Heimskringla - 09.03.1911, Síða 2

Bls. 2 WINNIFEG, 9. MARZ 1911
HEIMSKEINGCA’
Fj ármálaræðan.
Ilon. Hugh Armstrong, fjármálaráSgjafi Mani-
toba fylkis, flutti fjármálaræðu sína fyrra þriðjudag.
Að oins ei:ni sinni áður i stjórnarsögu f\lkisius
hafa fjárhagsskýrslur þess sýnt jafnmikinn tekjú-
afgang og nú, og það var á næstliðnu fjárhagstíma-
bili, þegar tekjuaíigiangurinn nam $624,118.67, en nú
var hann $612,380.22, sem er ekkert smáræði. Enda
kom þessi mákli tekjuaí'gangur bæði stjórnar sem
mótstöðuflokknum á óvart, — hvorugir höfðu búist
\ið atinar eins fyrirmyndar búsýslu.
1 up.phafi gat Ilon Armstrong þess, að þó akur-
yrk juafurðir fylkisins á hinu liöna ári hefðu, ekki ver-
ið jdú miklar og sum undaníarin ár, þá hefði þó arið
í heild snni verið hagsældarár fyrir fylkið, og upp-
skeran vel viðunanleg, fskýrslur þær, sem hann
hefði í höndum sýndu, að á árinu heföi fylkið gefi af
sér 39,916,393 bush. ai hveiti, 42,647,766 bushels af
höfrum, 32,960,038 bush. af grjónum og 410,928 btish.
af hör. Auk þess 134,000 bushels af öðrum kornteg-
undum) 2,091,408 buslwls af ýmsikonar rófum, tæp
5 milíón bushels af kartöllum og 175,006 bushels af
ýmsu kálmeti. Eða alls hefðu sáðkndur fylkisins
giefið af sér $70,500,000. Auk þess hefðu bænda-
aíurð't', svo sem smjör, ostar og alifuglar numið
$1,761,863, sem til samans gerði $72,261,863, sem fylk-
ið hefði geíið af sér a árintt.
‘ Iðnaður, kvað ræðutnaðurinn, liefði einnig tekið
drjúgum framforum á árinu, þó mest í Winnipeg. —
Iðnaðarframleiðsl.v þaðan á árinn hefði numið $36,-
000,000, og á öðrtim stöðum i fýlkinu hefði hún nmn-
$25,000,000, og næmu því unnar iðnaðarvörur í fylk-
inu $61,000,000.
En be/ta. sönnunin fyrir vexti og framförum fylk-
isins er jafnaðarreikningtir bankanna. Arið 1904 var
hann 294 milíónir dollara. Arið 1909 nam hann
770'/2 milíónum, en nú er hann 953J4 milíónir, og er
það 25 prósent aukning á einu ári.
Ilvað tolltekjiinum viðvíkur, þá voru þær árið
1909 3}i milíón dollars, en 1910 tæp 5fá milíón doll
ars, sem sýnár 60 prósemt aukning.
Við áætluðum í fyrra, að tekjur fylkisins mttndu
nema $3,426,000, en reynd'.n varð sú, að þær urðu
$3,847,321, — eða $421,000 fram yfir áætlun. Vitan-
lega er þessi ttiikhi aukning tveunu að þakka : Fyrst
landsölu, sem ávalt er örðugt að áætla, hve mikil
muni verða, þegar fjárhagsáætlunin er gerð, en scm
í þesstt sambandi einnig sýnir aukian fólksflutning inn
í fylkið ; ttpphæð sú, sem þessd tekjugrein fór fram
úr áaetlun, var tœp tvö huridruð þusund dollars. —
Hin tekjugreinin, sem fór fratn úr áíetlun var : lylkis-
talsímarnir. þeir gáfu af sér $111,000 meira en á-
tetlað var. — Vms.ir aðrar tckjugreinar urðti einnig
mciri en áætlað var.
Aftur var ein tekjugreinin, setn reyndist minni ett
við var búist, og það var íjárgreiðslan frá satn-
bíiudsstjórninni. Ilún var áætluð hin sama og
næstliðið íjárhagsár, nefnilega $838,247, en raunin
varð sú, að við að eins fenguni $770,281, eða 67 þús.
<d( 1’ ars minriia, og heklur sambamlsstjórain þessari
uppliæð eftir fyrir raítnsókn og ma-ling á flóalöndum
f\ Ikisins.
Kina be/.ta sönnunia fvrir auðsæhluni fvlkisfins,
«ða öllti hcldttr hinu mikla áliti, scm á því er, er
Jánstrau.st J.að, sem fylkið á að fagna á heitnsmark-
aðnum. Kins og Jtiö ímmið, var Jxtð ákveðið, að
við hreyttum fjármálastefnu vorri, hættnm að selja
veðskuldahréi, tn tækjmn upp hlutahréfasölu (stock)
í J;ess stað. Síðastliöið ár btiðum við í fvrsta sinni
hlutabréf okkar á London markaiV.uttn. Við' fundtim
óhjákva'tnilegt vegna hinnar ntiklti aukniri'gar á tal-
símaberíinu og svo kornhlöðu-nýmalið, — að fara til
J,ondon og bjóöa t'1 sölu milión sterlingspunda virði
aí Manitoba Government Stock. ()g salan gekk svo
vel, að við fiengum 103 pund fyrir hvert hundrað
stertíti'gspunda virði, 3 pund yfir ákvæðisverð. þetta
eru kostakjör, sem ekkert annaö af fylkjnm Canada
nokkru sintti hefir kngið, og Canada sem heild ekki
heldur.
Fé Jtes.su var þaitnig ‘varið : Til að innleysa
verðbréf frá 1909 var varið Iþ) milíón dolíars. Til
tal.símabygigingar tæp 2Jý milíón dollars. Til korn-
hlaða 1 milíón dollars. Til fangelsisbyggingar 100
þúsund dollars, og til uppþttrkunar votlendis var var-
ið $46,000. þetta tilsamans verðttr $4,866,666.67. —
Enn þá er óeytt af féau tæpum átta hundruð þúsund-
itm dollars. Hlutabréfin, sem nefnd voru, eru inn-
leys-tnleg á 40 árum.
Hvað tekjum og útgjöldum á fjárhagsárinti við-
Atíkur, þá námu tekjurnar samtals $3,847,321.58, en
öll útgjöldin samanlögð hlupu upp á $3,543,044.45, og
verður þá í sjóði $304,277.13. Kn við þessa upphœð
■bætist þaið, sem varið hefir verið til hinna opinberu
eig»a fylkisins á árinu, og munur sú upphæð $308,-
303.09, og verður þá tekjuafgangurinn $612,380.22,
eins og getið var um áðnr.
það hefir verið sagt, að við ættmn ekki að teJja
iþað sem tekjuafgang, sem varið væri til hinna opin-
btru byggdtiga fylkisins. En Jx-tta er meginregla,
sem sambandsstjórnin og allar aðrar fylkjastjórnir í
Canada nota, — og J>að er ástœðan fyrir, að við
fylgjum henni. Við eiigum því $394,277.13 meira í
fylkissjóði, en við siðustu fjárhagsárslok, og $308,-
303.09 meira í okkar opinberu byggi:iigum en þá var.
Við höfðum í fylkissjóði 33. des. 3909 $1,382,969.-
41, og með þessari $304,277.13 viðbót verður upphæð-
in $1,687,246.54. — Kn hér hefir orðið breyting á :
Við innleystum 1. jtilí 3910 skuldabréf Manitoba og
JNorthwestern járnbrautarfélagsins, sem námu $787,-
426.67, og onnig gömlu Hudsonsflóa járnbrautar
skuldabréfin, að upphæð $255,986.66, og verður J>etta
tfl samans $1,043,413.33, sem við borguðum úr fylkis-
sjóði. Var því í fjárhirzlu fylkisins 31. des. 1910
,$66.3,904.86, og rná þá teljast vel að veiið.
Með því að innleysa þessi skuldabréf hefir stjórnin
leyst fylkið af öllum skuldakvöðum þar tU árið 1923,
að hálf önnur milíón dollars fellur í gjalddaga. Eg
hefi engan efa um, að sama stjórnin verður þá við
völd og að mér verður hægðarleikur að geía út ávís-
un fyrir þessari upphæð.
Styrkveitingar og tillög stjórnarinnar á fjárhags-
árinu námu ' tæpri hálfri annari m.licn doll.trs.
Mestu auí fc þessu var varið til mentamála,tæpum 455
þúsundttm dollars. Til sjúkrahúsa 102 þúsundum ; t'J
réttdrfars rúmtttn 2.33 Jtusundum ; til sveitafélaga
230 þúsundum ; til viöhalds opinberra stofnana 306J4
þúsund ; til búnaöarskóla fylkisins tæpum 68 þúsund'-
um ; búnaðarst}'rktir 56J.2 þús., og til ýmsra annara
stofnana og framfaraiyrirtækjei riimttm 10 þústmdum.
Verða þá stvrkveitinigarnar og tillögin á árinu tæp
hálf önnur milíón dollars.
Tekjur liðma ársins námu eitxs og áöur var getið
$3,847,321.51, en tekjur yfirstandandi árs eru áætlað-
ar $4,140,247.06, og sem er 300 þús. dollars meira en
á lAnu liðita ári. Mestur tekjuauki er áætlaður af
talsímakerfmu, er áœtlað að það gefi af sér rúmlega
1J4 milíón dollars. Útgjöldin á yfirstandandi ári
ertt einnig áiætluð meiri en 1910, en all-álitlcgiir tekju-
afgc'ingur er búist við að verði við árslok.
Tekjur fylkisins árið 1910 voru þessar :
Sambandsstjórnar tillagið ......... $ 770,281.55
Skólalönd .......................... 208,157.58
Kornhlöður ....... .......... ...... 60,494.54
Talsímianotkun ........................ 961,851.55
Skattar á auðfélögum ................... 125,374.03
járnbrautaskattnr ...................... 139,374.32
Opinbtrar bvggingar .................... 196,777.43
Fylkislönd ............................ 618,848.86
• Vínsöluleyfi .....................e... 104,491.90
Kríðaskattur .......................... 73,427-86
Ixindskrifstofurnar ................... 224,201.57
Öll önttur leyfi og fieira ........... 199,583.56
Vextir og ýmsar aðrar tekjur ........... 134,457.23
Tekjur alls .. $3,847,321.58
Aætlaðar tekjur fyrir yfirstandamLi ár eru :
Sambandsstjórnar tillagið ........... $ 838,247.00
Skólalönd ........................... 190,000.00
Talsímar ............................. 1,300,000.00
Kornhlöðttr ............................ 140,000.00
Skattar á auðftlögum ................... 129,000.00
Járnbrautaskattar ............... 140,000.00
Opinbcrar stof.ianir ................... 171,500.00
Fylkislönd ............................. 550,000.00
Vínsöluleyfi ........................... 105,000.00
Knfðaskattur ............................ 70,000.00
Landskrifstofur ......-.............. 230,1)00.00
Öll önikur leyfi og fleira ............. 199,000.00
Vextir og smwrri tekjur .............. 77,500.00
Aætlaðar tekjur alls .... $4,140,247.06
Áætluð útgjöld eru :
þingkostnaður ........................... 90,585.00
Til framkvætn(1 aráðsiits .............. 27,060.00
FjármáJaráðaneytið .................... 406,650.00
Fylkdsritára skrifstofur ............... 13,640.00
Mienitamáladeild.in ................... 543,480.00
Akuryrkju og innflutningadcildin ...... 278,219.91
Dómsmáladeildin ....................... 445,400.00
Fylkislönd ........................... 20,560.00
Jámbraubaíulltrúi ....................... 1,100.00
Talsímar og ritsímar ................ 1,000,000.00
Stjórnardeild opinberra verka ....... 1,544,590.00
Sveitafulltrúi .......................... 3,600.00
Samtals ................ $4,014,944.90
Framfarit á hinu liðna ári hafa verið mjög tnikl-
ar eins og ég gat tim áðnr, en þaðj sem sérstaklega
er vert að minnast á í því sambándi er hi:i gríðar-
inikl.i framför á talsímakerfi íylkisins. Stjórnin hof-
ir þar, í gegnum talsfmanefndina, ekki legið á liði
sínu. þer eru framfarir auðsæíir. Eg ætla mér
ekki að hrófla viö andmæltim þeim, setn geg.n talsíma
kerlinu haf«i gerð verið á liöniim tímuln, en að eins
geta þess, að alt hendir til, að almenningur sé fylli-
lega anægður með, hvernig þeirri starfsemi er tilha.g-
að af stjórnariiefndinn’i'. Og hví skylrli almenniiigur
t-kki vera |>aö ? SaniKimli stjórnarinnar og ncfndar-
intKir er þannig varið, að stjórnin hetur fé til hygg-
inga og starfrækslu, en nefndin greiðir aftur fvlkis-
sjóð' fé af staifsemi kerfisins.
Árið sem leið veitti stjórnin nefndinni 650 þús./
en inóttók aítur unt 962 Jnis. ddlars, svo það voru
allgóð skifti.
J>ví hefir verið haldið fram, að með vaxandi starf-
selni tíilsímakerfisins, ætti talsímagjaldið að lækka,
og í fljótu hragöi sýnist J>etta mjög eölilegt ; því svo
mun því víðast hva-r varið með verzlunarfélög, að
•J;ess meiri viðskiftd, sem Jrau gera, J>css ódýrar geta
þau selt. Kti hér er að nokkru leytl öðruvísi hátt-
að. Kostnaðurinn við vöxt kerfisins er svo mikill,
að aukiii innkoma ést upp, ef svo mætti segja ; eftir
því, sem talsimanotend.iim fjölgar, Jx-ss meiri starfs-
krafta J>arf og }>ess fleiri talsíniastöðvar. Kinnig ber
þess að geta, að alt efni í talsíma, vírar, staurar og
önnur tæki, eru í mun hærra verði en fyrir 3 árum
síðan, svo nemnr frá 15-25 i>rósent. Kinnig eru
vinnnlaun hærri en áður var. Alt J>etta gerir það
að verkum, að ekki eru tiltök að svo stöddii, að
lækka talsímagjaldið.
Jx-giar s-tjórnin tók við talsímakerfinu í janúar
1908, voru sveitatalsímar — drei.fðir út um belztti
bvgðir — hálft annað þúsund, en nú, eftir þriggja ára
bil, sem stjórnin hiefir haft með kerfið að gera, befir
sveitatalsímiinum fjölgað upp í 10 þúsund. — Árið
1908 voru í Winndpeg 9,000 talsímar, nú eru þe:r 16,200
og þannig er starfsetni kerfisins aukin í hverri annari
grein tiltölulega. — Að við sétun fullvissir um enn
tneiri framfarir á ]>essu ári, en nokkru sinn.i áður,
sést be/.t af því, að við áætlum talsímatckjurnar
$1,300,000.00, og búumst við að verja einni milíón til
talsímalagninga og annara framfara J>ar að lútandi.
í lok ræöu sinnar mintist ræðumaður á kornhlöðu
fyrirkomulagið. þotta væri fyrsta starfsár ]>eirra
undir umráðum stjórnarinnar, og væri þvi lítdl reynd
komin á, hvernig þær mundu gefast. Á }>essu ári
hefði 26 þvtsund ddllars tap orðið á starírækslu
þarra, en það mnndi að mestu uppskerubresti að
kenna, og í góðæri mundi starfsemin hafa borgað
sig, og að öllum líkindum gert betur. Hann kvaðst
hafa hinar beztu vonir um framþróun þeirra og fram-
farír, ef bændurnir styddu þær af mætti, — undir því
væri íramtíð ]>eirra komin. Stjórnin hefði tékið
milíón dollara lán til að by.ggja og kaupa kornhlöður
og flestir mundu vera sammála um gagnsemi þess
fyrirtækis.
Kæöa
B. L B'ddwintsuu . f jyi
þinginu 2. maiz.
VESTAN FRÆ KYRIR VESTEIi DUA

Ilerra forseti: —
það er ekki tilgangur minn með j
}>vi að halda áfram umræöum um
j f járlagafrumvarpið, að eyða tíma 1
j þingsins nema örskamma stund.— j
Eg viöurkenni, að það er harla
lítil þörí fyrir ‘bakbekkinga’ J>essa
megin þingsalsins að taka til máls,
J>ví að það er tæpast ætlandi til
l>ess, að }>eir geti varpaö nokkru
Ijósi á stjórnarathafnirnar umfram
það, sem finst í skýrslum hinna
I ýmsu stjórnardeilda, sem þegar
! hafa verið lagðar íyrir þin.gið. Og
j ég sé ekki betur, en að }>egar ráð-
gjafarnir eru búnir að flytja ræður
j siriar og gera þinginu grein íyrir
! g.erönm sínum, þá sé í raun réttri
mest a£ því sagt, sem hægt er aö
j segja stjórnarathöfiiunum til skýr-
j in.gar. þeir eru málunum manna
j kunnug.astir og þekkja betur hin
j ýmsu atriði, en hægt er að húast
i við að aðrir þingmenn geri. þess
vegtia hefi ég ekki staðiö upp í
1 þeirri von, að geta var.paö auknu
i Ijósi yfir starfsemi stjórnarinnar,
lieldur til þess að lýsa velþóknun
minni á fjárhagsástandinu og þeim
I nAkla tekjuafgangi, sem fylkisfé-
j hirðirinn var fær um svo Ijóslega
að sýna að orðið hefði á síðast-
liðnu ári.
Eg verð einnig að lýsa velþókn-
un minní á virðulegri framkomtt
vina vorra til vinstri hliöar yðar.
j þeir hafa á þessu þingi farið gæti-
lega i aöfinslum sínttm. þ.eir skilja
að vísu stöðu sína þannig, að 'þedr
sétt kosnir til þess að andmæla
stjórninni og að finna að öllum
störfiun hettnar, hvernig sem þeim
j er varið, að misskilja þau og af-
skrætna eftirþví sem hæfileikar
þeirra levfa. En jafnframt virðist
i svo, sem þeir taki þetta nærri sér.
j ]>eir hafa sýn'liega ekki orkað því,
að koma fullkomnu skipttlagi á
| ílokk sinn, og sýnilega ekki átt
i kost á, að bera sainan skoðanir
síttar. }>ess vegjta eru þa-r nokkttð
! sundurlausar, og það svo, að þeg-
j ar leiðtogi þeirra reynir aö gera
j .300 þús. dollars tekjuhalla úr 612
þúsund dollars tekjuafgangii fylkis-
j féhirðisins, þá andmælir fylgjandi
hans, háttv. þingmv fyrir Gladstone
kjördæmið, þeirri skofjun, og telst
|>ess fús, að viðurkenna, að út-
gjöld og inntektir rtkisins á síðast-
liðna árinu séu jafnmikil.
I Oss er anndrs ekkiert nýtt að
heyra það frá vinuin vorum, and-
: stæðingunum, að hinir árlegu
I tekjuafgangar, selti orðiö hiafa síð-
an núverandi stjórn kom til valda,
j værtt árlegar sjóðþttrðir. Á hverjtt
ári síöan ég haföi ]>ann heiður, að
eiga sæti ltér.í þin.ginu, hafa þeir
j reynt að telja fylkiisbúum trú utn,
að allir tekjuafgangarnir, svm nú
j eru orðtúr hátt á F|ÖKI)U MILÍ-
ON DOLLAKS samtals, hafi ekki
j verið annað e:t áfratnhaldandi
tekjuhallar, og þrátt fyrir þaö, að
j stjómin hefir á þessu tímabili
borgað niilíónir dollars af jteiin
1 skuldum, sem áður hv.ldtt á fvlk-
! inti, og auk þess varið miliónum
dollars í opinberarybyggdngar. En
fylkisbúar vita, að þetta verður
j ekki afrekað með eintómum sjóð-
, þrirðtim, og þeir vita einaig ]>að,
að fyrir viturlega fjármálastefnu
stjórnariivnar og sparsamk-ga með-
j ferð hennar á fylkisfé, þá hvfla nú
j ekk*i aðrar veðskuldir á fylkinu en
J ]xer, sem gerðar hafa vcrið fyrir
j falþráðakerfið, kornhlöðurnar og
framræ/lu ílóalauda.
Hfiffltid
MeKcnzi' ’s
ftæ
'ÍÁÍ,:.
McKENZIE ’S
tR(E
FYKIR
VEriTKlD

: i
it’

íæsthjá hverjum dug
andi kaupmanni.
LITIÐ eftir frækassa
voröm f hverri bútð.
Ef kauíirauöur þinn hefir J>aö
ei>ki pautiö þaö BÍ.INT
fiá okJkur.
Brófsujald færir ykkur <*kk-
ar n.ikla fallega fræ-
bækling. &
A.k.It. ckBiszie Col.td
Brandoii,Man Calgary,Alla
VESTUR ('ANAl)A STŒRSTA FRŒHUS
og atik þess liafa stol'naðir verið
þeir skólar, settt ég hefi nefnt. að
meðtöldum Jíi'maðarskólanum með
kensludeild fvrir konur. títjórnin
hefir því stórmn aukiö útgjöldin
til mentamálanna iitnfram ]>að,
sem nokktirntíma hefir áður verið
hér, og á ylirstandamA ár.i biðttr
hún þiugið að veita fullar 640 þús.
dollars til mentaþarfa, en sú upp-
hæð er að eins 100 þústtnd dollars
mitini en öll íylkisinnitektrin var á
síðasta stjórnarári Liberala. Eg
elast ekki um, að innan tveggja
eða ]>riggja ára íeggi ]>essi stjórn I
til mentamálanna einna fult eins :
háa upphæð á hverju ári eins og
mm öllum fvlkisinntektuniim [yiir .
12 árum, og eins miklu og Iáberal
stjórnin lagöi þá t.il allra deilda til
að annast þarfir fylkisins.
Annars er það þýðingarlaust fyr-
ir rnig, að fara frekari orðum um
þetta. Mentamálaráðgjafijiin hefir
skýrt þinginu svo ljóst og röksam-
lega frá strafsem; deildar sinitar og
hverju liann ætlist til að komið
verði til leiðar á komandi árum,
að enginn getur hætt við þær upp-
lýsingar. Fylkisbúar eiga í honum
öttilan, hvgginn og framsækjandi
þjóðmálattiann. Hann skipar sæti i
sitt, sem stjórnandi mentamálanna |j
í þessu f \ 1;i, sjálfum sér til satmd-
ar og fvlkinu til mikUla hagsbóta.
Fvlkisbúar tnega öruggir trevsta
]>ví, að metitamálum þeirra er ó-
liætt tmdir stjóru bans.
FLÓ A-LÖNDIN.
verka ráðgjafinn er að vinna afar-
þarfleg.t og dýrmættt verk fyrir
fylki vort með þessari framræslu-
starísemi sinni, og ég get ekki að
því gert, að tnér finst að aðfinslur
andstoeðiniga vorra á framkvæmd-
um núverandi stjórnar beri þess.
vott, að þeir séu í hjörutm sínum
algerleiga ánœigðir með gerðir henn-
ar, þó þeir finni það skyldu sína*
að láta það berast til kjósenda
sinna, að þeár vilji ekki beiniínis-
samþykkja að svo sé.
OPINBKR VKRK.
Viiiiir vorir í andstæðingaflokki
hafa gert ýmsar athugasiemdir við
ráðsmenskuna í hintim ýmsu stjórn
ardeáldum. það eru þessar aðfinsl-
ur, sem ég vildi mega lítillega at-
j hiiga, af því mér finnast þær ekki
á rökum bygðar.
mkntamáladeildin.
Ein af aðfinslunum er sú, að al-
þýðumentun fari hniignandi í íylk-
inu, af því að stjórnin leggi minna Meðaltalið verður sem næst $1.50
í engri grein hafa andstæðingar
lagt sig eins fram ti.l aö ófrægja
geröir stjórnarinnar eins og í með-
ferð heiuiar á flóalöndum f.ylkisns.
Ar eftir ár er oss sagt, aö þau séu
seld fyrir miklu minna en fkefileg.t
verð, og sýnt fram á það, að þau
mvndu seljast fvrir hærra verð,
\æru þau geymd óseld nm nokktir
komandi ár. I\Iér dettur ekki í hug
að n.eita því, aö þítu seldust tneð
hærra verði'eftir 10 ár, en þau hafa
selst fyiír eöa seljast fyrir nú. Kn
ég hefi ]>á skoöun,, að'það eigi <-kki
að vera fvrsta tnarkmiö stjórnar-
innar, að halda löndum þeim, þar
til þati komast í það hæsta verð,
sem hiigsanlegt er, heldur heri
henni aö leggja á'herzlu á, að fá
]>au hygö sem allra fyrst, svo að
þau verð'i arðberandi og skattgreið
andi í hinum ýmsu sveitmn fylkis-
ins, og svo að ibúarnir með starf-
semi sinni geti haft þeirra sem
bezt not, til hagnaðar sjálfum sér
og fylkísbúum í lieild sinni.
Kn. það er annar liðttr í sam-
bancA við stjórnsemi þessara flóa-
landa, sem vinir vorir, andstæöing-
arnir, ekki hafa fundið ástæðu til
að minnast á, og en.ginn á þessu
]>ingi hefir enn þá hreyft við, og
það er uppþurkun ílóalandanna.
undir stjórn ráðgjafa opinberra
verka. — Jægar þessi stjórn kom
til valda, þá voru tvö uppþurkun-
arhéruð í fylkiuu, en nú eru þau
orðin 19 talsins, og ekrufjöldi
þeirra er setn næst tvær milíónir,
eða nákvæmleg.a talið 1,860,736 ckr
ur. Kostnaðurinn við framræzluna
er frá 96c til $1.90 á hverja ekru.
fé tdl þeirra mála nú, í tiltölu við
fólksfjölda, heldur enn f.yrri stjórn
gerði. Ég get ekkj litið eins á mál
þetta. Árið 1899, sem var síðasta
stjórnarár Liberala hér í fylkinu,
a hverja ekru. En verðaukní.ng
þeirra við uppþurktin,iina nemnr
fullum $10.00 4 ekru að meðaltali.
Tökum t. d. framræzluhérað No. 2,
þar vortt flóalöndin einkisvírði,
veittu þedr til mentamála. $154,508, : enginn vildi kaupa þau neinu verði
þá var íbúatalan rúmar 193 þús-
unhir. A síðastliðnu ári varð
mentamála kostnaðurinn 520 þús-
undir dollars, að Rúnaðarskólan-
um meðtöldum, og íbúatalan um
500,000 manns. þetta er stærri
upphæð á hvern mann, að meðal-
tali, en nokkrn sinni fyr í sögu
fylkisdns, og orsakast af þv*>
með vaxandi tölu íbúanna hefir
skólum stórkostlega fjölgað. þess
utan hefir þessi stjórn skapað uýj-
ar mentastofnanir, sem krefjast
mdkilla fjárútláta, svo sem Rúnað-
airskólann, Ruthenian Training
skólana, Manual Training skólana,
og fleiri slíka skóla, og þess utan
útbýtt ókeypis 37 þúsund skóla-
bókum á árinu. — Gjaldinu til
allyvðuskóla hefir verið viðhaldið,
— nu 7æst þar etigin ekra undir
$30.00, og í sumum tiltellum eru
þan eikki föl fyrir minua en. $40.00
ekran. Eg set því markið lágt,
þegar ég segi, að verðaukning flóa-
landanna við uppþurkun jjeirra sé
10 dollars ekran. En með þessari
starfsemi hefir opinberra verka ráð
gjafinn aukið landverð þessara flóa
landahéiraða um fullar 20 milíónir
dollara. Fyrir þetta ættu andstæð-
ingarnir að gefa hontim og stjórn-
inni verðskuldiaða viðurkcnningu.
Eg mættd í þessu sa'm,b,andi geta
þess, að ekrufjöldi sá, sem stjórn-
in er að þnrka upp í þessum 19
flóalandahéruðum í Manitoba, er
200 þústmd ekrum meiri en nemur
öllu þvf landi á Bretlandi, setn er
þar undir hveitirækt. Opinberra
þð undarlegt megi virðast, þ&
hafa andstæðingar vorir ekki gert
ueina. tilraun til, að finna aö starft
opinberra verka ráðgijafans, uema
að því leyti, að þeim þykir hann
spar a fjárveitingum. þó gerði
háttv. þingm. fyrir Gladstone lítil-
lega tilraun í gagnstæða átt. Hon-
um fanst eyöslan of mikil, og því
var ljóslega og vej svarað af hæst-
virtum fvlkisritaramim. — tíaman-
burðurinn á tillagi stjórnanna til
opinberra urnbóta verður Ijós, þeg-
ar þess er gietið, að á síðasta
stjórnarári Liberala lögðu þeir til
opinberra verka þarfa 187 þús.doll-
ars. Kn á síðasta ári lagði þessi
stjórn til söitm þarfa 2 milíónir og
303 þús. d. llars. Ár:ö 1899 var
styrku rinn tfl sveita $39,937, —
minna en 40 þúsund dclíars, og þá
voru Ldberalar. hæst ánægðir með
ástandið’. Á síðasta ári nam styrk-
"r stjórnarinnar til sveitafélaga
223 þús. 617 dollars, eða 6 sinnum
ineira en á síðasta stjórnarári Lib-
erala. Kf ]>eir voru ánægðir með
hina smærri iiþþltæð, þaættu þedr
nu að v’era tvöfalt ánægðari með
liið stærra tillag stjórnarinnar.
I>ó hefi ég sjáltfur eitt ágreinings-
atriði við opinberra verka ráðgjaf-
ann- Er sé, að í Jx'ssa árs fiár-
hagsáætliin hiður hanu, þing.ið um
íniimi uppha'ð til sveitafélaiga, en
hann veitti á liðnu ári. Hann bið-
ur um 200 þúsund dollars. — Eg
krefst ]>ess, að því kjördæmi, sem
og mæti hér fyrir, sé ákveðinn, átt-
undi hluti þessarar upphæðar, og
í þessu samham verð ég að biðja.
yöur, herra forseti, að’ leyfa mér
að v.kja lítillega írá aöalmálefninu
sem um er deilt. Eg geri þetta af
]xirri ástæðu, að ég á engan ann-
;m kost á, að láta kjósendur mína
í himim ýmsu hlutiiin kjördœmis-
ins vita, að þcir eiigi liér nokkurn
málsvara í þinginu, eða að nokkur
tilraun sé gierð til að verða ]/eim
að liði.
G 1 M L I.
Gitnli kjördæmið cr það lang-
stærsta, sem til er í Manitoba.
það er 160 mílur á lengd, og 100
mílur á breidd, þar sem það er
brtiöast. það fit'lur í sér 9 þús. fer-
mílur eða 5 milíónir 760 þús. ekr-
ur, og. er því nokkuð meira en átt-
""di hlutd alls -fylkisins. þetta
Jttikla hindssvæði er hinn vaxandi
hluti fylkisins, — nálcga sá eini
hluti þess, sem stjórnin getur mt
lænt á sem liæíilegan biústað fyrir
i:infl)’tjendur, og, innflytjendur
streyma nú inn þan.gað í þúsunda-
tali á liverju ári, til þess að
tryffJfja sér bólfestu, til að rækta
Ianddð og til að starfa að framför
og auðlegð fylkisins. Ekkert blað
er í kjördæminu, sem borið geti
fréttr til kjóseiidanna yfirleitt, og
ekki fet af talþræð'i eða ritþræði,
nema á 10 inílna svæði mílli Winni
peg Beach og Gimli bæjar.— Auð-
iippspretiur eru nægar í Gimlikjör-
dæminu. Kunnugt er um frjósemi
jarðvegsins og hinar afarmiklu
grasnytjar, sem þar eru víða. þar
er og góð timb.urtekja, og timbur
er orðin verðmæt vara nú á dögum
Málmar og ágætt grjót til bygg-
i:iga er víðsvegar í héraðinu. Eng-
inn veit enniþá um rnálamauðlegð
þess, hve mikil hún. kann að vera.
En koru,tegunddr vaxa þar allstað-
ar í fuJt eins rikulegum mæli og
annarstaðar í fylkinu.. Og fiskjtekja
er svo mikil í vÖtnum innan kjör-
dæmisins, að nemur fullri hálfri
rnilíón doilars á ári. Mér er ant
(Fratnhald 4 bls. 5).