Heimskringla - 13.01.1916, Blaðsíða 1

Kaupið Heimskringlu.
Boryið Heimskringlu áður en
skuldin hækkarl — Heimskringla
er fúlksius blað.
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
Phones Main 194. Night and Sun-
day Sher. 2667
2S9 DONALD STRBET, WINNIPBG
XXX. AR,
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN JAN. 13. 1916.
Nr. 16
Stríðs=f réttir
Rússar harðna við kuidann.
ViC heyrum litið um striðið núna
og höldum kanske að það sé farið
18 dofna; þeir séu orðnir þreyttir að
berjast og orðnir loppnir og skjálf-
<»odi i kuldanum. En hvað sem öðru
iiður, þá virðast þeir ekki vera orðn
ir loppnir enn á Rússlandi, enda
eru þeir kuldanum vanir. Menn eins
<ag rússnesku bændurnir eru verða
leint loppnir. I>að er siður þar í
landi, að baða sig í snjó á veturna.
Mcnn fara úr öllum fötum og hlaupa
át í snjóinn í 20—30 stiga frosti og
▼elta sér í honum stundarkorn;
kiaupa svo inn aftur og nudda sig
aila, eða fljúgast á meðan þeim er
*ð hitna. betta á sér stað uin alt
Korður-Rússland og Síberíu. Slikir
ncnn óttast ekki kuldann, enda sýn-
ir það sig nú. Það er eins og frastið
iafi vakið þá og nú séu þeir fyrst
tyrir alvöru að fara á kreik. En
þetta er svo langt i burtu, að vér
heyruin svo sem ekkert um það, þó
<j8 þeim skelli saman þar eystra og
lendingarnar fljúgi i lofti milli her-
flokkanna.
En slagurinn er grimmur þar nú
<9g hefir verið einlægt siðan um Jól,
eÍBikum sunnan við Pripet flóana.
í>eir hafa reyndar barist suður af
Riga og vestur og suður af Dvinsk;
en ekiki svo að þeir hafi rent fram
stórum hersveitum til áhlaups. Og
futt eins mikið er þar norður frá
•sókn af hendi Rússa, og enga von
hafa Þýzkir um að geta rótað Rúss-
nokkuð til þar nyrðra; en þykj-
ast góðir, ef þeir geta haldið gröf-
um sínum.
En suður frá sækja Rússar einlægt
fram, dag eftir dag, og eru nú langt
komnir ef ekki búnir að brjóta þar
hergarð Austurríkismanna; og svo
mikið þótti þar við liggja, að Mac-
kensen varð að koina í mesta flýtir
vunnan úr Serbíu, til þess að forða
Austurrikismönuui frá algjörðum ó-
sigri. En þó að tröllið Maekensen
(hann er Skoti að ættum) kæmi, þá
hafa þó Rússar á suðurendanum
rekið Þjóðverja gröf úr gröf og
skurð úr skurði, svo að þeir hafa
orðið að fara að berja klakann »ft-
ur og aftur og grafa nýjar grafir,
því að ofanjarðar er nú ekki viðlit
fyrir þá, að standa á móti Rússum.
Það sést nú, að Rússar eru farnir
að fá skotfæri og fallbyssur, því að
n,ú fyrir helgina sóttu þeir að borg-
inni Czernovitz, sem er höfuðstaður
i Búkóvina, en fremur litiil bær, og
voru þar Austurrikismenn fyrir. En
mi sóttu Rússar þar frám með 400
af þessum stóru fallbyssum og létu
hriðina dynja yfir borgina. Er hún
nú orðin svo brotin, að þar má segja
að ekki standi steinn yfir steini.
Eru húsin brunnin og brotin, og fuJl-
yrt hefir verið ,að Austurríkismenn
liafi orðið að hörfa þaðan, þeir, sem
af Iifðu hríð þessa. Enda er borg sú
orðin einskisvirði fyrir báða, ag
ekki betri í hernaðarlegu tillit en
sJéttan eða inelarhir.
Það munar litlu þarna á degi
hvcrjum; en það sem það er, þá
miðar Rúissum einlægt áfram. Enda
sækja þeir fast. Það var í vikunni
sem leið, að þeir sóttu fram með 60
þúsundir manna og 200 stórar faJl-
byssur á rúmri hálfri miJu eða %
úr mílu, þarna suður frá í Búkóvinu.
Austurríkismenn stóðu fast fyrir og
tóku á móti. En Rússar runnu 14
sinnum á garða Jieirra ísama daginn,
áður en þeir gátu hrakið þá úr skot-
gröfunum. Hafði þar verið feykilegt
mannfall af livoruintveggju. en þó
meira af Austurrikismönnum; því
að nú höfðu Rússar bæði skotfærin
og byssurnar og spöruðu ekki að
nota. Þetta var litlu eftir Jóliu eða
28. desember.
Austurrikismenn hafa verið að
reyna að lina Rússa með þvi, að
gjöra áhlaup á |>á miðja vegu frá
Prípet til Gali/.íu, nálægt bænum
Kolki, við ána Styr; en hepnaðist
ekki, því að Rúsar hrundu þeim af
sér. Það er víst áreiðanlegt, að Rúss-
ar halda öllum austurbökkunum á
Styr. En á sú eða fljót keinur úr
austanverðri Galizíu, og rennur nær
því beint norður í fcnin, og kemur
loks í Pripet fljótið, sem úr flóun-
um rennur. Styr rennur þarna einar
150. milur norður og er hið bezta
vígi fyrir Rússa. Norðantil eru þeir
komnir yifir ána, og er þá næsta á-
in Stoehad, sem einnig rennur norð-
ur, en er um 30 mílur vestar.
Varla þurfa menn fljótlega að bú-
ast við fultkomnmn úrslitum þarna,
þsi að Austurrikismenn hafa mik-
inn her þar, á aðra milíón manna,
og safna einlægt liði að sér. En
þetta veikir þá annarsstaðar, og nóg
hafa þeir nú að starfa. Er nú þarna
Ivanoff gamli fyrir Rússum, og er
hann nú talinn beztur hershöfðingi
Rússa, að Russky fráskildum, sem
stöðvaði Hindenburg við Riga og
Dvina, en er þó einlægt veikur öðru
hvoru. En eins og æfinlega cr i öil-
um striðum, koma frain margir
yngri hershöfðingjar góðir, — ekki
sizt i öðru eins hroða-stríði og þessu
sem nú er háð.
En bæði er það, að Rússar sækja
svo fast fram þarna núna vegna
Rúmena; því að ef að Austurríkis-
menn hrekja Rússa frá landamærun-
um og upp i Karpatha-fjöHin, þá
liðkast um fyrir Rúmenuin; en geti
Rússar klofið þá og hrakið þá inn
fyrir landamæri Rúinena, þn er u-
reiðanlegt, að Rúmenar taka á móti
þeim og berjast við þá. Og svo mun
hitt, að Rússar eru nú að búa sig
undir vorið.
Búist er við, að flóðaldan rúss-
neska aukist einlægt því meira, sem
á veturinn líður, og nái hámanki
sinu, þegar fram á sumar kemur. En
nú sem stendur er nokkuð þungt fyr-
ir, en einlægt síga þeir þó áfram.
Og þó að Austurríkismenn gjöri nú
hörð áhlaup á þá norður undir Pri-
pet flóum, þá dugar það ekki, Rúss-
ar henda þeim tvöföldum aftur.
Bretar og Frakkar hverfa frá.
Um daginn vissu Tyrkir ekki fyrri
til, en alt herlið Breta norðan og
vestan á Gallipoli skaga var horfið •
burtu. Það skeði eina nóttina, og
gátu Tyrkir ekki að gjört; einir tveir
eða þrír Bretar særðust. Og het'ir
slíkt ekki heyrst áður, að jafn mikl-
um her skyldi vera komið burtu frá
viggröfuin og fallbyssugörðum
vinanna, án þess að missa nokkurn
mann.
En þá var alt lið Frakka og Breta
eftir á stiðurodda skagans, norður
af hinum brotnu kastölum Tyrkja,
Seddel Bar og öðrum. Og allir héldu
að það yrði að sitja þar, því ekki
vær.i hægt að leika þetta við Tyrki
ncma einu sinni.
En hinn 9. janúar kemur sú fregn
frá Lundúnum, að allur herinn sam-
bandsmanna (Breta og Frakka), sem
eftir var, sé burtu kominn, og nú
hafi að eins einn maður fengið
skeinu og hana ekki hættulega. —
Menn hátf-bjuggust við þessu, en
héldu þó að það væri ómögulegt,
nema með feikna manntjóni.
Og nú koma þessar vanalegu frétt-
ir frá Miklagarði, að Tyrkir hafi
unnið feikna sigur og tekið skot-
grafir, Bandamanna og mikið af fatl-
byssum og stráfelt þá á flóttanum.
En nú er hún þá búin þessi Galli-
póli herferð. Hún var í fyrstu gjörð
fyrir Rússann, til þess að láta þá
:sjá, að Bandamönnum væri alvara
að reyna ná Miklagarði, ef hægt
væri, og svo tit þess, að halda þarna
kyrrum 300 þúsundum Tyrkja, sem
vel hefðu getað orðið Serbum og
Rússum óþægir, ©f að þeim hefði
ekki verið haldið þarna. En nú eru
Rússar búnir að fá nokkurnveginn
nóg skotfæri, og liafa tvær hafnir,
aðra við Archangel, við Hvíta hafið,
og hina við Kolafjörð, skamt frá
Gandvík á Norður-Finnlamdi, og fá
þar bæði vopn og vistir og senda
þaðan hveiti sitt og hafa sent i alt
suniar.
Hinn nýji hershöfðingi Breta við
Hellusund, General Monro, stýrði
burtflutningi þessum á báðum stöð-
unum, og fær hann lof fyrir, en ó-
efað liafa herskip Bandamanna mik-
ið stuðlað til þess, að það gekk
svona heppilega. —
Ekki vita blöðin, hvert farið hefir
verið mcð lið þetta, annað en að
herinn fór á skip út i bæði skiftin.
Friðarhjal blaðanna.
t>að er liálfskrítið af hinuin ensku
blöðum, þar sem þau segja að keis-
ari Þjóðverja sé nú orðiinn úrkuta-
vonar um, að geta nokkurntima sigr-
að Rússa að austan og I'rakka og
Breta að vestan og sé nú að brugga
ný ráð til að semja frið við Rússa
og Frakka, til þess að geta lamið á
Englendingum, — þvi að það er hér
um bil víst , að keisarinn situr sjúk-
ur og mállaus i Berlin; krabbinn cr
að byrja að kyrkja liann, ef ekki er
húið að skera úr honuin kokið nú
þegar. En þessu er þannig varið, að
Þjóðverjar sjálfir og þar á meðal
herforingjarnir, eru orðnir vonlaus-
ir uni, að geta unnið sigur, og eru
þvi að koma með allra lianda ráða-
gjiirðir til að vinna. Vilja suinir, og
bera kcisarann fyrir þeim ráðum,
hleypa Þjóðverjum og Tyrkjum á
Egyptaland, taka það og snúast svo
a^istur til Persíu og þaðan til Ind-
lands. En þetta er hægra að gjöra á
Glólundur.
Flognar eru frjálsar stundir,
Fellur þögn á sumarsgröf,
Skemtimót og feginsfundir
Flutt er burt um tíÖarhöf.
Koss og galsans kviku unnir,
Kastblik augans, von og þrá,
Eins og kveykir alveg brunnir,
Öllu dreift er til og frá.
Fylgsnin þegja,
Þau ei segja
Það sem mörg ein nóttin sá
Enginn snýr nú,
Enginn flýr nú
Einhvers skuggans náðir á. —
Laufin hanga gul á greinum,
Gustar kalt í skógarleynum.
Þessi lundur leiks og gleði,
Leynihjals og næturfriðs,
Unun marga örugt léði
Æskunautnum þeim til liðs.
Jörðin mjúk og mild af angan,
Munardraumsins þæga sæng,
Nóttin heit af hjartans langan
Himins undir stjörnu-væng,
Rétti arma
Ástarvarma
Eftir þeim sem hlýddu á
Huldu lögin,
Hjartaslögin
Hugargripsins strengjum frá. —
Hér var komið, kynnst og farið,
Kuldinn blés á hinsta skarið.
Kr. Stefánsson.
pappirnum en í verkinu. Því að nú
eru þeir stöðvaðir við Salonichi og
enginn óvitlaus maður færi að hætta
heilum lier á brautinni til Mikla-
garðs, sem eitt eða tvö liundruð þús-
und manna gætu eyðilagt á víku-
tíma, bæði frá Albaníu og frá Sal-
onichi.
Serbaherinn enn við lýði.
Og í Albaníu eru nú 100,000 Serb-
ar, að mestu hvíldir og ákafir að
finna Þjóðverja og Búlgara aftur, og
eru ítalir óðum að búa þá með
vopnum og vistum, og undir eins og
það er búið, þá fara þeir með Banda
mönnnni. En Essad Pasha er nú bú-
inn að safna 50 þúsund Albönum og
slæst i lið ineð Bandamönnum. Hef-
ir hann verið að hjálpa Serbum á
inóti Búlgörum og Austurríkismönn-
um. En töluvert af Serbum er auk
þessara með Svartfellingum. I’er
þá að verða varasaint, að fara niikið
um fjöllin þarna á Balkanskaganum.
Það væri ekki óhugsandi, að það
kynnu að koma byljir ofan úr tind-
unum. — Svo bætist þar við, að nú
loksins er Grikkjakonungur farinn
að hafa not af viti sinu. Systir konu
hans, hertogafrúin af Sachsen-Mein-
ingen, hafði skrifað Sofíu Grikkja-
drotningu og sagt henni hispurs-
laust, livernig ástandið er á Þýzka-
landi; og fór þá Sofía að verða von-
lítil urh sigur Þjóðverja, og svo kann
hún að geta ímyndað sér, að bróðir
hennar muni eiga skamt eftir, — og
hefir alt þetta snúið inanni hennar
Konstantin, svo að hann hefir farið
á fund Venizelos og beðið hann að
laka aftur við stjórnarformensku á
Grikklandi; en Venizelos neitaði
fyrst um sinn, þvi að liann sá ekki
hvernig hann eins og nú stæði gæti
hjálpað Bandamönnum; en þegar
undir vorið kæini, kynni það að
verða léttara.
En þessar tilgátur um. að Þjóð-
verjar fái Rússa og Frakka tii að
semja frið, er barnahjal eitt. En
væri svo að það yrði, þá nveinar það
alheiinsstríð, þó að undarlegt þyki.
En það kemur ekki til þess. Þessir
Bandamenn bregðast aldrei loforði
sinu til Breta eða hvorir öðrum.
Alt þetta bendir á, að ótrúin hjá
Þjóðverjum og vonleysi að geta
nokkurntima unnið sigur, er að út-
breiðast meira og nveira. En alt fyr-
ir það kunna þeir að berjast um
hrið ennþá, og þá að likindum gjöra
heljarkviður við og við.
Bretac sækja Tyrkjann heim í
Miklagarði.
Einn neðansjávarbátur Breta var
svo nærgöngull Tyrkjanum, að hann
fór inn á höfnina í Miklagarði og
; upp í vikina fögru, sem kölluð er
“Golden Horn”, og setti torpedór og
sprengikúlur á vopnabúr eitt, sem
stóð þar við víkina, og gjörði þar|
usla mikinn og skemdir; menn vita
óglögt hve miklar. En Tyrkir vökn-
uðu við vondan draum og héldu að
þar væri kominn allur herfloti
Bandainanna. Kom þá felmstur yfir
borgarmenn. En því miður var það
að eins einn neðansjávarbátur, og
varð hann að fara i kaf og halda
burtu. Hann var búinn að gjöra það,
sem hann átti að gjöra, — að skjóta
þeim skelk í bringu.
Gaddavírinn Þjóðverja.
Þarna í Galiziu og Lithauen, sem
Rússar eru að lirekja Þjóðverja, er
stundum erfitt að sækja á grafirnar,
því að Þýzkir margflétta um þær
með gaddavir. Oft eru 24 viraþræð-
ir strengdir fyrir framan grafirnar,
og er rafurmagni hleypt á ’virana,
svo að snerti þeir hold manna, þá
liggja þeir menn dauðir. — Fyrst
kliptu Bandamenn virana; en svo
eyddu Jieir Jjeim með skotum. Skutu
fleinum með keðju við og sleit keðj-
an vírinn i sundur, Jiví að lóð þungt
var á öðrum enda. En Rússar hafa
kröka mikla á kaðalsenda og kasta
yfir virana og draga svo til sin, og
verður þá annaðhvort, að staurarn-
ir kippast upp og allur vírinn kem-
ur með, eða að vírarnir slitna af
staurunum.
Þýzka herdeildin.
Það niun vekja umlrun og furðu
hjá mörguin manni, að heyra það,
að verið sé að talu um að mynda
þýzkn hersveit hér í Ganada til að
berjast á inóti Þjóðverfum, — en Jm’)
er J)að svo. Hinn Jiýzki konsúll hér í
Canada, prófessor Riethdorf, hefir
nú í (> mánuði verið að ferðast uni
norðurhluta Ontario og haldið fyrir-
lestra og talað við J)ýzka menil, sem
þar hafa tekið sér hólfestu, og kom
hann til bæjarins Berlin sunnudag-
inn sein Jeið, og fluttí J)ar fyrirlest-
ur og var tekið ágætlega. Talaði
hann um Þýzkalandskeisara og her-
i mar 'i' v*ldið á Þýzkalandi og J)ýzku
| stjórnina. Meðan hann flutti ræð-
j una, var lófaklappið og samhygðar-
ópin hvað eftir annað svo mikið, að
hann varð að biða við, þangað til
dálitið slotaði. Þessir menn höfðu
fundið til spora riddaranna og svipu
hermannavaldsins og fyrir það flú-
ið burtu.
Bar hann fram ástæður til J>ess,
að Jiýzkir menn í Canada adtu að
vopnast og berjast með Bandamönn-
um, á móti hinum f.vrri löndum sín-
um, og voru J>ær svo sterkar, að á-
heyrendurnir urðu hrifnir af. Hann
bauð stjórninni i Ottawa, að mynda
fulla herdeild manna (Battalion) af
eintómum Þjóðverjuin, sem allir
vildu berja á Vilhjáhni, og ‘er sagt,
að stjórnin sé að hugsa um að taka
þessu boði hans.
Ameríku Legion.
í Toronto er verið að mynda Am-
erican Legion, og er ætlast til, að í
henni verði 6,000 manna, eða likt og
var i hinni rómversku “legio”. — í
sveit þesari verða menn af öllum
þjóðum og kynflokkum, en mest af
Amerikumönnum. Þar verða “cow-
boys” frá Texas, menn af hæðstu
flokkum mannfélagsins i New York,
vélasmiðir frá Dctroit, skógarhöggs
menn úr Norðvesturríkjunum, nama-
menn frá Alaska og hermenn, vanir
og æfðir, úr öllum heimi. f þcssum
svokölluðu “foreign legions” liefir
vanalega verið úrval hraustra og
hugaðra manna, hvar sem þær hafa
verið, og inenn telja það sjálfsagt
að svo verði mn þessa.
Foringjaskólinn.
Foringjaskólinn (School of In-
struction for Officers) átti að byrja
á miðvikudaginn 12. janúar. Og ]>eg-
ar J)etta er skrifað, þann 11., J)á
voru þegar komin nær 600 foringja-
efni, sem beiddust inntöku á hann.
Ilann verður haldinn á Minto Street
hermannaskálunum og stendur yfir
í 6 vikur. Allir, sem vilja fá inn-
göngu, verða að leita til Lieut. D. S.
Robinson, formanns skólans, og
verður hann að hitta á skóla þess-
um. — Helzt ættu umsækjendur að
koma á skólann frá kl. 9. f. m. til
hádegis.
Otbúnaður til hersins.
Deild sú, er lítur eftir útbúnaði
til hersins (Quartermaster Branch),
undir stjórn Major-General D. A.
Macdonald í Ottawa, hefir nóg að
sýsla nú orðið, og þarf að yfiriíta
400,000 pund af fatnaði og ýmsu
öðru á hverjum degi. I gegnum
hendur hennar fer alt, sem her-
mennirnir þurfa: allur búningur,
föt og skór, riflar, sjúkravagnar,
flutningsvagnar, brynjaðir vagnar,
og ótal fleira. Þetta þarf alt að skrá-
setja og skoða, hvort það sé ósvikið,
og mun það allmikið verk.
Sem dæmi má taka nokkur helztu
atriði, sem þessir nýju 250,000 her-
manna frá Canada þurfa, eða her-
deildir þær, sem nú er verið að
safna mönnum til:
Skór, 1,000,000 pör.
Húfur, 500,000.
Skyrtur, 1,000,000.
Ross riflar og byssuifleinar 300,-
000 af hvoru fyrir sig.
Flutningsvagnar, 3,000.
Kikirar, telescopes og altiscopes,
5,000.
Mótorvagnar (Iorries), sjúkra-
vagnar og reiðhjól, umi 5,000.
Vasakíkirar (binoculars) 1,000.
Og svo ótal margt fleira.
Lendrum McMeans vifl mynda her-
sveit upp á sinn eigin
kostnað.
“Eg vil komast á vígvöllinn, — eg
má til að komast þangað og vinna
skyldu minaí Eg vil leggja alt i söl-
urnar til að komast þangað”.
Þannig hugsar og þannig inælir
fyrverandi þingmaður Winnipeg-
borgar, Lendrum McMeans. Hann
skrifaði nýlcga stjórninni i Ottawa
og bað um leyfi til að stofna undir
eins heila hersveit (Battalion), 1100
inanna, upp á eigin reikning.
Mr. McMeans kvaðst ekki liafa
fengist við hernaðarstörf siðan hann
var með I)rotningafr-rveHinni -—
Queens Own — i Toronto; en sagð-
ist hafa séð Jiað i blöðunnm, að Gen-
erai Sir Sam Hughes hefði gjört á-
.skorun til “business and profession-
al men” að safna sveitum og koma
með þær á vígvellina.
Þeir, sem kunnugastir eru Mr. Mc-
Means, segja að orsökin til þess, að
hann gjörir tilboð þetta, sé aðallega
ástin til hins látna sonar hans. Hann
féll í bardaga á vígvellinum; var
með 90. herdeildinni. Nú vill faðir-
inn hefna sonar sins og láta Þjóð-
verja rauðu snýta fyrir.
Herskyldu-löggjöfin í
brezka þinginu.
Loks var lagafrumvarp Jiettíi,
sem kallað er herskyldu-löggjöf,
borið upp i brezka þinginu hinn 6.
janúar. Lög Jiessi ná að eins til ó-
kvæntra inanna, frá 18 til 40 ára ald-
urs, og nú orðið eru að eins um 225
þúsundir þeirra eftir, sem ekki eru
i herinn komnir; hinir ailir eru inn
gengnir. Það er því að eins (4 úr
milión, sem hér cr um að tala. En
Bretar vilja hafa það hreint, þó það
kosti kanske margfalt meira að
koma þciin á vigvölluna, en þeir eru
virði, og væri kanske bezt, að lofa
þeim að skriða inn i hýbýli sín og
fela sig þar fyrir manna sjónum.
Hann er einkennilegur þessi þrái.
Bretar hafa æfinlega verið svona:
Ef að þeir taka einhverja stefnu eða
byrja á einhverju fyrirtæki, þá
liggja þeir fyrri daúðir, en að láta
af ætlun sinni. Þess vcgna hefir orð-
takið myndast: Stubborn as a fírit-
isher’’, sem verður líkt og þcgar
Bandaríkjamenn segja: Stubborn
as a nmlc’’.
Af þessum gjörðum þeirra sést
það bezt, hvað þeir leggja og hvað
þeir ætla sér leggja i sölurnar til að
sigra. Og vissulega mættu Þýzkir nú
þegar eins vel kasta vopnum sininn
og beiðast griða, eins og að láta sér
til hugar koma, að Bretar muni
nokkru sinni gefa upp eða slaka á,
fyrri en Þjóðverja og Vilhjálmur og
ætt hans liggtir alt flatt fyrir fótum
þeirra. Jón boli er vanalega geðgóð-
ur, en nú er hann reiður orðinn.
Það var þýðingunnikill dagur.
þegar þetta frumvarp Asquiths var
lesið upp i fyrsta sinni og gengið til
atkvæða uin |>að. Hið afarstóra þing-
hús var troðfult af fólki. Allir vildu
vera viðstaddir, cnginn vlssi, hvcrn-
ig fara inundi. þvi að hugir manna
voru dreifðir, og þenna sama
hafði verkamannaþingið i Lundún-
um greitt atkvæði um málið og fdt
það með 1,998,000 atkvæðum gcgn
783,000. Þrír ráðgjafar af verka-
mannaflokknum höfðu þá sagt af
sér ráðgjafastörfum, en voru þó aD-
ir með frumvarpinu uin herskyldu
ókvongaðra manna, og má af því sjá,
að jafnvel verkamennirnir hafa ver-
ið nokkuð tviskiftir, þegar beztu
menn þeirra voru á móti þeim.
Þegar Asquith stjórnarformaður
talaði, var hann fastur fyrir sem
bjarg og hinn rólegasti. Af þeim sem
töluðu með frumvarpinu auk As-
quiths, Jiótti mest kveða að General
Seeley og Balfour. Seeley kom heim
af vigvellinum til að vera á fundi
þessum, og kvaðst vera sendur M
hermönnunum að tala máli þeirra.
Þá vantaði fleiri menn og þá vant-
aði meiri vopn. Nú biði hann úr-
slita, til að geta sagt hermönnun-
um, sem væru að berjast, hvað hér
hefði gjörst.
Balfour flutti áhrifamikla ræðu,
og gat þess, að þetta væru engin
herskyldulög, sean lögð væru á
landið; J)au giltu að eins fyrir
þetta stríð, og nauðsynin væri svo
brýn, cð hér mætti ekki höndum til
I kasta. Rikið og þjóðin væru í voða
stödd, og enginn maður hefði rétt
til að skorast undan skyldunni, að
verja föðurlandið. Þeir vildu láta
aðra berjast fyrir sig. þessir, scm
heima sætu, — láta aðra leggja fram
líf og limu, meðan þeir sætu sjálfir
óhultir heima. Þetta væri engin
sanngirni, ekkert réttlæti. Asquith,
Sir Edward Grey og hinir ráðgjaf-
arnir J)ökkuðu Balfour fvrir ræðu
hans.
Þegar svo atkvæði voru talin, og
Jiað varð ljóst, að 403 atkvæði voru
með frumvarpinu, en að eins 105 á
móti, varð háreisti mikil og gleði-
hróp i salnuin og bai-st þegar út á
stræti, en þar tók við múgur og
margmenni, þvi að strætin utan við
þinghúsið voru öll full af fólki.
En þó varð einna mest háreitin og
samhygðarópin i þinghúsinu, l>egar
Asquith gamli gekk um gólf Jivert
nieð Iagafrumvarptð í hendinni til
að afhenda Jiað þinginu. Þinginenn-
irnir urðu svo ókyrrir. að Jieir
stukkii upp úr sætum sínum og
hrópuðu til hans i sifellu. En á á-
heyrendapöllunum áttu liigreglu-
mennirnir fult í fangi, að halda
mönnnm, konum og körlum frá að
ærast.
Við atkvæðagreiðsluna rugluðust
flokkar allir á þinginu. Stjórnin
hafði með sér meginhluta af at
kvæðum Konservativa og Liberala;
írsku Nationalistarnir greiddu at-
kvæði á móti, en irsku Unionistarn-
ir með; en flokksmenn O’Briens
voru með hvorugum, þó að sjálfur
talaði hann með fruinvarpinu. Af
Libcrölum, sem á móti voru, var
merkastur John Burns. fyrrum ráð-
gjafi.
Tyrkjahermn frá Gaflipoii.
Þegar Bandamenn fóru frá Hellu-
sundi núna, þá losnaði um 200—300
n’isund tyrkneska hermenn, sem
geta farið hvert sem vera skal, og
ictta eru alt saman liinir æfðustu
hermenn og er stjórnað af reyndum
þýzkum herforingjum. Þeir eru úr-
valalið Tyrkja, og óefað jafn góðir
til orustu, sem hinir beztu hermenn
Bandamanna eða Þjóðverja. Þarna
voru þeir fastir og máttu ekki frá
víkja, meðan Bandamenn voru þar;
en nú eru þeir lausir, og óefað koina
þeir skjótlega fram á einhvcrjuni
vigvellinum. Og með sér taka þeir
þúsundir af fallbyssum, og eru
margar Jieirra stórar, reglulegir
kastalabrjótar. Og þó að Tyrkir sjálf-
ir séu kanske ekki sem beztir að
nota þær, þá verður nóg af Þjóð-
verjum í hópnum til þess.
Margir ætla, að Jietta lið verði
sent til Egyptalands, ef að Tyrkjum
er alvara, að reyna sig þar við
Breta; eða þá til fljótanna Eufrats
eða Tigris i Mesópótainiu, til að
reka Breta þaðan, úr aldingnrðimim
Eden, sem kallað er.
ÓkyrSir í Kína.
Vér gátum Jiess, að uppreist hefði
verið gjörð á móti Yuan Shi Kai,
hinum nýja keisara Kinaveldis. Hún
heldur áfram og eru smátt og smátt
að koma upp flokkar hér og hvar og
ræna tollhúsin, en útlendingar í
landi uppi flýja niður til sjóborg-
anna, og hafa margir flúið til Hong
Kong, þar sem Bretar hafa aðal-
dagj stöðvar sínar.