Heimskringla - 05.02.1919, Blaðsíða 3

Heimskringla - 05.02.1919, Blaðsíða 3
“WINNIPEG, 5. FEBRÚAR 1919 HEIMSKRINGLA 3. BLAÐSIÐA ug uppfyl'Iing spádómanna og undraverSur vefur af samstæSum og ósamstæSum lífsins. ViS hiS vaxandi veldi Róm- verja höfSu þeir fleygast sundur og flúiS t*l framandi landa. Frá þjóS til þjóSar höfSu þeir flúiS og hvar sem þeir komu, höfSu þeir ofsóknum aS mæta. Sagan um Kain, ‘‘og iflakkandi för hans um jörSina” «r því undursamlegur fyrirburSur, er virSist endurtekinn af þjóSflökki GySinga eftir dauSa Krists. Og "hvaS hefir þú gert? Rödd þíns bróSur blóSs hrópar til mín í himininn”, er rödd, sem virSist stöSugt hafa fylgt þessum flakkandi þjóSflokki. Eins og geta má nærri, varS mér 'hál'f bylt viS þaS, aS heyra, aS fyrsta vistin mín í New York væri hjá GySingi. Og eg bjóst viS , hinu versta, þegar aS þeim degi kæmi, aS hann ætti aS borga mér fyrir vinnu mína. Eg var því dálítiS undrunarfullur, er GySing- urinn kallaSi á mig inn í skrifstofu ®ína hér um bil I 5 mínútum áSur en mér bar aS hætta vinnu, og fékk mér þar umslag meS kaupi míriu, nákvæmlega eins og hann hafSi lofaS mér. Og mín reynsla er sú af GySingum, aS þeir hafa haldiS löforS sín alveg eins vel og trúbræSur mínir. Þrátt fyrir þaS varS eg var viS margt hjá þeim, sem eg alls ekki gat taliS heiSar- legt, en sem þeim fanst alveg rétt.- látt.: Einhverju sinni komu nokkrir hermenn inn á afgreiSslustofuna á 5 7 Columbus Circle í N. Y. (eig- andi þeirrar myndastofu heitir Mr. W. og er GySingur frá Rúm- eníu. ÞaS hafSi atvikast svo, aS eg hafSi rekist á þessa mynda- stofu og fengiS þar fyrstu atvinn- una hér í landi; GySingur þessi er maSur stór-efnaSur og hafSi grætt auS sinn á myndagerS, þó hann væri ekki færari í því verki en hver viSvanings gutlari). Einn af hermönnum þeim, sem inn kornu á myndastofuna, hafSi mist, án þess aS verSa var viS þaS, tveggja dala seSil á góIfiS. Og er her- mennimir voru famir, kom Mr. W. meS seSilinn til mín og and- litiS á honum ljómaSi af fögnuSi, eins og nú hefSi hann í höndum sér aSgöngumiSa aS himnaríki. Og í fögnuSi sínum sýndi hann mér hvaS hcmn hefSi fundiS og sagSi svo hróSugur: "Eg sá þegar hann datt.” (hann átti viS seSil- mn). AuSvitaS svaraSi eg engu ■og hélt á’fram viS verk mitt. En Mr. W. stakk seSlinum í vasa sinn. No'kkru seinna kom maSurinn inn, sem mist hafSi seSilinn, og spurSi um þaS, hvort ek’ki hefSi fundist peningsseSill þar á gólfinu, sem hann hefSi mist. Og eg heyrSi Mr. W. svara svo sakleysislega, aS TÓmur hans var sem bamsrödd: “Nei, herra, ekki svo eg viti.” Og meS þaS fór hermaSurinn. Og eftir síSari þekkingu mína á GyS- ingum N. Y. borgar, er eg viss um. Heilrœði öramu gömiu til ungra MæÖra "Fá.ftr ungftr mæSur g e r ft sér greln fyrlr þvl, hvftO llk- nma þelrra er m 1 k 1 I hættft búin fyrir ým«- um ajúkdóm- um, þá þær eru kvefftflar. Flestlr sjúk- dómar orsakast af gerlum, os ekkl er nógu mlkni um þftú hlrt aó hrelnn I I k a m 1 verst þeim betur. MætSur ættu aldrei aB vera hirBulausar um sis þá þær fi kvef—láta þati ekki afskifta- laust í sólftr- hring. Kf straz eru brúkuti bætandl metiul, myndu færrl sjúkdóms tilfelli ungra mætSra. Gott metiftl vltS kvefi, hósta og háls sárindum ætti æfln- lega fttS vera 4 heimiltnu. Þú má- ske hefir enga trú & kvefmetlulum, en þatS er þi »f þvi »15 þú hefir ekkl reynt Charabcrlain’s Cough Remedy metSalltS, sem hefir mætt almennum vtnsældum i h&Ifa öld. — Bkkert i þvi skfttSlegt fyrlr hvitvotSungft. HngsltS nm heilsnnn. “Amma” Chamherlnln. “Amms" Chambsililn að % þeim hefSu brytt eins og Mr. W. Eg hefi hugsað mikiS um þaS, hvernig á því standi, aS GySingar eru svo fullir af þannig löguSum brögSum og óráSvendni, því eg er viss um þaS, aS þeir eru verri en flestir aSrir þjóSflokkar hvaS þaS snertir. Og eg þykist viss um, aS eg hefi ifundiS þá réttu niSur- stöSu. Þetta “laumuspil” GyS- inganna bak viS lögin, er kristnum mönnum aS kenna. GySingar hafa í margar aldir veriS hraktir og hrjáSir af áhangendum kristin- dómsins. Lögin hafa veriS gerS svo þröng, hörS og óréttlát viS GySingana, aS þeir hafa fundiS sig knúSa til aS brjóta þau,' -- vera óvinir þeirra — og þeir hafa getaS gert þaS meS góSri sam- vizku. 1 margar aldir hafa GyS- ingar næstum því aS fullu og öllu veriS lokaSir úti frá vemdun lag- anna og aS nokkru leyti og aS fullu og öllu, veriS lokaSir úti frá vemdun laganna og aS nokkru leyti friSlausir meSal kristinna manna. Og hvernig er hægt aS hugsa sér aS menn, meS fullri skynsemi pg mautnlegum tilfinn- ingum geti boriS virSingu fyrir því, sem þeir finna aS er ranglátt? og himinhrópandi synd gegn tii- verurétti lítillar þjóSar. Og þeg- ar litiS er til baka yfir sögu þeirra, er ástæSa til þes aS undrast yfir því, aS nokkur GySingur skuli vera til. I Evrópu hafa þeir alt til skamms tíma ekki haft leyfi til þess aS eiga jarSarblett; þar af leiSandi hafa þeir veriS útilokaS- ir frá öllum landbúnaSi. Þeim hefir ekki veriS heimilt aS taka þátt í nokkurri opinberri stöSu, öll embætti halfa þeim veriS fyrir- boSin. Þar af leiSandi hefir öll stjórnmála starfsemi og samvinna viS aSrar þjóSir aS æSri velferS- armálum mannfélagsins, veriS þeim bönnuS. Og aSgangi aS æSri skólum hafa þeir veriS svift- ir alt aS vorum tímum t. d. á Rússlandi. Og hiS eina, sem þeim hefir ekki veriS bannaS, þaS aS verzla, höfir þeim veriS gert svo þröngt og ógreitt, sem kostur ’hefir veriS á, og allir forSast eftir fremsta megni umgengni og viS- skifti viS þá. Þrátt fyrir allt þetta og margar svívirSilegar ofsóknir af kristnum mönnum, sem of langt yrSi upp aS telja, lifa GySingarnir enn þann dag í dag og halda viS trú sína og siÖi. En margra alda kúgun og ranglaöti ‘hefir spilt þeim og eitraS blóS þeirra, svo aS þeim finst önnur óráSvendni og eg mintist á meS dæminu um Mr. W. og hermanninn, lofsverS. Og þaS er vel skiljanlegt, því þó aS GyS- ingar hafi veriS afburSa þjóS, eins og gamla testamentiS sýnir glögg- lega, þá þurfa þaS aS vera meira en mannlegar tilverur, er ganga í gegn um slíkar raunir og ranglæti, sem GySingar hafa gengiS í gegn um, og eySileggja ekki aS fullu sína betri eiginleika. ÞaS er auS- velt aS spilla barni á fáum árum, svo aS þaS beri þess menjar alla aefi. Er þaS þá ekki undravert, aS GySingarnir skuli halda svo dásamlega mörgum af sínum góSu kostum gegn um margra alda eySi- leggjandi áhrif? Vér hljótum aS viSurkenna þaS. GySingamir eru ekki fæddir prangarar eSa verzlunarþjóS af náttúrunnar hendi, fremur en aSrar þjóSir, þó allur þeirra þjóS- flokkur gefi sig aS mestu viS því starfi nú á dögum. Biblían sýnir, aS þeir uppfyltu allar stöSur mannfélagsins fyrir Krists daga. Og einna mest ber á hjarSmönn- unum eSa (ef eg má kalla þaS svo) bændalýS, mönnum, sem lifSu á kvikfjárrækt og landbún- aSi. En lög þau, sem GySingar hafa orSiS aS beygja sig undir alt frá krossfesting Krists til vorra daga, hafa bannaS GySingum alt annaS en verzlun og á þann hátt hafa þeir orSiS aS mestu verzlun- arþjóS heimsins. MannúSar til- finning GySinganna er ekki á lægra stigi en annara þjóSa fyrir Krists tíma, — þvert á móti—, því í Mó®es-lögum finna menn meiri samúS og manngæzku, en ' hjá öSrum þjóSum á sama tíma. i ! Fyrir Móse-lögum voru allir jafn-1 ir, ríkir og fátækir, því “réttlætiS 1 var guSs”, og því var aSal atriSið aS veita engum fátæklingi hlunn- indi, af því aS hann var fátækur, né hinum ríka virSingu eSa aS- j stoS, vegna þess, aS hann var rík- ur,, ”en meS rétllæti skaltu dæma”, hver og einn. Og þaS er augljóst, aS í margar aldir beygSu ísraelsmenn sig fyrir þessum lög- um.. Þess ber gamla testamentiS | ljósan vott. Þá eru og þrælalögin merkileg. Enginn gat orSiS þræll nauSugur. Mannráni var hegnt meS lífláti. j Ræningi gat selt sjálfan sig til friS- þægingar fyrir glæp sinn, og J skuldugur maSur til þess aS borga skuld sína. Til lengri tíma mátti! hann þó ekki selja sjálfan sig en 6 j ára lengst, og ef hann mætti harS- úS af herra sínum á þeim tíma, j svo sem aS verSa barinn svo á honum sæi, var hann frjáls úr á- nauS. Þrælar Israelsmanna voru - því alls ekki annaS en þjónar, er höfSu bundiS sig til þess aS vinna af sér lögbrot eSa skuldir sínar. ASal kjarni allra Móse- laga er þrunginn af hjartagæzku. AS sönnu er getiS um marga vonda menn meSal GySinga í gamla testamentinu, svo sem Laban og fleiri af þeirri tegund. En illir menn hafa alt af veriS til meSal allra þjóSa, og af þeim voru lsraelsmenn auSvitaS ekkert auSugri en aSrir, þegar til saman- burSar kemur. Eg hefi heyrt brennandi haturs- ræSu af presti nokkrum, sem haldin var í N. Y. í "det danske kristelige Samfund”. Hélt prest- ur því fram, aS GySingarnir væru upp aftur og aftur hinn sami Lab- an, sem lét Ja’kob vinna fyrir Rak- el í 7 ár, og aS þeim loknum önn- ur 7. Jakob og Laban gefa þó tvær myndir af GySingum og þær all-ó’líkar, þó presti þessum sæist yfir aS geta þess. Og þó L.aban sé efalaust endurborinn meSal GySinga í mörgum myndum enn þann dag í dag, þá dylst mér þó ekki, aS þrautseigja Jakobs, starf- semi hans, sparsemi og vilji aS gefast ekki upp viS þaS sem hon- um var heilagt er engu aS síSur endurboriS aftur og aftur meSal GySinga, þó minna hafi veriS gert til þess aS glæSa og efla þá góSu kosti, en hiS illa, öfuga og sví- virSilega. Þann tíma, sem eg dvaldi í N. Y., kyntist eg GySingum af öllum stéttum, enda varS mér þaS auS- velt, þar sem flestir myndasmiSir þar eru GySingar. Þeir hafa svo aS segja breitt sig yfir þá atvinnu- grein til fulls, og í sambandi viS þaS get eg sagt, aS eg hafi enn ekki fundiS fólk af nokkrum þjóS- flokki, sem erfiSara er aS keppa viS en GySinga. Þeir hafa náS hæstu tröppunni, og aS komast jafnihátt þeim mun flestum reyn- ast þungsótt. En nóg um þaS. Eg lét þá GySinga, sem voru samverkamenn mínir, fylgja mér um þá hluti borgarinnar, þar sem hiinir fátækustu meSal þeirra búa. AS sönnu var flest rykugt og þef- næmt, en fyrir framan hverjar dyr og svo aS segja hvern glugga voru borS, alsett af ýmsum munum af allri gerS, nýjum og gömlum. Allir seldu eitthvaS. Og seinna var mér sagt, aS míkiS af þessu dóti, sem þama væri á boSstólum, væri stoliS af vasaþjófum og öSr- um gripdeiidarmönnum N. Y. borgar. Væri þaS algeng regla þjófanna, aS selja GySingum þýfiS til þess aS losna viS þaS. Mér var og sagt, aS mikiS af dóti þessu, sem GySingar hefSu þama, hefSi veriS veSsett þeim, en sem ekki hefSi veriS leyst út á réttum tíma. Og þar eS GySingar hafa ekki orS fyrir þaS aS lána of mik- iS aif peningum fyrir hluti þá, sem þeir taka, eru þeir oft ótrúlega ó- dýrir. Eru því GySinga-býli þessi all-mjög heimsótt af ýmsum borg- arbúum. ÞaS, aS GySingar hafa komist inn á þessa miSur heiSar- legu verzlunarbraut, er aS mínu á- liti bein afleiSing laga þeirra, er þeir hafa orSiS aS búa undir og ó- beit annara þjóSa á þeim. Menn | vildu ekki skifta viS GySinga,1 nema þegar þeir voru neyddir til i þess — þurftu á peningum aS halda, en gátu veriS án t. d. gull- hrings, úrs, gimsteins eSa þá ýmsra muna, sem bankar eSa önnur verzlunarhús vildu ekki íána pen- inga út á. Peningar GySinganna, sem þeir höfSu meS fram úr skar- andi reglusemi og sparsemi safnaS saman, voru góSir, þó aS þeir sjálfir mættu ekki njóta méiri rétt- inda í mannfélaginu en þeim var veitt. Sparsemi GySinganna eru og eiginleikar, sem lífsreynsla þeirra og sambúS viS kristna menn hefir skapaS í þá. Þeir voru neyddir til þess aS spara — jalfnvel svelta sjálfa sig til þess aS spara, því þeir vissu aldrei, hvaS næsti dagur myndi bera í skauti sínu, en gátu alt af búist viS nýjum árásum og ofsóknum. “Og helv. GySingurinn!” Hér eftir munu þau orS ávalt vekja sorg í hjarta mínu. Þau mundu sveifla huga mínum til löngu liS- inna tíma. Þau mundu minna mig á þröngsýni eSa blindni þeirra leiStoga, sem áttu aS glæSa kær- leiks anda Krists hjá öllum þjóS- um. Þau mundu minna mig á svo margt, sem er aS gerast á vorum dögum. Þau mundu minna mig á orS Pílatusar: “SjáiS mann- inn”. Og ba’k viS alt, sem þau mundu minna mig á, mundu óma orS Krists sjálfs: FaSir, fyrirgef þeim, því þeir vita ekki hvaS þeir gera. Því þau orS eiga viS alla tíma. Og ef vér Islendingar værum eins þjóSræknir og þrautseigir og GySingar, þyrfti enginn aS kvíSa því, aS vér liSum undir lok svo svo fljótlega. Og gjarnan vildi eg aS aSrar þjóSir segSu um oss á ókomnum öldum, aS vér værum jafnsnjallir GySingum hvaS þaS snertir. ( Meira.) -------O------ Sundurlausir molar. ( Eftir M. J.) I. Fyfirgefning. Fyrirgefningar hvöt mannanna er ein af hinum beztu einkunnum þeirra, því hún heldur jafnvægi í félagslífi þjóSanna. Hún er einnig hiS bezta meSal til aS lækna meinsemdir persónuleikans, og jafn nauSsynleg fyrir báSa máls- parta. Sá sem er fyrirgefiS, lækn- ast af blygSun og sektar tilfinn- ingu. En sá, sem fyrirgefur, losn- ar viS haturs byrSi og hefndar- hug. II. Baenin. Bænin er nauSsynleg næringar- athöfn til þess aS viShalda trúar- brögSunum. En til þess aS mæta veruleikanum þarf ákveSinn vilja, skarpan skilning, andlega atorku, og verklega framkvæmd. III. TrúarbrögS. TrúarbrögSin eru safn af hug- myndasmíSi mannanna frá ýms- urn tímum fortíSarinnar. Ur þessu hugmynda-safni hafa þeir svo skapaS ákveSna heild, eSa and- legt alheimsveldi meS allífs-j stjórnara, sem þeir kalla guS. i Menn hafa skapaS þetta andlega ; heimsveldi í mynd og líkingu j þeirra konungsrfkja, sem lúta ein- j valds drotnum hér á jörSunni, og er því fyrirmyndin mannanna j verk. ÞaS er því ekki undravert, j þó þetta andlega hugmynda- j ríki sé ólfulIkomiS, meS samræm-1 islausu skipulagi og óeSlilegum orsaka og afleiSinga samböndum. ! Sú þekking, og menning, sem lærS ( er í þes®u andlega veldi, getur því ekki samrýmst viS hina sönnuSu vísindalegu þekkingu á veruleik tilverunnar. IV. HvaS eru vísindl? Vísindi eru hin óteljaindi þekk- ingarkerfi um öfl, efni, lög og á- sigkomulag alheims tilverunnar, eSa hins virkilega alheims ríkis. Þau sýna oss, aS alheims reglan hjá öllum heildarhlutum hennar er framþróun aS fullkomnunar- marki. Hver heildarhluti hefir sinn tíma og einn tekur viS af öSr- um. Hún er eilí'f innbyrSis end- urtekning. Þau segja oss, aS þeg- ar Kfs eindimar ’hafa náS þeim þroska aS fá sjálfsmeSvitund og þekkja orsaka og afleiSinga sam- bönd tilverunnar, þá hafi þær náS persónufrelsi og persónu ábyrgS. Persónufrelsi meinar 'ótakmark- aSa framþróun. Vaxandi þekk- ing veitir vaxandi vald yfir öflum náttúrunnar, til þess aS vernda og fullkomna lífiS. Persónufrelsi mannanna meinar fullveldi yfir öllu lífi á jörSinni. Ef þeir mis- brúka persónufrelsiS, veldur þaS eySilegging; þaS dæmir sig þann- ig sjálft, og kennir mönnum á þann ’hátt aS finna sannleikann. En af því eins og þegar er sagt, aS persónufrelsiS hefir fullveldiS á sínum sviSum, þá stjórnar al- heimsríkiS sjálfu sér meS lýS- stjórnar fyrirkomulagi. Heims- ins æSsta menning hefir þegar séS þetta, og tekiS þá fyrirmynd til þess aS mynda skipulag þjóSfé- lagsins — lýSstjómar fyrirkomu- lagiS. THE BOOK OF KNOWL^DGE (t 20 BINDUM) öll bindin fást keypt á skrif stofu Heimskringlu. — Finni® eía gkrifiti S. D . B. STEPHANSON The Dominion Bank HOHNI NOTRB DAHB AVB. OO NHBRBROOKB ST. HOfutSMtðll, upfth.......g 0,000,000 VuraajOtSur ............7,000,000 Aliar elKulr ............g7N.000.000 Vér óskum eftir vltlsklftum verzl unarmanna og ábyrgjumst atl gefa þelm fullnœgju. SparlsjótSsdelld vor er sú stœrsta sem nokkur b&nkl beflr i borglnni. lbúendur þessa hluta borgarlnnar óska atS sklfta vltS stofnun. sem þelr vlta atS er algerlega trygg. Nafn vort er full trygglng fyrlr sjálfa ytSur, konu og börn. W. M. HAMILTON, Ráðsmaðiir PHONE GARRY S4S0 NYTT STEINOLÍU UOS FRÍTTt BETRA EN RAFMAGN EÐA GASOLÍN OLÍA * KXK 4 1# Hér er tækifœri at5 fá hinn n^akalausa Aladdtn Coal Oil Mantle lampa FHITT. Skrifit5 fljótt eftir upplýsingum. Þetta tilbot5 vert5ur afturkalla'ö strax og vér fáum umboösmann til aö annast söl- una í þínu héraöi. Þ»aÖ f>arf ekki annaö en sýna fólki þennan Aladdin lampa, þá vill þat5 eignast hann. Vér gefum yöur einn frltt fyrir at5 sýna hann. Kostar yöur lítinn tíma og enga peninga. Kostar ekkert aö reyna hann. BRENNUR 70 KL.ST. MEÐ EINU GALLONI af vanalegri steinoliu; enginn reykur, lykt né há- vaöi, einfaldur, þarf ekki aö pumpast, engin hætta á sprengingu Tilraunir stjórnarinnar og þrjátíu og fimm helztu háskóla sanna aö Aladdin gefur þrlMvar Mlnnum meirn IJAn, en beztu hólk-kveiks- lampar. Vnnn Guli Mednlíu á Panama sýning- unni. Yfir þrjár miljónir manna nota nú þessa undra lampa; hvít og skær ljós, næst dagsljósi. Ábyrgstir. Minnist þess, aö þér getiö fengiö lampa An þexH nö borgN eltt elnuNtn cent. FlutningsgjaldiÖ \ínclfiim níS fn er fyrir fram borgaö af oss. SpyrjiÖ um vort fría 10- U&MH11 dU ia daga tilboö, um þaö hvernig þér getiö fengiÖ einn af FJMROHSMFNN þessum nýju og ágætu sttinolíu lömpum Akeypln. — UlTIUVJi/JITILlin MANTLE LAMP COMPANY, 2«S Alnddln Building Stærsta Steinolíu Lampa VerkstæÖi i Heimi. WINNIPEG Byrjið nýárið á réttan hátt: Með því að kaupa Heimskringlu. NÝIR KAUPENDUR er senda oss $2.00 fá einn árgang af Heimskringlu ag 3 sögur í kaupbætir. Sögurnar kosta að jafaaði 50 cent, svo að þér fáið heilan árgang af Heimskringlu fyrir 50 cent. Nýir kaupendur geta valið einhverjar 3 af eftir- fylgjandi sögum: “ÆTTAREINKENNIÐ.” JÖN 0G LÁRA.” “D0L0RES.” “SYLVIA.” “LJÖSVÖRÐURINN.” “VILTUR VEGAR” ÆFINTÝRI JEFFS CLAYTON “BRÖÐURDÓTTIR AMTMANNSINS.” “MÓRAUÐA MOSIN” “KYNJAGULL” “SPELLVIRKJARNIR” I'he Viking Press, LIMITED Post Office Box 3171 WINNIPEG, MAN. /

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.