Heimskringla - 22.12.1920, Blaðsíða 5

WINlNIPEG 22. DES. 1920.
UIIMSKRINCLA

5.
Imperial Bank of
Canada
____________ ' »
STOFNSETTB’R 18'«.—AJ>ALSi*i»iiíST.: TöRONTO, MTT.
Köfuðítóll uppborgaður: $T,0ð5,CSC. Tar»s}ó8ur: 7,500090
ABar aigKir...........#9%OCt>0OO
212 úthfi f D«minion of Caiiailn., SpnrÍMjfihHdelld f hverju Atbfil, og mft
brrim me« í>vi «•» loftsún W Mkra. V>—
era borv«Olv al penhijura yHar frfi tooiecvs-Aofl. fia
arm ytfnr. Aiuefijuleg rlV4Btti9 naaDam •( fthy
Dtibá Bankaas arl (SiaH ag Rlvestea, EöasAe&m.
Boðskapurinn var sá, í stuttu
/nili sagt, að guð sé óendanlega
góður og óendanlega máttugur, að
enginn maður sé sokkinn svo Iangt
niður í synd og eymd, að hann sé
e'kki guðs barn, sonur guðs, dóttii
guðs, að þrátt fyrir alt og alt sé
tilveran góð, dýrðleg, full af mætti
og náð alföðursins, að þrátt fyrii
alt og alt sé„ eins og annað skáld
hefir svo eftirminnilega kveðið að
orði, himneskt að lifa, — þessa
heims og annars.
Og með köflum var í þessum
prédikunum, þó að þær væru í ó-
stuðluðu máli, nærri því eins tær
lýrik, eins og í þessu undursamlega
yndislega niðurlagi á kvæðinu, er
eg nefndi:
Dæm svo mildan dauða,
drottinn, þínu barni, —
eins og léttu laufi
lyfti blær frá hjarni, —
eins og lítill læþur
ijúki sínu hjali,
þar sem lygn í leyni
liggur marinn svali.
Þá ætla eg að minnast á komu
heiðursgestsins okkar til okkar, Is-
lendinga í Vesturheimi. Eg heyrði
flestar þær ræður, sem hann hélt í
þeirri ferð. Eg gleymi þeim aldrei.
Eg var sem steini lostinn af
þeirri ótæmandi uppsprettu and-
ríkis og ástúðar. Einn Ndaginn hélt
hann um 20 ræður, og þær voru
allar hver annari skemtilegri. Ynd-
islegastur held eg samt að hann
hafi verið í einni skógarför sunnu-
dagaskólabarna í Winnipeg. Hann
sagði börnunum frá Islandi. Hann
sagði þeim frá brekkunuip og án-
um og grundunum og lautunum og
fjallablámanum og glampandi sjón
um. Hann sagði þeim afv öfum
þeiri^ og ömmum. Hann sagði
þeim frá frændsyst'kinum þeirra,
sem sætu heima og hugsuðu út í
heiminn. Eg hefi aldrei sé^ mann-
eskjur gleyma sér 'eins og börnin
gleymdu sér þá. Og allar mæð-
urnar sátu með fagnaðarsvip og
tárvot ar.dlitin, grátglaðar, eins og
Jónas Hallgrímsson kemst að orði.
Ef við sendum hann séra Matt-
hías Jochumsson vestur til Islend-
inga í Vesturheimi á hverju áíi, þá
þyrfhim við ekki að vera hrædd
um móðurmálið okkar þar.----------
(Úr samsætisræðu 1912.)
Þorsteinn Gísiason:
— —- Ef við lítum yfir kveð-
skap séra Matthíasar-Jochumsson-
ar í heild, .... þá getur engum
blandast hugur um, hvert honum
svipar mest.
Það er-til fornkvæða okkar.
Engu nútíðap skáldi lætur eins vel
og honum að kveða undir fornum
háttum, fornyrðalagi, drótttkvæð-
um háttum o. s. frv.. Og ekkert
nútíma skáld er eins innlífað máli
og stíl fornkvæðanna. Það er eins
og andinn, sem áður ruddi sér
framrás í þessum rambundnu rím-
skorðum, sé endurvakinn í sumum
drápum séra Iflatthíasar. Það er
Wjómurinn í morgum beztu kvæð-
um hans, þaðan er krafturinn í
málinu. Þegar andagift hans brýzt
fram í þessum þröngu rímskorð-
um, minnir það mig á fossaföll í
þröngum gljúfrum; mér finst einr
og hin fornu kjarnyrði lemjist um
með æskugalsa, kastist eins og
ölduföll milli stuðlanna í hinum
gömlu rímgljúfnnn, sem grafin eru
fyrir orófi vetra.----
Minningarritið.)
ALMENNAR FRJETTIR
Sambandsstjórnin í Ottawal fer fram á aS borga nauSstöddum
hefir meS stjórnarráSssamþykt I vikulegan styrk til lífsviSurværis.
uppihafiS “skrautskattinn” (The Segja síSustu fregnir ao rúmar 4
Kinnarhvoissystur.
Guðm. Finnbogason:
, — — Lítum svo á erfiljóð
Matthíasar. f hverju er styrkurinn
fólginn? Gestur Pálsson sagði í
ritdómi sínum um kvæði Matthías-
ar: “Náttúrleg afleiðing af því.
að séra Matthías er trúarinnar
skáld, er sú, að hann er slíkt af-
bargðs erfiljóðeiskáld sem hann er.
Fyrir hinn sanna trúmann er graf-
arbakkinn sá sjónarhóll, sem líta
skal frá yfir tíð og eilífð, og allir
hæfileikar mannsins, alt starf hans
og raunir fá fyrir trúmanninn þá
fyrst rétta þýðingu, þegar slíkt er
skoðað frá sjónarmiði dauðans.”
Þetta er eflaust að nokkru leyti
rétt athugað. Matthías er trúar-
skáld. Margir sálmar hans eru ef-
laust einhverjir hinna allra beztu
sem ortir hafa verið á íslenzku, í
þeim er andríki, voldugur kraftur
og víðsýni, en líká barnsleg ein
feldni. Það er og auðsætt, að
trúmaðurinn lítur öðruvísi á lífið
en hinn, sem ekki trúir. Sá sem
e’kki trúir á annað líf, verður að
gera reikninginn upp eftir því, sem
röldn liggja hérnamegin, hann
“hefir enga ábyrgð keypt í eilífð-
arsjóð.” Jarðlífsbúskapurinn verð
ur að bera sig sjálfur. Það sem
strandar hér, það strandar fyrir
fult og alt og verður ógilt. — ■—
Eg hefi aldrei heyrt s§ra Matt-
hías halda líkræðu. En þegar eg
hugsa um erfiljóð hans, sé eg hann
fyrir mér einmitt “sem ljóssins og
andans prest”. Hann stendur þá í
vígðum reit íslenzks þjóðernis, og
horfir móti kvöldroðanum. Eg
sé geðshræringarnar Iíða eins og
leiftur yfir andlit hans, og eg heyr'
hann halda volduga . ræðu, tala
spámannleg orð um örlög þóðar
vorrar, um stríð og starf, sigur gg
ósigur, um líf og dauða, og um leið
og hann hverfur mér sýn, sé eg ár-
dagsblik bjartra vona í augum
hans.-------
(Minningarritið.)
Friðrik J. Bergmann:
------Kristindómur séra Matt-
híasar er frjálslyndur kristindóm-
ur. Og það að þjóð vor.hefir tek-
ið slíku ástfóstri við manninn og
skáldið, er einmitt vegna þess, að
hún hefir í honum þózt finna einn
sannasta túlk þeirrar líffskoðunar,
sem hún sjálf ber í brjosti. Húa
hefir borið eftirlætisskáldið sitt á
höndum sér eftir mætti. Nú er
tekið að hrósa séía Matthíasi átt-
ræðum jafnvel fyrir trú hans, ein-
mitt af þeim, sem stórhneykslaðir
hafa orðið af hverri blaðagrein,
sem birst hefir eftir hann. Hve
það mun hlæja skáldið. Ef til vill
er það fyrirheit um, hvað aðrir,
sem verið hafa svo hepnir eða ó-
hepnir að hneyksla á sama hátt,
megi eiga von á, ekki sízt ef þeir
yrðu áttræðir. En þegar trú séra
Matthíasar er hrósað í þeim til-
gangi að sýna fram á, að hann sé
nú í rauninni rétt-trúmaður, verður
hrósið að óviti, því rétt-trúaður
maður hefir séra Matthías aldrei
kæA sig um að vera, ........ Og
hann hefir flestum mönnum betur
komið þeim hugsunarhætti inn hjá
þjóð vorri með ljóðum sínum og
ritveíkum öllum, að rétt-trúnaðar-
hrokinn sé ein allra fráleitasta
hugarstefna, sem mannsandinn
hefir ratað í.
(Almanak 1916.)
luxury Tax) svonefnda, éftir aS
hann hefir veriS í gildi í sex mán-
uSi og gefiS landsjóSi nærfelt
$5,000,000 tekjur.
Konstantín Grikkjakonungur
hél't innreiS sína í Aþenuborg á
iaginn og var fagnaS meS
kostum og kynjum af borgarbú-
um. Frakkar og Bretar höfSu
ráSgert aS kalla, sendiherra sína
heim frá Grikklandi, um leiS og
Konstantín tæki viS stjórn, en er
Italir neituSu aS gera slíkt hiS
sama, kom hik á hin fymefndu
stórveldi, og er búist viS aS þau
láti sér lynda svo búiS, enda hefir
Konstantín tjáS sig viljugan til aS
fylgja stefnu Venizelos í utanrík-
ismálum.
AlþjóSasambands þinginu í
Genf laúk á laugardaginn. HáfSi
þaS staSiS rúman mánuS. I Ar-
meníumlálunum gerSi þingiS ekk-
ert, nema aS skipa nefnd til frek-
ari rannsókna, og gerSi þingiS þá
yfirlýsingu, aS þaS áliti bézt aS
Armenir lærSu aS vernda sjálfa
sig, og aS ráSstaíanir yrSu gerSar
til aS kenna þeim þaS.. Austur-
ríki og Búlgaríu var veitt upptaka
í sambandiS, en Þýzkalandi ekki,
enda kom aldrei formleg upptöku-
beiSni þaSan. Þingmenn láta
mikiS yfir gerSum þingsins og
telja framtíSanhorfur alþjóSasam-
bandsihs hinar glæsilegustu.
miljónir manna séu atvinnulausir.
HeimastjórnarfrumvarpiS írska
hefir nú veriS samlþykt í báSum
þnigdeildum brezka þingsins.
! 3 manns druknuSu í Ohio-
ánni nálægt Augusta í Kentucky-
ríkinu á sunnudaginn, er gufubát-
urinn Margaret sökk af völdum
leka. Vanrækslu skipstjórans er
kent um slysiS.
NeSri deild Bandaríkjaþingsins
er aS hraSa í gegn tolllögum er
setja háan toll á vöruinnflutning
frá Canada, og er búist viS aS
frumvarpiS verSi komiS í gegn-
um þáSar þingdeildir og orSiS aS
lögmu meS árábyrjun. Þessi fyr-
iibugaSi tolltáxti setur 30 centa
toll á hVert hveitíbuáhel, 1 5
centa toll á ullarpundiS, 30 % toll
á gripi, $2.00 toll á 'hvera sauS-
kind eldri en ársgamla, $1.00 á
lömb, 40 cent á busih. af lauk, 25
cent á kartíflubusheliS og 20 pent
á hvert gallon af viSarolíu.
ViSvíkjandi leiknum Kinnar-
hvolssystur, sem leikinn hefir ver-
iS bæSi í Árborg og Riverton.
hefi eg sérstaklega ánægju af aS
minnast^á álit hr. Tryggva Hall-
dórssonar, sem er búsettur nálægí j ar líAur.
VíSi P. O., vel skynsamur maSur, i meira
þess aS þetta er í samræmi viS
mína skoSun, þó eg hafi ekkert
um leikinn ritaS, og einnig þaS aS
leikfélagiS í Winnipeg, og allir,
sem í því vinna, eiga skiliS rétta,
óhlutdræga viSurkenning og þökk
fyrir þetta sitt^starf í vetur, þá biS
eg þig, kæri ritstjóri, aS birta þess-
Á þessu sviSi legg eg
upp úr orSurn herra T.
sem he'fir.fleiri úr undanfarin átt Halldórssouar en flestra annara.
heima í ýmsum stóiborgum | Hann á djúpan skilning á leik-
aralistinni.
JarSskjálftaT hafa gert mikiS
tión í Argentínu. Hafa margir
bæir í Andesfjöllunum hruniS til
grunna og um 200 manns hafa
farist, aS því er síSustu fréttir
herma. Eru þetta verstu jarS-
skiálþar sem komiS hafa hér í
landi um 50 ár.
HungursneySiií í Kína magnast
dag frá degi. Er nú sagt aS um
50 miljónir manna séu á heljar-
þröminni af bjargarSkorti.
Atvinnuleysi er nú orSiS svo
magnaS á Bretlandi, aS frumvarp
hefir veriS lagt fyrir þingiS, sem
• .
O)
Parrows4bankinn í Lundúnum
er farinn á höfuSiS. Banki þessi
hafSi mest viSskifti viS fátæk-
linga í útjörSrum Lundúna og var
stofnfé hans 1 miljón sterlings-
punda, en innstæSufé viSskifta-
manna taliS nem^ 3 miljónum
punda.
Manntal er nýlega um garS
gengiS í Japan, og sýnir þaS 77
mlijópir í hinu japanska ríki, þar
af 60 miljónir í sjálfu Japan en 1 7
miljónir í Korea.
Bandaríkjanna: Chicago, San
Francisco, Los Angeles,. Portland
<lg víSar. Hann sagSi: “Eg hefi
alla mína tíS veriS hugfanggnn af
tilkamumiklum leikjum, og eg
hafSi þaS fyrir fasta reglu aS fara
tvö kvöld í viku á góS leikhús,
þegar eg átti heima í þessum
borgum, og nú fór eg til Riverton
og sá þenna leik, sem spursmáls-
laUst ber langt af ölki, sem Is-
lendingar hafa áSur átt kost á aS
sýna. Eg hefi horft á marga
heimsfræga leikara fara meS á-
hrifamikil hlutverk; samt þori eg
óhræddur aS halda því fram, aS
meSferS á efni og tilgangi þessa
leiks var svo afbragSsvel af hönd-
um leyst, aS slíkt þolir saman AfiS
alt þaS bezta, sem eg hefi séS áS-
ur. Systurnar fóru svo vel meS
sín hlutverk báSar, aS mér er ó-
mögulegt aS segja aS önnur hafi
þar tekiS hinni fram. SkoSun og
stefna lífs var þar hvor ^nnari
andstæS fyrir systrunum, en frá
báSum hliSum sama fullkt>mna
sniidin og samræmiS frá upphafi
til enda. * En vilji maSur sérstak-
lega benda á sterkasta púnktinn
eSa íþróttina hjá, þeim systrum,
Þýzkar konur hafa sent mót
mæli til bandaþjóSanna út af því j þá er þaS hjá Jóhönnu, þegar hún
ákvæSi friSarsamninganna kemur fram eftir tuttugu og fimm
skuldbindur ÞióSveria til aS láta'
800.000 mjólkurkýr hión?band- eins alvarleS snild
Spgríast konurn- hinni
af höndum
til bandamanna. Segjast konurn
ar ekki geta án kúnna veriS. Þessi
kúakrafa bandamanna er bygS á
prinadrápi ÞjóSverja- í Belgíu og
Frakklandi á stríSsárunum.
íslanð
Rvík 22. nóv.
Þrír menn, sem teknir voru út,
af tilraun ti'l aS sökkva bátnum
Leó, meS því aS bora göt á botn
hans, eru nú allir í steininum. Þeir
bræSur Elías Hólm og Hallgrím-
ur Finnsson skipstjóri, játuSu und-
ireins á sig- g-læpinn, en Geir Páls-
son trésmiSur vildi í 'fyrstu ekki
kannast viS aS hafa stofnáS til
glæpsins, en þaS höfSu þeir bræS-
ur boriS viS fyrstu yfirheyrslu
þegar í staS. Geir Pálsson hafSi
vátrygt bátinn fyrir 75 þús. kr.
En hann gat-ekki haldiS honum út
vegna fjárhagslegra vandræSa, og
hafSi því selt hann á leigu til Elí-
asar og Hallgríms.
LjóSmæli eftir Þorstein Gísla-
son koma á bókamarkaSinn mjög
bráSIega. Er þaS stór bók, um
20 arkir aS stærS. Kosta þau í
kápu 13 kr.t en í skrautbandi 18
kr. Mun sú bók míkiS keypt.
Aukaútsvör á SiglufirSi kváSu
vera um 60 þús. kr.
Frá Húsavík var blaSinu símaS
nýlega, aS tíSin þar væri mjög
góS, samanhangandi blíSviSri frá
því í byrjun september. Hefir
aldrei veriS eins góS tíS þar í
mannaminnum.
bjarga neinu úr húsinu. Brann þar
allur norSan- og vestanpóstur, er stendur
var á leiS hingaS, og sömulteiSis leikritinu.
öll skjöl Mýra- og BorgarfjarSar-
sýslu^ aS undanteknum tveimur
prótókollum. Var aSgangur elds-
ins svo mikill aS sýslumanni tókst
systurinn, henni Úl-
rikku, eftir sfema tímábiliS — niS-
uibrotin gömul kona, lotin í h^rS-
um og mittislaus eigrar fram áem
hrygSarmynd. ÞaS er list, sem
svo margir geta ekki fést auga á,
þegar leikendur sýna breytingar
eSa sögu þess, sem á milli
og ekki er framtekiS í
Lárus GuÖmundsson.
Ljoöabok
Krístjáns N. Júlíus.
1 gyltu bandi .... . 3.00
Óbundin..............2.50
Allar pantanir, sem borgun
fylgir, afgreiddar tafarlaust.
FINNUR JOHNSON,
698 Sargent Ave.
SkrifiS eftir verSlista vonun. Vér
getum spsu-aÖ yS«r peninga.
J. F. McKeizie Co.
Galt Building,
(Cor. Princess og Bannatyne)
Winnipeg^ Man.
SpyrjiS um verS vort á þreski-
vélabeltum og áhöldum. — Sér.
íteiklega gerum viS Judson vélar
og hofum parta í þeer. SendiS
okkur Judson vélamar ykkar og
vér immum gera vel viS þ«er meS
mjög sanngjömu verSi, eSa pantiS
frá oss vélarhlutana og geriS verk-
IS sjálfir.
Bergkonun^urinn var vel leik-
inn, og ’enginn vafi á aS Bjarni er
gæddur miklum leikarahæfileik-
um, en mesta snildin af öllu, sem
ékki aS bjarga svo miklu sem höf-1 hann sýndi, er ef til vill augnatil-
litiS, sem hann gaf þeim á leik-
sviSinu, þegar hann var aS fara
burt sem betlari í öSrum þætti.
Ef eg mætti setja nokkuS út é
leikritiS sjálft. þá væri þaS í þá
átt, aS b ergkonungurinn er of skýr
mannleg mynd. Yfir honum hefSi
þurft aS vera meiri huliSsblæja.
Þessu gat Bjarni ekki aS gert og
prýSisvel fór hann meS alt sitt
hlutverk.
Einnig fór gamli maSur;r>r>
Stórbruni í Borgamesi. Klukk-
an nálægt 5 á föstudagskvöldiS
12. nóv., kom eldur upp í húsi
Jóns kaupm. Björnssqnar frá
Svarfhóli, og brann þaS til kaldra
kola á örstuttum tíma. öSrum
húsum, sem nálægt voru, tókst aS
bjarga. — Hús þetta var meS
stærstu húsum í Borgarnesi. NiSri ^
bjó sýslumaSurinn, GuSmundur
Björnsson, og á sömu hæS va
einnig póstafgreiSslan. En á efri
hæS bjó Jón Björnsson kaupmaS-
ur. HöfSu þeir báSir veriS hér á
ferS, en voru nýkomnir heim til
sín, þegar eldurinn kom upp. —
Mjög lítiS hafSi bjargast af innan-
stokksmlinum úr húsinu, því eld«
urinn greip um sig á svipstundu.—
Svo fljótt hafSi eldurinn fnagnast
og breiSst út, aS ekki tókst aS
uSfati sí«u. Er tjóniS af þessum
eldsvoSa afar mikiS. Hefir aSal-
póstrúeisari áætlaS aS tjón póst-
sjóSs mundi nema 300,000 kr.
— Ðftir síSari fregríum er tjóniS
þó ekki eins mikiS og áættaS var
í fyrstu.
110 þús. kr. eru útsvör áæduS
á næsta ári í HafnarfirSi.
Frá Akureyri var blaSinu símaS
fyrir stuttu, aS veSur væri þar hiS
bezta. Hafsíldarafli hefir veriS
þar nokkur í lagnet á pollinum, og
vart hefir orSiS viS fisk utar í,
firSinum.
Snjólaust er enn á NorSurlandi,
aS hieita má, aS því er blaSinu er
sagt í samtali aS norSan nýlega.
Er þar svo góS tíS aS einsdæmi
má heita.
mmo-mmm-o-a^m-o-mmmo-^m-orytcr
Nýjar bækur.
Bóndadóttir, ljóS eftir Guttorm J.
Guttormsson, verS í bandi $1.50.
Ógróin jöfS, sögfar eftir Jón
Björnsson, io. $3.*75S ób. $2.75
Segðu mér aS sunnan, kvæSi
eft’r Huldu, ib. $2.7$, ób. $t.75.*
MannasiSir, eftir Jón Jacobson,
í bandi $2.45, ób. $1.65.
Drengurinn, saga eftir Gunnar
: Gunnarsson, í þýS. eftir Þorstein
Gíslason, óþ. $1.25-
Morgun, tíníarit sálarrannsókn-
^ aríélags. Islands, l. árg. $3-00.
Samtíningur, t4 smásögur eftir
Jón Trausta, $3.30.
VertíSarlok, eftir Magnús Jóns
son frá Fjalli, $1.25.
16. árgangur ÓSins, $2.10.
íslandskort $1.00.
Bókaverzlun
HJÁLMARS GISLASONAR,
506 Newton Ave., Elmwood,
Wkinipeg.
faSir %'stranna snildarlega meS
sinn þátt. ,
Sem dæmi um hugsunarfestu
höfundar leiksins, lætur >hann
sömu lyndiseinkennin og ástríSu
festa rætur í hugskoti dóttur Jó-
hönnu, sem meSfæddar voru
" óSursystur hennar..
Eg sé aldrei eftix, þó eg nú í
þétta sinn yrSi aS aka 14 mílur í
kaldasta /veSrinu, sem enn hefir
komiS á þessum vetri, til aS sjá
þenna leik. Og eg álít alla missa
mikiS, sem því tækifæri hafa
slept.”
Þetta talaSi þessi glöggi og
skýri maSur viS mig, og sökum
Læltnar: Svefn eysi,
taugaveiklun, höfuð-
verk, lrjartveiki, melt-
ingarleysi, krainpá,*
f :ii» flog, Nauralgia, móð-
Íursýki og St. ,Vitus .
Danee o. fl. o. fl. j*
Dr. Miles’ Nervine í i:\ji
írf. H
)ví a- Ji;|i3
er búin til af sérf
ngum og er þv
byggileg og óbrigðul-
Selri aðeins í stórum
flöskum hjá beztu lyf
sölum um lieiftf allan.
'PicpaTtd by the
Pr. Miles Medical C&.
toronto.^canada
Li
í;í;í

Fiskur.
Kæru landar, nú herfi-eg mikinn
og’ góSan fisk á boSstólum sem eg
sel meS mjög sanngjörnu verSi,
svo þiS fáiS hvergi betri kaup
annarsstaSar. VetSiS er:
Birtingur (Tulibby) 6c pd.
“Pikkur” (Pickerel)... 8c pd.
Pike ('Jackfish) .*\. 5f/2c P<J
Hvítfiskur.'.....12cpd.
Poki undir hver hundraS pund
kostar 25 cent. Peningar verSa
aS fylgja hverri pöntun.
LátiS ekki dragast- aS panta
fiskinn, því nú er tækifæriS.
JOHN THORDARSON,
Langruth, Man.

In pound
Impounded on November 15th
1920, in pound on S. W- Q., Sec. 16, T.
20, R. 4 W., one white Heifer, one
Yéar old. No mark.- WiU be sold
by Auction on the 24th day of
December, unless claimed before.
J. H. Pálsson, PoundkeSper
Lundar P. á)., Man.
Reiíhjólaaðgei ðir
leystar fljótt og vel af hendi.
Höfum til sölu
Perfect Bicycle
Einaig önal reiðhjól í gáða
staaRL
Empire Cydc Co.
^ J. LC.WILUÁMS
eigandi.
641 Notre Dane Ave