Heimskringla - 05.02.1919, Blaðsíða 7

Heimskringla - 05.02.1919, Blaðsíða 7
WINNIPEG, 5. FEBRÚAR 1919 HEIMSKRINGLA 7. BLAÐSIÐA L»vU->'i i 11 J mrnim nmmmhi 'Nv'^vL.; ■iTvwvJ '-VA • iíSiátíMsá ‘: r-'' íSVtaw .;.v.:<,rr;.v.:.-Mxs-;fe'j ‘-7,'\'>Vt~ t'X'V LLyA'i'br,/ : .;!-;/■ V//fpf 11118111 '*^A V ' -v í $-\' j» ' 7 j Aí.',-'/''.'.'', <] «5s& Mg; §§* :íi'i'WÖf'S VÍ^V'Vfaí^ íy^.-rO-W.’xW'A' w íii ' 1/ . ' Í!'í®Míi •V.íl’v'WeK ss íív^1' hV'V-V/.'1- /í^í'^/'^'SilV '-’SV/^'-'rtV >>v'- PIIéíp .ji''i»C**«''; ’Aí'í'.i STd$g&f f%\|É f^íV.SiC; v/^c-N''-^ aÁ':;'.--'"' li&ll J ' A'VVÍ*' h£^3h^sjuí#>J |5ttl| WI tóSr,'.sSí.-í^e.’S-viVi/áv.fe'mjSíg íhíp^pp -•-v-V^ö^i^iííássAHa'Swí av'ftsvv. í; ■«r'Víí^/^'"'<7Í þ^VrVr.,>ri'.-r é»»P* Imperial Bank of Canada STOFNSETTUR 1875 — AÐAL-SKRIFST OFA: TORONTO, ONT. HöfuíSstóll uppborga'Sur: $7,000,000 Allar eignir . . VarasjóSur:.............$7,000,000 . $108,000,000 125 útibú í Dominion of Canada. SparisjóSsdeild í hverju útibúi, og má byrja Sparisjóðsreikning meÖ því aS leggja inn $1.00 eSa meira. Vextir eru borgaSir af peningum ySar frá innlegs-degi. — ÓskaS eftir viSskiftum ySar. Ánægjuleg viSskifti ugglaus og ábyrgst. Otibú Bankans er nú Opnað að RIVERTON, Ma\NITOBA Að níða og prýða. í titefni af fáum lfnum, sem til miín niá og sknáð sfcanda í nýút- kominni ritgerð eftir velim-otinn vin miinn, berra Jón Eiwarsson, liangar mig tii að ritia nokkrar lfnur. Og ©nda iþótt texti minrn — að níða ag prýða — sé mjög hiversdagslegur giestur mieðal v-or IsLendinga, þá eru svo ótal miargar hliðiar á þessiari orða-rnerkinig, að um .sifkt mœtti rita hei'ia bólk, en til þeiss er 'hvorki tími né áistæður. I»að er mieð 'þetta eins og flest annað, að þar vierður að gæta hófs, toæði í umtali o-g viðræðum og ekki ssízt f bundnu og óbundnu máli, sem út 'er geifið á prenti. Að prýða um of í ihófieysu, verður smekklaust tfldur. Ef innviðir og eCni er þar íagurt og mikils virði, sem stað- litlu óhóftflofi er hrúgað á,þá hverfa kostirnir og fegurðin. Tökum til dæmiis tegra og vel .skapaða konu, «itt af listaverkum guðs og náttiir- unnar, sem við karlmennimir, frá byrjun tii emda alls ilffs, verðum ald- nei þreyttir á að tilbiðja og dást að. Ef utan uim /þessa elskulegu fegurð er ihrúgað og hinoðað hverjum fell- ingapokanum eíftir — eða yfir —- aninati f fata prjáli og smekkleysu, og þannig myndaðir taðihihraukar úr fturvöxnum Mkama, og síðan alt andlitið makað í mjöli og ýmsuim litum, þá segi eg að iþessi óhófa- prýði hafi eyðilagt aíilt það fegurs'a og þezta. Efns er þvf varið í andliegum ofn- um. Staðlítið oflof, sem haugað er *ð sumum, yfirskyggir alla góða kosti. Og að minni hyggju er þungt og sárt að verða fyrir óverðskuld- uðu mlði. En hiáifu verra og skað- logra er að verða fyrir óverðskuld- uðu 'loifi. Fyrir óverðskuldað nfð gotur maðurinni fiengið lagalega uppreisn og öli sú móðgun hverfur mieð titmanum, og maðurinn stendur jafnvcl hreinni og meiri icftir on áður. En f öfiofimu verður maður- inn að dru'sliast, með hvom felliinga- pokann utan ylfir öðrum, og tapar *vo allri hreinni og réttri mynd, vorður eins og andl. taðhraukur út- lits í laugum glöggra og réttsýnna fflanna. Og aniniað enn háskalegra. Maður sá, fleim fyrir islíku verður, þartf að vera afhurðamaðuT að viti og isMiilingu, ef 'ofið ekki á að stór- •kemma ihann. Að níða, er í öllum karLmiannleg- um og manndómislegum skilningi kallað þræla-Vök eða brögð. Lítum á vora fögru fslenzku Iþrótt, glfm- una. í«ar má -ekki undir inokkruim kringuimstæðum nfða; iþótt maður- inn falli til hálfa, þá er sjáif- «agt að lofa honum að rétta sig við af ur. Með drengskap og snilli verð- ur sigurvegarinn að ganga af hólmi, *f hoimrm eiga að veitast verðlaun- in; að níða má ©kki eiga sér stað. Hvað er svo starf Mfstilveru vorr- ar 1 fliestum eða öllurn efnum, andl. og verkl. sagt annað en iffs-glíma? En hversu ósegjanlega oft er ekki reymt að níða í glímunni þeirri? Eg hoti töJuvert fengið að kenna á alíku 'Sjál fur, sem telja má til and- legu hliðarinniar, að vera niíldur niður úr háifu 4aUi og veikleiika- hrösun, vitanlega meira eða mest •ökum þess, að mig skorti afiið og æfinguna, sem lærdómur og andlog uþplýsing veitir. En hvers vegna flónaðist «g á stað út í iþessa glfmu? Eg iheild iþað isé sökum þess, að eg «r af aJlgóðum gdfmumönnum kom- inn og ætbgemgnt gifmiueðili hefir hrint mér á stað. Og svo verður ineð þotta eins og svo margt annað, »ð ilt er aftur að snúa, et of langt er gengið. Og elf misjafnir oru dóm- ■amir um gMmuna (grfek-rómverska) þá verður að glíma hana til cnda, éiiar til bæði hierðablöð liggja flöt ▼ið jörðu. Engum góðurn og gætn- uim dreng reiðist eg fyrir það, l>ó 'hiann álfti mig vosalan glímumonm, fyrir alt iþað er eg hefi á hlaupum fengist við að rita. En það eru tví- Skiíftar skoðanir um það, hvort eg ætla að hugsa mér, að Mrviðar- hafi oft legið pailfliatur á báðum herðablöðum í réttri og drengi- legri glíimu. Og það dreg eg út úr orðum ihins góða J. E., að eg *sé ó- drengillegum brögðum beittur, og fiæri eg mér það inn til stór inn; tekta, því hæði er Jón prýðis vel viti borinn og í fylsta máta sjálf- stæður og hræsniislaus f öllu, sem skáldið góða, séra Mattlhías, hefði nú með oss búið. Og enda þótt hann sé é níræðis aldri, þá hefði sál hans og hugarrlug orðið ungt í anm- að sinm og ort um þebta langan flokk sér og þjóð simni til frægðar og huggunar. En hvað gerir stór- skáldið okka.r, St. G. St ? Hann steinþegir. Eg hefi aldrei getað ihann ritar úm. Og á Iþví hefir ihann heyrt í gegn um alla þeissa -blóðugu ifengið að konna, að hanin ibindur sbyrjöld, að hann hafi álitið þetta síma bagga eftir ©igin ihugþekki og mál niá til hjarta og tiJlfinninga tekur aldrei eyrisvirði að iáni frá þjóðar vorrar. Sigurður Jóbanns- öðrum til sinna íhugsjóna. Mér kemur ekki til hugar að mis- virða þeissa hnútu íná St. G.St., sem Sigurður Magnússon þurfti að hafa tii uppfyHingar i “Hnútu’Ngreiniinni sinni. Það var ekki iþess vert, að ó það væri minst, en orð Jóns voru þess virði. Og þóbt isifkt verði mlá- ske t-alið barnialega hugsað, þá fcel eg hverjum manrni gleði og gagn að hlýrri viðurkenningu fná réttlátum og góðum dreng, sem margar hnútur og ofsóknir fær frá illskiftum ná- ungum. Á mfnu andlega brokki hofi og að eg hold aldrei rekist á þenman Siigurð. Hainm er lærður maður í gegn um latínu o>g prestaskóla á ís- landi og einn í ]>eirra tölu, sem var að því leyti vel útbúiinm til að verða oiss hér til mikids gagns og nyt- somdar. — En hver er raunin. Rit- verk ihans eru að þiví toytl einkenni- iegust, að aldiiei sýnist neitt vaka fyrir þiessum lærða manni annað en sietja út ó alt og efckert, ef svo mætti að orði komast. En. lábuin það nú vera. 1 sjálfu sér getur það verið bót og blossun að setja út á og finna iað, of á betri ráð er bent og ábyggiteg rök að baki. En því er efcki að' hei-lsa. fnnan um ailar að'finsfurnaT hjá S. M. er alla tíð í aðra röndina ósjálfstæðið og sleikja sfcapurinn, svo allir missa traustið á manininum. Eyrir vort þjóðllf og vora mierkustu inewn verður hann hvorlki vinur eða óvinur, hann verð- ur haldlaus blekkur í festinni, engu traustari en eg og mfnir lfifcar. J«að þarf efciki stóran manin' eða sterkan og sfzt at öfilu háilærðan að mentuin og siðfiágun, til 'þess að tína saman þuissiaspörðin ihans St. G. Sbepbanssomar til þess að kasta f minn garð. I>að stóra sfcáld hefir aufcið því á frægð sfna, að sonda mér fleiri skammavLsur en nofcfcr- um öðrum einstakl'ngi, og þar af leiðandi um auðugan garð að gresja f þeim efnum. Það er vfst efcki að ásiæðusiau.su gort af sfcáldinu, mun miargur segja. Nei, síðuf en svo. Sbepbane r orðinn slfku rnanur, að oflofi sé á bann hlaðið fyrir alt, ilt og gott. Eims það, sem hnoð og ruisl og óþverri væri hjá öðrum kalTað ein.s og hi' \ sAm snild er í og hann á verðskuldað lof fyrir. En eg befi hnltimiðað alt til Stephans og en,ga ýfirvigt gefið — gefið hon- um alt sem hann á með ré'tu, en etokert meira Þetta svíður karli, því hann er orðinn svo vanur að bera oflofs'hempuna með tað- hrauiks-feliiinigunum, að hann gebur ekki án heninar verið. Nú dettur mér f hug, með ieyifi þínu, horra ritstjórl, að lengja þessa grein án allra óno’a. Vér höfum allir fyrir hörmuloga fangan tíma s' aðið á milli vonar og ótta, í hug- ars' ríðs fangeisi og óstöðugum geisliaibro*tum; ná'tmyrkur og skelf- inigar helis og sára hefir gert hálf- myrkt um heim allan. Nú er sól og heiðrfkja friðarins á himin ris- ið. Biessiaðir góðu Oanada-dreng- irnir í hópum að streyma heim. Pjöldi þei.rra liggja með ódauðleg- um heiðiri fallnir. “Hinina, sem hylur storðin, toeimili þeirra nú er orðin ókunn, útlernd gröf” segir Jóini Jónabansson. Getur nokkurs staðar verið til meira yrk- isefni fyrir stórskáld og þjóðskáld, en einmitt þessi umslkifti — sorgar og gleði, sigurs og vonleysis. Eg son, sem heima á vestur á Kyrra- hiafsströnd, var fljóbur að skilja hjartans inál tslendiinga flestra og j kvenna, sem þamn . félagsskap orti ljómiandi kvæði <til afturkom- mynda, fyrir alla umlhyggjuna og irana hermanna, sean hann á frá mér áreynsluna, sem því hefir fylgt ár beztu þökk fyrir. Og þótt hann hefði aldrei annað ort ein þetba eina kva/ði, þó má hann fyrir bað kallasit lis a hagyrðingur. PoTn-foiienzka hetjan og prúð- miennið okkar háaldraða, sem vin- sæll verður ti'l grafar fyrir alla sam- leiðina á vorri laindnáanistíð, skáld- ið S. J. Jóhamnession, hefir aldrei borið kápuna á báðum öxium á þesisum ah-iarieigu tíinuim; hann hefir kveðið kraftinn og heiðurinn inin í sína þjóð seimt og snemima; hann á sagmd og virðing skilið og kæra ]vökk þjóðar vorrar fyrir hvafniingar isfirar, og öll Jiakkar orð- in tfl h'eim'annianna. “Þér hafið ibarist, þér toafið sigrað, þér Iiafið uninið válegt stríð. Þakkir eigið þúsuindfaldar þér af öllum frjálsum lýð.” Mundi ekki hver einasti góður og drenglyndur maður vor á meðal viija tala isömu orðum til voma heimkoinmi hermanna? Jú, sann- arlega. Hafðu beztu þökk fyrir, gamli vinur. Þá ier einn maður enn, sem imér er orðið sérlega vel við ifyrir kvæði hians í sambandi við stiríðið; það er Jón Jónatansison. Nú síðaist hefir Jón ort mjög lag- iegt, hJýtt og tilgerðiarlaust kvæði ('eims og allur toans ikveðsikapur er) til Jón« Sigurðssonar félagsins. Hverjum góðum manni er gieðiofni að heyra tfögur og fölskvalaus þakk- arorð lögð í garð l»c«sa isístarfandi félagis. Bg á engiin nógu góð oig fuil- nægjandi orð til sjálfuir tiJ að leggja Sem endurgjald til iþeirra ástríku um siamaini fyrir þessar góðu og göf- ugu konur að sefula ljósið og gleð- ina og móðurlegu hlutbekni.nguna og til'finningar faá fósturjörðinni, sem þeir — hermennirnir — elskuðu og offruðu öliu ifyrir. Senda þetta á undan öliu öðru yfir til her- mainina vorna, 'soin tfærði þeim á margri þraubastundinini nýtt iíf og nýjan 'þrótt. Þarna áttu aflir hrauistu og góðu drengirnir okkav mæður og systur í hreinunn kær- leiíka. Guðdómlegum kærleika. Og hvernig á eig Iþá að geta átt nógu fögur og góð orð til að leggja á þetta heilaga altari dyigða og móð- urástar? Jón Jónatansson segir: “Sá þó glaanpa á gieðitárin gegni 'um stríð og djúpu sárin. Eru það yfckiar laun.” Hermenn vorir viknuðu aldrei fyrir eldi eða stáli, ógnum eða skelfingum liessa voðaiega stríðs. En þeir viknuðu fyrir bimneska eldinum og hjartalaginu, sem fylgdi sendinigunum og bréfuinum frá Jóns Sigurðssoiniar félaginu. Og ]>að sem vafcti ’gleðitár þeirra hefir staðið og stendur að likindum enn, það eru laun ykkar, eg efast um að aJt guli heimsims sé dýmnætara, ef lagt væri ó rétta vog. Svo þér góðu kon- ur lvafið ekki unnið iaunalaust, eft- ir alt. Hvort nokkurt skáld toetfði ihefði getað vialið betri orð ©n þessi, skal ekfcert uim sagt; en þau eru rnér svo dýrrnæt, að eg dáist að þieim. Og enin fremur segi.r Jón: “Sá eg yifir ”boxum” bæraist bænar varir, hjörtun hrærast —blessu n guðs í gjöf.— Eins og drottins eng*la fiokkar urðu þes.sir jóiastofcfcar sendir beiinis um höf.” Það var tii heniiiannanna þvl Iíkast, sem þessar bicsisiuðvi konur saiAiu yfir um hafið til þeirra hálf heimil- in þeirra og allan jóliafagnaðinn. Þewsu fylgdi sainmarieg blessun guðs í gjöf, og Iþá eru engin önnur -orð befcri til. Nú debtur mér í hug í sambandi við þenna síðasta kafla, að miinna á það, að vér eiguan að lfkindum von á að fá bingað toeim—-með vorinu— iijúkrunarkonuna okfcar góðu, sem frreg er orðini fyrir sfín góðu verfc og uanisjá, ungfrú Tngu Johnson. Þá vil eg láta yrkja til hennar gott kvæði, skrautritia |}>að aif list og setja ásannt ineð mynd hennar í hjiikrunar búningnmn í fagra um- gjörð og heiðra Jiana tii vor aft- ur komna með l]iessari gjöf. Að því viðlögðu, að verði liistasafn stofmað liér meðal vor íslendinga, þá eigi sú gjöf að afhendast því safni eftir bennar dag—iað henini látinni. Og eg vil gefa herra Jóni Jónat- anssyni heiðurinn atf að yrkja það kvæði. Hann þefckir og skilur til- fiininingarnar á milli deyjandi manns og góðrar hjúkrunarko'nu. Eg skiJ það líka dáiftið sjá'lifur, síð- an eg fyrir meir en þrjáitíu árum lá í 16 vikur hér á sjúkrabúsi, oftaist fast við dyr dauðans — og mig var farið að sárlanga til iað stelast úr vLstinni. En þogar farið vax að at- lniga veganeistið og sjá hvernig reikningamir istóðu, þó fékk eg með engu móti að útsfcrifast úr Framhald á 8. bls. “ AND I - 'Ai' Ai,1' AVí'/ftfaí. >• lírfi: -jv.-As' .A-c'&'/n't-y •\ V? O.Sn'V, WMM v. ->, - Þ,i . íi .......... ?'» Betri en áður Það verður þér að orði, ef.ir að að hafa nákvæmlega yfirvegað VW verð þeirr.a þúsunda af alks konar \!Í5 munuin, sem frá er sagt í stóru vöru- skránni okkar nýju. 'ði ,/fr!«Saí'Lha.gír®Sibók hefði ekk' gotað ' skVrir á hent'uSTÍ tiíma, Jiví hún skyrir frá svo morgu, sem er biátt áfram O/rulegt, að því er gæði og verð snertir, og .2ÍL. ,®r.u vorur sem lerigst hefir ™r«iAl>0rfifyílr og mikið sPurt eftir, og verðið er iægra en nokkur bjóst við Hafir þu ekki fengið VerÖskrána, þá er ekki annaö en .semda póstspjald, með nafni þínu og áritun og geta þess að þú ha u, s<ið læssa augl. í Heimskringlu.— Verðskrár vorar eru sehdar ókeypis. — Skrifa 1 dafi\ Dráttnr lrnefor _ T. EATON C? ■ ■ LIMITEO WINNIPEG CANADA Dráttur kostar peninga

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.