í yrktar
tnerkur og frjóvsama aldingarða ;
og eldinn og vindinn getðt hann að
þjónum sínum. öefað var fra,m-
faræbrautin bugðótt og seingengin,
ómögulegt væri fyrir oss að fylgja
mönnunium spor fyrir spor, er þedr
siiiátt og smátt breyttust úr villi-
J mönnum í hugsattdi verur, et
skráðu sögu þjóðar stnnar, þó á
I steintöflur væri í fyrstu, letrið
j seánunnið og kunnugt einungis hin-
; ttm fáu. Með steintcflimum, er
j skildar hafa verið eftir af hinttm
J austurlenzku þjóðum og sem fund-
ist hafa í rústum stórborganna,
sem löngu eru undtr lok liðnar,
byrjar fyrst saga annk\nsins. Trú-
arbækur Egypta, Kaldeumanna og
Gyðinga fmtiast skráðar á stein-
töflur þessar, og sanna þær oss,
að snemma hefir mannsandinn
byrjað að fálma í náttmyrkri
kunnáttulevsis og vanþekkingar
j eft'r orsökum og upphafi hlutanna.
Ófullkomnar hafa hugmyndirnar
verið í fyrstu, en stöðugt þrosk-
ast og risið hærra og hærra, unz
þær náðu sinni fegurstu íullkomn-
tm, er hinn mikli ketmari mann-
kynsins birtist og opinberaði heim-
inum leyndardóm lífsins.
Og hér stöndum vér þá ! Af-
reksverk liöinaa alda fyrir framan
oss, og vér að berjast við að læra
' lexíu þá, er oss var sett fyrir nær
tuttugu tugum alda, “að verða
1 Iteilagir í öllu dagíari”. Tornæmir
jerum vér á lexíuua j:á, e:t þok-
; umst þó smátt og sinátt f áttina,
jafnvel þó auður, upphefð og völd
ginni oss þráfaldlega út af braut
rébtlætis og sannleika, og þar af
leiðandi hindri framför heimsins.
Ef vér athugum tnanulífið grand-
gæfilega, hljótum vér að kannast
við, að takmarkið, setn oss er ætl-
að að ná, er enn langí. í b'urtu.
j Vér erum nú komnir svc langt, að
1 vér könnumst við ágæti þekking-
' ar og fróðle'ks ; tignutr hið góða
j °g göf"ga í fari meðbræðra vorra;
dáumst að tnönuum etns og Liv-
incrstonie, Pestadozzi og Tolstoi, er
hítla offrað stntt öllu, án nokkurar
umhugsunar um endurgjald, á ait-
ari endurbótanna og tnannkærleik-
ans ; en erum of andlega latir eða
huglausir til að breyta öðruvísi en
ijöldinn, eða fatá i fótspor slíkra
manna.
Satnt sem áður, þó fratnfarirnar
séti hægfara, hlýtur takmarkið að
ást. Kærleikur, visdómur og íeg-
i urð eiga enn eftir að ríkja einvöld
j á jörð vorri. Mannkynið á eftir að
verða ein stór fjölskylda, tengd
bræðrabötidum kærleikans ; liíandi
á hollri andans íæðu ; dýrkandi
mannúð, réttvísi og fegurð, en fyr-
irlítandi Matnmon og ‘itlla hans
J ára”. Jörðin á að verða sameigin-
j legt heimili hinna liainingjusumu
j íbúat þar sem verða engin landa-
j mæri viðurketul, af þttí engan
j mann langar til að ásælast eigur
j nábúa síns ; þær hafa ekki framar
neitt vefðmæti í ltans augum, því
hann sækist eftir “fjársjóðum, sem
tnöltir og ryð fá ei grandað”.
ATHS. RITSTTÓPA. — þetta
er ritgerðin, sem verð.í.unin hlaut
hjá Stúdentafélaginu, — be/.ta rit-
gerðin, sem dómttefndii ni barst. —
lleimskringltt er sönn á:tægja, að
geta geíið Iesendiiin sínutn tæki-
færi að lesa hana, — ekkj sí/.t fyr-
ir það‘ að hiin er sam.n af kven-
manni.
sem andmæla voða þeim, setn ver-
ið er að stevpa bjóðinni í með
vatthugsuðum samnings tilraunum.
I>á er eftir enn eitt, seim slæm á-
hrif hefir fyrir Canada, ef gagn-
skiftin kæmtist á, og það er, að
nlt bcndir til, að ver/.Iunin dragist
(úr höndum ýmsra Canada borga
vfir til Bandaríkja borgattna við
landamærin. þannig, að Minnea-
polis drægi stórum ítá Winnipeg
stað meðan h'nar ótömdti höfuð-
skepnur ríktu einvaldar á jörð
vorri? Hver getur sagt ttm, hve
margar þúshundruðir ára liðu áð-
ur vindur og vatn nclðu mulið
niður klettona svo nlcnttu gátu
vaxið ? Hver, — ó, hver ! getur
skýrt frá, hvernig líf fyr*t vaknaði
á jtessari jörð ? Vér \itum það
eitt, er jarðlögin skýra oss frá, að
hið fyrsta líf á jörðu vo-.ri var á
troit drægi mikiö til sín frá Ont-
ario borgunnm, og Bt'ffalo sömu-
leiðis. — Að ]>essu verði þannig
verið, er enn litlum efa bundið,
J enda sést það bezt af því, að
Bandarikja borgirnar, sem að
j landamærumtm liggja, eru þegár
! famar að hafa viðbúnað fyrir hin
! auknu vi'ðskifti, sem þær eiga í
vændum.
I það, setn Canada hefir því upp
lúr samnrno-unutn. ef i>Hs komast
á, er það, að stióinarfarslegu
■ siálfstaeði er hætta bttín í framtíð-
iittni, og frá auðfræðisJegn sjónar-
ver/lunina við Vesturfylkin. De- j m.Í°íT lágtt stigi, því í neöstu jarð-
lögunum finttast aö eins mjög ó-
brotnir dýra- og jurta-steingerv-
ingar. Eftir því sem clar dregur
og klettarn r eru yngti, þess marg
brotnari eru jurta- og dýra-leifarn-
ar ; unl í efstu, allra-efstu jarðlög-
unum finntim vér loks mannleifar.
ar. Hann er hin siðasta skepna
sköpunarinnar, “kóróna sköpunar-
verksins”.
Óefað, samkvæmt lögmáli bréyti
þróunarinaar, hefir binn fyrsti
maðttr verið óftillkomtnn mjög og !
í mörgu líkur dýruntim ; en hon- j
um var einnig lagður guðlegur [
Ungmennafélögín.
í 18. tbl. þ.á. ritar Gunnl. Tr.
Jónsson greinarkorn um Ung-
mennafélögin heima á attjörðinni.
þó jyað vilji nú brcnn t við, að
i ungmennaftljgshugsjóniniu hafi
ekki verið sýnd jafn mikil virðing
og trúmenska og hún hcfir átt
skilið, er það vafalaust, að félögin
hafa, að ölht samanlögðu, gert
mikið gagn.
Nú er það álit höfundarins, að
félagsskapnr þessi cigt erindi hing-
að vesttir um haf eigi all-lítiö. Tel-
tir hann, að stofnun sliks félags-
skapar hér, sé, eigi að eins bezta,
heldur eina ráöið til \arnar is-
letutkri tungu og þicðerni með
Vestur-íslendinguin, og í enda
greinar sínnar skorar Imnn á alla
unga Vestur-íslendinga að láta
ekki }x*tta tvent falla, — verða al-
dattða, þegar ráðið, ti' j>ess að
bjarga hvorttveggju, sé fyrir
hcndi.
Söknm þess, að Gnnnl. Tr. Jóns-
son hefir oft sýnt það áður, að
homim lisrgur mál betta ekki i
léttu rúmi, finst mér bað vorkutt
arlaust ttngttm mönnmn, að láta
þessi tilmæli hans ekki sem vind
um eyrun þjóta. Jvr vil því ríða á
vaðið og leggja nokkui' orð til
VEHTUIl-CANADA STÆDSTA FllÆIIÚH
McKENZIE’S

FRŒ
BEZT FYRIR VESTRIÐ
RŒKTAÐ FYRIR VESTRIB
VALIÐ FYRIR VESTRlS
rPTT SfÍT TT HJí SÉRHVERJUM DUG
t OVJTjU á«nÐI KAUPMANNl*
T fTTFl FFT'ÍR. írœkassa vorum.
i-*r 1 IIV i hverri bCd.
HEIMTIÐ McKENZIE FRŒ,
TAKIÐ EKKERT ANNAÐ.
Ef kaupmaður yðar hefir það ekki
pautið pað fri okkur.
VIÐ gefum út hinn vandaðasta frie
bækling f Canada. Sendið bréf-
spjald til okkar og fáið hann
A. E. McKenzie Co., Ltd.
œ
BRANDON, MAN.
CALOAKY, ALTA.
FHÆMENN VESTUR-CANADA
)>essa máls, þótt ég get. búist við,.
að G.T.J. þyki ég æði ltjáróma.
það er trúa mín, að þegar um
jafn mikilsvert mál er að ræða og
þetta, þá sé enginn hlutur jafn
nauðsynlegur eins og að vekja eng-
um, hvorki sér aða öðrum, tál-
vonir, heldttr leitast við að gera
sér ljósa grein hvers máls, orsaka
hvers meins ; grafast fyrir þær
rætur, sem dýpst liggja.
ílg lít svo á, að bér sé við svo
ramman reip að draga, að fullyrð-
Lng G.T.J. sú, að ráð jætta muni
hllta til vantar íslenzkr; tungu og
þjóðerni hér, sé í nieira lagi hæpin.
Vil ég svo fara nokkrum orðum
ttm vexti Jtessa máls vfir höfuð.
því er svo farið, að tvenn eru
jxiu öfl, sem móta hugsunarhátt
hvers manns, líf ltans og starfsemi.
Er það í fyrsta lag; arfgengir
hæfileikar og eðlissérkennileáki,sem
hattn tekur í arí frá foreldri sínu ;
í öðru lagi er það ttmhverfi hans,
með sinum fjölbreyttu áhrifmn.
Nú hygg ég, að það komi fyrir
eigi allsjaldan, að öft þesst séu
nteira og tninníi andstæð, og togi
einstaklinginn hvort til sinnar hlið-
ar, og fer honum bá líkt, sem
stxeði hann á vegamótum, tvíráð-
ur uin bað, hvert halda skuli.
Fara baim veg all-tniklir kraftar
hans forgörðum.
Margir munu j>eir islendingar,
sem þannig <er ástatt fyrir, og því
fremtir, seon umhverh Jieirra hafa
tvö verið og næsta ólfk ; hdð fyrra
á ættjörðinni og meir* í samræmi
við eðlissérketinileik* þeirra, og
fer því tnörgum svo, að hugur
þeirra cr naumast hálfur hér vest-
an hafs. Slíkir men:t lesa blóm í
hugtúmim æsku sinnar, og oma
sér við langelda minninganna með-
an tími vinst til, og verður jx-im
þess cigi varnað.
Aðrir eru það, setn blanda blóði
gulla til þessa lands, og týnt ölli-
um eða flestum hvertng mun þá
j>eim famast, sem ekktrt ltafa af
íslandi að sega af eigjn reynd og
fátt eitt af aispurn ? Uat þáð þarf
nautnast að eyða orðuin.
Nú mun G.T.J. segja, að Ung-
ínennafélagsskapurinn myndi sett-
ur verða undir }>enni leka ; að
ha:in mundi fræ'ða æskulýðinn um
ættjörðina og kenna honum að
elska hana.
því miður virðast mér likurnar
fyrir því, að j>etta tækist sem
svarar 1 á móti 99.
Myndu Ungmeitnaféjög þrífast
hér ? í samba:id.i við það er fróð-
legt að lfta til j/eirra stofnana,
sem í upphafl \-ega sinna hafa átt
að hvíla algerlega á íslenzkum
grundveHi, t. d. söfnuðiinir, þorra-
blótiu o. fl. A eiuni ahnaiishátíð
eins sainaðarins hefi. ég ver.ið, og
hygg ég, að eitginn hati þreyttur
orðið jtar á íslenzkunni, því alt
fór j>ar fram á ensku, nema 2'
sönglög. Aðrir muuu þekkja betur
til þorraiblótanna en tg, hverstt
þjóðleg j>au eru. Víst munu þau
eijra að vera ram-fslenzk.
Nú er það till iga G.T.J., að
Ungmennafélög séu stofmið f sam-
bandi vdð ■‘battdalögin”, svo ekki
bresti bænir. Yrði úr þeirrt sam-
suðu “Kristilegt félag ungra
tnann”, með nokkuð sérstökta
sérstöku sniði þó, en }>á risi í
næsta spori sú freisting, að ganga
í sambattd við Jxtð volduga félag,
sem mjög lætur til sín taka utn
allan ntenLaðan heim, eiga hlut-
deild í starfi þess og með þvf
mötuneyti og atinan goðan fagnað.
Víst er um jxrð, að illa væri
Ungmennaiélagsluigsjóninni í sveit
komið hér vestan hafs, og fá skil-
vrði til þrifa, en trestu mundi
skifta, hvernig henni yrði tekið af
sjáJfum ungmennunum Myndm
°!í gatiga tindir jarðarmen rneð |>au skilja hugsjóuina ? Myndu þau*
hinni voldttgu ensku þjóð, s«n j>eir virða hana og þjóna Lmni, elska
deila með borði og bekkjtim og öll hatia og fóma miklu á altari henn-
uiti lífskj'jrnm. Ilalda þtir leið sína ar ?
beint, og virðist ekkeri verða að j iJtin er heimtufrek hugsjónin j
farartalma, og ertt þei* brátt úr nt'yndi verða langt um heimtufrek-
atigsýn. Jari hér en heimn. það næði skamt
En nú liggja svo leiðir ,manna í hávaði einn og gattragargur.
þesstt landi, að tneð títranum ber J Mttn ekki vanta grundvöll þann,
flesta að sama brunni. Umhverfi sem félagsskaptirinn þarí að hvíla
manna er svo atiðugt 'af nýjum at-
bttrðum og áhrifum, að ]>eár fór.ta
líðandi stund að niestu þeim kröft-
um htigítns, sem til er að dreifa,,
og að því skapi frekar, sem lengra
líður, og J>eir komast í fleári sam-
á ? í brjósti hvers einstaklings
þurfa að búa öfl, sem hann fái
vakið aí dvala og íært sér í nyt,
Öfl þau eru : ættjarfarást-
in og lífsalvaran,
Sé J>etta eigd fyrir hcndi hjá ís~
bönd við metut óg málefiji. þantng ]en/kum ungmennum þessa lands,.
yerður jxtð, að smát’. og smátt mun fiyagsskapur sá íara hingað
tínast menn inn á sötnu bráutir, fy.iuför €ina.
lengra og lengra iiut í hitm mikla
soll.
Margt mun þjóð þessa lands bet-
ur lagið að kentia börnum stnum
það er kunnugt, að svo þrífst fé-
lagsskapur hver, sem efni standa
til. Hann er ávöxtur jteirra kraíta,
sem í einstaklingunum fcúa i; vekur
en sjálisaifneitun. Mótstöðu]>reki<j' þá af dvala, sameinar þá, cflir og
verður því hjá all-mörgmn lítið í j heldur þeim við. llygg ég, að Ung-
hlutfalli við þörfina, þegar spyrna mettnafélagsskapurinn tuyndi dragá
skal' móti }>eim broddum, sem dám eigi all-lítinn af hugsunar-
þröngva mönmim nær cg nær þ\'í hætti liinna ensk-íslen/ku ung-
samedningartakmarki, sem þjóð men:ta Jx'ssa lands. Er ltann er
jxssi hin mikla stefnir að. það er tneira enskur en islenzkur, og
öflugt lögtnál, sem leitar sér j tfn- myndi þá að líkindutn láta með á-
vægis með sliku heljirafli, að eng- .vextina.
irnt þarf að ætla sér þá dul, að
brjóta jxtð á bak aftur, og gildir
fcað jafnt tim heila þjóðflokka, sem
cdnstaklinga.
Tökum t. d. Stiður jóta, Pól-
verja og Lothringen-búa. Allir eru
fceir píslarvottar blindra ræningja,
sem sviíta fcá því, sem þeim er
helgast og dýrmætast.
þiogar svo er, rís upp rajnmauk-
i.tin mótþrói, sem hefir líísnatiösyn
þjóðar'nnar að baklijalli. Hér er
alt öðrtt máli aö gegr.a. Plngri
kúgan er be.itt, til þess að nálgast
þetta takmark. það verður sjálf- jjC(rur7'Má það og sjá á islen/.kutint
kraía. , ]H:r vestan hafs, að hnipán situr
Málmhljómurimt og matarskrafið ! }n',n mjög og ekki likleg til lang-
tiægir, til ]>ess að stinga öllttm ]fflS>
þorra manna svefnþomi í jicssu j HJa klæða hana ambáttartötr-
efni, þogar til lcngdar lætur. iarnir, setn börn liennar hafa fært
Nú jt.egar svo fer þeám, sem jhana t, og slett á bótum fáránleg-
tvennar muna tíöirnai; og flutt um.
htia með sér belg fullan barna- J Jónas þorbergsson.
Mér er svo íarið, að cg er næsta.
veiktrúaður á velfarnað íslenzkrar
tungu. og bjóðem’s í þessu landi ;
]>rátt fyrir allan hávað.i monna og
digurmæli, sem sum er i af einlægni
töluð, en sum út í hött og meira
af undirhyggju. Hygg ég að hér
tntini skeika að sköpuCu, hverstt
setn freistað verður.
Fátt mun drottningu þeirra finn-
ast til um hlutskifti sit4-, sem liefir
haft landvörtt í herskáv ríki um
mörg hundruð ár og gengið með
si.gri og sóma af hólmi, en er síð-
ar skipaður ambáttarsess auvirði-