Heimskringla - 03.06.1915, Page 1

RENNIE’S SEEDS
HEADQUARTERS FOR SEEDS, PLANTS,
BULBS AND SHRUBS
PHONE MAIN 3514 FOR CATALOGUE
Wm. RENNIE Co„ Limited
394 PORTAGE AVE. - - WINNIPEG
(Cs Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
árJ FLORISTS
('hones 'lnln 104. Muhf nnd Sun-
dny Sher. 2G07
2S0 DOXALD STREET, WIXNIPEG
XXIX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 3. JÚNl, 1915.
Nr. 36
Fréttir frá Stríðinu
ítalir hafa sótt norður í Trent-
héraðið, norður af Garda-vatni, og
tekið þar borg eina núna fyrir helg-
ina, Storo að ‘nafni, og hafa ráðist á
aðra norðar nokkuð, sem Riva neit-
ir. En á norðaustur landamærunum
hafa þeir sótt yfir ána Isonzo og
tekið þar þó nokkra smábæji. Aust-
urríkismenn hafa hörfað undan og
sprengt upp brýr allar, en veitt við-
nám fltið, þvi að þeir hafa verið
stórum mannfærri. En búast má
við, að þeir fari nú að taka á móti.
Það er enginn efi á því, að ítalir
eru þarna að búa um sig að ná fót-
festu í Trentdölunum norðan við
Garda-vatnið, þar sem hættan er
mest, að Þjóðverjar og Austurrikis-
menn vaði inn á þá. Langbarða-
land er of gott land til þess, að
hleypa “Vilhjálmi blóð” eða svein-
um hans þar inn. Eins er við Isonzo-
ána; þar þurfa þeir að hafa sterkar
varnir, og helzt taka Triest og þar
upp í dalinn eftir því sem hægt er.
— Síðan geta þeir farið vfir til
Dalmatíu og Herzegóvina, og komið
þar til liðs við Serba og Svartfell-
inga, sem víst bíða óþreyjufullir eft-
ir þeim.
Austur í Galiziu hefir einlægt ver-
ið hroðasiagur, svo mikill og griinm-
ur, að út yfir tekur og hefir heimur-
inn aldrei séð annað eins. Vér lýst-
um byrjun hans seinast. Rússar
voru búnir að stöðva þá Þjóðverj-
ana við San fljótið, nálægt Przemysl,
og austan við það norðan við Jaros-
law, sem er beint norður af Prze-
mvsl.
Hinn 20. mai linuðu Þjóðverjar á
sókninni og lögðu 15 brýr við San-
fljótið, frá Seniawe og suður undir
Jaroslaw, og fór þá að verða ljóst,
að þeir ætluðu að umkringja Prze-
iuisi; en Rússar hcldu, að þeir
væru búnir að fá nóg af þessu
grimma áhlaupi. En það var engin
hætta á þí. Það var Mackensen, er
stýrði þeim; maðurinn, sem i vet-
ur stýrði Þjóðverjmn, er þeir hröktu
Rússa úr Lodz, og var nærri búinn
að brjotast í gegnum hergarð þeirra
til Warshau. Hann var nú að snúa
fleygnum þessum störa suður á við,
og æ.tlaði að umkringja kastalann
Przemysl, en stökkva Rússum frá
víginu bæði að sunnan og norðan,
náttúrlega eyðileggja þá að fullu, ef
hægt væri.
Hann þyrfti því að flytja mikið af
hersveitum sínum vestur aftur, en
láta sumar halda áfram. En með
hverri hersveit þurfti að fara feyki-
mikill farangur af fallbyssum, skot-
færum, vistum og öllu því, sem her
menn þarfnast. Fjóra daga gjiírðist
svo sem ekkert, að því er Rússar
vissu, nema að Þjóðverjar voru að
halda eitthvað vestur, og héldu því
Rússar, að þeir hefðu fengið nóg af
þessu.
En hinn 21. þeytti Maekensen
hverri herdeildinni á eftir annari á
Rússa í gröfunum, og þær voru ekki
smáar, því að tvö og á þriðja hundr-
að þúsund manns voru i hverri og
þúsundir af stórum og smáum fall-
byssum. Á þessum 15 nýju brúm
streymdu þeir yfir fljótið norðan
við Jaroslaw alla leið til Seniawe;
en sunnan við Jaroslaw, eða milli
Jaroslaw og Przemysl höfðu Þjóð-
verjar ekki komist yfir fljótið; Rúss-
ar höfu haldi velli þar þessar þrjár
vikur, sem bardaginn hafði staðið.
Þar var nú harðast að gengið við
Radymno og Drogobitch á 15 mílna
svæði. — Þetta er alveg sama að-
ferðin og Mackenson hafði i nóv-
ember við Lodz; en þá hafði hann
aðeins “corps” eða 50 þúsundir í
hverri sveit, en nú eru 4—5 “corps”
eða 200—300 þúsundir i hverri
deild, sem hann lætur hlaupa á þá
Rússana. Þarna við Radymno urðu
Rússar undan að láta eftir langa og
hreystilega vörn og runnu þeir hvað
eftir annað á móti Þjóðverjum með
byssustingjunum. Varð þar feikna
mannfall af báðum, en þó meira af
Þjóðverjum, því að þeir sóttu meira
á en hinir.
En norður við við Seniawe, með-
fram Lubaszkow ánni, sem þar fell-
ur í San, réði Irmanoff herforingi
fyrir Rússum. En hann er frægur
orðinn fyrir framgöngu sina og
hreysti í Port Arthur, þegar Japan-
ar sátu um þá borg. Hann tók nú á
móti þýzku herflokkunum, sem
komu yfir San á brúm þeim hinum
15, er Þjóðverjar bygðu. Þeir voru
komnir þó nokkuð austur fyrir ána
í eða til Seniawe, er þeim laust sam-
j an. Er sagt að þar hafi verið hroða-
aðgangur. Gengu Rússar svo fast
fram, að hinir gátu ekki staðið fyrir.
j Þar féllu fast að 40 þúsundum af
Þýzkum jiá, en annað eins tóku
Rússar til fanga. Irmanoff kom þá
á norðurhliðina á þessum fleyg
Þjóðverja og tók nú bæji og vígi að
baki Mackensen og mikið af herbún-
aði og nautgripum, sem Mackensen i
ætlaði að slátra handa hernum.
En svo var Mackensen búinn að
gjöra ráð fyrir, að aðrir herflokkar
Austurríkismanna kæmu á Rússa að
sunnan og vestan úr Galizíu og ofan
frá fjöllunum og Strydölunum, sem
Þýzkir hafa lengstum haldið. Þeir
komu reyndar, en Rússar börðu svo
á þeim við Gouskow, að þar þóttust
þeir góðir, sem fótum áttu fé að
launa. Þessir tveir sigrar við Seni-
awe og Gouskow segja Rússar að
meira en bæti upp alt sein þeir hafa
tapað þar eystra. Þeir hafa tekið yfir
100 þúsundir fanga, og siðan 20.
maí er sagt, að þarna á þessum
stöðvum hafi Þjóðverjar tapað fleiri
hundruð þúsund mönnum, af fölln-
um, særðum og föngum.
Til merkis um áreiðanlegleika
fregnanna frá Þjóðverjum og Aust-
urríkismönnum, má telja það, að
Austurríkismenn sögðu að þeir
hefðu gjöreytt þriðju herdeildinni
frá Kákasus við Wisloka þarna norð-
ur af Przemysl. Hún hefði sfráfall-
ið. En sú hin sama deild tók 7000
fanga nokkrum dögum seinna við
Seniawe og 14 stórar fallbyssur. En
það gjöra ekki dauðir menn.
l’m það, hvernig þarna fari, get-
ur enginn sagt að svo stöddu. Þeir
berjast þar nótt og dag, en margir
ætla, að harðasti spretturinn sé nú
af Þjóðverjum þarna. Og nú er van-
séð, að þeir geti haidið öllum þess-
um langa hergarði, svo að hann i
verði ekki einhversstaðar svo veik-
ur, að hinir komist i gegn. Þeir
þurfa þvi sem fyrst að draga hann
saman og stytta hann. Þá er betra
að verja.
Flugdrekar fyrir $16,000,000
Bretar liafa pantað hjá Banda-
ríkjamönnum flugdreka fyrir 16 mil-
íónir dollara, og skulu þeir gjörðir
hið fyrsta. Þeir eiga að geta farið
85 til 100 mllur á klukkutíma. Ef
að hver skyldi kosta 1000 dollara
þá eru það 16 þúsund drekar. Það
lítur út sem ætli þeir að senda loft-
her á Þýzkaland, er það hættu-
minna, en að sækja á þessar skot-
grafir.
Bretar standa fastir fyrir.
Fimm sinnum gjörðu Þýzkir á-
hlaup sama daginn, 28. maí, við
La Basse og tvisvar um nóttina og
var hvert öðru ákafara. En Bretar
börðu öll af sér og stundum runnu
þeir á þá með byssustingjunum.
Canadamenn fá lof mikið.
Canadamenn fá lof inikið á ný fyr-
ir framkomu sína frá yfirforingjum
frönskum og enskum. Er það tek-
ið fam að þeir hafi tekið af Þjóð-
verjum hin traustustu vígi, sem þeir
Bandamenn liafi enn sem komið er
unnið at þeim—svo. traust að Þjóð-
verjar álitu að þau væru með öllu
óvinnandi. Yfirforinginn getur þess
að þeir hafi þar bætt nýjum afreks-
verkum við þau, er þeir unnu við
Ypres.
Þýzkur spæjari tekinn fastur.
Einn spæjarinn þýzkur tekinn
enn, Karge að nafni, og hefur talið
sig enskan. En líkur eru til að
hann sé þýzkur i báðar ættir og sé
hið sanna nafn hans Fierbend.
“Busy Bertha”
Busy Berlhas kalla Bretar hinar
stóru fallbyssur Þjóðverja. Segja
suiiiir, að þær séu 16.8 þumlunga
viðar í opið, og skjóti þessum hroða-
kúlum, sem alt brjóti. Margir hafa
efast um, að þessar fallbyssur væru
til, en sjónarvottur einn keinur fram
og fullyrðir, að þær séu til og engu
minni en sagt hefir verið. En öllu
um þær hafa Þjóðverjar haldið
leyndu.
Þær eru svo stórar og þungar, að
ómögulegt er að flytja þær í heilu
lagi. Eru þær því teknar sundur í
marga parta og fluttar þannig. Heilt
“regiment”, 1000 manns, fylgir fall-
byssu hverri. Og þegar {>ær eru
komnar þangað, sem á að nbta þær,
þarf fyrst að byggja eða steypa sterk
an grunn undir þær á bjargi, og þar
eru stykkin sett saman, og er þetta
þá hið mesta tröllabákn, kannske 40
feta hátt, óg stendur byssan nærri
beint í loft upp. Kúlan er nálægt 40
þumlungar á lengd og vegur nærri
2 ton. Byssu þessari er hleypt af
með rafstraumi og standa menn eigi
nær en 400 yards, og samt hristist
jörðin svo mikið við skotið, að flest-
ir falla við hristinginn eða kippinn,
seni þá verður. Kúlan eða kólfurinn
sést vel á fluginu, og fylgir henni
org og drunur, sem einlægt vaxa
eftir því sem hún kemur nær mark-
inu, og seinast verður orgið svo
voðalegt, sein það ætli að kljúfa höf-
uð manna. En krafturinn er svo
mikill, að i Loncin-virkinu við I.i-
ege klauf það cement-hött (steypu,
gjörða af cementi og stáli utan um
fallbyssur, sem líktist tröllaskál
einni á hvolfi, og eru giit fyrir stór-
ar fallbyssur í skálarhliðunum) einn
þrettán feta þykkati, og var þó skot-
ið á 8 mílna færi. Og þegar kulan
kemur niður, er sprengir.gin v.oða-
leg, svo að þeir tryllast, sem nærri
eru, ef þeir ekki detta dauðir uiður.
Nýlega segir sjönarvottur einn
þannig frá þeim voðausla, sem fall-
byssur þessar gjörðu strax í hyrjun
striðsins.
“Hinn 13. ágúst komu Þjóð\erjar
með fallbyssur þessar til Liege, og
hinn 15. voru þeir búnir að k ima
þeim fyrir 8 milur frá kastölunum.
Við fyrsta skotið hrundu húsin, sem
næst voru byssunni, þegar skotið
reið af. Þeir byrjuðu að skjóla kl. 7
að morgni. en hittu ekki vemlega
fyrri en kl. 4.30 um daginn. Hittu
þeir þá í púðurhúsið, og þá vai alt
búið. Sprengingin varð svo mikil,
að kastatinn rifnaði allur í sunrur;
grjótið og björgin flugu i háa loft,
en mörg hundruð Belgar láu þar
dauðir og allir tættir og marðir i
klessu undir rústunum.
“Eg litaðist um þarna rétt eftir
sprenginguna og sá þar 70 feta djúpa
gryfju, þar sem kastalinn hafði ver-
ið, sein var líkust gig í eldfjalli.
“Þessa voðahólka brúkuðu Þýzki.'
litlu seinna, þann 23., við Namur;
svo við Givet, á landamærum B-lga
og Frakka, og'svo við Antwerpen”.
Seinustu Stríðsfréttir
— ítalir taká 37 þorp í Ainpesso-
dalnum; það er norður af Trent.
Eitt þorpið heitir Cortini og það er
60 milur norðaustur af Trent.
Heill floti af Zeppelin loftbát-
um sveif yfir Lundúna borg nóttina
hins 1. júní og hleyptu niður 90
sprengikúlum. Þær komu allar í út-
jaðra borgarinnar og varð tiltölu-
lega lítill skaði af. Eitthvað 5 manns
biðu bana; ungbarn eitt, hálffull-
orðinn piltur, karl og kerling og
ein kona meiddist, svo líklegt er ao
hún deyi. — Skríllinn i Lundúnum
hálftryltist og brýtur og eyðileggur
nú eignir þýzkra nianna í borginni,
og enginn þýzkur maður má á gotu
sjást.
Neðansjávarbátar Breta eru á
vakki úti fyrir Miklagarði, og treyst-
ast Tyrkir ekki að senda hermenn
þaðan til styrktar liði sínu á skag-
anum við sundið.
— Bandamönnuni veitir betur þar
i viðureigninni við Tyrki og síga á-
fram hægt og luegt, en gengur seint.
— Á Bretlandi er alt í uppnámi út
af hinum fyrirhuguðu herskyldu-
lögum, og skiftast menn i tvo flokka,
en likur til að þeir verði ofan á, sein
vilja að herskyldan gangi jafnt yfir
alla.
— “Svar Þýzkalands stjórnar er
svívirða til Bandarikjanna”, segir
Morning Post, — hið útbreiddasta
morgunblað i Bandaríkjunum. Um-
niæli blaðsins eru á þessa leið: “Hin
morðtrylta stjórn i Berlín er i svari
sínu að reyna að afsaka það, sem er
óafsakanlegt. Þeir bera það fram,
að Lusitanía hafi verið vopnað her-
skip. Það er lygi tóm. Tollembætt-
ismaður Malone i New York ætti
bezt að vita um þetta; það er skylda
lians. En hann vottar, að Lusitanía
hafi vopnlaus verið (carried no
armaments)”.
Rúmenar kátir mjög yfir að ít-
alir eéu komnir í stríðið.
Montreal búar bjóða frain stór-
fé að til kaupa margskeytabyssur
(machine guns) fyrir herinn. Einn
maður, Jas. Carruthers kornkaup-
maður, bauð til þess hundrað þús-
und dollara; og sömu upphæð bauð
annar fram, Mr. H. Drummond, sem
misti bróður sinn í orustunni við
Langemarck.
Jóh. Júl. Hafsteen amt-
maður dáinn.
Hinn síðasti amtmaður á íslendi
er látinn. Jóhannes Júlíus Havsteen,
amtmaður var fæddur á Akureyri
13. ágúst 1839. Foreldrar hans voru
góðfræg kaupmannshjón þar, Jó-
hann Gottfred Havsteen og kona
hans, Sophía Thyrrestrup; hafði
faðir hennar langa stund rekið verzl
un á Akureyri, en J. G. Havsteen var
albróðir Péturs amtmanns Havsteen,
og voru þeir synir Jakobs kaup-
manns Havsteen í Hofsós. Var Jak-
oh annálaður dugnaðar- og fjárafla-
maður og vel þokkaður. Havsteens-
ættin er því útlend að uppruna, en
varð brátt ramíslenzk og mun t. a. in.
lengi leitun að hollari og þjóðlegri
einbættismanni en Pétri amtmanni.
Júlíus amtmaður ólst upp hjá for-
eldrum sínum þangað til árið 1853,
að hailn kom í Iatínuskólann. —
Stundaði hann nám sitt vel og var
jafnan efstur i sinum bekk. Árið
1859 varð hann stúdent með 1. ein-
kunn. Sama ár sigldi hann til há-
skólans, tók próf í heimspeki þann
26. júní 1860 með 1. einkunn, og em-
bættispróf i lögfræði 7. júní 1866
með 2. einkunn. Sama ár vék hann
heim til foreldra sinna, og dvaldi
hjá þeim til næsta vors; þá sigldi
hann aftur, og varð aðstoðarmaður
atntmannsins i Holbæk. Siðla árs
1870 varð hann aðstoðarmaður í
hinni. íslenzku stjórnardeild i Khöfn
eða stjórnarráði fslands, einsog það
var kallað eftir 1874. Þeim starfa
gögndi hann til ársloka 1881; þá
var hann 9. júni settur amtmaður i
Norður- og Austur-umdæminu, en
f; sta veitingu fékk hann ekki fyrri
en 7. mai 1884, því þá var það efst
i alþingi, að afnema amtmannaem-
bjettin. Þann 4. nóvbr. 1893 var
h mn skipaður amtmaður i Suður-
og Vestur-amtinu frá 1. júlí 1894, og
x'vgndi hann þvi embætti þangað
l ! amtmannaembættin voru liigð al-
■g niður 1. okt. 1904. Þá fékk hann
u ineð biðlaunum, cn var þó for-
seti amtráðsins, þangað til þau voru
lögð niður til fulls 1907. Hann var
endurskoðunarmaður íslandsbanka
frá byrjun til dauðadags. Hann sat
i bæjarstjórn Akureyrar langa hríð.
Hann sat á alþingi sem konungkjör-
inn frá 1887 til 1891 og aftur frá
1899. Var forseti efri deildar 1905
og 1907 og 1912. Þegar hann t'ékk
lausn frá embætti, varð hann kom-
mandör af Dannebrog 1. stigi; hafði
áður fengið öll lægri heiðursmerki
þessarar orðu. Auk þess hafði hann
franska orðu.
Þegar Júlíus amtmaður tók við
amtmannsembættinu fyrir norðan,
var það i talsvrðu ólagi, þvi formað-
ur hans var orðinn fjörgamall, er
hann lét af embætti. En honum tókst
fljótlega að bæta úr þvi, því hann
var ágætur skrifstofumaður, svo að
eg efast um, að margir hafi verið
honiun fremri á hans tið. Hann var
mjög skyldurækinn einbættismaður,
og var ekki í rónni, fyr en hann var
búinn að svara þeím bréfuin, er hon-
um bárust og leggja úrskurð á þau
mál, sem honum har að afgreiða. —
Það kom því aldrei fyrir, að málin
lægju hjá honum óafgreidd. Hann
vandaði mjög afgreiðslu allra þeirra
og það mætti jafnvel finna að því.
að hann ritaði oft langt og ítarlega
um smámál, og ekki var það ráð-
gjafabréf, cancellibréf eða konungs-
bréf til, er við málið átti, að hann
ekki vitnaði til þess i bréfuin sínum
og úrskurðum; enda hygg eg að það
sé sannmæli, að enginn embættis-
maður á fslendi hafi verið eins fróð-
ur í þeim efnum sem hann. Undir
amtmann bar þá að úrskurða í fá-
tækramálum, og voru þau mál mjög
tið; til slikra úrskurða vandaði
hann sérstaklega vel, enda stóðust
þeir flestir, þó þeim væri skotið
lengra. Embættisstíll hans var sem
fyr segir, oft ærið langur, og nokk-
uð þunglamalegur, og bar greinileg-
an keim af því, að hann hafði lengi
vanist við danskan cancellistil, sem
ekki Jiykir alt af sem léttastur. Hann
bar Jiess líka ljósan vott, bæði i öllu
embættisstarfi sinu og ytri hegðun,
að hann var embættismaður úr þeim
gamla skóla. svo að eg leyfi mér að
nota 1 > a n orð. Það er: vandaður
og heiðarlegur maður út í yztu æsar,
skyldurækinn og duglegur, en nin
leið þungur, formfastur og litið fyr-
ir allar breytingar á gömlum venjum
eða verulegar nýjungar, og í ytri
hegðun kurtis og prúðmannlegur
við hvern mann.
Þingstörf sin rækti liann sömu-
leiðis með skvldurækni, en mjög lit-
ið lét hann þar til sín taka; kom |>að
með fram af því tvennu, að hann
átti mjög erfitt ineð að hefjast handa
og ryðja nýjar brautir, eftir því sem
'hann oft sagði höfundi þessara lína,
og svo hinu, að hann hafði þá skoð-
un, að konungkjörnir þingmenn
ættu ekki að koma fram með ný-
mæli á l>ingi. Enginn var hann
mælskumaður, en gat þó komið vel
orði fyrir sig, einkum i skálaræð-
um. ,
Júlíus amtmaður var mjög vel gef-
inn maður, las .feiknin öli, einkum
eftir að hann var búinn að fá lausn
— aðallega rit sögulegs efnis, og af
þeim sérStaklega alt, sem snerti per-
sónur og mannfræði, enda var hann
ágætlega að sér í þeirri fræði. Hann
var og næsta vel að sér í fornsögum
vorum, einkum Sturlungu, og kunni
heilar klausur úr þeim, er hann
hafði jafnan til taks, einkum i kunn-
ingjahóp. Hann var glaðlvndur og
skemtilegur í allri umgengni. Að
náttúrufari var hann mjög bráðlynd-
ur og fljótur til, en hann var jafn-
framt manna sáttfúsastúr. Konu
sinni var hann ágætur eiginmaður,
og bezti og nákvæmasti faðir. —
Margt fleira gott mætti segja um
þennan látna merkismann, en þetta,
sem skrifað er í flýti, verður að
nægja. að minsta kosti í bráð.
Hann kvæntist 1880 eftirlifandi
ekju sinni Johanne Margrethe West-
engaard; var faðir hennar ofursti í
landhernum danska. Þau éignuðust
2 börn: Helgu, konu kapteins í sjó-
hernurn danska H. Gad, og Otto
Jakob, umboðssala i Revkjavík. ;
Kl. ./.
— Lögrétta, 5. mai.
Opið bréf til íslenzkra
bænda í Bifröst sveit.
Herrar! —
Níunda júni næstkomandi eigið
þér að greiða atkvæði um eitt hið
allra stærsta velferðarspursmál, sem
komið hhfir á dagskrá i sveit yðar
síðan hún bygðist. Þér eigið þá að
skera úr, hvort mýrlendi sveitarinn-
ar skal þurt verða; hvort Jiar skuli
verða góðir vegir, sem nú eru veg-
leysur; hvort þér eruð viljugir, sem
einstaklingar og heild, að greiða veg
framfara i sveitinni.
Þessar línur rita eg sökum þess,
að eg veit, að talsverður misskiln-
ingur á sér stað, í sambandi við mál
þetta, og einnig af þeim ástæðum,
að all-margir hafa hvorki reynt né
haft tækifæri til J>ess að kynna sér
alla vöxtu þess. En því miður leyfir
hvorki tími né rúm, að eg skýri
málið itarlega.. Þó skal hér bent á
nokkur helztu atriði.
Spurningin, sem J>ér svarið með
atkvæði yðar níunda júní — er já-
kvætt svar fæst — J>ýðir þetta:
Sveitarstjórnin tekur lán, sein nemur
fimintíu og tveimur Jiúsundum og
fimm hundruð dollars. Þessi upp-
hæð endurgjaldist á þrjátíu árum,
með fimm og hálf prósenta vöxtum
um árið. Upphæðin verður ekki
tekin öll i einu, heldur fimtán þús-
unddollars ár hvert i þrjú ár, og sjö
þúsund dollars fjórða árið. Þá verða
afborganir byrjaðar strax á fyrsta
ári, af því sem þá hefir verið til
láns tekið. Þanig hækka afborgan-|
irnar fvrstu fjögur árin, en standa
svo í stað; J>. e.: fyrsta afborgun,
miðuð við núverandi eignir sveitar-
innar, þýðir sjötíu centa aukaskatt
af eign, sem metin er sex hundruð
dollara virði. Annað árið verður
J>essi aukaskattur einn dollar þrjá-
tíu og tvö cents; þriðja árið einn
dollar niutíu og átta cents, og fjórða
árið , og síðan eftir það til 1945 —
nitján hundruð fjörutíu og fimm —
tveir dollarar og tuttugu og átta
cents. Nú ber þess að gæta, að ár-
lega bætist við eignir sveitarinnar,
og niinkar að |>ví skapi skattur ein-
staklingsins; — er þvi auðsætt, að
hann verður ætið lægri en hér hefir
verið gjört ráð fyrir.
Við þessi fimmtiu og tvö Jiúsund
og fimm hundruð dollars bætir svo
fylkisstjórnin, sveitinni að kostnað-
arlausu, tuttugu og sex þúsundum
dollars. Setjum nú svo, að þér neit-
ið að leggja þessa byrði á ýður, og
farið svo síðar meir til stjórnarinn-
ar og biðjið hana um fé til vega-
gjörða, er ekki líklegt að hún —
stjórnin — minni yður á. hverju þér
hafið hafnað?
Einsog sakir standa í sveitinni,
skulda gjaldendur skatt, sem neniur
um þrjátiu þúsundum dollars. Mik-
ið af þessum sköttum mætti inn-
hermta með þvi að láta þá er skulda,
vinna að vegagjörð, ef farið væri á
stað til |>css í svona stórum stýl. Um
leið og sveitin fengi góða vegi, yrði
landið skorið fram og þurkað og
þannig mundu lélegar mýrar brev
ast í álitlegt akurlendi. Slik umbot
í sveitinni myndi auka innflutnir
eignir hennar mundu vaxa og þa af
leiðandi skattarnir lækka.
Allir peningarnir, sjötíu og átta
þúsund og finim hundruð dollars,
lenda hjá sveitarbúum; — ekki ó-
álitleg upphæð nú í harðærinu.
Það liggur í augum uppi, að allir
bændur sveitarinnar hafa ekki hein-
línis jafn mikinn hagnað af þessn;
en þó hljóta allar eignir innan cé-
banda sveitarinnar að hækka i
verði.
Eg vona, að þér, sem nú eruð veí
settir og eigið þur lönd, teljið J>að
ekki eftir, þó eitthvað af því, sem
þér gjaldið til sveitar verði til þess
að greiða veg þeirra, sem nú sitja
veglausir, og vonlitlir út við flóa og
fen. Eg vona að þér réttið þeim
hönd yðar, með þv.i að greiða fram-
faramáli Jiessu atkvæði yðar niunda
júní.
Víðsvegar i Ameriku eru íslend-
ingar, sem álíta yður letingja og ó-
menni; |Sem tala um yður sem nær-,
sýna heimskingja; sem kalla búskap
yðar hokur; sem finst þeir gjöra
yður velgjörning með því, að heim-
sækja yður og njóta gestrisni yðar,
og sem hafa það fyrir satt, að Jón á
Strympu sé húsbóndi á hverju heiin-
ih í Nýja fslandi. — Herrar minir!
Sýnið þeim níunda júní, að þeir fara
vilt, eða eins og Enskir komast að
orði:
Give them the lie.
Yðar einlægur,
,/. V. Pálsson.
Ráðherraskifti.
(Lögrétta, 5. maí>
Einar prófessor Arnórsson var í gaer
kvaddur til þess af konungi að
taka við ráðherraembættinu.
Síðan þeir sjálfstæðismennirnir 3,
sem konungur kvaddi nýlega til við-
tals, komu heim úr utanförinni. hef-
ur J>að verið hér f almæli, að brátt
mundi draga til ráðherraskifta. En
ekki varð það þó fyr en í gær. Þá
fékk Einar prófessor Arnórsson sím-
skeyti frá konungi, er bað hann að
taka vjð ráðliefraembættinu og
koina aftur á sinn fund við fyrsta
tækifæri, og jafnframt fékk Sigurð-
ur ráðherra Eggerz einnig síinskeyti
frá konungi, er tjáði honum þetta
með þökkuin fyrir unnin störf.
Einar prófessor Árnórsson er að
eins hálffertugur að aldri, fæddur á
Minna-Mosfelli í Grímsnesi 24. febr.
1880, og þvf yngstur að aldri af þeim
mönnum.sem hér hafa tekið við ráð-
herrastörfum. En þjóðkunnur er
hann fyrir rit sín um íslenzka lög-
gjöf og réttarfar og um réttarstöðu
fslands út á við. Hefur hann unnið
að þeim ritsmíðum af mikium dugn-
aði jafnframt lagakensiunni.
Einar var fyrst við nám á Flens-
borgarskóla, en fór svo í latínuskól-
ann og útskrifaðist þaðan 1901. Við
háskólann í Khöfn las hann fyrst
um tíma norræna málfræði, en sneri
sér svo að lögfræði og tók próf í
henni 1906. Kom svo heim hingað
og var um tíma við blaðamensku,
en fékk síðan styrk af landsjóði til
þess að búa sig undir að takast á
Ivendur kenslu við Lagaskólann, er
þá var hér fyrirhugaður og var stafn
settur 1. okt. 1908. Þar varð hann
kennari, en sfðan prófessor, er há-
skólinn var stofnaður hér þremur
árum síðar.
Einar var kosinn til þings af Ár-
nesingum sfðastl. vor og hefur að
eins setið á einu þingi, aukaþinginu
1914. Hann var fylgismaður sam-
bandslagauppkastsins 1908 meðan
uir. það var deilt, en á þinginu 1914
•stóð hann með Sjálfstæðismönnum
og i'ítir þingið var hann kosinn f
miðstjórn Sjálfstæðisflokksins. Nú
er það fyrst og fremst verkefni hans
að grnða úr þeim vandræðum, sem
stjórna''skráin og fánamálið voru
komin í eftir ríkisráðsfundinn 30.
nóv. síðastl.
F>:iai er kvæntur Sigríði Þorláks-
dóttur Johnsons áður kaupmanns
hér i ríeykjavík.
Nýji ráðherrann mun bráðlega fara
á fund konungs, líklega um miðjan
þennan mánuð.
Þýzkir sprengja ameríkanskt skip
Þeim nægði ekki Lusitania Þjoð-
verjunum, og hafa þeir ætlað að
bæta upp það, er þeir hittu ekki
Transsylvaníu, er þeir skutu að
licnni torpedóum norðan við frlands
strendur, — því að nú er það sann-
að, að þeir sendu torpedó i Banda-
rikjaskipið Nebraskan og brutu það
mikið. En einhvernveginn komst
þó skipið til hafnar. Sendiherra
Bandatnanna á Bretlandi hefir til-
kynt Washington stjórninni þetta.