Heimskringla - 01.08.1912, Blaðsíða 4

■' BLS. WINNIPEG, 1. ÁGÚSX 1912.
HEIMSKEINGCA
Heimskringla
Pnblished every Thnrsday by The
Beimskringla News & Poblisbine Co. Ltd
Verft blabsins 1 Canada og tíandar
12.00 nm áriö (fyrir fram borgaÐ),
8ent til Xslands $2.00 (fyrir fram
borgab).
B. L. BALDWINSON
Editor & Manager
Ottice:
729 Sberbrooke Street, Winnipeg
BOX 3083. Talsíml Garry 41 10.
Innflutningar.
Nýlejra hellr innanríkisráSgjafinn
í Canada gefið út bækling, er sýnir
innflutning fólks til Canada fyrir
árin 1897 til ársins 1912. í þessum
bæklingi er ekki fariö eftir alma-
naksárum, heldur talin fjárhagsár
rikisins. Samkvæmt skýrslum í
þessum bæklingi, hafa innflutning-
arttir til Canada ekki byrjaÖ fyrir
alvöru fyr en með árinu 1902—3.
Á árunum 1897—8—9 íluttu til
Canada alls um 90 þúsund manns,
eöa um 30 þúsundir á ári að jafn-
aði. En á næstu þremur árum
komu hingað um 140 þús. manns,
eða tæp 47 þúsund á ári. Eftir
þetta byrjar innflutningurinn fyrir
alvöru, og eykst með hverju ári,
þar til á sl. þremur árum að hann
hefir komist upp í nær 300 þúsund
manns á ári til jaínaðar.
Alls hefir innflutningurinn á sl.
16 árum orðið 2Jú milíón manns,
eða að jafnaði rúmlega 150 þús.
manns á ári.
Innflutningur íslendinga til Can-
ada hefir verið þveröfugur við al-
menna innflutninginn, í því, að
innflutningur þeirra var mestur á
fyrri árunum, eða fram að árinu
1906, en fóru svo minkandi ár frá
ári, aö þeir eru tæpast teljandi,
þar til á sl. tveimur árum.
Skýrslan sýnir :
CFjárhagsárið 1900—1 ... 912 manns
“ 1901—2 ... 260 “
“ 1902—3 ... 917 “
“ 1903—4 ... 396
“ 1904—5 ... 413 “
“ 1905—6 ... 168 “
Næstn árin komu : 46, 97, 35,
95, og sl. tvö ár : 250 Og 205\
það virðist óþarft að taka það
fram, að langmestur hluti þessa
fólks hefir kornið frá Banadaríkjun-
iim Opr sezt að víðsvegar í Vestur-
Canada, í Saskatchewan, Alberta
og Manitoba, og í Britith Colum-
bia, þó nokkuð hafi einnig komið
írá íslandi.
Hins vegar voru íslenzkir inn-
flutning>ar fyrri ára eingöngu frá
íslandi, því að þá voru Banda-
ríkjalandar ekki farnir aS fly-tja að
sunnan hingað norður, að undan-
teknu árinu 1891, þegar 120 ís-
lendingar komu hingað að sunnan,
og aítur 1895, þá komu þaðan 33
hianns.
í£n beint fra íslandi voru inn-
flutningar tfl Canada, sem hér
segir ;
Árið 1886 komu 460 manns
“ 1887 “ 2000
“ 1888 “ 690 “
1890 (vantar tölurnar).
Perú-hneykslið.
Fyrir nokkrum árum kom
hryllingur í allar mentaþjóðir
heimsins yfir glæpum þeim, sem
framdir voru á svertinajum þeim í ,
Vestur-Afríku, sem þar voru not- >'firmaSxir hee-ndl vinnendunum
aðir til að safna togleðri í lýð- 1**" honum. Þotti Þe,r ekki
Eitt vitnið bar það, að hann
hefði séð Indíána brenda lifandi á '
báli, oftar en í eitt skifti, og svo
voru yfirmenn vinnulýðsins grimm- j
úðugir, að einna þeirra, af spænsk- !
um ættum, hafði drepið vinnend- j
urna svo hundruðum skifti. Annar
1891
1892
1893
1894
1895
200
283
816
166
139
J>essar tölur eru að því leyti
fróðlegar, að þær sýna á hverjum
tíma mestir mannflutningar hafa
% erið frá íslandi hingað vestur, og
hvernip- þeir ha£a farið minkandi á
síðari árum.
Skýrslan sýnir, að á sl. 10 árum
hafa 8,500 manns verið bönnuð
landganga við canadiskar hafnir,
<>g að á sl. 4 árum hafi yfir 5(j
þús. manns frá Bandarikjunum
veriö bægt frá inngöngu í landið
við landamerkjalínuna.
A þessum áðurnefndu 10 árum
lendum Belgíukonungs. þar var
meðferðin á vesalings svertingjun-
um talin svo miskunnarlaus og
grimdarfull, að hvergi íæru sögur
af lakara.
En nú berast sögur frá Amazon-
héraðinu í Perú lýðveldinu í Suð-
ur-Ameríku, sem virðast ennþá
hryllilegri, um glæpi sem þar eru
framdir á Indiánum þeim, sem að
togleðurstöku vinna, af trjánum
þar, og sagt er að hafi orðið 42
þús. manns að bana.
það hafa um nokkur sl. ár farið
Ijótar sögur af meðferð vinnulýðs-
ins í Amazon héraðinu, og vöktu
þær svo mikla eftirtekt, að Breta-
stjórn, þó henni væri málið að
mestu óviðkomandi, skipaði sendi-
herra sínum í Rio de Janeiro, að
rannsaka sakargiftirnar og senda
skýrslu um ástandið.
Nú fyrir bokkru hefir Sir Roger
Casements sent skýrslu sína um
þetta og segir atvinnurekstur
brezka ‘rubber’ félagsins í efri
hluta Amazon héraðsins vera að
öllu lej’ti viðbjóðslegan og glæp-
samlegan og færir rök að því, aS
lugir þúsunda, kvenna og barna
hafi verið líflátin með allskyns illri
meðferð, svo að nú séu ekki eftir
nema 8 þúsund Indíánar af fullum
50 þúsundum, sem þar voru fyrir
nokkrum árum.
Sir Rogers hefir haldið áfram
þessum rannsóknum í sl. 2 ár, og
byggir skýrslu sína á vitnisburð-
um margra, er að togleðurs tök-
unni unnu. þetta félag (brezka
‘rubber’) félagið), sem hefir aöal-
stöðvar sínar í Lundúnaborg, hefir
á liðnum árum haft í þjónustu
sinni mikinn fjölda svertingja ftá.
Barbadosa. þeir eru brezkir þegn-
ar, og af því er það sérstaklega
komið, að stjórn Breta fann sér
skvlt að hafa afskifti af máli
þessu.
Sir Roger var áður sendiherra
Breta i Kongo rikinu, þar sem
verst var farið með togleðurs
vinnendurna, og var þess vegna
sérstaklega kjörinn til að rann-
saka þetta Amazon mál. Vitna-
leiðslan, sem hann tók, sýnir, að
menn, konur og börn hafa þráfald-
lega verið brend lifandi, til þess
eingöngu að slá ótta í brjóst ann-
ara vinnenda og koma þeim til að
heröa enn meir að sér við togleð-
urs-tökuna. Meðal annars farast
honum þannig orð :
“Indíánar voru þrásinnis húð-
strýktir til dauða. Sögur voru
mér bornar af konum, sem dóu
undir svipuhöggunum, en ekki kom
það oft fyrir. Andlát, sem afleið-
ing af húðstrokum, varð vanaleg- 1
ast nokkrum dögum síðar ; og oft
kom það fyrir, þegar rotnun kom
í sárin, sem svipuhöggin höfðu
valdið, að sjúklingarnir voru
skotnir af yfirmönnunum".
“A einum stað ’, segir Sir Roger
í skýrslu sinni, “sagði brezkur
þegn mér, sem sjálfur hafði oft-
lega húðstrýkt Indiánana, frá því
að hann hefði margsiunis séð mæð-
ur húðstrýktar fyrir það, að börn
þeirra hefðu ekki aflað nægilegs
togleðurs. Börnin þóttu af ung til
að þola slíka refsingu, en þau
urðu að horfa á móðurina af-
hýdda ; átti það að vera þeim
nægileg refsino- og gera þau að
duglegri verkmönnum. Menn og
konur á öllum aldri sættu hinni
sömu -rimdarmeðferð. Voru hend-
kasta nógu miklu verki daglega
með því að binda hendur þeirra
fyrir aftan bakið og halda þeim
svo undir vatnsbunu, þar til þeir
mistu meðvitund. Nokkrir menn
dóu af þessari meðferð. Ein hegn-
ingaraðferðin var í því fólgin, að
binda reipi um háls manna og
kvenna, og draga þau svo upp um
ás, þar til að eins tærnar snertu
jörðina. í þessum stellingum voru
vesalingarnir látnir vera, ,þar til
þeir voru nær dauða en lífi. Enn
önnur hegningaraðferðin var sú,
að draga menn hátt í loft upp
með kaðli, stnndum upp undir
húsþak, o„• láta þá svo detta nið-
ur með því að sleppa haldi á kaðl-
inum ; á þennan hátt var fólkið
stórmeitt og stundum limlest. —
Eyrun voru og skorin af mörgum
Indíánum ; yfirmennirnir virtust
hafa það að leikfangi, að limlesta
á þann hátt.
Nú hafa ýmsir málsmetandi
menn á Bretlandi beðið stjórnina
að fara þess á leit við Bandaríkja-
stjórn, að hún skerist í þennan
leik og reyni að tryggja þær um-
bætur á meðferð þeirra, sem að
togleðurs tökunni vinna í Amazon
héraðinu, að lífi og limum þessafa
vesalinga sé ekki hætta búin. En
stjórn Breta getur ekki skorist í
þennan leik vegna hinnar svo-
nefndu “Munroe doctrine”, sem
telur það fjandskapartákn af sér-
hverri Evrópu þjóð, að hafa af-
skifti af stjórnmálum í þessari
vestrænu heimsálfu. Hins vegar er
talið mjög óvíst, að Bandaríkja-
stjórn vilji eiga nokkurn þátt í af-
skiftum þessa máls ; og um Perú-
stjórnina er ekki að ræða. Húr,
hefir svo mikinn inntektalegan
hagnað af þessari togleðurs-tekju,
að hún skiftir sér ekki af, hvernig
varan er fengin. En verkstjórar
félagsins segja Indíána þá og
svertingja, sem vinna að togleðurs
tökunni, vera þá lötustu menn á
jaröríki, og að öll nauösyn sé til
að beita harðýðgi við þá til þess
þeir vinni.
Og meðan þjóðirnar eru aö ræða
um hvað gera þurfi liinu þjakaða
fólki til bjargar, halda glæpirnir
og manndrápin áfram. Og það er
að rins tímaspursmál, að þær 8
þúsundir, sem eftir eru af þeim 50
þúsundum, sem áður var um get-
ið, — verði ráðnar af dögum.
Gunnar G.Guðmundsson
arn'ir hengdir á fjötruðum fótun
um upp á hýðingarstaurinn, og
bar höfuðið við jöröu. Yar það á-
litið ennþá kvalafyllra en ef fæt-
urnir hefðu snúið niður. Síðan
íéllu svipuhöggin sem skæðadrífa
lendar og limi, og það oftlega svo
grimdarlega, að húðin hékk í tætl-
um og blóölækirnir streymdu til
jarðar. Eftir húðstrokurnar voru
vesalingarnir oft látnir bíða þann-
ig hangandi í fleiri klukkustundir.
Svipurnar, sem Indíánarnir voru
lamdir með, voru margólaðar, úr
þykku nautsleðri og oft járnvafð-
ar og hin verstu drápsvopn”.
“þrásinnis var fólkið svelt til
Hann kvongaðist nýlega suður í
Bandaríkjum og er það út af fyrir
sig, ekki neitt sérstakt umtalsefni
blað. En maður þessi er að
mörgu leyti þess verður, að hans
sé getiö, öðrum ungum íslending-
um til eftirdæmis.
Gunnar Gunnarsson, Guðmunds-
sonar, frá Gaukstöðum á Skaga í
Skagafjarðarsýslu, er fæddur 12.
apríl 1885. Árið 1888 fluttist hann
með foreldrum sínum vestur um
haf. þau settust að nálægt Moun-
tain í Norður Dakota, og búa þar
enn.
Fljótt bar á námfýsi og skarp-
leik dreúgsins, er hann tók að
stunda alþýðuskólanám undir eins
og aldur leyfði. Enda gekk námið
greiðlega og .fljótlega lokið. AS því
búnu gekk hann á hásköla og lauk
ur þeirra að jafnaði bundnar á þvj meg lofsorði. En jafnframt því
bak aftur, og síðan voru vesaling-
hefir 13 íslendingum verið bönnuð ' hana> ekki aS eins 4,1 Þ®55 aS siá
landganga við lendingarstaðina og Iotta 1 Það> heldur einnig með
þaðan snúið aftur yfir hafið ; en ' Þ«im ásetningi, að stytta því ald-
5 verið sendir úr landi eftir að þeir I ur‘ Metm og konur voru höfð í
höfðu dvalið hér nokkurn tíma ______I varðhaldi, þar til þau dóu af
væntanlega sökum vanheilsu,' en I hungri. Indíánarnir fengu ekkert
ekkt vegna glæpa eða ósiðferðis,
ems og svo marga aðra vesturfara
að borða, og eitt vitniS bar það,
að hann hefði séS Indíánana svo
af annara þjóða fólki hendir —'og hunffraða> aS Wr hefSu xifiS upp
orsakar heimsending þeirra.’ n‘old noglnnnm til þess aS
eta. Korlum konum og bornum
Skýrslan sýnir einnig, að árleg var haldið í timburklefum svo
uígjöld úr ríkissjóði til eflingar ^ mánuðum skifti og svo að síSustu
innflutningum hafa vaxiS upp úr | pind til dauða ; og 9 af hverjum
161 þús. dollars árið 1897 upp f 10 af öllu fólkinu bar merki eftir
$1,354,736.67 arið 1911—12. i húðstrokurnar.
námi kendi hann á alþýðuskólum,
til þess að afla sér peninga til
nauösynlegs kostnaðar. Eftir þaS
varð hann kennaxi á verzlunar-
skólum yfir tvö kenslutímabil. Nú
er hann yfirkenhari í verzlunar-
fræðideildunum í skólunum í Boone
borg.
Lesendur sjá því, aS hér er um
ungan mentamann að ræða, sem
rutt hefir sér braut af eigin at-
orku til lærdóms og lista, og á-
unniS sér hylli og viröingu þeirra,
sem þekkja hann.
Kona sú, er hann kvongaðist,
heitir Ruth F. du Bois. Hún er
einnig háskólamentuð, og sögS hin
mesta myndarkona og vinsæl. —
BlaSið hérlenda, sem getur um
giftinguna, ber briiðhjónunum hinn
bezta orðstír, og segir herra GuS-
mundsson gæddan ágætis hæfileik-
um. /
Allir sannir íslendingar hljóta að
óska slíkum drengjum allra heilla,
því að þeir eru sómi þjóSflokki !
sínum og nytsamir borgarar í '■
ltindi.
Tuttugasta og þriðja þjóðhátíð
Y estur-lslendinga.
Islendingadagurinn
YERÐUR HALDINN
I River Park, 2. ágúst 1912
Hátíðin sett kl. 9. f. h.
Forseti dagsins J. B. Skaptason
PRÓGRAM.
MINNI ÍSLANDS—Ræða; Séra Bjfirn B. Jónsson.
MINNI íöLANDS—Kvæði: Kristinn Stefánsson.
MINNI \ E3TUR9EI.M8—Ræða; J. G Johnson, lðgfræðingur.
MINNI VESTUR-ISL.—Kvæði: Guttormur J. Guttormsson.
MINNI LANDNÁMSMANNA—Ræða: H. Marino Hannesson, lögm
MINNI LANDNÁMSMANNA— Kvæðií Stephan G. Stephansson.
VERÐLAUNASKRÁ.
KAPPHLAUP.
1. Stúlkur innan 6 ára, 40 yds.
1. verðl.—Peningar ... $0.75
2. “ — “ ... 0.50
3. - “ — “ ... 0.25
2. drengir innan 6 ára, 40 yds.
1. verðl.—Peningar ... $0.75
2. “ — “ ... 0.50
3. “ — “ ... 0.25
3. Stúlkur, 6—9 ára, 50 yds.
1. verðl.—Peningar ... $0.75
2.
3.
0.50
0.25
4. Drengir, 6—9 ára, 50 yds.
1. verðl.—Peningar ... $0.75
2. “ — “ ... 0.50
3. “ — “ ... 0.25
5. Stúlkur, 9—12 ára, 75 yds.
1. veröl.—Peningar ... $1.25
2. “ — “ ... 1.00
3. “ — “ ... 0.75
6. Drengir, 9—12 ára, 75 yds.
1. verðl.—Peningar ... $1.25
2, “ — “ ... 1.00
3. “ — “ ... 0.75
7. Stúlkur, 12—16 ára, 100 yds.
1. verðl.—Peningar ... $3.00
2. “ — “ ... 2.00
3. “ — “ ... 1.00
8. Drengir 12—16 ára, 100 yds.
1. verðl.—Vörur ...... $3.00
2. “ — “ ....... 2.00
3. “ — “ ....... 1.00
9. Ógiftar stúlkur, 100 yds.
1. verðl.—Vörur ...... $4.00
2. “ — “ 3.00
3. “ — “ 2.00
10. ógiftir menn, 100 yds.
1. verðl.—Yörur ...... $4.00
2. “ — “ 3.00
3. “ — “ 2.00
11. Giftar konur, 100 yds.
1. verðl.—Vörur ...... $4.00
2. » — “ 3.00
3. “ — “ 2.00
12. Giftir menn, 100 yds.
1. verðl.—Yörur ...... $4.00
2. “ — “ 3.00
3. “ — " 2.00
13. Konur, 50 ára og eldri, 75 yd
1. veröl.—Vörur ..... $4.00
2.
3.
3.00
2.00
14. Karlmenn, 50 ára og eldri,
75 yds.
1. verðl.—Vörur ...... $4.00
2. “ — “ 3.00
3. “ — “ 2.00
15. þriggja fóta hlaup, 100 yds.
1. verðl.—Vörur ...... $3.00
2. “ — » ... ... 2.00
3. “ — “ 1.00
16. Feitar konur (yfir 200 pd.).
50 yds.
1. verðl.—Vörur ....... $3.00
2. “ — “ ... ... 2.00
18. Feitir menn (yfir 200 pd.).
75 yds.
1. verðl.—Vörur ...... $3.00
2. “ — “ ... ... 2.00
STÖKK.
18. Langstökk, hlaupá til.
1. verðl.—Vörur ....... $3.00
2. “ — “ ... ... 2.00
3. “ — “ 1.00
19. Hástökk, hlaupa til.
1. verðl.—Vörur ....... $3.00
2. “ — “ ... ... 2.00
3. “ — “ i.OO
20. Langstökk, jafnfætis
1. verðl.—Vörur ...... $3.00
2. “ — “ ... ... 2.00
3. “ — “ 1.00
21. Hopp-stig-stökk, hlaupa til.
1. verðl.—Vörur ...... $3.00
2. “ — “ ... ... 2.00
3. “ — “ 1.00
21. Stökk á staf, hlaupa til.
1. verðl.—Vörur ...... $3.00
2. » — “ ....... 2.00
3. “ — “ 1.00
25. KAPPSUND —
Fyrir drengi innan 16 ára.
1. verðl.—Vörur .... 6.00
2. “ — “ .... 4.00
3. “ — “ .... 2.00
26. KAPPSUND —
F}-rir karlmenn yfir 16 ára.
1. verðl.—Silfurbikar
vörur ...........$10.00
2. verðl.—Vörur .... 7.00
3. “ — “ 4.00
HJÓLREIÐAR.
27. Hjólreið, ein míla.
1. verðl.—Vörur .... $5.00
2. “ — “ ..... 4.00
3. “ — “ ..... 3.00
28. Hjólreið, þrjár mílur.
Verðlaun frá Canadian Cycle
and Motor Co.
KLUKKUTÍMA HVÍLD
til borðhalds.
1. verðl.—Dunlop Tires.
2. “ —Silfur medalía.
3. “ —Hjólpumpa og
vindlakassi.
29. Hjólreið, 5 mílur, handicap.
1. verðl.—Vörur ..... $7.00
2. « — “ ... ... 5.00
3. verðl.—Vörur ...... 3.00
30. Hjólreið, ein míla
(Consolation Race).
1. verðl.—Vörur .... $3.00
2. “ — “
31. BARNASÍNING
1. verðl.—Vörur
2. “ — “
3. “ — “
2.00
7.00
5.00
3.00
32. ISLENZKAR GLlMUR.
1. verðl.—Vörur .$10.00
23. KAPPHLAUP, ein mUa-
1. veröl.—Vörur ... $4.00
2. “ — “ 3.00
3. “ — “ 2.00
24. KAPPHLAUP, 3 mílur.
1. verðl.—Vörur ... $7.00
~ 2. “ — “ 5.00
3. “ — “ 3.00
2.
3.
7.00
5.00
33. DANS (VValtz) —
AS eins fyrir íslendinga.
1. verðl.—Vörur .......$10.00
2. “ — “ 7.00
3. “ — “ 4.00
34. DANS (Waltz) —
Open for all.
1 doz. Photographs... $10.00