Heimskringla - 14.09.1911, Blaðsíða 4

2. BLS.
WINNIPEG, 14. SErT. 1911.
HEIMSKRINGLA
Kntnikfinoto »*
HEIMSKRINGLA NEWS & PUBLISHING COMPANY, LIMITED
VerS hlnB'ins 1 C'anada n« Bandarlkii m. J2.00 nm árift (fyrir fram bor«aO).
Sent til I lands $2.00 fyrir fram borKaO),
B. L. BAI.I) WINSON, Editvr <1- M.mager
729 Sherbrooke St., Winnipeg. Box 3083 Phone Garry 4110
Ránglátur ráðsmaður.
Canada-ríki er búgaröurinn.
Canada-þjóSin er eigandi hans.
Laurier-stjórnin er ráðstnaður
búsins.
Hvernig hefir ráðsmenskan á
þjóðbúinu verið þessi sl. 14 ár. (
Framleiðslan hefir vaxiö og bús-
verðmætið aukist á þessu tímabili,
— fyrir uppihaldslausa starfsemi,
atorku og dugnað eigendanna, tn
ekki fyrir dyggilega ráðsmensku.
þegar vistarráðin voru gerð, þá
lofaði ráðsmaðurinn að lækka ár
legan starfskostnað á búinu. En 1
stað þess að gera það hefir hann
stöðugt aukið þann kostnað, þar
til nú, að hann er orðinn þrefaUl-
ur við það, sem hann áður var. ,
Ráðsmaðurinn lofaði einuig að
lækka bússkuldina. I stað þess
hefir hann stöðugt aukið liana,
þar til nú, að vaxtagreiðslan af
henni er orðin h á 1 f m i 1 í ó n
dollars meiri á hverju ári,
en hún var, þegar hann tók við
stjórn búsins.
Hann lofaði ráðvandri ráðs-
mensku, en í stað þess hefir hann
ey 11 margfalt meiru af tekjum
búsins, en áður var eytt, og getur
ekki sýnt auknar búseignir fyrir
meira en fimtung fjáreyðslunnar.
Mundi nú ekki hver hygginn
búseigandi, sem eitthvað hugsaði
um hag sinn og framtíðarvelferð
búsins, víkja slíkum ráðsmaiini úr
vistinni umsvifalaust, sem þannig
hefði svikið loforð sin í öllum at-
riðum ?
það er kominn tími til þess að
skifta um stjórn í Ottawa. Laur-
ier-stjórnin hefir uppleyst þingið.
Kjósendurnir ættu með atkvæðum
sínum þann 21. þessa mánaðar að
uppleysa Laurier-stjórnina.
* * *
Alt ber að sama brunni. Eftir
því sem á líður kosningaluíðina
og nálgast kosningar, eftir því eru
líkurnar fyrir algerðum ósigri
Laurier-stjórnarinnar að verða á-
kveðnari og öfiugri. Nú eru sjálfir
ráðgjafar I.auriers farnir að
kvarta um það á ftindum ,inum i
Quebec fylki, að kirkjuvaldið sé
snúið móti stjórninni. beir, setn
þekkja sögu Austur-Canada, vita
hvað það þýðir, þó þeim sé ekki
sagt það með berum orðum. ]>að
var katólska kirkjan þar í fylkintt,
sem hóf Laur'er upp í valdasess-
inn, og nú er það hún, sem vtir
honum ofan þaðan. Jtað er orðið
svo bersýnilegt, að Qttebec fylkið
er snúið móti stjórninni, að bre?k
blöð eru farin aö gera það að um-
•talsefni. ]>eim dylst það ekki lcug-
ur, að hann er á förum, karlsauð-
urinn, og vér hérna megin ’nafsiiis
vititm, að honttm er mál á hvtld-
inni, og að Canada er mál á, að
Josast við þatt áhrif, sem hann
hefir of fengi beitt á þjóðmálin.
Hinir ýmsu flokkar íbúanna
hvervetna í landi þessu eru cð-
fluga að snúast móti stjórn Laur-
iers, — vegna gagnskiftasamuing-
anna meðal annars. — Járnbrauta-
félögin eru á móti, af því að þau
hafa sannfæringu fyrir því, að mtð
samningunttm verði miklu af v öru-
magni landsins beint suður fyrir
línu með brautum Bandartkjann i,
en við það minkttðu flutningar
með Canada brantunum, Og ]>á
einnig atvinna fvrir þá menu, sem
nú hafa atvinnu við starfsrekstur
þeirra. Með vinnutapinu minkaði
inntekt þessará manna, og á allan
hátt yrði það til óhagnaðar lík-
inu. — Verk.smiðjueigendur cru yf-
irleitt móti þessum samningum, af
því að þeir þykjast sjá fram á, að
áhrif samninganpa yrðu þau, að
vörumagni Bandaríkja verkstæð-
anna, umfram það sem þjöðin
þarf til heimanota, yrði dyngt
hingað norður til sölu í samkcpni
við hérlendan iðnað, og að við
það missi margur maður atvinnu
á hérlendum verkstæðum, sem r.ú
nvtur hennar þar, og elur önn fyr-
ir fjölskvldu sinni með góðum
vinnulaiinum. Ilagfræðingum telst
svo til, að fvrir hvcrn einn mann,
sem missir atvinnu, þá séu f i r/rni
sem við það tapa lifsuppeldi • og
það er vinnuveitendum landsms
ekkert ánægjuefni, að vita þcssa
hættu vofa yfis þjóðinni, og þeir
vilja gera alt, sem í þeirra valdi
stendur, til þess að koma í veg
fvrir þá hættu. — Daglaunamettn,
að minsta kosti í Austur-Caur.da,
eru andvígir stjórninni, því þeir
ltafa einskis góðs að vænta af
samningunum, en mega eiga vi;t
að verða fyrir vinnutapi í ríkinu, |
ef þeir komast á. — Garðræktar-
menn hafa sömu afdrifum að mæta
í samkcpni sunnan að, þar scm
árstíðirnar eru fyrri á tíma eu vor
megin, að því er snertir þroskun j
Iramleiðslunnar.
Bændurnir í Canada eru teískift-
ir, en engan efa telur Heúns-
kringla á, að mikill meirihluti
þeirra sé samningunum andvígur.
Afnám tollsins á öllum þcirra
framleiðsluv’örum, getur tæpast
haft önnur áhrif en þau, að íýra
tekjur þeirra að miklum mun, — J
án þess að þeim veitist 'nokkur j
samsvarandi hlunnindi. þetta virð-
ist vera svo ljóst, að ekki þurfi
um það að deila.
Enginn I/iberal, sem enn J:efir
rætt þetta mál, hefir getað fært
nein sannana-rök að þvi, að Can-
ada hafi hag af þessum samning-
um. En þeir segja, að vér getum j
afnumið þá, hvenær sem vér ósk- j
um þess. ef þeir revnist oss óhag-
stæðir. Við þá huggun cr það
tvent að athuga, að það er ekki
stjórnfræðilegt, að ana út í uokk-
ura óvissu i jafn mikilsverðu og
afleiðingaríku þjóðmáli ; og engri
stjórn er trúandi fyrir völdum,
sem svo gálauslega beitir þeim,
eins og I/aurier-st jórnin . trðist 1
gera í þessu máli. Og í öðrvt lagi
er það hægar sagt en gert, að
ryfta þeim samningum, sem eitt
sinn hafa verið fastbundnir með
samþvkki stjórna beggja lan l.t. —
Ef tveir menn takast fangbrogð- ;
uffl, þá er það algerlega á valdi
þess, setn stærri er og sterkuri,
hvenær hann vill sleppa tökum, —
O" það gæti farið svo, að Cartada
gæti ekki losað sig við samning-
ana, hve illa sem þeir revndust
þ.jóðinni, nema með fulltt sam-
þvkki Bandaríkjanna, og það sam-
þvkki mvndu þatt aldrei vei*a
meðan nokkttð er eftir ónotað af
náttúru-auðJegð vorri. Jteirra á-
form er, að veita auðæfa-fióði
voru sttður í riki sitt, án tillits til
afleiðinganua fvrir jætta land.
Lilæralar hafa þá skoðun, að
með því að opna vorar iðnuo.tr-
legu flóðlokur mttni aldan, sem
rentiur héðan frá hámarki . uötir
að lágmarki verðs, hafa þau áhrif,-
að hækka vort verðs hámark cnn-
þá meira, — en eðli flóðsins cr, að
leita hallans, la'kka hámarkið tn j
hækka Jágmarkið. Jtannig mvndi
vöruverði voru ltér í Canada Jara:
fltttnngsflóðið að norðan tnttni
hækka Jágmarkið þar, en lækka
hámarkið hér, þar til vöruverðið
vrði hnífjafnt i báðum lönditnuin.
Við biðttm tjónið, en nágr.tttnar
vorir nvtu hagnaðarins þar syðra.
J>jóðbúsráðsmaðurinn vill opna
flóðlokurnar til að . vökva og
græða akur nágranna vors, hins
stóra og öfluga. En eigendttr l>ús-
ins — kjósendur þessa rikis — i
ættu að sjá svo til, að vér beitt- j
um vorum eigin efnum til þess,
að rækta vorn eigin þjóðakttr og
þannig tryggja voru eigin olki sí-
vaxandi atvinnu með sívaxandi
vinnttarði. J>etta má að eins gcr-
ast með því, að hafa ráðsm ttina-
skifti.
Dómurinn.
J>að er orðin föst sannfæring og
óbilandi trú meginþorra hinnar
canadisktt þjóðar, að hún a vfir-
standandi tíma sé í ramefldttm
járngreipum rángjarnrar og svik-
samrar stjórnar ; að i stað ]>ess
að hún hafi i Ottawa ráðaneyti
heiöarlegra stjórnmálamann.t, þá
sé þar i rauninni ráðaneyti cigtr,-
gjarnra og ærusneiddra þjóðeigna-
ræningja og gróðabrallara. Sá
Í.iberal finst nú hvergi, sem ekki
itar — af því hann má til r,ð
játa við 1 jós óvggjandi sannana,
sem fram hafa komið og ekki cr
trieð neinu móti hægt að hrekja —
að Laurier-stjórnin sé stórsek vm
ýmislegt, sem hún hafi hvorki átt
að leyfa né líða. En þeir halda
margir hverjir því fram, að sjálfur
sé Sir Wilfrid Laurier heilagttr og
flekklaus, — hann viti ekki nm.
hvað verið sé að gera eða hafi
verið gert fyr en um seinan, og að
þess vegna beri ekki hann að saka
og sjálfsagt sé því að stvrkja hann
til kosninganna ; silfurhvítu hær-
urnar hans sómi sér vel i forsætis-
ráðherra sessi landsins. _ 5n
aumari og rangsleitnari afsökuu tr
ekki hægt að finna. ]>essir náttng-
ar virðast ekki vita, að flokksfund-
ir þeir, sem daglega eru caldnir
meðan á þingi stendur, crtt ein-
mitt til þess gerðir, að mynda
stefnu ílokksins í hverju einstöku
máli. — J>að eina mál, sem ekki
hefir fyrst komið fyrir flokksiitud,
svo kunnugt sé, eru gagnskifta-
samningarnir, en ráðherrafuiidur
haföi þó um þá fjallað. Ekkert
mál kemur . því á dagskrá, nema
það sé fyrirfram ákveðið á slÍKiim
flokksfundum og skoðanir hvcrs
einasta flokksfylgjanda séu kttnn-
gerðar og athugaðar. Á öllum
slíktim fttndum er stjórtiarforinað-
ur sjálfsagður að vera, og nokkrir
ráðgjafar til að styðja hann sð
málum, og engin föst ákvörðttn er
tekin í nokkru máli, nema með
ftillti satnþykki hans eða sam-
kvæmt tillögum hans og s.im-
þykki flokksliða. Og þar er tun
það samið og fastmælum Lundtð,
hvernig verja skttli i þinginu hverja
sérstaka gerð stjórnarinnar, tða
ltvers sérstaks ráðgjafa hennar, að
því er snertir embættisreksiur
þeirra. |
J>AÐ ER ]>VÍ ÁREIÐANLEGA
VÍST, AÐ SIR WILFRID LAUR-
IER EKKI AD EINS IIEFIR
IIAFT FULLA VITNESK fU UM,
HELDUR OG VERTD FY! LI-
LEGA SAMJ>YKKUR ÖI.T.U ]>YÍ
SEM FRAM HEFIR FARID í
STJÓRN HANS Á SÍDAST-
LIÐNUM FIMTÁN ÁRUM OG
hlTtur J>VÍ AÐ BERA I-ULLA
ÁBYRGD Á ]>VÍ. 1
I
En atik flokksfundanna eru cinn-
ig ráðgjafafundir daglegir, þar sem
allir ráðg.jafarnir eða meirihluti
þeirra bera sig saman tim öll mál
op hver.ja einustu stjórn.irathöfn,
sem fvrirhtiguð er. J>að cr þvi svo
langt frá því sanna, so,n frekast
getur verið, þegar því er haldið
fram, að Laurier viti ekkert ttm
og sé alsaklaus af öllum þeim Inn-
ttm mörgu hneiksltim, sem fram
Itafa farið í ráðane}rti hans. Enda
er afstaða hans ljóslega sýnd liarði
á þingfiiiidum og nefndarfund'iin,
þegar hann beitir valdi sínu til
þess, að koma í veg fyrir það, að
þ.jóðin geti fengið fulla vitneskju
um glæpi þá, sem stjórnarvalds-
mennirnir hafa framið, og til ] "ss
að hlífa sökudólgunum svo scm
frekast er unt. J>essu valdi hefir
Sir Wilfrid þrásinnis beitt, og þr.r
með sýnt, að hann veit tim nlt,
sem fram fer og ber ábvrgð á því,
eins og lika á því, að hlífa hinum
seku fvrir uppljósti og verðskttld- ,
aðri hegningtt. Meira að segja hef-
ir Sir Wilfrid þráfaldlega samþvkt
embættaveitingar með háum laun-
ttm til Jieirra manna, sem uppvisir
höfðu orðið að glæpttm og vcl ið
dómfeldir og úttekið fangavist að
hegningu. Og dómsmáladeild íikis-
ins hefir hann látið nota til að
verja fyrir rétti opinbera og sjálf- j
sakfelda glæpaseggi, og flokkssjóð-
ur hefir verið látinn borga scktir
þeirra.
]>að er því Sir Wilfrid Lauricr,
sem ber ábvrgð á öllti stjórnatfari
landsins, og það er að honum, scm
þjóðin á sérstaklega aðgang. J>að
er hann, sem hvlmað hefir vfir
með sökudólguntim og verndað þá,
— og það er hann, sem neitað
hefir réttlætinu að hafa fratngang.
En það er þjóðarinnar, að kveða
dóm sinn ttpp vfir honum og ráð-
gjöftim hans.
Sú megna sviksemi og þjóðetgna
rán, sem sett hefir óafmáanlcgan .
blett á stjórnarfar Lauriers og
ráðg.jafa hans, var orðin svo ill-
ræmd, að föst sannfæring þjóðar-
innar var, að stjórnarskifti >. æru !
algerlega nauðsynleg við næstu'
kosningar, — Laurier-stjóruinni
vrði að velta úr sessi.
Og Sir Wilfrid Laurier vissi, að
hann var dæmdur og átti sér
engrar viðreisnar von, — ef ekki
væri fundið upp á einhver.ju nýju
til að leiða huga þjóðarinnar frá
hinni svörtu fortíð stjórnarinnar.
J>á var það, að gagnskiftásatnn.
arnir buðust og voru gripnir feg-
ins hendi, sem eina úrræðið, að fá
menn til að glevma því svarta og
glæpsamlega og rotna í stjórnar-
farintt, — glevma því og grafa, ili
sækja að eins fram undir nýju
glapræðis-merki.
En á Sir Wilfrid I.aurier að
verða kápan tir því klæðintt ? Á
að grafa fortiðina og fyrirgcfa öll
þau hneyksli, fjárglæfra og l.Leki,
sem stjórn hans og embættismcnn
hans hafa gert sig seka ttm á liðn- |
um árttm ? Vér erum fullvissir f
um, að dómur þjóðarinnar vcrður
neitandi, því væri Laurier-stjórnin ;
endurkosin, væri það hið sama og
að lvsa velþóknun sinni vfir cdlu
hennar athæfi, öllu því svarta, |
seyrða og svikna, sem hún hefir
aðhafst og mun fremja — liettdi sti I
óhamingja þjóðina, að fvlgja hctini
nú við kosningarnar.
Gagnskiftaunnkasts-farganið er
það, sem liðsmenn Lauriers ^
hampa nú mest framan í bjóðina,
°g gyfla á allar lundir. Vér höfum
sýnt margsinnis fram á það áður,
að uppkastið verður til bölvunar
fyrir þjóðina nái það fram að
ganga. ]>að eru dulklædd landráð,
— lögð á að undirlagi auðkýfiaga
Bandaríkjanna.
J>egar uppkastið ekki hrifur sem
kosningabeita, þá reyna atkvæða-
smalarnir, að slá á strengi til-
finninganna h.já kjósendunum : —
Að Laurier sé nú á gamalsaldri,
og Jietta mttni verða síðasta kosn-
ingin, sem hann sæki, og ]>css
vegna ætti að greiða honttm at-
kvæði í þetta eina og siðasta
skifti. Y’ið þessu kosninga-agni er
það svar, að i öllu algengtt starfi
er það ven.jan, að gefa þeim hvíld,
sem gamlir ertt ; og sjálfur hcfir
Lattrier lýst því vfir nýveriö, að
hvíldin væri sér kærkomin ; ctnnig
þar sem það hefir þráfaldlega sýnt
sig, að Laurier ltefir hv'orki vilja,
þrek né lund til þess að verja cign-
ir landsins fyrir rángjörnum liðs-
mönnttm sínttm,— þá er engin von
til þess, að hann með vaxandi
aldri og líkamshrörnun fái ráðið
nokkura bót á st.jórnarfari sínu. 1
Miklu fremttr er fttll ástæða til að
ætla, að alt fari síversnandi i
höndttm hans framvegis, þar scm
hann nú hefir tapað flestum af
þeim ráðgjöfum, sem hann byrjaði
með st.jórn slna.
J>egar litið er til ráðgjafa Ja'irra,
sem nú sitja í Laurier-stjórninni, ;
ertt f.jórir þeirra brennimerktir scm
sem misvndismenn : þeir Sir I red-
erick Borden, Pugsley, Frank Oli-
ver og Fielding. Hinn fvrstnefndi
fvrir óskirlifi —, þó réttarraun-
sóknin kæfði hnevkslið niður —, og
hinir þrir sakaðir um þjóðrán og
mútur. J>étta eru mennirnir, scm
sit.ja á bckk með Sir Wilfrid Laur-
ier, — menn, sem engin "ii.uur
stjórn í heimi gæti verið þekt fyr-
ir að telja í flokki sínum, — ,'ivað
þá sem meðlimi st.jórnarinnar.
Jiegar litið er yfir feril stjórnar-
innar á síðastliðnum 15 árum, þá
geta kjósendurnir séð, hvernig hún
mtmi fara að ráði sinu á næstu
fjórtim eða fimm árum, skvldi svo
ólíklega fara, að hún vrði endur-
kosin, — því það myndi hún vita
trteð vissti, að vrðti hin stðustu
st.jórnarár sín. Vér siáum ekki bet-
ur, en að ftill ástæða sé til að
ætla, að J>á fvrst verði fvrir al-
vöru látið greipar sópa um þióð-
cignirnar, svo að það, sem nti er
eftir af þeim, værið algerlega í
fjárglæframannattna höndum, }>eg-
ar kjörtímabiliö er á enda.
T>að væri bvi hið mesta glap-
ræði, að láta Laurier-stjórnina
komast að nú, svo framarlega
sem kjósendttntim sé nokkur liægð
í, að þ.jóðeignir og landsfé sé hoið-
íirlega værndað til framtíðarhagn-
aðar öllum íbtitim ríkisins.
Um þetta ættu kjósendurnir al-
varlega að hugsa, og greiða svo
atkvæði eftir því sem samvi/.kan
bv'ðttr þeim.
Vér efum ekki, að kjósendurnir
s.jái hættuna, sem þjóðinni s'cafar
af slíktt óhappi að stjórnin kæmist
aftur til valda, og þess vcgna
treystum vér því, að þeir með af-
kvæðttm sínum fimtudaginn jiann
21. september velti Laurier-stjórn-
inni frá völdum, en setji í sessinn
framtakssama og heiðarlega stjórn
undir forustu R. L. Borden.
Undir því er velferð lands og
þjóðar komin.
Gagnskiftasamningarnir
og verkalýðurinn.
Afleiðingarnar af gagnskifta-
samningunum koma harðast niður
á verkalýðntim, er álit hugsandi
manna.
í sumtim tilfellum gætu lifs-
nauðsynjar lækkað lítillega í verði,
— en hvað hefir það að segj.i á
móti launalækkun og vinnuskorti,
sem hvorutveggja er fyrirsjáati-
legt, nái samnings-uppkastið fram
að ganga. — Væri ekki betra að
borga þremur centum meira fvrjr
pundið af smjörinu, en að fa 10
centum minna um klukkutímaun
fvrir vinnu sina ? — Væri ckki
betra, að gefa 5 centum meira
fyrir eggjatylftina, en að vtra
vinnulaus svTo vikum samati ? —
Mcnn ættu ekki að þttrfa að skoða
htiga sinn lengi til að sannfærast
tim hvert hetra væri.
Mr. Ashdown og hans fylgilisk-
ar gera mikið úr verðlækkuninni,
— margfalt meira en hún gæti
nokkurntíma orðið, en þeira
sleppa að geta tim skuggahliðina.
Ilún er ]>eim miður geðfelt tun-
ræðuefni.
Með blckkingum og prettum
hvgg.jast málsvarar uppkastsi.ts,
að ginna verkalýðinn sér til fylgis.
En þeim ætti ekki að verða kápan
úr því klæðinu. i
Sérstaklega er þaö einn fiokkur
verkalýðsins, sem bíður óbætan-
legt tjón, ef samningarnir komast
á, — óg það eru allir járnbrauta
starfsmenn. Samþykki sanmiug-
anna tekur brauðið frá munni
fjölda þeirra.
Vér verðum að gæta þess, að
það eru í kringum 200,000 manns,
sem vinna við járnbrautir og far-
mensku hér í þessu landi, og að
þessi 200,000 manns eru beiulints
eða óbeinlinis tíundi hluti allra.
landsmanna.
Málsvarar samninganna játa
þaö, að verzlunarleiðirnar brcyt-
ist, — vcrði frá norðri til auðurs,
í stað þess að vera frá austri lil
vesturs eins og nú er. Bein afleið-
ing af því verður, að fjöldi járn-
brautaþ.jóna og farmanna nnssa
vinnu sína.
J>etta þýðir það, aö það verða
færri vélastjórar, færri kyndarar,
færri lestastjórar, færri brattta-
þjónar og einnig verða færri tré-
smiðir, færri vagnsmiðir og járn-
smiðir í þjónustu canadisku járn-
brautafclaganna en áður.
J>að verða járnbrautaíélög
Bandarikjanna, sem mest ílvtja
hingað og héðan afurðir. Og )>uð
verða Bandaríkjamenn, sem vinna
að því. Á Bandaríkjamörktiðum
verða afttrðir vorar seldar. Alt
með þeim beintt og óhjákvætnilcgu
afleiðingum, að canadiskur vinnu-
lýður missir atvinnu og fær l.cgra
kaupgjald, þar sem vinnan helst.
Eru þetta glæsilegar framtíðar-
vonir fvrir verkamanninn ? Y'æri
ekki bctra, að halda í það ágæta
fyrirkomulag og þær góðu kring-
umstæður og kjör, sein þeir eiga
nú við að btia, en taka þessufn ó-
fögnuði ? — Ilver heilvita maðttr,
sem nokkuð hugsar málin, hlýtur
að sjá, hvað homim er heilluv.cn-
legra.
í Bandaríkjttmtm eru tugir þús-
unda manna, sem ertt atvinnu-
lausir, og sem mæta vonaraugum
til Canada og þrá af alhttg J.ann
dag, að uppkastið verði samþykt.
J>á verður Canada þeim opið. ]>á
verða kjör þeirra bætt. lín er það
í canadiska verkamannsins þágu,
að kjör Bandaríkja verkamannsins
séu bætt — á hans kostnað og
hontim í óhag ? — F'yrsta skvlda
hvers tnanns er fyrst við sjálfan
•sfg og sína.----
Einn af hygnustu og ]>raut-
reyndustu foringjum verkalvðsins,
J. Harvéy Ilall, fvrrttm fylkis-
þingmaður í Ontario og form.tður
“Railway Cotiductor’’ bræðral vgs-
itts, — hefir nýverið skrifað itar-
lega grcin um afleiðingar þær, scm
gagnskiftasamningarnir hefðu á
kjör verkamannsins ; og sýnir
hann mcð ljósttm röktim fram á,
hvaða voða canadiskum verka-
mönnum í heild sinni sé steypt í,
nái gagnskifta-uppkastið fram að
ganga.
Meðal annars kemst liattn 1'íinn-
ig aö orði :
“ Að m ntt áliti gerði Lauriér-
stjórnin ófyrirgefanlegt glappa-
skot, að leita ekki fyrst ráða cg
álits ver/1 unarstéttar vorrar, áð-
ttr en hún lagöi ltönd á Jcssa
samninga. Hefði stjórnin gcrt
það, miindu menn, sem skyubragð
báru á málin, hafa ráðið hcnni
eindregið frá öllum slíkum samn-
ingstilraunum. — Hefði stjórmn
leita álits verkamannafélaganna,
og skýrt Jæim satt og rétt Irá
málavöxtum, mundu þau einnig
hafa ráðið henni frá, að gera slíka
samninga. Hefði þetta verið gert
og þeim ráðum hlýtt, sem gefin
voru, — hefðu allar samningatil-
raunir dagað upp í fæðingunni. Til-
boði Tafts hefði að engu sint
verið.
“ Gagnskiftasamningarnir, sem
hér ligg.ja fyrir, eru skaðræði fytir
land og þjóð. Sem verkam.tður
ræð ég einhttga ölltim verkamönn-
tim frá, að greiða atkvæði t.ieð
þeim. Atvinnuskortur og lægri
laun verða óumflýjanlegar athið-
ingar samninganna. Um 200 þús.
manns, mestmegnis járnbrautir-
þjónar og handverksmenn, tnumt
missa atvinnu }>á, sem þeir nti
hafa. Einhversstaðar verður sá
fjöldi að fá vinnu. í samkepiiiuni
um vinnuna munu launin iækka,
því þegar eftirsóknin eftir \ innu
er mikil, færa vinnuveitcndurnir
sér það í nvt og lækka launtn, og
menn verða að gera sér að góðu
að taka hverju því boði, sem
hýðst, — því alt er betra en
lmngra, en ]>að hefir ætíð >-ertð af-
leiðingin af atvinnuleysi.
“Eg ræð því eindregið verka-
lýðnum til að greiða atkvæði
gegn samningtinum, þvi það er ó-
bifanleg sannfæring mín, að þeir
verði þeim til óhags og bölvunar.
J>annig íarast þessum vcrka-
tnannaforingja orð, og mun enginn
þora að brígsla honum um óhrein-
ar hvatir. — Sjálfur er Mr. I> s.11
liberal i skoðunum.
Verkamenn ! íhugið gaumgæfi-
lega, hvað þið eruð að gera, áður
en þið greiðið atkvæði! Glevmíð
því ekki, að samningarnir eru
boðsbréf til hinna atvinnulausu í
Bandaríkjunum, að koma hingaö
norður og keppa um atvinnu liér
við ykkur, — þá atvinnu, sem eft-
ir verður, þegar viðskiftavegum
vorum hefir verið beint inn í
Bandaríkin.
LECTURE-RECITAL.
Próf. Sveinbjörn Sveinbjörnsson,
tónfræðingur frá Kaupmannahöfn,
er væntanlegur hingað um 20. þ.
m., og heldur samkomu í Fyrstu
lútersku kirkjunni, horni Sher-
brooke og Bannatyne stræta, —
þriðjudaginn 26. þ.m., kl. að
kveldinu. Aðgangur 35c fyrir
hvern áhe}rranda. Aðgangurinn l:ef-
ir verið settur svona lágt í þeirri
von, að sem allra flestir íslendiug-
ar hér í borg geti átt kost á, að
sjá og hlusta á þennan heimsfræga
snilling.
Til fróðleiks , fyrir lesendurna
skal þess hér getið, að blaðið Eim
reiðin flutti fyrir nokkru ritgerð
um Próf. Sveinbjörnsson. Siðan
hefir hann samið lög við bæði
ensk og íslenzk kvæði. í bréfi til
manns hér vestra segir Prof.Svein-
björnsson, að hann hafi í Kaup-
mannahöfn verið í samvinnu við
Egan, sendiherra Bandaríkjanna til
Danmerktir, og samið lög við
nokkur af kvæðum hans. Meðal
þeirra eru þessi :
1. ‘Like a Lilac’
2. ‘Winter Roses’. ,
3. ‘Apple Blossoms’.
4. ‘Gold and Green’.
Tvö hin síðartöldu eru vor-
tata’, sem Sveinbjörnsson áður
söngvar. J>essi fjögur lög og ‘Can-
hafði samið, hafa verið gefin út af
Wilhclm Ilansen, aðal-músikútgef-
anda í Danmörku, og hafa lögin
náð miklym vinsældum meðal
allra stétta í landi þar, sem og á
J>ýzkalandi og í Nevv York borg.
Nú á yfirstandandi tíma cr ver-
iö að gefa út tónlistaverk Prof.
Sveinbjörnssons, og sum lögin
þar, svo sem “Hvar eru fttglar
þeir á sumri sttngu”, hafa kvæðin
á íslenzku, ensku og þýzktt, og
mun það í fyrsta skifti, sem text-
ar á þremur málum hafa verið
gefnir út við sönglög í sömu bók.
Kvæðið "Valagilsá” eftir Hamves
Ilafstein er prcntað á íslenzku og
dönsku. — Ýms önnttr lög eítir
Sveinbjörnsson hafa verið og er
verið að gefa út með textum á
þremttr titngumálum. Öll þessi lóg
hafa verið sungin og spiluð á stór-
söngsamkomtt í Kaupmannahöfn,
sem 75 liljóðfæralcikendttr og 200
söngvarar tóku þátt í, — nlt úr-
valsfólk frá Danmörktt, Noregi og
Svíþjóð. Á þessari samkomn var
vðstatt fólk af konungsættum
Daiimerkur og Rússlands og Alcx-
andra ekkjtidrotning Englands.
‘Cantata’-lag Sveinbjörnssons
var fvrst sungið í Rev’kjavik við
komu konttngsins þangað, og Jvtir
það lag lilattt l’rof. Sveinbjörnsson
riddara-nafnbót, og áður halði
hann hlotið gttllmedalíu frá Krist-
jáni 2. fyrir tónfræðistarf sitt, cn
sérstaklega fyrir lagið “ö, guð
vors lands”.
Hall Caine, brezki rithöfundur-
inn, fékk og Sveinbjörnsson til
að semja lög við kvæði í leikriti
hans "The Prodigal Son”, sem
leikið var í konttnglega leikhúsi tu
i Lttndtínum.
Af Jyessu og mörgu öðru er Prof.
Sveinhjörnsson orðittn svo Lægur
maður, að hann verðskuldar fvlli-
lega, að landar vorir hér sýni hcn-
um þann sóma, að sækja vel sam-
komu hans, og Heimskringla mæl-
ir fastlega með, að landar v orir
fvlli satnkomusalinn þann 26. þ.m.
ENSKU-KENZLU
hætti í sl. júlímánuði hjá Y. M.
C. A. á Portage Ave. Kenslan
bvrjaði aftur þann 3. þ.m., kl. 8
að kveldi. J>essi kensla fer fram
tvö kveld í viku, á þriðjudögnm
og fimtudögum, ttndir umsjón
kennara, sem æfingu hefir í kenslu,
og hefir hann verið sérstaklega til
þess fenginn. Lexíurnar hafa vuið
sniðnar með tilliti til J/ess, að
enskunámið verði sem hægast fyr-
ir þá, sem enga ktinnáttu hai.i i
málinu, og hefir herra Petcr Ro-
berts, sem sjálfttr var innflytjandi
frá Norcgi, samið þær. J>ær íialla
um daglegt mál manna og gcra
nemendttrna hæfa til þess tið ná
talfærilegri þekkingtt á málinti.
I Tilgangur Y. M. C. A. félag:;i:ts
með að byrja þessa kenslu, er eir.-
göngu sá, að með því félagið vcit,
hve örðugt það er fvrir útlend-
inga, sem ekki skilja enskn, að
komast að atvinnu og gera v:ð-
skifti við hérlendu þjóðina, — þá
vill það hjálpa slíkum mönnum til
þess, að trygjtja sér hér bctri
framtíð með því að kenna þf itn
landsmálið.
Einn dollar á mánuði tekur íé-
Iagið fyrir kensluna.