Heimskringla - 27.12.1917, Síða 1

............■"■■■■........... '
Royal Optical Co.
Elztu Opticians í Winnipeg. Við
höfum reynst vinum þinum vel, —•
gefðu okkur tækifæri til aÖ regn
ast þér vel. Stofnsett 1905.
W. R. l'owler, Opt
XXXII. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, 27. DESEMBER 1917
NOMER 14
Styrjöldin
Frá Frakklandi.
A'lt gengur við sama á orustuvöll-
um Frakklanda. Engir stórbar-
dagar haifa átt sér staö upp á síð-
kastið pg ekki frá neinum miikil-
væguim sigri sagt á íhvoruga hlið.
Búist er þó við, að Þjóðverjar muni
hafa stórkostlega sókn í undirbún-
ingi, jjví nú lengi hafa þeir verið
að hrúga liði frá austur vögstöðv-
unum til Frakklands og Belgíu.
Hefir kveðið svo ramt að l>essu, að
Búissum sjálfum heíir ofboðið og á
Leon Trotzky, utanríkis ráðherra
Bolshevild stjórnarinnar, að hafa
kvartað undan þessu við íulltrú-
ana þýzku, sem nú sltja á “friðar-
ráðstefnu” við Rússa í Petrograd,
en ekki er þess getið í fréttunum,
að þeir þýzku hafi svarað þessu.
Enda munu þeir óviljugir að
sleppa jaín-góðu tækifæri til þess
að ná sér niðri á bandaþjóðunum.
Sagt er, að keisaiinn hafi í hyggju,
að koma með eitt friðarboðið enn
óður langt líður, og verði því neit-|
að, er haldið að hin mikla sókn
þeirra þýzku á vestur-vígstöðvun-
um verði ihafin.
Það eru ekki nokkrar minstu lík-
ur tii þess, að bandaþjóðimar
muni taka til greina friðarboð hins
þýzka einveldis að svo stöddu. Enn
er iangt frá, að þýzkaramir geti tal-
ist sigurvegarar í stríði þessu.
Þrátt fyrir allan sinn mikla mann-
afla hofir þeim orðið lítið ágengt á
vestursvæðunum í seinni tíð. Við
Verdun hafa þeir otað mörgum
túgum þúisunda af mönnum sínum
fram á vígvöllinn með því mark-
miði að taka bæ þann hvað seim
Tcostaði, en ekki .hefir þeim þó tek-
ist þetta enn þá, og engin líkindi
til þess að svo verði. — Baiidamenn
bíða þvf rólegir átekta og kvíða
engu.
öll áhlaup Þjóðverja síðustu
viku voru brotin á bak aftur, bæði
á Arrais svæðinu, við Verdun og
á Champagne svæðinu. Víðar áttu
sér líka stað smáorustur og virðast
Þjóðverjar hafa farið halloka í öll-
um þeim viðureignum. Bandaroenn
standa þeim nú fyllilega jafnfætis
hvað allan herbúnað snertir, og
er því engin ástæða til þess að
haida að þeir geti ekki haldið sínu,
þrá' t fyrir alian hinn mikla liðs-
auka óvinanna.
Frá Italíu.
ítalíumönnum virðist nú farið
að ganga að mun betur. Á svæð-
inu milli Brenta og Piave ánna
hafa óvinirnir íarið hailoka og mist
suma af stöðum þeim, sem þeir
voru búnir að taka. Aftur hefir
þeim þýzku gengið betur á Asiago
hásló'tunni, en okki munu þeir þó
hafa unnið þar neina stórsigra. En
f grend við Col Del Rosso stöðvam-
ar biðu 1‘alir mikinn ósigur í ein-
úm bardaganum þar, og þykjast
þeir þýzku þá hafa tekið 6000 fanga
af liöl þeirra.
En allar aðal atrennur Þjóðverja
og Aus'urríkosmanna gegn Itölum
í seinni tíð virðast þó hafa borið
Iftinn árangur og í sumum stöðum
hafa þeir orðið að hörfa undan.
Útlillð hvað ftali snertir er því
töfu’ ert betra, en áður, og með
hjálr Englendinga og Frakka er
vonaadi að þeim takist að verja
land sitt, þó hersveitir óvinanna
séu rjargar og árásir þeirra stór-
kostlegar.
------o-------
Frá Rússum.
Mannlegum kröftum virðist nú
ofvaxið að koma á skipulagi á
Rússlandi. Alt er þar á sama tjá
og tundri og áður. Bolsheviki-
stjórnin hangir við völdin enn þá
og er mjög umihugað að koma á
friði við Þjóðverja það allra bráð-
asta. Eriðar ráðstefnur miklar
hafa verið haldnar í Petrograd og
* þeim mættu fulltrúanefndir frá
Þýzalandi, Bulgariu, Tyrklandi og
Austurrfki. En af þeim óljósu
íréttum að dæma, sem nú berast
ftá Rússlandi, virðast ráðstofnur
þessar hafa komið Bolshevikingum
að .oáralitiu gagni að svo komnu.
Margir af friðarskilmálum Rússa
eru þannig, að Þjóðverjar eru ófáan-
fogir að samþykkja þá. Um það að
naesta biað kerruur út, ætti að vera
b®gt að flytja nánari fréttir af þess-
1111 frlðarumloitunum Rússanna. |
“Billy” Sunday ver skoðanir
sínar.
Blöðin fluttu nýleiga alfspaugi-
lega sögu af “Billy” Sunday, prédik-
aranum nafnkunna 1 Bandaríkjun-
um. Var hann að prédika fyrir
fjölda manns í Atlanta bæ í Georg-
iaríki og var ekki mjúkorður í garð
Þjóðverja. Kvaðst hann ómögu-
lega geta trúað því, að guð gæti
verið ineð öðrum eins óþokkum og
Jieir hefðu sýnt sig að vera frá byrj-
un stríðsins. Var þýzkum áheyr-
anda þá nóg boðið og ruddist upp
á paillinn. En þó maður þessi væri
risi að vexti og ramur að afli, sner-
ist Sunday knálega á móti honum
og veitti ihonum högg mörg og stór
áður þeir voru skildir. Er hent að
þessu mesta gaman í blöðunum og
hrósa þau “Billy” Sunday á hvert
reipi fyrir hans frækilegu vörn.
-------o-------
Ástralíubúar fella herskylduna.
Liðsöfnun hefir gengið all-treg-
lega í Ástralíu 1 seinni tíð og virðfst
stjórninni þar mjög hugleikið að
koma á herskyldu það allra bráð-
asta. Var gengið til almennrar at-
kvæðagreiðslu um það, hvort eetja
ætti á herskyldu eða ekki, þann 20.
þ.m. En ekki kom stjórnin mark-
miði sínu í framkvæmd með þessu
móti, því andstæðingar herskyld-
unnar sigruðu með miklum meiri
hluta. Atkvæði bermannanna hafa
þó ekki verið talin enn þá, og ef tfl
vil'l ríða þau baggamuninn her-
skyldunni í vil. — Sjálfboðaliðs að-
ferðin hefir misehpnast í Ástralíu
engu síður en í Canada.
------o-------
Algert vínbann í Canada.
Sambandsstjórnin hefir nú iagt
bann við aðflutningi allra vínteg^
unda inn í landið oig ganga bann-
lög þau i gildi 24. þ.m. Efrir þann
tíma verður ekki leyft að nein vín-
föng séu flutt til Canada frá öðrum
löndum. Markmið stjórnarinnar
roeð þessu er að koma á algerðu
vínbanni, því eftir 1. aprfl næst>
komandi verður flutningur bann-
aður á milli allra fylkjanna á öllum
áfengum drykkjum. Síðan vín-
bannslögin gegu í gildi 'hér í Mani-
toba, befir samkvæmt lögum þeim
verið hægt að senda eftir vfnföng-
um í önnur fylki. Eins hefir því
verið varið með innur fylki; þau
liafa ekki mátt selja það heima fyr
ir, en þeim ibefir ekki verið bannað
að selja það út í frá. En nú verð
ur enda bundið á þessa vínsölu í
landinu og fáurn mun dyljast, að
þefcta er stórt spor í rétta átt.
Quebecfylki er eina fylkið f Oanada,
sem engin vínbannslög hefir saim
þykt, en verður nú eins og önnur
fylki landsins að beygja sig undir
þessi lagaákvæði sambandsstjórn-
arinnar. — Það sem fyrir stjórninni
vakir mieð þessu er að hið dýrmæta
körn sé ekki lengur notað til
brennivínsgerðar og eins að vín-
bannið í landinu sé meira en nafn-
ið tómt.
-------o-------
Þýzku blöðin.
Enska blaðið “Daily Mail” lýsir
nýlega þýzku blöðunum þannig;
Hvaða máli skiítir það hvað þýzku
blöðin segja? Hvað er þýzkt blað?
Sálarlausir, ósjálfstæðir og hug-
lausir sneplar. Þau hafa aldrei
verið sérlega sjálfstæð, jafnvel ekki
á 'friðartímum; nú eru þau ger-
sneydd því. Þau hafa aldrei haft
nein sérleg áhrif, en nú hefir ófrið-
urinn gert þau alveg áhrifalaus.
Þau eru pappír, sem “það opin-
bera” setur á hvað sem því sýnist:
—sannleika eða lygi, undanbrögð !
og rangfærslur, staðhæfingar, sem
eiga að blekkja, talsvert mikið af
þvættingl til heimabrúks og tala
vert meira handa ú lendingum til
ð gæða sér á. Þýzkt blað er ekk-
ert annað en eitt af ótal hernaðar-
tækjum yfirherstjórnarinnar. Það
er notað blygðunarlaust til þess
að breiða út opinberar lygar, sem
blaðstjórnin lætur prenta án þess
að bera við að rannsaka málavöxtu.
Ágæfct dæmi um það, hvernig
þýzku biöðin eru notuð, er það, að
þau hafa nú um hríð verið að
tyggja það upp, hvert eÞir öðru.
að Bretar hafi látið uppi friðar-
-ikilmála. Hvort sem þau hafa
Vitað það eða okki, þá er það ekkert
annað en botnlaus lýgi, til orðin i
heila herr Kuhlmanns (utanríkis-
ráðherrans. — Þýzku blöðin eru
látin segja, að stjómin sé reiðubúin
að sleppa tilkalli tii Belgíu. Það
er réttast að trúa því, þegar hún
hofir gert það, En það sem blöðin
segja að hún ætli að gera, látum
við eins og vind um eyrun þjóta.
Blöðin eru látin segja þetta, til þoss
að æsa friðarsinnana ineðal banda-
roanna og til þess að blekkja
Þjóðverja. Þýzka stjórnin sleppir
öllu tilkalli til Belgíu, þegar hún
verður neydd til þess og ekki einni
mínútu fyr.
Vélbyssurnar.
Það eru vélbyssurnar, sem lengja
ófriðinn mest. í upphafi ófriðar-
ins voru Þjóðverjar miklu birg-
ari að vélbyssum en bandamenn,
og nutu þess. En nú, þegar vörn-
in er aðáilega orðin þeirra megin,
verða vélbyssurnar þetm að *enn
meira gagni.
Yfggirðingar stoða ekkert í
þossum, ófriði. Það er ómögulegt
að koma upp svo öflugum víg-
girðingum á svo skömmum tfma
sem þyrfti, að þær standfet stór-
skotahríðina eins og hún er orðin.
Ýms ráð hafa verið fundin til
sóknar og varnar síðan ófriðurinn |
hófst, svo sem eiturgas, gaskúlur i
af ýmsri gerð, sjóðandi og brenn-
andi olía, “tankarnir” og fieira, að j
ógleymdum hinum afskaplegu
framförum í lof.hernaðinum. En |
þó segja Bretar að alt af verði
vélabyssurnar aðal verkfæri Þjóð-1
verja.
Þegar Somroe orust urnar hófust
í fyrra, komu Þjóðverjar véibyss-
um sínum fyrir á víð og dreif í
skotgröfunum. Þegar isvo banda-
menn hófu ifótgönguliðsáhlaupin,
hrundu 'þeir niður fyrir kúlnahríð-
inni. En við því var það ráð, að
magna stórskotahríðina á skot-
grafirnar áður en áhlaupin yrðu
gerð, svo að þar stæði ekki steinn
yfir steini, og þangað til áhlaups-
liðinu væri óhætt. Þá tóku Þjóð-
verjar það til bragð's, að koma vél-
byssunuin fyrir fyrir aftan skot-
grafirnar, en af því leiddi, að
bandamenn urðu að láta stórskota
hríð isfna ná yfir stærra svæði. —
En vélbyssurnar fyrir aftan skot-
grafirnar urðu Þjóðverjum sjálfum
líka all 'Skeinuihæt'ar, svo að þeir
tóku nú það til bragðs að koma
þeim fyrir fyrir fraroan skotgraf-
irnar, svo framarlega, að ætla
inætti að bandaroenn miðuðu fyrir
aftan þær, hingað og þangað í
gígum þeim' og gryfjum, sem
sprengikúlur höfðu myndað, og
sérstök vélbyssuvfgi eru gerð hing-
að og þangað í gömlum húskjöil-
urum og öðrum fylgsnum og eins
á hæðum og ihálsum. Markmiðið
er, að koma vélbyssunum þannig
fyrir, að áhlaupssveitir óvinanna
komist enga leið til baka, þegar
Jiær eru einu sinni komnar inn á
vfgstöðvarnar, án þess að vél-
byssurnar nái til þeirra. Og þar
sem mfkið þykir við liggja, er
véíbyssunum komið fyrir jöfnum
höndum fyrir fiaman fremsiu
skotgrafirnar, í “no man’s land” og
langar ieiðir aftur fyrir þær.
Sókninni er þvi hagað þannig,
að síórskotahríðin er látin “plægja”
kafla fyrir ikafla, ,hálfa og heila
roílu f einu, áður en áhlaup eru
gerð. Ein og ein vélbyssa getur
orðið eftir og gert áhlaupssveitun-
um ljótan grikk, og það getur
farið svo, að þær verði að hörfa
undan aftur og falibyssurnar verði
að plægja betur. En meðan áhlaup-
in eru gerð, er stórskokahríðinni
miðað dýpra á stöðvar Þjóðverja.
—'Vísir.
Frá Frakklandi.
27. nóv. 1917.
Herra ritstj. Hkr.
Það er orðið nokkuð langt síðan
að eg sendi ykkur línú, og liefir það
roest stafað af því, að við vorum
fluttir af okkar gömlu stöðvum,
sem við höfðum haldið í 10 mánuði.
og á nýjar stöðvar, það er að segja
nýjar fyrir Oanada hermennina á
þessu síðastliðna ári. Þetta voru
stöðvar, sem Canadamenn byrjuðu
á 1915, og aftur voru þeir á sömu j
stöðvum í ágúst 1916; nú eru þeir
þar í þriðja sinn.
Við urðum meir en iítið hissa,
þegar við fengum skipun um að
taka alt okkar dót og flytja upp
hingað. Hélöum að við myndum
fá að halda áfram að eiga við mót-
stöðumenn okkar í saroa stað og
áður, þar sem við vorum, búnir að
dvelja svo lengi og búa vel um okk-
ur á ýmsan hátt, og vinna þar
hvern stórsigurinn á fætur öðrum.
En þegar að við komum upp á þess-
ar nýju stöðvar, fengum við að vita
ásfcæðuna. Þarna á þessu svæði
eru mjög mlklar og stórar hæðir
víða, en á miilli þeirra eru flóar eða
mýrlendi, sem varla er hundi sig-
andi út á, hvað þá heldur mensk-
um mianni. Niðri f einum þossum
flóa voru okkar roenn (Englend-
ingar) þegar við komum ]>angað.
En fram undan voru Jirjár afar-
stórar hæðir með bæjunum (er eg
ekki rná nefna), sem Þjóðverjar
liéldu mjög hróðugir yfir, að ekki
væri hægt að hrekja þá þaðan.
Og tui'umi þeir hafa haldið það
sökum þess, að þarna voru Eng-
lendingar og Ástralíumenn að gera
hvert áhlaupið á fætur öðru, en
Sambandsstjórnar ráðaneyti Canada.
Hoí.PE.BlqnpiN' Si^cMmcs Louohcep HoN.SC.Mnveu^ff Hon Msrtin Horf./lLBEffrSFuK'iúy
Þ“ mvnd er af núverandi sambandsstjórnar ráðaneyti Canada. Meðlimir þess til-
hevr- bmði Hberal og conservative flokknim því núverandi stjórn er ekki flokksstjórn,
heldur bandalagsstjórn — Union stjórn. All:r þessir menn eru alþektir stiórnmála garpar
og viðurkendir atkvæðamenn, og óefað leggia þeir fram ítrustu krafta í þarfir lands og
þjóðar á yfirstandandi tímum. Við kosningarnar nýafstöðnu hlutu þeir allir kosningu, og
flestir með miklum meiri hluta, nema þeir Hon. E. P. Blondin og Hon. Albert Sevigny.
Þessir menn eru frakkneskir og sóttu báð'r í Quebec kjördæmum, en eins og vænta mátti
urðu þeir í miklum minni hluta.
jafn'harðan reknir til baka af
Þjóðvorjum.
Þegár við fyrst komum þarna að
um miðjan oiktóber, voru okkur
gefnar þær skipanir, að við yrðum
að taka þessa bæi og hæðirnar, sem
fmm undan væri og liakia þeim fyr-
ir Þjóðverjum, án þess þeir hrektu
okkur til baka aftur.
Það er siður Þjóðverja, ef þeir
tapa einhverjum góðum vígstöðv-
um þá reyna þeir alt hvað þeir
geta að ná þeim aftur. Þeir eru
vísir að reyna f 7 eða 8 daga sam-
fleytta, en eftir svo langan tíma er
ekki mikil hætta sem af þeim staf-
ar, því þá vita þeir að við erum
búnir að búa svo um okkur, að
við verðum ógeria liraktir þaðan.
Þannig var ástatt þarna, að ef
við næðum þessu svæði og héldum
því í tvær vikur, þá áttum við að
fá að fara aftur á stöðvar þær er
við komum frá. Og er eg sannfærð-
ur um, að allur þorri Oanadamanna
hefir viljað gjöra 'alt sem þeir gætu
til þess að komast til baka á gömlu
stöðvarnar aftur. En hvers vegna?
mun margur spyrja. Og þvf skai
eg svara. Vegna þess, að þar vor-
um við búnir að mlssa fjölda .góðra
og hraustra drengja, svo að því
leyti voru Lens stöðvamar okkur
dýrar. En að hætta þar rétt þetar
að við vorum búnir að koma okk-
ur þar vel fyrir, eftir því sem hægt
var, og við vorum kunnugir öllu
landslagi og beztu vígstöðvum
Þjóðverja um þær slóðir, þótti okk-
ur öllum ilt þaðan að hverfa.
Þetta munu vera iheilztu ástæður
fyrir því, að flestum var ant um
að komas ]>angað aftur sem fyrst,
því sannariega stefnir hugur Oan-
adamanna að því, að reyna að
launa Þjóðverjum í fullum mæli
það mannfall, sem við urðum fyrir
bæði á Vimy og við Lens. Og ef
við fáum að vera liar, míinum við
ekki hætta fyr én við höfum hrak-
ið þá af þeim stöðv-’m til fulln-
ustu.
Eins og þið munuð vera búin að
sjá f ensku blöðunum, þá tókum
við þessar stöðvar í.....eins og
okkur var fyrir skipað, með ekki
svo mjög mikilli fyrirhöfn, og héld-
um þoim vel og drengilega þann
tiltekna tíma. En ekki gotum við
sagt það, að mótstöðumenn okkar
ekki reyndu alt ilt, sem þeir gátu,
til þess að taka það af okkur aft-
ur; en það varð alt árangunslaust
fyrir þá. Og eitt veit eg fyrir víst,
að þótt við mi'stum talsvert af o<kk-
ar mönnum, þá var það ekkert í
samanburði við það sem Þjóð-
verjar mistu. Og íyrir þet’a hefir
yfirhershöfðingi alls Bretahersins
hér á Frakklandi sent Oanadahern-
um heiðurs viðurkenningu fyrir
fram úr skarandi góða framgöngu
enn á ný. En það lítur ihálf undar-
lega út, að næstum í hvert skiifti,
sem um eitthvert sérs’akt stórræði
er að gjöra, að þá er Canadaherinn
kaliaður þangað til framgöngu.
Hvernig skyldi standa á því?
Nú erum við komnir til baka aft-
ur á okkar fyrri stöðvar, og þar
komum við að öllu eins og við
skildum við það fyrir einum og
hálfum imánuði síðan. Hvað hafa
þeir góðu hálsar verið að gjöra 6
þessum stöðvum allan þann tíma
sem við vorum fjarlægir? Að eins
að gefa mótstöðumönnunum gott
næði til að búa um sig? Við erum
ekki búnir að taka að okkur skot-
grafimar hér aftur, þvl við eigum
að fá tveggja vikna hvíld eða evo
áður; það á líklega að lofa okkur
að safna nýjum kröftum fyrir nýjan
leiik á þossum stöðvum.
Einn af þeim föngum, sem við
tókum af Þjóðerjum þarna uppi f
Beigíu, hafði lifað fimm ár í Can-
ada og tíu ár f Bandaríkjunum, en
fór helm til Þýzkalands í ágúst-
mánuði 1915. Hann var roeira en
lítið hissa á því, að sjá Canada-
menn uppi á þeim stöðvum; hann
sagði þeir efðu ekki vitað annað,
en að allur Canadaherinn væri við
Lens. En hann sagðist nú sjá
hvers vogna Þjóðverjar hefðu tap-
að þassutn stöðvum og gætu ekki
náð þeim aftur Hann spurði hvað
Oanadamenn meintu með því að
leggja svo mikið í sölurnar til þew
að yfirvinna Þjóðverja. Hann fékk
fljót og gerið svör á því; og var
hann mjög gramur í okkar garð.
Og eitt af því sem hann sagði, var
það, að hann vissi vel að við ynn-
um sigur; en leifar Canadahersina
yrðu ekki meiri en svo að eitt skip
gæti flutt hann til baka aftur til
Oanada (og þá var brosað). Þeir
(Framh. ó 8. bls.)