Heimskringla - 07.09.1916, Blaðsíða 2

BIJS. 2
HEIMSKRINGLA.
WINNIPEG, 7. SEPTEMBER 1916
ð ------— .......■— ----
HERBERT QUICK
MÓRAUÐA MÚSIN.
SVEITA-SAGA.
, --\e-x- , —----#
“Herra fundarstjóri, Ezra Bronson! Kumpani
þessi er bandvitlaus, og ef dæma má eftir aSgang-
inum hérna, þá er meiri hluti ykkar þaS líka. Ef
þessar bollaleggingar hans eiga aS komast í fram-
kvæmd, þá sel eg bú mitt og flyt burtu áSur en eg
verS flæmdur út á húsganginn”.
“Bíddu svolítiS B. B.”, sagSi nú Woodruff of-
ursti. “Þetta er ekki eins hættulegt eins og þú held-
ur. Þú ætlast ekki til, Jim, aS viS gjörum þetta alt
á 1 5 mínútum? "
“Tæplega! ÞaS, sem fyrir mér vakti, var aS til-
kynna ykkur skoSanir mínar, því aS væruS þiS
þeim mótfallnir, þá var þýSingarlaust fyrir mig aS
vera kyr. En tímaspursmáliS er annaS mál. ÞaS
tekur ár og ár, ,aS koma öilu í þaS horf, sem eg hefi
hugsaS mér þaS. TreystiS mér, og eg mun vinna
ykkur dyggilega”.
"FarSu nú út”, hvíslaSi offurstinn aS Jim, “og
láttu vini þína gjöra út um sakirnar”.
Jim reis á fætur og gekk út. Hann fór þang'aS,
sem hestar bændanna stóSu bundnir viS girSinguna
og fór aS laga á þeim teppin og aktygin. Hann var
hestavinur mikill, og þekti þá betur en mennina, aS
hann hélt. Hann klappaSi þeim og strauk þá og
talaSi viS þá á hestamáli, og óskaSi þess meS sjálf-
um sér, aS hann ætti eins hægt meS aS stjórna
mönnum sem hestum, ef svo væri, skyldi hann ekki
kvíSa komandi degi. En þegar hann hugsaSi sig
betur um, sá hann aS slíkt muindi þó ekki heppilegt.
Hesturinn var viljalaus skepna í höndum þess, sem
honum stjórnaSi, og þaS þjóSfélag, sem væri vilja-
laust og auSsveipiS í höndum einhvers einstaks
manns, yrSi aldrei til þjóSþrifa.
Tvent kom nú frá skólahúsinu og stefndi í átt-
ina til hans. Þekti hann þar Tóna Bronson og ung-
frú Jenný Woodruff. ÞaS var Jenný, sem hafiS
hafSi lófaklappiS á eftir ræSu hans, því hafSi hann
veitt eftirtekt, og honum þótti vænt um þaS; en
hvort þaS var fyrir ræSunni eSa honum sjálfum,
sem hún hafSi klappaS, —r þaS var hann aS brjóta
heilann um, og kærara var honum, þaS fann hann
greinilega, aS hún hefSi klappaS fyrir — honum
sem Jim.
“ViS eigum aS sækja þig”, sagSi Jenný.
“Pabbi vill aS þú komir inn í skólann aftur”,
sagSi Tóni.
"Hvers vegna?” spurSi Jim.
“Þú gleymdir aS segja, hvaSa kaup þú vildir
hafa til aS vera kyr”, svaraSi Jenný. Mikill auli
máttu vera (þetta var sagt brosandi), --- þú talaSir
um skólabætur, mentun og menning, og hvaS öSr-
um mætti verSa fyrir beztu, en gleymdir auSvitaS
sjálfum þér. Hagsmunir sjálfs þín lágu þér ekki
þyngra á hjarta en þaS. En nú vilja héraSsmenn fá
aS vita kaupskilmálana”.
“Já, þaS er öldungis rétt, eg gleymdi þeim gjör-
samlega”, sagSi Jim.
“Jim, þú þarft fjárhaldsmann”, sagSi Jenný.
“Eg veit þaS, Jenný, og eg veit, hvern eg vil,
eg vil —”
“Komdu, og segSu pabba, hvaS þú viljir fá í
kenslulaun”, greip Jenný fram í fyrir honum.
“FarSu inn”, sagSi Jim viS Tóna, “og segSu
föSur þínum, aS eg leggi þaS í þeirra vald, hvaSa
kaup eg fái. ÞaS sem þeir halda aS sé réttlátt —
gjöri eg mig ánægSan meS”.
Tóni fór meS boSin og skildi þau tvö ein eftir,
kenarann og skólaeftirlits-maddömuna.
“Eg get ómögulega fariS inn þangaS aftur”,
sagSi Jim.
"Eg er stolt af þér Jim”, sagSi Jenný. “Hér-
aS þetta hefir fundiS meistara sinn aS lokum. ÞaS
getur ekki gjört alt sem þú vilt fá til vegar komiS
í einni svipan, eSa mjög bráSlega; en þaS verSur
gjört og þaS eins og þú vilt hafa þaS. Og Jim”, hún
Ieit til hans undur blíSlega, “eg verS aS segja þér
eitt, og þaS er þaS, aS eg hefi veriS mesti heimsk-
ingi héraSsins”.
XXII. KAFLI.
Koma sunnanmanna.
Ungfrú Jenný var viS embættispúlt sitt og var
í góSu skapi. Dómþing átti aS hefjast næstu viku
og kviSdómendurnir urSu sem aS vanda aS fá skrif-
stofu hennar til afnota. Púlt sitt var hún nú aS út-
búa undir flutninginn út á ganginn. ViS Wilbur
Smythe, sem gjörSi henni þann heiSur, aS líta inn
til hennar, þegar hann átti erindi fram hjá skrif-
stofu dyrum hennar, og sem var æSi oft, hafSi hún
sagt þá um morguninn, — aS ef þeir bygSu ekki
nýtt ráShús bráSlega, svo aS hún gæti fengiS skrif-
stofu, se*i væri hennar og útbúin sæmilega, þá
mættu þeir eiga þessa holu.
“Fögur kona”, sagSi Wilbur, um lsiS og hann
hneigSi sig djúpt aS skilnaSi, “ætti a6 prýSa
heimiliS”.
“Bull”, sagSi Jenný, en ánægS engu aS síSur.
"Og ef hún svo væri ekki fögur og ætti ekkert haim-
ili?”
En sannleikurinn var sá, aS Jenný hafSi hugs-
aS um þetta mörgum sinnum, — en aldrei fundiS
tilkall hjá sér til aS prýSa heimili annars en föSur
1 héraSinu voru tvö eSa þrjú góS mannsefni,
aS því er kallaS er, og sem hefSi mátt hreppa, ef
gefiS hefSi veriS undir fótinn. En'hvaS var raunar
variS í þau? Wilbur Smythe var lögmaSur í upp-
gangi og mátti eiga þaS víst, aS komast á þing og
verSa svo bankastjóri aS lokum. ÞaS var fremur
ábyggileg framtíS. En hvaS var svo viS hann
fremur en gengur og gjörist? Ekkert, svaraSi hún
sjálfri sér. Svo vóg hún hin álitlegu mannsefnin,
og fann þau léttvæg sem Smythe. En svo leit hún í
sinn eigin barm og hugsaSi: Hver ert þú, aS setja.
þig á hinn háa hest og gjöra gys aS Wilbur Smythe
og hans líkum? 1 hverju berS þú af öSrum? Og
bergmáliS endurtók: “I hverju?”. En í því kom
kom pósturinn inn.
MeSal bréfanna var eitt frá skólaeftirlitsmanni
í SuSurríkjunum, skrifaS frá Kirksville, Missouri
“Eg er einn úr hópi nokkurra mentamanna
frá SuSurríkjunum”, hljóSaSi bréfiS, sem erum á
ferS um landiS, til aS kynna okkur framfarir í skóla-
málum, sérstaklega aS því er snertir sveitaskólana.
Eg fullvissa ySur um, aS ferS okkar hefir ekki orS-
iS fyrir gíg. Hér í norSurhluta Missouri er margt,
sem læra má af og vert er aS framfylgja. ViS hitt-
um hér prófessor Withers frá Ames, og hann réSi
okkur til aS heimsækja skólana ykkar, sérstaklega
þó sveitaskóla, sem væri undir handleiSslu ungs
manns, er Irvin héti. Ef þaS væri ekki til of mikils
mælst, væri mér þaS kært, aS viS mættum koma
á skrifstofu ySar næsta mánudag, og aS þér fylgd-
uS okkur til skóla þessa. GætuS þér þetta, þá
gjörSuS þér okkur mikinn greiSa. ViS sunnanmenn
erum komnir aS þeirri niSurstöSu, aS velferS ríkj-
anna sé komin undir góSum sveitaskólum, og aS
betra sé, aS stofna þá gjörsamlega meS nýju fyrir-
komulagi, heldur en aS endurbæta þaS gamla”.
Þetta kurteisa og virSingarfulla bréf var nokk-
uS lengra; en þetta var mergurinn málsins og
Jenný gat naumast trúaS sínum eigin augum, þegar
hún heyrSi, aS hópur mentamanna, sem stjórnir
SuSurríkjanna höfSu valiS til aS kynna sér fræSslu-
mál landsins, skyldi æskja eftir aS heimsækja skól-
ann hans Jim Irvins. Aldrei komu slíkar nefndir til
aS kynna sér lögmannsstarf Wilbur Smythe’s, og
aldrei til eilífrar tíSar mundu slíkir menn koma til
aS kynna sér starfsemi hennar viSvíkjandi skóla-
eftirlitinu, — nei, vissulega aldrei- Og Jim hafSi 75
dali um mánuSinn, og þurfti aS sjá fyrir móSur
sinni, — hafSi meira aS segja meiri laun, en hann
hafSi sjálfur óskaS eftir viS offurstann, þegar hann
réSi honum til aS setja héraSinu all-harSa skilmála.
EitthvaS hlaut því aS vera variS í Jim meira en al-
ment gjörSist. A3 hann var öSruvísi en aSrir, —
þaS hafSi hún fyrir löngu vitaS. En aS hann væri
slíkur, sem nú virtist vera orSin raunin á, þaS hafSi
haná ekki grunaS. Var þetta nú ekki einmitt þaS,
sem hún hafSi veriS aS óska eftir í huga sínum —
svona lengi?
Jenný símaSi sunnanmanninum, til aS vita, hve
mprgir væru í för meS honum, og útvegaSi síSan
bifreiSar til aS flytja gestina til skólanna. Jim skrif-
aSi hún bréf til aS láta hann vita, hvaS hann ætti
í vændum. Hún vildi sýna þeim, er hlut áttu aS
"Eg vil veSja viS ySur 1000 dölum”, byrjaSi
Carmichael meS hita, — en Jim tók af honum
orSiS.
“Ekki viS mig. Vinur ySar, herra Bonnar, get-
ur frætt ySur um þaS, aS 1 000 centa veSmál væri
mér of vaxiS; og þess utan vitum viS hér, hvaS viS
erum aS fara; viS höfum haft rjómabús-hugmynd-
ina svo lengi til íhugunar hér í skólanum, aS viS
erum þeim sökum kunn til hlýtar”.
“Eg skyldi nú segja þaS!” skaut Tóni Bronson
málum, aS hún væri til einhvers nýt, og hugarhald-
iS var henni, aS gestirnir fengju sem bezt álit á hér-
aSinu og skólunum.
Hún var ánægS meS bifreiSarnar, því aS þær
höfSu allar veriS skreyttar á viSeigandi hátt, og
þegar gestirnir — tólf talsins, bæSi karlar og kon-
ur — stigu af lestinni klukkan hálf-tíu á mánudags-
morguninn, var alt reiSubúiS fyrir móttöku þeirra,
og klukkan ellefu kom svo allur skarinn aS dyrum
Woodruff skólans.
"Hér eru gestir fyrir”, sagSi Jenný.
“Ekki eru húsakynnin stór”, sagSi Dr. Brath-
wayt frá Mississippi; “en oft hafa menningar-
straumar streymt frá hrörlegum hreysum. “En hvern-
ig getur kennarinn tekiS á móti öllum þessum aS-
komumönnum í svona smáum húsakynnum?”
“Eg veit ekki til, aS aSkomumenn hafi heim-
sótt han svo sérlega oft", svaraSi Jenný. “En lát-
um okkur fara inn”.
Jenný gaf ekki á aS lítast, þegar inn kom. Alt
virtist vera í uppnámi. ViS kennarapúltiS stóS Jipi
Irvin, og andspænis honum ókunnugur maSur, sem
bar meS sér öll einkenni þess, aS vera slunginn um-
ferSasali eSa prangari, sem sumir vilja kalla þá. AS
baki honum stóS Kornelíus Bonnar og virtist í vand-
ræSum; en í hálfhfing þar fyrir aftan stóSu: Kol-
umbus Brown, B. B. Hamm, Ezra Bronson, A. B.
Talcott, og tveir eSa þrír utanhéraSsmenn. Á aSra
hlið kennarans stóSu: Tóni Bronson, Raymond
Simms, Bettína Hansen, María Smith og Anna Tal-
cott, meS pappír Gg ritblý í höndum; drengirnir
sýnilega ánægSir yfir því, sem fram fór, en stúlk-
urnar hálfhraeddar; hér virtist vera háS orSasenna
viS prangarann.
Er Sunnanmennirnir 0g Jenný komu inn, var
skólameistarinn aS tala:
“Þér ættuS ekki, hr. Carmichael, aS vera gram-
ur út í okkur fyrir þaS, hvaS skýrslurnar sýna; þær
segja sannleikann og annaS ekki. TilboS þaS, sem
þér hafiS gjört bygSarmönnum, er óheppilegt, þaS
er alt og sumt. Jafnvel börnin geta sýnt þaS meS
ljósum rökum, aS rjómabú eins og þér bjóSist til aS
koma upp og selja héraSinu, er ekki tvö þúsund
dala virSi, hvaS þá tíu þúsund dala, eins og þér far-
iS fram á. Og þese utan efast eg mikillega um, aS
þaS sóu hin réttu áhöld, sem þér hafiS á boSstól-
ura".
“En áSur en eg lýk máli mínu”, hélt Jim áfram,
“vil eg þakka ykkur, herrar mínir, fyrir aS hafa
komiS meS hr. Carmichael hingaS, og honum er
eg sömuleiSis þakklátur fyrir fræSslu þá, sem hann
hefir gefiS okkur, þó viS raunar vissum mest af því
áSur — og meira; en taka verSur alténd viljann
fyrir verkiS”.
Carmichael leit til Bonnars, en sá vandræSa-
svipinn á vini sínum, og aS þaSan var engrar hjálp-
ar aS vænta; hann bjóst því til aS fara, en sagSi
aS skilnaSi:
"Eg á hægt meS aS eiga viSskifti viS m e n n.
Ef mennirnir hérna vilja kaupaslaga viS mig, þá get
eg sýnt þeim frá skýrslum þei m,sem eg hefi heima
hjá mér á hótelinu, aS þaS eru vildj^rkjör, sem eg
hefi aS bjóSa. Kjör, sem þiS fáiS aldrei aftur boS-
in ykkur. Látum krakkana og kennara-roluna eiga
sig meS allra þeirra vizku og komum einhverju í
verk”.
“Eg get ómögulega látiS ySur fara”, sagSi Jim
meS einstakri kurteisi, “án þess aS þakka ySur fyr-
ir hina ágætu ræSu, sem þér hélduS um nytsemi
rjómabúanna, og ef viS getum losnaS viS ySur, án
þess aS kaupa áhöldin, sem þér bjóSiS, er eg viss
um, aS koma ySar hefir orSiS til gagns fyrir mál-
efniS”.
“Hann fór þó villur vegar í þremur eSa fjórum
atriSum, er hann var aS segja frá starfrækslu sam-
vinnufélaga rjómabúanna í Wisconsin”, sagSi Tóni.
“Og viS höfum haldiS”, sagSi María Smith,
“aS viS þyrftum fleiri kýr til aS koma rjómabúi á
laggirnar, en hann hélt fram”.
“HvaS því viSvíkur”, svaraSi Jim, “þá getum
viS tæplega búist viS því, aS hr. Carmichael sé
jafn vel heima eSa vel aS sér í þessum sökum, sem
þiS, börnin góS. Hann er vanastur því aS tala viS
fólk, sem ekkert veit, eSa aS minsta kosti minna en
hann sjálfur, og hann talar vel. Allir, sem eru meS
því, aS þakka hr- Carmichael fyrir komuna, rétti
upp hendi*a”.
ViS þessari LeiSni kennarans urSu allir nem-
endurnir og sumir af aSkomumönnunum; en nokk-
ur háreisti fylgdi, og á meSan hypjaSi hr. Car-
michael sig í burtu, og fylgdi Bonnar honum. B. B.
Hamm gekk aS kennaraborSinu og tók fast og inni-
lega í hönd kennarans. ,
"James E. Irvin”, sagSi hann, ‘þú hefir frelsaS
okkur úr klónum á þeim slungnasta bragSaref, sem
eg hefi nokkru sinni séS”.
“Ekki eg”, svaraSi Jim, "heldur skólinn”.
“Hann hafSi og sleipan kumpána meS sér”,
sagSi Kornelíus Brown. "En Jim gaf honum bend-
ingu, aS fara ekki lengra út í þá sálma, því aS son-
ur Bonnars var einn af nemendunum, og vildi kenn-
arinn ekki, aS föSurnum væri hallmælt í áheyrn
hans”.
“Ef eg hefSi ekki fengiS þá til aS koma hingaS
til þess aS bera upp fyrir þeim nokkrar spurningar
viSvíkjandi rjómabúum”, sagSi nú hr. Talcott, “þá
hefSum viS gleypt beituna, því aS nærri lá, aS viS
hefSum skrifaS undir kaupsamningana, og þaS
hefSi orSiS okkur dýrkeypt gaman”.
“Eg ætlaSi aS skrifa mig fyrir 200 dölum”,
"SömuIeiSis eg”, sagSi Brown.
“Eg vildi fá aS kalla saman fund hér fyrir
nokkrar mínútur, Jim, ef eg má", sagSi Ezra Bfon-
son. “En hvaS er orSiS af manninum?”
“ÞaS eru nýjir gestir komnir”, sagSi lítil stúlka
afar feimnislega, “og hann fór til þeirra”.
“Jim hafSi nú, eftir hvaS Jenný fanst vera ó*
endanlega langan tíma, tekiS eftir henni og hinum
virSulegu gestum, og fariS til þeirra til aS bjóSa þá
velkomna og reyna aS finna sæti handa þeim, sem
eins og á stóS reyndist ómögulegt meS öllu.
“VeriS ekki aS gjöra ySur ómak okkar vegna ,
sagSi Dr. Brathwayt. “Þetta, sem viS höfum séS
hér og heyrt, er þaS bezta á allri ferSinni. HaldiS
þér áfram. Eg sé, aS þarna er maSur, sem virSist
vera aS koma á fundi. Eg er spentur fyrir hvaS nú
kemur".
“Má eg halda fund hérna í fáar mínútur?” sagöi
nú Bronson viS kennarann. ViS höfum hvort sem
er eySilagt fyrir þér kenslutímann, og fáar mínútur
lengur gjöra hvorki til né frá”.
“VelKomiS”, svaraSi Jim. “Börn, takiS sæti
ykkar-
Nemendurnir settust, löguSu bækur sínar og
skriffæri, og biSu eftir frekari skipunum frá kenn-
aranum. Dr. Brathwayt hneigSi höfuSiS samsinn-
andi, eins og hann svaraSi einhverri spurningu, sem
hann hafSi í huganum.
“Börn”, sagSi nú kennarinn; “þiS af ykkur, sem
hafiS áhuga fyrir því, sem þessir herrar ætla aS
gjöra, megiS taka þátt í fundi hr. Bronsons; en þiS
hin, sem kæriS ykkur ekki um þaS, haldiS áfram
viS ykkar vana starf”.
“Herrar mínir”, byrjaSi hr. Bronson og ávarp-
aSi bændurnar, sem meS honum voru. “ViS höf-
um lengi veriS sundurlyndir og seinir til samvinnu;
en þó lá nú viS borS, aS viS yrSum allir sameigin-
lega féflettir af tungutömum bófa. HefSi slíkt orS-
iS, hefSi þaS orSiS okkur til ævarandi skammar.
En þaS varS ekki af því viS höfSum meSal okkar
manninn, sem gat leiSbeint okkur í réttu áttina. —
Hættunni er því afstýrt og honum ber þökkin. En
þaS sem eg nú vil vita er, hversu margir ykkar viljiS
vera meS til aS koma á fót sameignar-rjómabúi, ef
nógu margir bændur fást meS nógu margar ký*, svo
aS fyrirtækiS verSi ábatavænlegt, og aS útbúnaSur
og áhöld fáist meS sanngjörnum kjörum”.
Allir bændurnir réttu upp hendina.
"Hér er einn af okkar beztu bændum, sem ekki
greiSir atkvæSi”, sagSi Bronson, og leit á fremsta
skólabekkinn, þar sem Raymond Simms sat. "HvaS
segir þú, Raymond?"
"Eg býst viS, aS pabbi verSi meS”, sagSi Ray-
id.
“Hann verSur þaS, ef þú ræSur honum til þess’ »
sagSi Bronson.
Raymond rétti þá upp hendina líka og nemend-
urnir klöppuSu lófum, því þeir voru svo ánægSir
yfir því, aS atkvæSisbær bóndi skyldi vera í þeit'ra
hópi.
“Þar sem allir bændurnir, sem hér eru viSstadd-
ir", hélt Bronson áfram, "eru sammála, legg eg JjaS
til, aS viS kjósum nefnd, sem gangist fyrir rjóma-
bús-stofnuninni, — þaS er ekki síSar vænna”.
“Eg held, aS viS ættum aS kjósa okkur skrif-
ara fyrst”, sagSi hr. Talcott. “Eg leyfi mér því aS
stinga upp á hr. James E. Irvin”.
“Þú segir satt, Talcott. ÞaS hefir veriS stungiS
upp á herra Irvin fyrir skrifara; ef engar aSrar
upástungur komá fram” — hér hikaSi hann viS —'
þá lýsi eg hann kjörinn í einu hljóSi. Eg verS þá aö
biSja þig, Irvin, aS taka til starfa”.
Og Jim settist niSur og fór aS skrifa stofn-
fundar-gjörninginn.
Svo var margt talaS og ráSgjört og nefndir kosn-
ar til aS íhuga þaS, og síSast var ákveSi , aS kalla
fund saman aftur aS tveimur vikum liSnum.
“Nú á þaS þó aS ske’ ’, sagSi Tóni viS Jim, þegar
bændurnir voru farnir.
“Já”, svaraSi Jim, “og þaS er skólanum aS
þa»cka”.
Göfgi.
Hverjir eru hin sönnu göfugmenni
í þessum heimi?
Hverjir eru þeð, sem eiga skiliS,
að tillieyra sönnum aðli?
Ekki þeir, sem eru klæddir í pell
og purpura og hlaðnir skrautmpn-
um. Ekki þeir, sem hafa völd og
auðæfi. Ekki þeir sem eru umtal
heimsins, sem hepnir gróðahralls-
menn; hraustir hermenn; voldugir
stjórnmálamenn, og mólsnjallir
ræðumenn. Heldur þeir, sem þektir
eru fyrir ágætar dygðir og lofsverð
verk. Þeir, sem eru ráðvandir og
hafa hreint hjartalag, upphafðir yf-
ir allan smásálarskap. Þeir, sem
hafa sterka löngun til að koma
fram prúðmannlega og hreinskilnis-
lega undir öllum kringumstæðum,
og reyna af alefli að vera náungan-
um hjálpf ef unt er, á lífsleiðinni.
Göfgi meinar sannarlegt dreng-
lyndi. Það meinar ekki, að maður
eigi oð leika hræsnarann, til þess að
koma fyrirætlunum sínum í fram-
kvæmd, — lofa einhverja persónu
að moi-gni, en baknaga hana að
kveldi, — reiðubúinn að vera frjáls-
lyndur undir beru lofti, en aftur-
haidsmaður undir húsþaki. Sann-
göfugur maður er sá, sem kemur
fram djarfmannlega og blátt áfram
í ölium málum; sem er réttlátur,
góður og kærleiksríkur. Sá maður
er sanngöfugur, sem hjálpar þeim
nauðstöddu, miðlar þeim kiæð-
lausu, litur inn í hrörlega kofann
olnbogabarna heimsins og hug-
hreystir þau; leggur græðandi
smyrsl á hina sáru og þurkar tárin,
sem glitra í augum liinna harm-
þrungnu. Sá er sanngöfugur, sem er
sjálfstæður; ekki það sjálfstæði,
scm segir: “Eg er yfirdrotnari”,
heldur það sjálfstæði, sem inni-
bindur hugdjarfa sál og flekklausan
karaktér, sem getur lært af litlum
atvikum og getur sagt “nei” við
freistingum heimsins.
Sjálfstjórn og sjálfstæði er eitt af
hinum góðu einkennum göfuglynd-
is. Göfgi innibindur einnig viðfeldið
látbVagð, glaðværð, starfsemi, og iít-
illæti í viðmóti, við hvern sem er, og
að geta umgengist jafnt háa sem
lága, hvaða stétt, sem þeir tilheyra
í mannfélaginu.
Annar hlekkur í keðjunni er and-
leg menning. Fáfræði er eitt af þvf,
sein eyðileggur lífsgleðina og hefir
niðurlægjandi áhrif á alla hugsun.
Mentun og menning víkkar út sjón-
deildarhring sálarinnar og gefur
henni dug og kraft til að berjast
gegn örðugleikum. En til að hljóta
þcssa menning er bæði lærdómur og
nákvæm hugsun nauðsynieg. Drekk
um vel af þessari tæru iind, svo við
getum iært að verða góð og göfug.
Eitt af því, sem upphefur manns-
sálina er að lesa hina dýrraætu bók
náttúrHnnar. Að athuga n^kvæm-
lega öfl og gang og alla þróun nátt-
úrunnar myndar nýjan hugsana-
heim fuilan af fegurð og tign. Mað-
ur sér ekert nema göfugt og gott f
heimi náttúrunnar. Hán #r laus við
stolt, bræði og öfund, sem mani
eðlið á svo mikið af. Nýjar perlu
hugsana glitra á botni sálarinnai
þegar náttúran snertir mann me^
sínum töfravæng og vekur betri o
göfugri hugsunarhátt. Að gang
þessa braut er erfitt verk, og gangai
er varla byrjuð, þegar á götuna eri
lagðir ótal steinar þrauta og erfið
leika; en viljinn á að bera mann á
fram, og þetta hefir verið gjört, o
það er hægt að gjöra það enn.
Feður og mæður, — kennið bör
unum ykkar -í æsku lögmál göfui
lyndis og viljaþreks. Hjálpið þei
til að njóta þeirrar mentunar, se
þarf til að auðga andann, svo þa
fái bjartari útsjón yfir lífið. Hjálpí
þeim á hinni freistingafullu brai
æskunnar, og verið viljug að taka
yðar eigih herðar nokkuð af þei
erfiðleikum, sem þeirri göngu fylgj
Og þið skiljið þau eftir á ólgus,
lífsins með tóma vasana, þá mun
þau þróast eins og grænt og rótfa;
tré.
En þið segið kanske, að þess
hlutir séu ómögulegir, og að ykki
vanti dæmi til sönnunar. Eitt bezf
og eftirtektaverðasta dæmið er líf
feriil Abrahams Lincolns1. Það vf
ekkert það f fari lians, er gæti kas
að blett á karaktér hans eða göfui
lyndi. Fáir hafa átt við meiri erfií
leika að búa í æsku en hann; en i
nöfn munu standa eins skýrt o
eins mikils virt á tímatöflu göfui
menna heámsins eins og hans nafn
(Lausiega þýtt).
Bergthór E. Jehnson