Heimskringla - 02.05.1918, Síða 1

Hinir Beztu—Sendið Oss Pantanir

OpiS á kveldin til kl. 8.30
Þegar
Tennur
Þuría
AðgerSar
Ejáið mig
DR. C. C. JEFFREY
“Hinn vankávi tannlæknir”
Cor. Liosran Ave. ofc Maln St.
I- --------
12 ]>uml...........$3.2.%
13 »k 14 ]>uml....$:<.0,%’
«g 10 jiuml.....$3*.í>5
Sendit5 eftir vorri nýju Vertískrá.—Vér
seljum allskonar verkfæri og vélparta
THE JOHN F. McGEE C0.
79 Henry Ave., WINNIPEO
XXXII. AR.
WNNIPEG, MANITOBA, 2. MAI 1918
NÚMER 32.
TOM JOHNSON
er sonur Indriða Johnson og Jón
ínu konu hans, er forðum bjuggu í
Selkirk, Man., en eiga nú heima í
Minneota, Minn. Gekk hann í her-
inn hér í Winnipeg siðast liðið vor
og í byrjun þessa mánaðar var
hann sendur með herdeild sinni á
leiðis til Englands. Hann er rúm-
lega hálf þritugur að aldri og hefir
dvalið mest af æfi sinni í Canada;
var honum því hugleikið að ganga
í Canadaherinn fremur . en í her
Bandaríkjanna. Hann er hversdags-
gæfur piltur, en fylginn sér og á-
inn í öllu, sem hann tekur fyrir og
mun vafalaust reynast ágætur her-
maður.
SIGURÐUR HJALTALlN
er sonur Hjörts Hjaltalíns og Elín
ar Sigurðardóttur, sem búa í Bell-
ingham, Wash. Gekk hann í sjó-
herinn 1. nóv. 1917 og er nú stddur
í “Pacific Section 15th Naval Dist-
rict, Balboa, Canal Zone.” — Þetta
er utansáskrift hans og erum vér
beðnir að birta hana, svo vinir hans
og kunningjar viti hvert þeir geta
skrifað honum. Faðir hans, sem
skrifar oss, segir honum muni stórt
gleðiefni ef frændur hans og vinir
finni hvöt hjá sér til þess að senda
honum linu við og við.
-------o—------
Samningar komast á.
Um tíma virtust horfur all-ófriðleg-
ar á milli Hoilands og Þýakalands.
Aðal jirætuafnið var, að stjórnin
])ýaka krafðist að fá ótakmankað
ieyfi tll þesis að senda sand og grjót
í geign um HolLand til Belgíu. En
stjórn HolLands vtldi fá tryggingu
fyrir því, áður hún veittd þetta leyfi,
að slíkt yrði ekki gert í tstríðsþanf-
ir. Tryggingu þá voru Þjóðverjar
ófúsir að gefa oig tóku að V>era sig
frekar ófriðlega, or hinir vildu ok.ki
láta undan. Var útlitið svo ískyggi-
iegt uim tíma, að margir 'spáðu að
stríð væri á næstu grösum mi'lli
þessai'a Landa og virtist ýms við-
búnaður Hollendinga 'benda ttl að
svo væri. — Nú er þó svo ikomið, að
dæma af síðustu fréttum, að sam-
komulag virðist komið á og er að
sjá sein Hol'Lendingar hafi orðið að
lúta í lægra haldi, en ekki veita
þeir leyfið ofangreinda nema með
vissum sikiiyrðum.
-----o----
Styrjöldin
Frá Frakklandi.
Lítið er nú unn vopnahlé á vestur-
svæðunum, því stórkostlegar orust-
ur eru enn háðar þar með stuttu
milli'bili. Enn eru Þjóðverjar ekki
af baki dotnir með að 'halda uppi
sókn sinni, cn á öLlu sóknarsvæðinu
frá OLse til hafs hafa þeir eigi komist
neitt sem heltir áfram nema á eln-
um stað. Var þetta f grend við
Ypres og komust þeir þar á-
fram á allstóru svæði. Tóku þeir
þá “Kemmel-ihæðina”, afar rainm-
gert vígi og sem bandamönnum var
stór skaði að mitssa, og ifengu búið
þar svo um sig, að enn liefir ekki
tekist að hrekja þá ]>aðan. Að svo
komnu 'hafa þeir þó ekki borið
mikinn gróða úr býtum við sigur-
vinninga þessa, því svo lítið belfir
þeim orðið ágengt í að koma fram
aðail-áformum isínum.
Engum dylst þó, að haldi þeir á-
fram að hrekja Breta og Frakka á
þessu isvæði, getur þetta leitt til
|h*ss, að bandamenn verði að sleppa
af 'horni því, sem þeir enn Lialda af
Be'igfu og miissa ]>á ef tiL vilL um
leið eitthvað af nærliggjandi héruð-
um Frakklands. Ekki er þó víst, að
tiil slfíks komi, en hættán öllum sýni-
leg og við þessu munu bandamieun
líka vera búnir.
Síðustu viku gerðu Þjóðverjar
mikil áhlaup við Amiens og eins í
grend við Bethune og Hazobrouek.
Við Amiens komust þeir töluvert á-
fram með köfluin, en voru hraktir
til baka jafnharðan aftur. Við Giv-
enehy og Festubert miðaði þeim
ekikert áfram og yfir höfuð að taia
virðiist nú vörn bandamanna marg-
fált öSLugri on áður. Sökum Liesta-
Leysiis gengur Þjóðvorjum allur
flutningur mjög treglioga og steðja
a4 þeim örðugLeikar miklir á alliar
hliðar. MannfaLlið í liði þeirra hef-
ir verið stórkostlegt; isé takandi
mark á fréttum þeim, »em berast,
irafa þeir mist í al't frá 600 til 800
þúsund mianna síðan usákn þeirra
byrjaði. Þó þýzki herinn sé vafa-
laust mannmargur og öflugur, er
óhugsandi að ihanm láti ekki á sjá
til muna áður langt líður við annað
eins mannfall. A hlið bandamanna
befir manmíallið verið stórum
minna og eiga þeir þetta mest að
þakka hve snildarlega vel undan-
haldi þeirra var Liagað. Sókn Þjóð-
ALMENNUR FUNDUR
ISLENDINGAR eru boðnir á fund, sem haldinn
verður í Fyrstu Iút. kirkjunni á sunnudaginn 5.
maí og byrjar kl. 4.30 e.h. Tilefni fundarins er
að skýra starf Kristilegs félags ungra manna (Y.M.
C.A.) í þarfir hermannana. Forseti fundarins verður
Dr. B. J. Brandson. Ræðumenn auk forseta verða:
Rev. Capt. C. K. Morse, 61 st Batt., og Ernest Fagen-
strom, ritari Y.M.C.A. á Selkirk ave. Sérstakur hljóð-
færasláttur verður. Skemtilegur og uppbyggilegur
fundur og vonast eftir að Islendingar fjölmenni. —-
Munið eftir 5. Maí í Fyrstu
lút. kirkju, kl. 4.30 e.h.
verja reyndtet þeim afar-örðug og
útheimti þess vegna fórn svo feiiki-
legs mannafla — enda ifer svo oftast
þá sótt er á nú á dögum. Lesend-
urnir munu minnast hins inikla
mannfalls í Liði Canadainanna, er
þeir aðstoðuðu við sóknina gegn
Vimy hæðunum og eins við önnur
tækfæri, er þeir voru að sækja.
Þegar þetta er skrifað sækja
þeir ]>ýzku gegn borginni Ypres á
þrjá vegu, en Liefir orðið þar lítið á-
gengt. Borg þessi er nú öll í rúst-
um og hafa Bretar Lialdið henni
síðan 1914. Hafa þeir nú Liörfað
undan á isumum isvæðunum í grend
við Liana og vígi þeirra þar því orð-
in þau sömu og í hinni miklu sókn
Þjóðverja 1915. Voru þeir þýzku þá
að reyna að ná á sitt vald lmfnar-
borgunum við sundið (Oliannel
Ports) og í þetta sinn mun nmrk-
mið þeirra vera hið saina.
Ekki munu Canada bermennirnir
haía tokið ]>átt í neinuin af seinni
stói'oru'stum, um það kemur ölluin
frét'tum 'sanmn. Ekki hafa ]ieir þó
verið iðjulau'sir, því stöðugt liafa
þeir verið að gera smé áhlaup á ó-
vinina á l>eim svæðura, er þeir halda
og 'hefir borið sérsbaklega mikið á
þessu ií gi’end við Lens.
Síðustu fréttir segja orustur í
Flanders ekki eins tíðar og áður og
ait bendir til iþess, að «ókn Þjóð
verja þar ætili >að misliepnast alger-
lega hefir þeim ekkert orðið á-
gengt enn þá gegn borgini Ypres
og þó orðið þar fyrir stórkostLegu
manmifalli. Frakkar ihafa snúið á þá
hér og iþar og hafa tekið þorpið
Loche alveg á isttt vald. f gi'end við
Amiens ihafa Bretar komist áfram
töluvert *' Wfnu svæðinu og t>orið
þar sígur 117 býtum í öllum viðiur-
eignum.
HjónaskilnaÖarlög í Manitoba.
Sainkvæint nýuppgöfcvuðum lög-
um, en afaiigömlum þó, geta dóm-
stólarnir hér í Manitoba nú veitt
lijónum 'Skilnað. Fyrstu hjónin til
þe«s að njóta Iilunninda af þessu
voru þau Edgar vStanley Walker og
Cafchertne WaLker og var þeirn veitt-
ur aðskilúaður af dómistóLum Mani-
fcoba sfðustu viiku. Sótti Mrs. Walik-
er u:m aðskiiLnað fná nnanni sínuin
sfðasta haust og leiddu þá Löginenn
hennar í ljós, að samkvæmt gömlum
brezkuim lögum, sem verið hefðu
hér í gildi frá fyrstu landnámstíð—
væru eldri en British North America
Act — þá væri dómstólum fylkiwins
leyfilegt að veita bjónaskilnað fyrir
þær ástæður, sem teknar væru gild-
ar f brezkum lögum. Ekki þorði þó
Galt dómari að göfa úrskurð í þessu
miáli og vfeaði því frá sér. Var uiál-
inu ]»á áfríað til æðri dómstóls og
þar þjarkað um það lengi, unz nið-
urstaðan varð sú, að gömlu lögin
voru skoðuð iglld í alla staði og
dómstólunum bér þar með ákvarð-
aður réttur til þess að veita bjóna-
skilnað. Britiish Columbia fylki
hafði áður endurnýjiað þessi lög og
var þá eina fylki land«inis, þar sem
slfk hlupnindi voru veltt.
-------o-------
Stjórnarskifti á Rússlandi.
Sú frétt baast út um heiiminn á
sunnudaginn, að ein stjórnanbylt-
ingin enn hefði átt sér sbað á Rúss-
Landi. Rússar væru biinir að setja
á laggir keisarastjórn i annað sinn
og sotja að völdum Alexis Nikolai-
vitch, ungan son fyrverandi keisara.
Fyrsta verk nýju stjórnarinnar ívaffi
verið að nema úr gildi friðarsomn-
ingana við Miðveldin, sem gerðir
voru í Bmst-Litovsk. Frétt ]>e.ssi er
óljós injög og vafasamt Iivort mark
er á h'Onni takandi, en reynfet Liún
sönn, þá er þetta sú bezta frétt, sem
borist hefir frá Rússlandi í langa
tíð.‘ Rússar liafa átt að Lnia við aL
gert stjórnLeysi í seinni tíð og Liefir
liefcta leitt verstu hörmungar yifir
landið og sfceypt þjóðinni í hinn
mesta voða. Alktr Lðnaður landsins
er nú í melum, ÖIL lög fótum tnoðin
og ekki skipulag eða regla á neinu.
Reynsilan heifii' isýnt, að einveldið er
Rússum lientaia en lýðvoldið.
----------------o------
Vilhjálmur Stefánsson
úr hættu
Vilhjálmur Stefánsson norðurfari
■ít nú sagður úr allri hættu og er
hann kominn til Fort Yukon, Al-
aska. Kom hann með lækni þeim,
sem lagði af stað áleiðis til Herschel
oyju frá Fort Yukon 16. f.m. og mætt-
ust þeir einhvers staðar á leiðinni.
Vilhjálmur hefir enn ekki náð sér
alveg eftir sin löngu veikindi, en af
fréttinni nú að dæma, er hann þó á
góðum batavegi. Frétt þsssi segir
einnig, að hann muni halda til
Bandaríkjanna í júlimánuði næst-
komandi.
------o------
Jitney-kerrurnar úr sögunni.
Borgarmðið hér í Winnipeg hofir
nú loksins látið til skara.r skríða
með að komia f veg fyrir alla sam-
kepni hér á milli Jitneyk'>rranina
svonefndu og strætisvagniafélagsins.
V«r þot a g.ert á ]>ann ihát v að á
borgaiTáðs'fundi é mánudagskvöld-
ið var voru samþykt aukalög, sem
bönnuðu Jitney-kerrunum alla um-
ferð á 'götum borgarinnar eftir
þann 30. síðasta mánaðar og eru
þær því alveg úr sögunni. Um leið
voru gcrðir spánnýir samningar við
slrætÍHvagnaftílagið, sem gena ógilda
áður gerða samninga. Nýju samn-
ingarnir eru þó isvipaðir þeim fyrri
að öðm leyti en því, að þeir gera
st.rætLsvagnafélaginu leyfilegt að
leggja fram beiðni við borgarráðið
um að meiga liækka verð á farmiðum
t , r þvi sýnist þörtf til bera. Sam-
kvæfnt samningunum er borgarráð-
ið þó ekki iskyldugt að veifca þossa
bæk.kun — og virðist þannig vera
að ákveða sér lagalegan réfct til þoss
að mega neita!
------o------
Japanar við æðstu stjórn
í Kína
Þær ‘fréttir koma frá Kína, að
Japanar séu nú í þann veginn að
taka að sér æðstu stjórn l>ar í landi.
Er sagt að þotta sé með fullu sam-
]>ykki kínversku stjórnarinnar og
að eins gildandi á meðan ®tríðið
sbendur yfir. Samkværot samning-
um þessum eiiga J'apamar að vera
eini'áðir um sfcefnu Kína í ölluim
máluin stríðinu viökomandi og
þeim kinveréku 'herdeildum, sem
sendar verði tiL Síberíu, sé istjórnað
af jaiwinskuin ifyrirliðum. SöfmuLeið-
is eru Japönum ákveðin elnkarétt-
indi að vinna allar námur í Kína og
í fám orðum sagt, að færa 'sér í nyt
atla auðlegð landsins.
------o------
Yfirvofandi verkföll.
Haldið er að fcalsíinaþjónar hér í
fylkinu muni eí til vill gera verkfall
fall 4 nálægri framtíð. OrsaJkast
þetta af óánægju við talsíma efbir-
libsimann fylkfeins, sem ihefir neitað
tiilögum þeirm um kauphækkun og
breytlngar á núverandi samningum.
Hóta þeir því verkfalli ef kröfunn
þeirra verði ekki sint og bera sig
all ófi'iðlega. — Stai'fsmenn í hinuin
ýmisu deildum iborgaratjórnarinnar
hér í Winnipeg hafa einnig farið
fnam á Launaliækkun, en kröfum
þeirra verið neitað af tborigarráðinu.
Sagt því <að í ráði sé allherjar verk-
fall og ef úr því verði imuni um þúis-
und starfsmenn borgarinnar taka
þátt í því. Á mánudagskvöldið saan-
liykti borgarráðið, í stað þoss að
verða við launahækkunar kröfuiv
um að veifca þeim <vtkulega uppbót
(ibonus) á meðan stríðið stendur
yifir; þannig, að kvongaðir jnenn,
sem minni liaun hafi en $1,200 á ári,
fái $3 vikulega uppbót, en ókvong-
aðir irnenn, sem minni árslaun Ltafi
en $1,600, ifái $2 uppbót, og allir
starfsmenn borgartnnar, kvongaðir
eða ókvongaðir, sem hafi í árslaun
frá $1,200 til $1,600, ifái $2 uppbót.
Virðist þetta tilboð borgarráðsins
sanngjarnt í alla staði, en á litlum
vinisældum að fagna meðal starfs-
mannanna ofannefndu, og .halda
þeir ]>ví áfram að bóta verkfalli, ef
eigin ki'öfur þeirra nái ekki fram að
ganga.
—
Æfiminning Stefáns Jónssonar.
STEFÁN JÓNSSON.
Stefán Jónsson var fæddur í Fossgerði í Eiðaþinghá, í Norður-
Múlasýslu á Islandi, 18. dag Septembermánaðar 1859, og voru
foreldrar hans þau Jón sonur Bergvins prests Þorbergssonar á
Eiðum, og Margrét Stefánsdóttir. — Systkini Stefáns heitins eru:
Sigríður Frederickson, kona Mr. F. S. Fredericksonar í Glenboro;
Rósa Johnson, kona Tryggva Johnsonar í Pembina, N.D.; Bergvin
Jónsson, verzlunarmaður i Arizona i Bandaríkjunum, og Gunn-
laugur Jónsson, yfir bókhaldari í Sharon, Pennsylvania.
Stefán ólzt upp hjá föður sínum þar til hann var þrettán ára
að aldri, en þá fór hann til vandalausra að vinna fyrir sér sjálfur.
Átján ára gamall fór hann til Eskifjarðar og vann þar fyrir sér í
nokkur ár, en fór þaðan í vinnumensku upp í Fljótsdalshérað, til
Friðriks Guðmundssonar á Eiðum, sem nú býr í Minnesota. Síðar
var hann eitt ár vinnumaður hjá séra Sigurði Gunnarssyni, er þá
var prestur að Ási í Fellum. Frá honum fór hann til Seyðisfjarðar
og stundaði þar sjósókn á eigin reikning.
Árið 1882, 22. október, gekk hann að eiga Elínu, dóttur Einars
Þorsteinssonar og konu hans Margrétar Eyjólfsdóttur, er um eitt
skeið bjuggu í Seli við Eskifjörð. Um haustið 1883 fluttust þau
hjón til Vesturheims og settust að hér í Winnipeg, þar sem þau
áttu heima ætíð síðan.
Fyrstu sex árin, sem Stefán heitinn var hér í landi, vann hann
að algengri daglaunavinnu. En bæði var það, að fljótt fór að bera
á heilsulasleika hjá honum og eins hitt, að honum mun snemma
hafa orðið það ljóst, að framtíðin hér hefði lítið að bjóða verka
manninum annað en stríð og slit. Og á hinn bóginn voru erivið-
leikarnir mjög miklir á þeim árum að koma ár sinni þolanlega fyrir
borð við nokkra aðra atvinnu, þar sem bæði samkepnin á þeim
svæðum var geisilega mikil og eins hitt, að vera fátækur, mállaus
og ókunnugur útlendingur, gjörði öll tækifæri í þeim efnum afar-
ervið. Þó réðst Stefán í það með öðrum manni, Sveini Bjarnasyni,
að kaupa af bróður sínum, Bergvini Jónssyni, fataverzlun, er hann
hafði rekið á norð-austur horni Ross og Isabell stræta hér í bæn
um. Þetta var vorið 1889, og má af því ráða hve kjarkmikill Stefán
var, enda kom það brátt í ljós, að hann hafði meira til síns ágætis
en hugrekkið, því verzlun hans varð brátt til fyrirmyndar í hirtni
og reglusemi. Eftir litinn tima keypti Stefán alla verzluntna og
rak hana svo upp á eigin reikning þar til árið 1907, er hann hætti
að verzla og seldi allar vörur sínar og verzlunarbúð.
Um orðstír þann, er Stefán gat sér sem verzlunarmaður, nægir
að birta kafla úr bréfi, sem er eitt af mörgum, er Stefáni bárust, þá
er hann hætti að verzla, Bréf þetta er frá stórkaupmanni, eða öllu
heldur félagi, og hljóðar svo: “Oss þykir fyrir að heyra, að þér haf-
ið selt verzlun yðar og hætt að verzla, og vér getum eigi stilt oss
um að skrifa yður þessar línur og láta í ljós þökk vora fyrir við.
skiftin; í þau 19 ár, sem þér hafið verið í verzlunarsambandi við oss,
hafa öll okkar viðskifti í smáu sem stóru verið hin ákjósanlegustu,
og vér vonum, ef þér skylduð aftur byrja á verzlun, að þér gleymið
oss þá ekki. Og ef að vér gætum á einhvern hátt eða í einhverju
orðið yður að liði eða til þægðar, þá væri oss það til hinnar mestu
ánægju. Yirðingarfylst, Stobart, Sons & Co., Ltd.
Eftir að Stefán hætti verzlun, fékst hann all-mikið við fasteigna-
kaup og bygði vandaða stórbyggingu hér í bænum, sem hann
leigði út til íbúðar.
Um Stefán má með sanni segja, að þrátt fyrir langvarandi og
þungbært heilsuleysi, þá hafi hann hraustlega barist, þvi óbætt er
að fullyrða, að hann hafi verið með efnuðustu lslendingum í Win-
nipeg, þegar hann dó.
1 félagsmálum, og þó einkum í safnaðarmálum, tók Stefán og
þau hjón bæði drengilegan þátt. Hann var í Fyrsta lút. söfnuðin-
um svo að segja frá því að sá söfnuður var myndaður og til dauða-
dags, og gætti þar hinna sömu hæfileika, sem svo mikið bar á í
aðal-lífsstarfi hans, verzluninni — sama reglusemin, sama einlægn-
in, og á söfnuðurinn því á bak að sjá heilhuga stuðningsmanni,
þar sem Stefán er fallinn.
Einkennilegur maður var Stefán að mörgu leyti — og komu
fram hjá honum sum af lyndiseinkunnum þjóðar vorrar. Hann
var dulur maður, og hafði óbeit á öllu skrumi — hann vildi eiga og
átti tilfinningar sínar sjálfur, en flaggaði aldrei með þær. — Góð-
hjartaður var hann og viökvæmur í lund og víst munu sjaldgæfir
betri húsfeður en hann. — Stefán var meðalmaður á hæð, en grann-
vaxinn, léttur á fæti og hinn snyrtilegasti í allri framkomu, ræðinn
í sinn hóp og viðmótsþíður.
Þau hjón, Stefán og Elín, eignuðust 5 börn, einn dreng og fjórar
stúlkur, er öll dóu í æsku. Til fósturs tóku þau þrjú börn og ólu
upp. tvö hálfsystkini konu Stefáns, þau Elinu E. Þorsteinsson og
Þorstein E. Þorsteinsson bankastjóra, og vandalausa stúlku, sem
Stefanía Magnúsdóttir Jónsson heitir. Stúlkurnar eru báðar heima
hjá ekkjunni, en Þorsteinn er kvongaður og býr hér í Winnipeg.