Heimskringla - 22.10.1914, Side 1
Giftingaleyflsbréf seld
TH. JOHNSON
Watchmaker.Jeweler&Optician
VlBgerSir fljótt og vel af bendi ieyatar
*4S MAIKf 8TRKBT
?h«me Jtlain «OIHJ WIJVNIPKG, MAN.
Nordal og Bjömsson
— GuD og úrsmiðir —
674 SARGENT AVL
XXIX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 22. OKTÓBER, 1914.
Nr. 4
Norðurálfu Stríðið.
1*. OKTÓBER. —
Megn óánæpja hefir risið á Kng-
landi út af falli Antverp borgar.
Hafa hlöðin látið gremju f ljósi yfir
t>vi Skömmu áður en borgin féll
hafði allnokkur her af brezku her-
skipunum verið sendur þangað
Belgum til hjálpar. Yar það skoð-
un manna að þessi brezki her hefði
verið úr landhernum, og hpnum
komið norður með einhverjum ráð-
um frá Lille eða norðan úr Frakk-
landi. En nú ex það ljóst að svo
var ekki, heldur var hjálpar liðið
sent frá brezku skipunum.
Fer Lundúna blaðið "Moming
Post” um þetta allhörðum orðum.
Kennir það Winston Churehill
flotamálaráðgjafa Breta um þetta
og segir að hann hafi sýnt í þessu
frámunalega óhagsýni og þekkingar
leysi á hermálum. Fer það fram á
að hann sé settur frá embætti og
annar skipaður í hans stað, er
meiri þckkingu hafi til að bera og
sé að cinhverju leyti jafnoki Lord
Kitchener er fyrir landhernum ræð-
ur.
Þespar aðfinslur blaðsins hafa
vakið allmikia eftirtekt og hafa
flest blöðin tekið í þann strengin,
að allt það bann sem sett hafi verlö
f allan fréttaburð af stríðinu sé
bæði ósanngjarnt og beri illar af-
leiðingar. Leiði það helzt til þcss
að mýla blöðin og hefta prcntfrclsið
en það aftur orsaki það að um öll
afglöp sé þagað og ckki að neinu
fundið sem miður fer.
Stórblaðið “Times” segir að skylt
sé að þakka einurð og hreinskilni
“Morning Posts”. En ekki vill það
skella skuld á Churchill fyrir upp-
gjöf borgarinnar, en hitt segir það
að sé ógjörningur að láfca stjórn
eða stjórnar þjóna komast upp með
það að þagga niður þjóðarálitið og
þjóðar viljann.
Richard Jebb, cinn frægasti blað-
ritari Breta segir að sfn skoðun sé
sú að, óhcyrilega barnalcg sé yfir-
lýsing Churchills að Brczki flotinn
haldi þeim þýzka innlokuðum eins
og mús f holu, og sé svo ekkert lát-
inn hafast að. VIII hann að vcrk
og athafnir komi nú f stað stórra
orða.
Georges Clemencöau fyrrverandi
innanrfkis ráðgjafl Frakka, hefir
birt bréf frá Bandarískum sfcjórn-
mála manni ura samtal, sem sendi-
herra þjóðverja í Washington, átti
nýskeð við býzk-Amerfskan banka-
stjóra i New Port. Bankastjórinn
fékk sendiherranum peninga-upp-
hæð í samskotasjóð rauðakross
félagsins og spurði að því um leið:
“Hvað vonast keisarinn eftir að fá
frá Frökkum, þó hann næði land-
inu á sitt vald.?” Svaraði sendi-
herran þvf: “Þetta cru þau þýzku
boðorð viðkomandi Frakklandi.
Vér heimtum:
ist—Allar frönsku nýlendumar
og þar með talið skattlöndin, Mor-
okko, Algería og Tunesfa f Norður
Afríku.
2—Frönsku héröðin millf Sajirt-
Valcry til Lyons, með öðrum orð-
um einn fjórða Frakklands méð
15,000,000 íbúum.
3, —Tvö billíón dollara f herskatt
4. —Verzlunar hlunnindi er lcyfi
þýzkum vörum inn f landið toll-
laust f 25 ár án þcss að hið sama
sé veitt á móti með vörur frá Frakk-
landi. Eftir það sé fylgt hinum
eldri Frankfort samningi.
5—Bannaður sé herdráttur i
Frakklandi f 25 ár.
6. —öll Frönsk virki séu rifin til
grunna.
7. —Frakkar afhcndi oss 3,000,000
rifla 3,000 fallbyssur og 40,000 hcsta,
fyrir herinn.
8. —Ókcypis einkalcyfi fyrir öllum
uppfundingum í 25 ár.
9. —Frakkar slfti öll stjórnmála
samhönd við England og Kússland.
10. —Frakkland myndi rfkjasam-
band við Þýzkaland í 25 ár.
Hvað viðkcmur Kússlandi, þá
mútum við Rússum til friðar, en
tökuin England, eða cyðilcggjum
Breska rfkið. Strax og Kússar
skerast úr leik fara Englcndingar
að þcim með ber til hefnda fyrir
svíkin En hvað sem öllu öðru
líður verðum vér að koina Frökkum
á kné, og skilja þar ekki við fyr en
Frakkland má sín ekki meira en
Tyrkland eða PortugaL”
Af stríðinu sjálfu er lftið að frétta
utan að ófriði heldur áfram. Að
austan koma engar fréttir, eigast
þar nú við Rússar og Þjóðverjir
með Austurríkisinönnurn. Sagt er
að á hverja hiið sé yfir háifa önnur
miilíón manns.
Sambandsmcnn tóku nýlcga 400
þjóðverja til fanga nálægt Melle en
600 féllu. Eigi er getið um mann-
fall á hlið Frakka.
Það er sagt að Portugal ihafi
gengið f stríðið. Samkvæmt samn-
ingí við Breta voru þcir skyldir að
leggja til 10,000 hermenn hvenær
sem Bretar heimtuðu. Fór þýzki
sendiherran frá Lisbon til Spánar á
þriðjudaginn var.
Þá hafa risið skærur milli Rússa
og Pcrsa austur í Asíu, samgvæmt
fréttum frá Miklagarði. Hefir þegar
slegið f orustu en um úrslit ófrétt.
Cambridge háskólinn á Englandi
hefir boðið háskólaráði Ðclga í
Louvain að setja skóla sinn í vetur
í Cambridge, hýður hann þvf að
nota með sér, kenslustofur og verk-
stofur háskólans, svo I«ouvain há-
skóli fái haldið kenslu áfram eíns-
og að undanförnu. Er talið víst
að tilboði þessu verði tekið
* * v
15. OKTÓBER. —
Engin stórtfðindi frá oruatu-vell-
inum síðan í gær. Þó virðist scm
sambands-hernum hafl veitt betur
í norðvestur Frakklaudi. Og hægri
fylkingar-armur hinna þýzku hcr-
sveita hafi látið undan síga, á snm-
um stöðum inn fyrir landamæri
Belgíu. Það er talið þýðingarmest
fyrir sambandsherinn að hann hefir
náð borginni Ypres. Ef þcim tekst
að halda hcnni er haldið að þjóð-
vcrjar muni trauðlcga haldast við
í Ostcnd til lcF.gdar. Til dæmis um
það að á ýmsu veltur mcð sigur-
vinningarnar má nefna það að nú
hafa Frakkar í tólfta sinn tekið
horgina Roye, og vona þcir nú að
geta haldið henrii íramvegis. “Strax
þegar við koraum til Roye,” segir
einn herforinginn, fengum við skip-
un um að haida áfram um nóttina
til Ernchep þar sem sagt var að 6-
vinirnir hefðu hersveitir sinar.
Þangað komum vér fyrir dagrenn-
ing, en biðum til þess er birta tók.
Kl. 6 fengurn við skipun urn að
skjóta. Þetta kom óvinunum gjör-
samlega á óvart og fengu þeir lftilli
vöm við komið Klukkan átta
drógu þeir upp friðarfána. Þar
tókum við eitt þúsund riddara liðs.
heíla sveit fótgönguliðs og alimik-
ið herfang.”
Sagt er að þjóðverjar hafi fundið
upp nýja aðferð til að verja skot-
garða sína. Er það gjört með þvf
að þekja þá utan með vfr, sena
gjörður er upp f hringi. Þetta er
gjört til vamar sprengikúlum, ef
þær falla niður í hringina og
springa þar festast brotin f vfmum
og gjöra minni skaða.
fbúar Ostend flýja nú hver sem
betur gctur yfir til Englands, því
allar aðrar leiðir eru lokaðar. Og
er talið að þjóðvcrjar muni bráð-
lega ná þangað og taka borgina
mótstöðulaust
Öhug miklum slær yfir Englend-
inga eftir því sem þcir, þjóðverjar,
nálgast ströndina. Og er nú mikið
talað um að þaðan muni þeir gjöra
áhlaup á England. Vitanlega cr
þar hinum Breska flota að mæta,
og þvf ekki árennilcgt fyrir þjóðverja
að leita þar á. En þó vilja hermála
fræðingar Englendinga ekki treysta
þvf um of. Meðal annars hefir
colonel Repíngton, hermálafræðing-
ur stórhlaðsins Times skorað á her-
málastjórnina að gefa út reglur fyr-
ir því hvernig taka skuii á mótl
þjóðverjum ef til þess komi.
Sökt hafa Englendingar einu af
skipum Hamhorg-Amerfkan línunn-
ar. Það hét Markomannía og var í
förum til Austurlanda. Þvf var
sökt náiægt Sumatra af enska her-
skipinu Yarmouth. Markomannia
var 3,335 tons að stærð, var smíðað
i Newcastle á Englandi 1890.
Komið hafði upp eldur f skipa
! gjörðar kvíum Austurríkisstjórnar
iog nýr bryndreki, sem lilcypa átti
'af stokkum f dag, orðið fyrir skcmd
' um, sex torpedo bátar höfðu cinnig
I skemst.
í AÖ austanverðu hefir framgangur
Rússa orðið tafsamari cn vonast
var eftír. Hafa þeir mátt til að
senda sumar hersveitir sfnar frá
Galizíu og vestur á hóginn til að
skakka leikinn þar sem þjóðverjar
I
ÞORSTEINN SKÁLD
ERLINGSSON DÁINN
Só hanna fregn kemur nú með breinom
ftra íalandí a8 skáldiS Þorsteínn Erlmgs-
len sé dáiim.. . Heílsa og kraftar hans
vom þrotnír, og vissu vinir hans þaS,
fyrir Iöngu síSan, en þó áttn þeir ekks von
á a'ð dan'Sa hans baeri svo skjótt a‘ð hönd-
um. Hann andaSist þann 28. sepL s. L
a'Ö heknili sínu ■ Reykjavík úr lungna-
bólgn. Hann var fæddur áriS 1858, 27
sepL og hefir því veríS um 56 ára gamall
MeS dauSa hans, missir þjóS vor höf-
uSskáld sitt og ef til vill þann soninn er
unni henni fölskvalansast; hreinskilnin,
sbm trúfastasta vin; þeir smáu og litils-
sigldu, ömggasta tal3manninn; mannkær-
leikuriun, trúasta þjóninn.
Eru þetta sorglegustu fréttimar er bor-
ist hafa utan af fslandi um langan aldur.
K
I
vorn við að brjótast Inn í Suwalki
héraðið. Sagt er að þjóðvcrjar hafi
aðcins átt 10 mflur til Warsaw, cn
þar hafi Rússar rekið þá 30 mflur
til baka. Búist er við að borgin
Przcmysl muni innan skamms falla
f hendur Rússa. Sagt að kólera
geysi meðal varðliðsina
Hcr Svartfellinga hcfur unnið full-
an sigur á fimmtán þúsundum
Austurríki8manna, nálægt Sarajevo
Mannfall Austurrfkismanna mikið.
Frétt frá Kaupmannahöfn scgir
að þjóðvcrjar séu nú að undirbúa
annan leiðangur til Parfsar, og að
þvf Rússar séu nú ekki eins hættu-
legir, ætli þeir að flytja sumt af her-
sveitum sfnum þaðan, svo þeir getl
brotist með fullum krafti inn á
Frakkland. Scgja sumar frcgnir að
þcir flutningar séu nú þegar byrjað-
ir.
(Framliald á 5 siðu)
MYNDIR FRÁ HERSTÖÐYUNUM
Kossakkar í her Rússa gjöra áhlaup á “Hauskúpu” hersveit Hussara í her Þjó'Överja, milli Korschen og Bartenstein í Austur PrússlandL