Heimskringla - 14.09.1911, Blaðsíða 7

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 14. SEPT. 1911. 7. BLS',
“Innlimun verður afleiðing gagnskiftasamninganna. ’ ’
SEGIR BANDARÍKJA BLAÐIÐ “BATTLE CREEK REVIEW” <. SEPTEMBER.
Islandsbréf.
(Framhald frá 18. júlí).
16 Laufásveg, Reykjavik,
21. ágúst l'Jll.
Háttvirti ritstj. Hkr.
MÝRA-, BORGARFJARÐAR- or
HtJNAVATNS-SÝSLUR.
J>ann 8. júní fór ég með gufubát
frá Reykjavik til Borgarness í
Mýrasýslu. Er þar kauptún nokk-
urt og miklir vöruflutninjrar ; en
meinið er það, að bæjarstæðiö er
óhagfelt fyrir fólkið. Þetta er flinn
forni sögustaður Skallagríms-
feðga. Að eins sá ég Brákarpoil,
því ég hafði ekki tíma til að skoða
fleira.
Frá Borgarnesi, sem nú er póst-
leið fyrir norðan og vestan póst-
inn, er upphleyptur vegur bygöur,
hér um bil 12—13 mílur enskar.
Er því umferð mikil af sveitarbfi-
um og langferðafólki. Nokkrum
klifhestum mættum við, en t-ngum
vagni eða kerru. Einn bóndi þar í
sveitinni notar samt vagn, herra
A. Christensen í Einarsnesi. Er
hann danskur maður og býr þar.
Hefir hann gert nokkrar tilraunir
með plægingar og grasfræ sán-
ingu, en því miður gat ég ekki
kornið þangað, sem stafaði aí ó-
kunnugleika mínum. Ég hefi á-
formað, að heimsækja hann siðar.
Eftir að hinn áðurnefndi upp-
bygði vegur er þrotinn, er um
langa hríð slæm og óendurbrett
póstleiðin. Aftur yfir Holtavörðu-
heiði, er vegurinn víðast upp-
bygður ; sömuleiðis var byrjað á
brúarsmíði yfir 3 þverár sunnrn
og norðan heiðarinnar. Heyrði ég
sagt, að gera ætti þær út sfin-
ent-steypu líkt og steinboga.— Á
einum stað í Borgarfjarðarsýslu
vorú menn að vinna við byggingu
á fjárskflarétt úr sement-steypu.
Meirihluti af póstleiðinni í Húna-
vatnssýslu, sem ég fór um, voru
uppbvgðir vegir. Fanst mér jafn-
vel sumstaðar, þar sem c-g fór
um, liggja mjög nærri að vagnar
yrðu notaðir.
Ef að fólkið hefði reynslu fyrir,
hver munur er á vagna og klyfja-
flutningi, mundu bændur laga
þessa smákafla, svo að fjöldinu
gæti komið vögnum við.
■þegar ég mintist á þetta við
bændur, sögðu þeir : “Við þurfum
að eiga hesta og reiðinga fyrir
heyflutning, og þá getum við eins
vel notað þá til vöruflutninga’’.
í sambandi við þetta vil cg
minnast á tvíhjólaðar kerrur, stm
víða eru notaðar við heimilissnún-
inga til sveita hér í landi. Flestar
af þeim munu vera norskar,— etf-
iðar og óhaganlega útbúnar fvrir
hina smáu og lágleggjuðu licsta
hér á landi. Kjálkarnir eru cin-
trjáningar, sem festir eru á mönd-
ul kerrunnar og liggja undir kass-
anum fram me?5 síðum hestsins,
og festir með haganlegum útbún-
aði við aktýgin, á sama stað, senl
sköftin leika í hankanum (vrir
vestan haf ; engin dráttartré eru
notuð, heldur dregur skepnan kerr-
una með ækinu á kjálkunum, sem
að eru iðulega alt of hátt uppi
fyrir lágleggjuðu hestana.
Kerrur þessar væru miklit hag-
anlegri til að vera festar aftan í
stóra uxa eins og Canada nxar
eru.
Af þesstt leiðir, að þessi fiutn-
ingsfæri ertt óbrúkanleg, nema á
sléttum og góðum vegi. Hér í
Reykjavík, og eitthvað í Arnes-
sýsltt, eru til fjaðravagnar ; flestir
af þeim fremur fyrir létti-kevrslit.
Samt eru til hér í Reykjavík
f jaðravagnar, sem þola tveggja
hesta æki, en þeir munu þykja of
dýrir fyrir bændur uppi í sveitum.
þeir fáu flutningsvagnar, sem ég
hefi séð hér, eru óhaganlegir fyrir
slæman veg, og þola alls etigan
samanburð við vagna hjá okkur
fyrir vestan hafið.
Ennfremur vil ég minnast á eitt
atriði hér viðvíkjandi vegagerð og
ferðalögum, sem sé ; Að marka
vegalengdir meðfram fjölförnustu
vegum landsins. þegar ókunnugur
eða útlendur maður ferðast hér
um landið, hefir hann mjög óljósa
hugmynd um vegalengd frá einum
ákveðnutn stað til annars. AÖ
vfsu er kílómeter eða rastamál
markað hér á sfmastaura, j.vona
hér og þar. En ferðamaðttrinn,
sem fylgir veginum, er all-oftast
of langt frá þessum staurum til
að sjá tölurnar. þegar menn
spyrja sveitafólkið, hvað sé langt
til þessa eða hins ákveðna staðar,
kemur gamla svarið, sem var al-
gengt fyrir 24 árum síðan, sem
sé : það er hér um bil svonaj
margra klukkutíma ferð. En við
hvaða ferðhraða er miðað, er
nokkuð óákveðið. — þetta og
margt fleira hér er ekki ætlandi
alþýðu og bændum að hafa fram-
kvæmdir með. — En það gegnir
nærri furðu, að þeir landstnenn,
sem hafa dvalið í öðrum löndutn
svo árum skiftir, skuli ekki hafa
látið sér detta annað eins i liug,
sem í sjálfu sér er smáræði, en
sýnir þó dálítinn menningarstnekk.
þau 24 ár, setn ég hafði verið af
landi burt, sá ég að mörgu hafði
miðað vel og í rétta átt áfram, á
því svæði, sem ég var áður kunn-
ugur, svo sem : vegalagnittg og
brúagerð, þakslétta og útgræðsla
á túnum, girðingar og garðrækt.
þegar ég fór af Iandi burt, voru
maturtagarðar óvíða. Nú eru þeir
altnent notaðir í sumum sveitum.
Að eins stökn bóndi í sveit sýttdi
þá viðleitni við þúfnasléttun. 1
seinni tíð virðist almennur áhugi
vaknaður fyrir þess konar l'ram-
förum.
Allstaðar mætir ferðamanuinum
hin gamla og nýja íslenzka gest-
risni. Sérhvert bændabýli, þ ir ítm
nokkur möguleiki er, stendur ovið
fyrir ferðamanninum eins og optn-
ber greiðasölustaður í öðrum
löndum. En hvergi var ég var \ ið,
að bændur notuðu sér það r.em
gróðaveg. (Frh. síðar).
J. H. LtNDAL.
Rœktunarfélag
Norðurlands.
Hið mesta þar.fafyrirtæki, sem á
síðari árum hefir stofnað verið á
ættjörðu vorri, er “Ræktunariélag
Norðurlands”. Markmið þess er
að yrkja landið, og kenna mónn-
um jarðrækt, trjárækt, blómarækt
og aðrar nytsemdir, sem bóndan-
um og bóndakonunni er nauðs\-n
að kunna. Félagið var stofnað að
undirlagi Páls heitins Briems amt-
manns, og hefir nú staðið nokkur
ár og afrekað miklu.
Framkvæmdarstjóri félagsins,
Jakob II. Líndal búfræðingur l'ef-
ir sent ritstjóra þessa blaðs eitir-
farandi bréf, sem gefur Vestur-
íslendingum dálitla hugmynd um
hina víðtæku og lofsverðu starf-
semi félagsins, og væri það vel íar-
ið, ef landar vorir hér vestra
styrktu félagsskap jænnan með því
að gerast bréflegir meðlimir. það
gæti orðið þeim til nota, jain-
jafnframt sem að þeir st}-rktu fé-
lagið.
Bréf herra’ Líndals er svohljóð-
andi :
“— — Eg sé bæði af orði og í
verki, að Vestur-lslendingar fyigj-
ast með áhuga og samúð iivers
konar hre}rfingum, sem gera vart
við sig hér heima fyrir, að þeim
er áhugamál, að afla sér sem
beztra upplýsinga um j>ær cg
stvðja þær eftir föngum, ef þeim
þykja þær þess verðar. Eg hefi
samt hvergi séð Ræktunaríélags
Norðurlands getið í vestanblöðun-
um, og ég geri ráð fyrir, að starf,
semi þess sé þeim fremur lírið
kunn. það starfar þó einmitt á
því sviði, sem þeim, er kvnst hafa
aðferð og atvinnuvegum menaing-
arþjóðanna, finna að okkur er
einna mest áfátt á, en það er öll
jarðrækt, og notkun betri og ó-
dýrari vinnuaðferða við hana, en
hingað til hefir tíðkast meðal vor.
Starf þess hefir því verið hingað
til aðallega, að leitast fyrir um,
hverjar af ræktuðum nytjajurtum,
þar með taldar skógplöntur, gætu
þrifist hér á landi. Jafnfram og
það nú í seinni tíð er farið áð leit-
ast við að útbreiða meðal almenn-
ings þekkingu á þeirri reynslu, er
það hefir fengið, og útvega bænd-
um betri og hentugri verkfaeri, en
þeir áður hafa haft. þekkingu
þessa útbreiðir það með tímariti
þvi, “Ársritinu”, er það hcldur
úti, og svo með því að koma á
fót verklegri jarðræktarkenslu
bæði við aðaltilraunastöð s-na á
Akureyri og víðar. þú þekkir víst
frá fornu fari móana og gilin íyrir
sunnan Akureyri ; Nii getur þar
að líta í tilraunastöðinni, sem er
um 25 dagsl. stór, akurreiti, setn i
Ameríku, og meir en mannhæðar
háa trjárunna, sem kalla mætti
skóg eftir íslenzkum mælikvarða.
þar eru svo aldar upp trjáplöutur
sem sendar eru upp um sveitiruar
til að prýða kringum bæjina okk-
ar.
Ég skal svo ekki fjölyrða frekar
um félagið nú í þessu bréfi. t Ars-
ritinu er yfirlit yfir starfsemi fé-
lagsins siðastliðið ár, sem eg hefi
skrifað. Af því getur þú íengið
nokkra hugmynd um, hveruig fé-
lagið er að starfa, þótt cit sé
það reyndar stuttort og í molurn.
Mætti gjarnan taka það helzta úr
því, sem lýsir starfsemi og á-
rangri félagsins, upp í Hkr ; og
svo skal ég síðar, ef þú kærir þig
um, senda þér sérstaka grein um
félagið á tvo eða þrjá dálka. Pit-
gerðin um grasrækt, eftir Figurð
Sigurðsson skólastjóra á Hólum,
er um árangur af tilraunum íé-
lagsins með grasrækt eins og nú
stendur, en mikið af slíkum til-
raunum er nvi undir og óreyndar
ennþá. Sigurður skólastjóri hefir
verið framkvæmdarstjóri félagsins
þar til síðastliðið haust, að év tók
við því starfi.
það er margt talað og skrifað á
íslandi um þessar mundir. það er
að glæðast líf með þjóð vorri,
meira og í fleiri stefnur en aður
var. Sjálfstæðiskröfurnar þroskast
með liverju ári meðal framgjarn-
ari manna vorra og birtast í á-
kveðnari mynd. Menn láta andleg
viðfangsefni meira til sín taka í
kirkjumálum, í heimspeki, í list-
um, í lærdómi. Ungmennatélögin
útbreiðast, og með þeim íþróttir
og fleira, er til þjóðþrifa hevrir.
En bóndi er bústólpi og bii er
landsstólpi. Alt þetta krefur aukin
útgjöld, aukið efnalegt sjálfstæði.
Vér verðum því jafnframt að auka
framleiðsluna í landinu, auka okk-
ar sjálfstæði inuávið um leið og
við viljum lifa eins og menn og
krefjast aukins sjálfsforræðis útá-
við. Að þessu starfar Ræktunar-
félag Norðurlands, og ég hefi þá
trú, að því takist að þoka íslandi
efnalega áfram, og þá jafnframt
búa betri menningu betri skilvrði.
Enn held ég að Ræktunaríélagið
og starfsemi þess sé lítið kuun ís-
lendingum vestan hafs, og meðal
félaga sinna telur það að eins einn
“Innlimun -auðvitað,,
Bandaríkja-blöð eru dþreytandi f að gleðja leaendur sfna
með þvf, að afleiðing ííagnskiftasamninganna verði óhjAkvcemi-
lega innlimun Canada f Bandarfkin. Blaðið “Battle Creek
Review”, sem útkom 7. J>. m. segir sem fylgir f grein með
fyrir sögninni: “Innlimun auðvitað”:
“Það liggur f hlutarins eðli, að Bandarikin innlima Can-
ada, ef gagnskiftasamningarnir komastá. Hver einasti stjórn-
málamaður í Ameríku veit að það verður afleiðing samning-
anna. Þeir vita ofurvel, að Bandarfkjaþjóðin mundi aldrei
láta það viðgangast, að Canada-búar fengju hagnaðinn afmark-
aði vorum, án þess er láta veitt í móti koma. Ef Canada vill
njóta góðs af viðskiftum við oss, verður hún að borga skatt til
vor, og það er óinögulegt að knýja hana til þess nema með
innlimun.
“Vérhöfðum minni ástæðu ogfærri afsakanir fyrir innlimun
Hawaii, og vér innlimuðum Porto Rico án þess að hafa nokkra
ástæðu til þess. Vér innlimuðum Panama-lengjuna fyrir
minni sakir, en innlimun Canada verður lífsspursmál fyrir oss,
þvf bændur vorir munu undantekningarlaust heimta það.
Hversvegna ættu bændur vorir að lenda f samkepni við Can-
ada-bændur og borga skattana,en Canada-bóndinn vera skattfrf ?
“Innlimun er óhjákvæmileg afleiðing gagnskiftasamning-
anna”. z
einasta Islending þar. Ég cr \ íss
um, að ef Vestur-íslendingar vissu
hvert verksvið Ræktunartéfiigs
Norðurlands er hér heima, og að
því nú þegar er orðið að nokkru
ágengt, þá er ég viss nm, að
ýmsir vildu gjarnan komast í tölu
félaga þess, annaðhvort með i r-
gjaldi eða helzt 10 kr. æfigjaidi i
eitt skifti fyrir öll. Styddu þeir
þannig umbótaviðleitni heima íyr-
ir og fengju um leið árlega sendar
skýrslur frá félaginu um starisemi
þess og árangur hennar.
Ivg vonast eftir, að þú með því
að skýra frá félaginu stuðlir til
þess, að félögum fjölgi þar vestra,
og vil ég svo ekki tefja lengur
tíma þinn að þessu sinni, en iið
þig að fvrirgefa djarfmælgina.
Með vinsemd og virðingu.
J a k o b H. L í n d a 1.
Yfirlýsing.
í nr. 46 þ.á. Hkr. fæ ég bréf frá
konunni miijni, sem á að vera
svar á móti “leiðréttingu” m;nni
við “Tilkynningu” hennar viku áð-
ur. Af því henni varð það á, að
fara út fyrir þau takmörk, er hjón
ættu að fara, enda þótt skilin séu,
leiði ég minn hest frá að ræða \ ið
hana meira í blöðunum, og læt
þessar línur vera mitt seinasta
orð af því tagi. Ég mætti spyija
hana, hvar nú eru okkar íögru
kenningar um vinsamtegan skilnað
og fleira, hvar sú sannfæriugar
einlægni, sem þarf að fylgja hvers
manns lífsskoðun eigi hún að bera
góðan ávöxt sem fyrirmynd þcim,
sem verið er að kenna. Nú hefir
okkur orðið á, nú ættum vtð að
tala sem minst ttm hjúskaparmál
og heimili, jafnvel ekki nefna
“trvgðarof" á nafn — hvorugt
okkar —, því trygðarof eru með
svo mörgu móti og sjaldnast öll
sökin hjá einum. þetta Iret ég
næffja sem afsökun frá miuni
hálfu. það ranga hefnir sín sjálft,
og sá líður, sem ranglætið fremnr,
það er vægðarlaust náttúruiög-
mál. Gái því hver að sjálfum sér.
Eftirfarandi vfirlýsingu set ég
sem vott þess, hvernig ég skoða
afstöðu mína gagnvart “Freyju”,
og það verður mitt síðasta «’,rð í
þessu máli.
Samkvæmt beiðni Margrétar J.
Benedictsson lýsi ég hér með }'fir
því, að frá þessari stundu gef ég
upp alt tilkall til blaðsins
“ FREYJU ” og heimila það að
fullu og öllu fyrverandi ritstjóra
þess til eignar og umráða. Gg v.m
leið auglýsi ég “The Freyja l’rin-
ting & Publishing Company” upp-
leyst og undanskil mig því aílri
ábyrgð, fjárhagslegri og siðferðis-
legri, í tilliti til útgáfu :>g rit-
stjórnar á blaðinu “Freyja” í lram
tíðinni. Falla nú allar útistand-
andi skuldir í hlut Margretar J.
Benedictsson, sem framvegis htld-
ur út blaðinu í sínu eigin nafui.
Að ég setti föst þau blöð og
bréf til félagsins og blaðs þess var
af því gert, að rétti mín-
um að gera samninga
var traðkað. Ég ætlaði aldrei að
vræða á því bragði, atinað eu að
sýna, hver réttur mér bar að lög-
um, þegar samkomulag brást. Nú
mun ég leysa það band, sem cg
hefi lagt á blaðið, svo viðtakaudi
geti haft sem greiðastar i.endur.
Og er svo þessu máli lokið af
minni hálfu, og má Margrét J.
Benedictsson nú vel við una, en
hálfu betur þó hefði sanngjarnloga
verið að mér farið.
Með beztu óskum,
S. B. benedictsson
GOTT LAND TIL SÖLU
(selt vegna heilsulasleika)
við Manitobavatn, 160 ekrur, :,lt
umgirt, liggur vel við fiskveiði ;
nýtt og gott timburhus á stcm-
grunni, méð fimm herbergjum ;
einnig loggafjós og útihús. Eiunig
fást hestar, nautgripir (á vmsurn
aldri), uxapar og öll áhöld, sem
tilheyra griparækt og fiskveiðum,
ef óskað er eftir. Langir og gúðir
borgunarskilmálar og vægar rent-
ur. — Einnig getur sá, sem ka.ipir
alt lausafé, fengið land og hús til
leigu.
Skrifið eftir frekari upplýsing-
um til
B. J. MATHEWS,
Siglunes P.O., Mun.
JÖN JÖNSSON, járnsmiður, að
790 Notre Dame Ave. (horni Tor-
onto St.) gerir við alls konar
katla, könnur, potta og pöunur
fyrir konur, og brýnir hnífa og
skerpir sagir fyrir karlmenn. — j
Alt vel af hendi leyst fyrir litla j
borgun.
The Dominion Bank
BORNI NOTRE DAME AVENUE ÖG SIIERRROOKE STltEET
Höfuðstóll uppborgaður : $4,000,000.00
Varasjóður - - - $5,400,000 00
Vér óskum eftir viðskiftun verzlunar manna og ábyrgumst ak gefa þeim
fullnæaju. .Sparisjóðsdeild vor er sú stsersta sem uokaur banki hafir i
borginni.
Ibúendur þessa hluta borgarinnar óska að skifta við stofnun sem
þeir vita að er algerlega trygg. Nafn vort er fulltrygging óhlut-
leika, Byrjið spari inulegg fyrir sjtifa yðar, komuyðarog börn.
Phone Giu ry 3 I »0
Scott Itarlow. Ráðsmaður.
VITUR MAÐUR er varkár með að drekka eingöngu
hreint öl. þér getið jafna reitt yður á.
Drewry s Redwood Lager
pað er iéttur, freyðandi bjór, gerður eingöngu
úr Malt og Hops. Biðjið ætíði um hann.
E. L. DREWRY, Manufacturer,
WINNIPEG
TÉKIFÆRANNA LAND,
Hér skulu taldir að eins fáir þeirra miklu yfir-
burða, sem Manitoba fylki býður, og sýnt, hvers-
vegna allir þeir, sem óska að bæta lífskjör sín, ættu
að taka sér bólíestu innaii takmarka þessa fylkis,
TIL BÖNDANS.
Frjósemi jarðvegsins og loftslagið hafa gert Maní-
toba heimsfræga, sem gróðrarstöð No, 1 hard hveitis.
Manitoba býður bændasonum ókeypis bimaðar-
mentun á búnaðarskóla, sem jafngildir þeim beztu
sinnar tegundar á ameríkanska meginlandinu.
TIL IÐNAÐAR- OG VERKAMANNA.
Blómgandi framleiðslustofnanir í vorum óðfluga
stækkandi borgum, sækjast efíir allskyns handverks-
mönnum, og borga þeim hæztu gildandi vinnulaun.
Algengir verkamenn geta^og fengið næga atvinnu með
beztu launum. Hér eru yfirgnæfandi atvinnutæki-
færi fyrir alla.
TIL FJÁRHYGGJENDA.
Manitoba býður gnægð rafafls til framleiðslu og
allskyns iðnaðar og v’erkstæða, með lágu verði ; —
Frjósamt land ; — margvíslegar og ótæmandi auðs-
uppsprettur frá náttúrunnar hendi ; — Ágæt sam-
göngu og flutningatæki ; — Ungir og óðflugia vaxandi
bæir og borgir. — Alt þetta býður vitsmunum, auð-
æfum og framtakssemi óviðjafnanleg tækifæri og
starfsarð um fram fylstu vonir. Vér bjóðum öllum
að koma og öðlast hluttöku í velsæld vorri og þrosk-
un. — Til frekari upplýsinga, skrifið :
JOS. HARTNEY, 77 Tork Street, Toronto, Ont.
JOS. BURKE, 178 Logan Avenue, Winnipeg, Man.
A. A. C. LaRIVIERE, 22 Alliance Bldg., Montreal,
J. F. TENNANT, Gretna, Manitoba,
.1. .1. ttOLRElir,
Dep ty Miuister of A^riculture »nd Iramigration.' Winn'peR:

©
Ú \ LDREl SKALTU geyma til
^ -7Ý morguns sem hægt er að gera
® í dag. Pantið Heimskringlu f dag.
msB2m&WBjsasBZiisam&&immwŒBea&
áAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA/SAA^^^^^^A
I
PRENTUN
VÉR NJÓTUM, sem stendur, viðskipta margra
Winnipeg starfs- og “Bu8Íness”-manna.—
En þ<5 erum vér enþá ekki ánægðir. —
Vðr viljum fá alþýðumenn sem einatt notast við illa
prentun að reyna vora tegund. — Vér ábyrgjumst
að gera ýður ánægða. — Sfmið yðar næstu prent.
pöntun til —
PHONTE GA-EPY 334=
THE ANDERSON CO.
PROMPT PRINTERS
555 Sargent Ave. Winnipeg, Man.