Heimskringla - 22.06.1921, Page 4

4. BLAÐSIÐA.
H EIMSKRINGLA
WINNIPEG, 22. JONI 1921
MEIMSKRINQLA
(Stofi&að ISSO)
Kemur 01 á hverjiuu mlftTlkadesl.
Ctsefeidar ofz elsemlnrs
THE VIKLNG PRESS, LTD.
739 SHEIIBROOKB S'I', WDINIPBG, MAX.
TalsUali N-«M7
Vrr* bUSKlna ct *3.<»0 ftrscKnicu-Injn bone-
ÍNt fyrlr fmm. AlUr borltnalr sradiirt
rftbsmannj bln*MÍnN.
Ráðsmaður:
BJÖRN PÉTURSSON
Ritstjórar:
BJÖRN PÉTURSSON
STEFÁN EINARSSON
Utanðakrlft tU bla5»Us:
THE VlKISd PEESS, Etd., Bok 3171,
WUntpew, Mam.
Ttanftnkrlft tli rltNtjftran*
EOITOW HEIMSKBIKGLA, B»l 3171
Wlnniirrx, Man.
The “HelmskrlnKla" is prlntad aní pub-
liske by the Vikln* Press, Llmlteé, at
729 Sherbronke Street, Wlnnipe*, Manl-
toba. Telephone: N-8537.
WINNIPEG, MANITOBA, 22. JONI, 1921
Minnisvarði Jóns Sig-
urðssonar afhjúpaður.
Eins og auglýst hefir verið, var minnis-
varði Jóns Sigurðssonar afhjúpaður á föstu-
daginn var. Ætla hefði mátt að fleiri hefðu
verið viðstaddir er sú athöfn fór fram en raun
varð á, aðeins um 300 manns. Það hefir svo
oft klingt í eyrum á meðal vor Vest-IsL, að
‘Tslendingar vildum vér allir vera, að það
var-óhugsandi að ætla oss að sækja ekki
sæmilega vel þessa þýðingarmiklu og í orði
kvenðnu lang-þráðu athöfn.
Dómsmálaráðherra Thomas H. Johnson
stýrði athöfninn1. Eítir cð hann hafð. mælt
nokkur vel valin orð við þetta tækifæri, kall-
aði hann aðra ræðumenn fram. Flutti séra
Runólfur Marteinsson þá góða ræðu á ís-
lenzku og því næst Dr. B.J.Brandson aðra á
ensku, sem góður rómur var gerður að. Verða
báðar þessar ræður eflaust birtar í blöðun-
um. Því næst kom þriðji ræðumaðurinn fram
fýlkisstjóri Sir Aikins. Lýsti hann ekki að
einsvelþóknun sinni yfir því, að þessi stytta,
af ættjarðarvininum íslenzka væri reist
þarna á þinghús-fletinum, heldur kvað hann
Isl. með því að heiðra þannig minningu
mikilmenna sinna, hafa verið canadisku þjóð-
inni fyrir-mynd. Sú þjóð er geymdi í með-
vitund sinni sína framúrskarandi menn og
gerði alt til þess að halda minningunni um
þá og verk þeirra sem spegli fyrir þjóðinni,
ætti fagra framtíð fyrir höndum, því hún
metti sínar fyrirmyndir og vildi líkjast þeim.
Islendingar ættu heiðurinn af því að koma
fyrstir styttu upp á þessum stað til minning-
ar um þetta. Ætti það ekki að örfa oss Can-
adamenn, að koma upp styttum af vorum
beztu mönnum, svo sem Selkirk lávarði og
Hudson, eða mönnum sem eins hafa átt mik-
inn þátt í að skapa og móta ensk einkenni og
Hunt og fíeiri ? Og ýmislegt sagði hann fleira
okkur íslendmgum til hróss, og var sá hlý-
hugur í vorn garð vel rómaður.
Kvæði fluttu skáldin Jón Runólfsson og
Magnús Markússon, sem tekið var með lófa-
klappi. Sjálfa afhjúpun varðans framkvæmdi
frú Stefanía Guðmundsdóttir Ieikkonan fræga
heiman af Islandi, sem hér hefir verið að
skemta oss og vekja með ieiklist smni um
tíma.
Þannig var framkvæmdum minnisvarða-
málsins lokið, á fæðingardegi þjóðhetjunnar
Jóns Sigurðssonar, I 7. júní.
Það má heita að bera í bakkafullan læk
að minnast á þjóðskörunginn sjálfan, Jón
Sigurðsson, svo margt hefir verið sagt um
hann og verk hans, bæði við þetta tækifæri
og endranær. En samt getum vér ekki lagt
svo pennan frá oss.að bæta ekki einum penna
dropa við það orðaflóð.
Um Jón Sigurðsson og störf hans hefir mik
ið verið sagt. Hann hefir verið kallaður
ótrauður ættjarðarvinur; sönn fyrirmynd í
því efni fyrir þjóð sína og jafnvel allar þjóð-
ir. Þá er honum einnig haldið á lofti fyrir
störf sín í þá átt að endurbæta hag Iandsins
inn á við og afskifti af velferðarmálum þess.
Enginn efi er á því að hann hafi í “Nýjum
félagsritum” sem hann gaf út um 30 ár, átt
þátt í þessu; það má ganga út frá því sem
vísu, að fá mál er Iandið skiftu miklu, hafi
þar verið látin órædd. I mentamálum lands-
ins lét hann mikið til sín taka og fjölgun
barnaskóla, búnaðarskóla, ganfræðaskóla og
prestaskóla varð þegar sýnilegur árangur af
því. En þótt hann krefðist einnig sérskóla í
lækna- og lögfræði, varð ekki af því að sinni,
því landsmönnum feis hugur við kostnaðinum.'
af því. Að Jón Sigurðsson tæki þátt í þess-
um málum var ofur eðlilegt, því það var ein-
mitt um þær mundir vöknuð alda fyrir áhuga
mentamálanna á Islandi. I verzl'unarmálun-
um gerði hann meira en að vera þátttakandi
i, því honum má eflaust þákka manna mest
að skorið var á einokunarböndin, og að verzl-
unin var gefin iaus. Eitt af stórmálum Is-
lands um þetta leyti var fjárkláðamálið. Tók
Jón Sigurðsson brátt framkvæmdir þess í
sínar hendur, en þáttaka hans í því var lík-
íegast eina starfið, er hann ynti af hendi, sem
þjóð hans varð honum óvinveitt fyrir og
hefndu löggjafarnir sín á honum fyrir það
með.því að kjósa hann ekki þingforseta, sem
áður. Nú er þó álitið að framkoma hans í
því máli hafi verið sanngjörn. Fyrir þáttöku
sína í öllum þessum málum varð Jón Sigurðs-
son kunnur hinni íslenzku þjóð. Og þetta er
það, sem mikið er talað um og aftast, er á
hann er minst vor á meðal, að því auðvitað
i viðbættu, að hann hafi verið höfðingi og
frelsisfrömuður.
En er það nú þetta sem gerði Jón Sigurðs-
son “stóran” og að mikihnenni íslenzku þjóð-
arinnar, að sannkallaðri fyrirmynd? Alt blés
þetta auðvitað að þeim kolum, og án þess
hefði hann ef til vill ekki náð eins almennri
viðurkenningu og hann náði. En það sem
gerði hann helzt að augasteini og forvígis-
manni sinnar þjóðar, er þó aðallega ekkert af
þessu. Þegar vér tölum um hann sem fyrir-
mynd, er oss nauðsynlegt að skilja við hvað
vér eigum með því. Jón Sigurðsson var ekki
öllum fremri um alt. Til dæmis hafa aðrir
menn eins mikið eða meira en hann unnið að
verklegri framför og viðreisn landsins svo
sem Skúli fógeti. Ættjarðar-ástinni hafa aðr-
ir einrþg sungið fult eins mikið lof og hann
eins og t. d. Jónas Hallgrímsson og fleiri.
Verzlunar-mál Iandsins hafa aðrir en hann
einnig látið sig beint skifta eins og t. d. Jón
Eiríksson, þó Jón Sigurðson yrði þar happa-
drýgstur. Og almennu jafnaðarfrelsi allra
manna hafa aðrir stigið honum framar með
þjóð vorri. Jóni Sigurðssyni sem mikilmenni
má þakka þáttöku sína í öllum þessum mál-
um. En það sem hóf hann upp í öndvegis-
sess í huga þjóðar sinnar er samt ekkert af
þessu.
En í hverju er þá “stærð” hans fólgin?
Hvar eru ástæður fyrir því að hann er
“höfði hærri en aðrir menn”, í meðvitund
þjóðarinnar? Ef oss eru ekki ljósar ástæð-
urnar fyrir því, er það hálf “láta-lætislegt”
af oss að tileinka oss kosti hans sem mikil-
mennis og til fyrirmyndar. Værum vér verð-
ir að binda skóþvengi hans, ef slíkt er í svo
mikilli þoku í meðvitund vorri, að vér get-
um ekki grilt það?
Grundvallarlaus fagurgali vor um Jón Sig-
urðsson er oss fánýtur. En því miður á hann
sér alt of mikinn stað. Vér verðum með öðr-
um orðum að vita, en ekki byggja á Ioft-
köstulum fáfræði, hvað það var, sem aðallega
gerði Jón Sigurðsson stóran, ef vér eigum að
byggja á hann sem fyrirmynd, læra af hon-
um; líkjast honum; vér verðum að skilja
hann í réttu Ijósi.
Það sem hefir hafið Jón Sigurðsson svo í
huga íslenzku þjóðarinnar, að hún dáist að,
var vit hans og framsýni sem stjórnmálamað-
ur. Hann vissi hvað hann vildi eins og ís-
lenzka þjóðin einnig í stjórnmálum, en hann
sannfærði sjálfan sig betur um það en hún, og
gat því gengið ótrauðari en fjöldinn að verki.
Að því er sjálfstæði Islands snertir, var
honum það Ijóst, að það dugði lítið að slá
því fram, að landið ætti að vera frjálst og
sjálfstætt, og óháð öðru ríki (Danmörku),
og að íslenzka þjóðin væri að eðlisfari frjáls-
lynd. Það varð að leiða fram sannindin að
þvf. aÞð þurfti að sýna ótvírætt réttmæti til
slíkra krafa með rökum, ef þeim átti að vera
sint. I því birtist Jóni Sigurðssyni sín “verka
vitrun” eins og klettafjalla skáldið kemst að
orði. I því er sigurför hans, frægð og að-
dáun fólgin.
Jón Aðils, sagnfræðingur, tekur fram í
svo fáum og Ijósum orðum þáttöku Jón oi0-
urðssonar í sjálfstæðisbaráttu Islands, að vér
getum ekki að því gert að birta þau hér orð-
rétt. — “Þá er Danakonungur lýsti því yfir
veturinn 1848, að hann vildi afsala sér ein-
veldinu og veita þegnum sínum hlutdeild
landsmála, og að Dönum eða ríkinu kæmi
þetta mál ekkert við. Aftur á móti væri hitt
samnings-atriði, hvernig haga skyldi stjórn
sameiginlegu málanna. Þetta taldi hann skýr-
an og ósvíræðan sögulegan rétt landsins. En
þar á ofan áttu Islendingar að hans skoðpn
jafn ótvíræðan þjóðlegan rétt til að ráða
einir með konungi sérmálum sínum, og sá rétt
ur bygðist á því að þeir voru af sérstöku
þjóðerni og áttu sérstaka tungu. Á þessum
tvöfalda réttargrundvelli bygði hann stefnu-
skrá sína í þessu máli, og hélt fast við hana
í aðal-atriðum síðan, en landsmenn flestir
hnigu að hans skoðun. Þótti þeim einsætt,
að á þessum grundvelli og engum öðrum ættu
íslendingar að byggja kröfur sínar, enda
hefir öll sjálfstæðisbarátta þjóðarinnar upp
frá því snúist um þessi atriði. Danir voru þá
og lengi síðan alt annarar skoðunar um þetta
mál. Þeir vildu fyrst í stað engan rétt viður-
kenna, hvorki sögulegan né þjóðlegan, held- hring, er ekki einskorðaðist alger-
___f.l__________1 1 ' A ■.. / r\ •• i . .... . ....
ur skoðuðu ísland sem hérað eitt í Danmörku
eða ósjálfstæða hjálendu og vildu skamta
því rettinn úr hnefa. Töldu þeir kenningar
Jón Sigurðssonar öfgar einar og fjarstæðu, en
hann varði þá og síðan mál sitt með rökum
og stillingu, og Iét í engu þokast frá skoðun
sinni. Árangurinn af þessu striti hans varð
stjórnarskráin 1874, sem að vísu fullnægði
engan veginn kröfum íslendinga, en veitti
þeim þó álitlega fólfestu í sjálfstæðisbarátt-
unni.”
Eins og hér er tekið fram, lagði Jón Sig-
urðsson grundvöllinn fyrir sjálfstæðiskröf-
um Islands og sjálfstæði þess er það nú nýt-
ur um leið. Yfir löggjöf Islands, Noregs og
Danmerkur varð hann að fara frá því 1262
og alt til þessa dags, til þess að geta lagt
þennan grundvöll traustan og hæfan að
byggja á um ókominn tíma. En það er það
mikla starf sem íslenzka þjóðin mun ekki
gleyma, eins lengi og sjálfstæði og frelsi býr
í huga og brjóstum sona hennar.
Það er fyrir þetta þrekvirki að Jón Sig-
urðsson er “stór”. Það er fyrir þessa elju
hans, samafara viti og framsýni, sem hann er
mikihnennið óviðjafnanlega, og það er fyrir
þetta, sem íslenzka þjóðin austan hafs og
vestan og hvar sem hún er, má og á að unna
honum fyrir, trúa á hann og skoða sem sína
fyrirmynd.
Og það fegursta við þetta stríð hans í þarf-
ir sjálfstæðis og frelsis fósturjarðarinnar er
það, að hann vann það stríð vopnalaust,, að
öðru en með sínum andlegu yfirburða vopn-
um.
Einstrengingsleg fram-
för.
viljað ljá fylgi sitt og Iiðveizlu fé-
lagi þessu og virðist einmitt hjá
sumum þeirra vera að ryðja sér tii
rúms sú skoðun að hér í landi sé
íslenzkunni of-aukið og heppileg-
ast væri að útrýma henni sem fyrst
úr samkvæmislífinu og kirkjuieg-
um félagsskap og með því yrði lyft
óþarfa byrði af ungdóminum og
hann bræddist þeim mun fyr upp í
canadiska bræðslupottinum og yrði
al-mnlendur. Þetta virðast vera
þau einu sannanagögn er fram hafa
komið með skoðun þessari og eru
þau harla léttvæg, og hverfa al-
veg ef litið er á aðrar hliðar þess.
Fyrst og fremst hefir reynzlan sýnt
og sannað, að þeir sem haft hafa
aðgang að sem flestra þjóða bók-
mentum og víðastan sjóndeildar-
löggjöf og stjórn, þótti Jóni Sigurðssyni tími
til kominn að gera grein fyrir sinni skoðun á
þjóðréttarstöðu íslands, og orða kröfur lands-
manna í sjálfstæðismálinu. Skoðun hans var
í stuttu máli sú, að þá er konungur afsalaði
sér einveldinu, fengi þjóðin aftur í hendur öll
þau landsréttindi, er hún hafði áskilið sér í
Gamla sáttmála, þá er Islendingar gengu á
hönd Noregskonungi. Á liðnum öldum hafði
lagaleg breyting engin orðið á þessu önnur
en sú, að Islendingar höfðu í Kópa-vogi 1662
selt konungi þessi landsréttindi sín í hendur
^og hefði við það staðið síðan. Af þessu
leiddi, að þjóðin ætti við konung einan um
stjórnartilhögun sérmála sinna eða
emnan-
Einstrengingsleg framför er það að vilja
fella burt stóran hluta af mentun og þekkingu
sinni í þeim tilgangi að álykta að með því
verði maður hæfari til að verða fullkomnari
borgari þess ríkis sem maður hefir gerst
borgari í, en það er einmitt það sem þeir
Islendingar, er berjast fyrir því að koma öllu '
íslenzku fyrir kattarnef hér í landi, eru að
gera.
Það er nokkuð emkenmleg rökfærsla að
álykta að með því að tína niður móðurmál*
inu og þar af leiðandi Ioka dyrum að öllum
íslenzkum hugsjónum og bókmentum, verði
nokkur fulikomnari borgari þessa lands. En
þessu er einmitt nú farið að brydda á og það
á háskalegan hatt, því sumir af leiðandi mönn
um þjóðar vorrar hafa virst komast að þess-
ari niðurstöðu nú upp á síðkastið. Á meðan
að einstöku uppskafningar sem fundu sig ó-
hæfa að vera nokkuð, voru að reyna með
hjákátlegum apalátum að afskrýðast öllu ís-
lenzku og færa sig í búning sníktan úr froðu-
hjómi alls þess sem útlent hét, var engin hætta
á ferðum, því auðþektur er asninn á eyrun-
um og fáir kusu í hans spor að feta. En þeg-
ar þeir sem í metum eru hafðir af stórum
flokki manna, nota afstöðu sína til að koma
því sama á framgang, þó á nokkurn annan
hátt sé, þá virðist oss að þjóðareinkennum
vorum og vorum bezta móðurarfi — móður-
málinu okkar —* vera sönn hætta búin, ef
ekki er aðgert í tíma.
Fyrir nærfelt þremur árum síðan
var stofanð félag — Þjóðræknisfélag-
ið — er hefir það fyrir mark og mið
að glæða og efla alt það fegursta og nyt-
samaasta er vér höfum erft og flutt með oss
frá gamia landinu, opna og skýra brautina
að íslenzkum og norrænum bókmentum, en
einnig að gera oss að hæfari og fullkomnari
borgurum þessa Iands. Félag þetta hefir feng
ið talsverða útbreiðslu en ekki líkt því eins
mikla og vera skyldi. I því hafa staðið menn
og konur með mismunandi skoðanir á trúar-
brögðum og pólitík, og hafa reynt að bægja
þar frá öllum kreddu og klíkuhætti, og hefir
það tekist að mestu Ieyti fram að þessu. En
því miður hafa sumir, sem mikið lið hefðu
getað veitt ef þetr hefðu kært sig um, ekki
iega við heimahagann, hafa jafnan
orðið nýtustu borgarar í þjóðfé-
laginu, og veitt að jafnaði nýju
lífsafli gegnum uppþornaðan jarð-
veg síns eigin heimalands. Það er
einnig fullsannað að eftir því sem
mannsandinn nemur fleira fær
hann fastari tök á því sem hann
áður kunni og getur þarafleiðandi
fært sér og öðrum slíkt betur í
nyt. Þeir íslenzku nemendur er
stundað hafa skóla, hafa ótal sinn-
um sýnt og sannað að þeir stóðu
engum innlendum að sporði, held-
ur oft og einatt mikið framar og
ko:n þar ald 'ci iram að íslenzi.an
væri n^kkur þrándur í götu. Skyld-
leiki fornmálanna gefur einatt lyk-
ilinn að því sem annars yrði mjög
torskilið og flýtir því fyrir nemar.d
anum að þræða þá réttu leið. Is-
íenzkar bókmentir hafa þann fjár-
sjóð inni að halda frá fornu og
nýju að það væri alls ekki fyrir-
gefanlegt af oss að hindra afkom-
endur vora frá sínum réttmæta
skerf af sh'kum auðæfum, en það
gerum vér með því að taka al-
gerlega enskuna upp í heimahús-
um, í félagslífi, en þó sérstaklega
í kirkjum vorum. Svíar, Norð-
menn, Danir, Hoöendingar, Þjóð-
verjar, Frakkar og og ótal fleiri
þjóðir, voru með allra fyrstu land-
námsmönnum í Bandaríkjunum, og
samt halda þeir, þann dag í dag,
sínu þjóðmáii, skólum, blöðum og
tímaritum og enginn mun bregða
þeim um að vera lélegri borgarar
fyrir það. Líkt er ásatt í Canada.
Ættum vér nú, þegar mál vort er
að komast inn á marga beztu há-
skóía landsins, að fara að vinna
því banameinið? — Nei, vér trú-
um því ekki að það eigi að liggja
fyrir oss, en “vér bíðum og sjá-
um hvað setur.”
Samningar Japa
og Breta.
Eitt af þeim málum sem nú er
talsvert rætt um, eru samr.ingarn-
ir milli Bretlands og Japan. Líta
Bandaríií i taLvert öðrum augum
á þá en Bretland, og út af því spinn
ast umræðurnar aðallega um þá.
Bretar og blöð þeirra halda því
hispursiaust fram að samningar
þessir séu þannig, að friði þeirra
við Bandaríkin sé ekki minsta
hætta búin af þeim. Gæfu þeir að
nokkru leyti efni til þess, væru þeir
ekki þess verðir, segja Bretar, að
hugsa neitt frekar um þá. Aftur
eru Bandaríkin á annari skoðun.
Þau halda fram, að verði samning-
arnir samþyktir óbreyttir, eins og
þeir nú eru, hljóti Bretar að veita
Jöpum að málum, ef til óánægju
eða friðslita kæmi milli Bandaríkj-
anna og Japans, sem um þessar
mundir má segja að líti út fyrir
hvorttveggja.
Skilningur japönsku og brezku
stjórnanna segja Bretar eindreginn
þann, að Bretland geti ekki verið
dregið út í ófrið milli Japan og
Bandaríkjanna ef upp kæmi. Þeg-
ar samningurinn var endurnýjaður
árið 1911, var því einmitt bætt inn
í hann, að Bretland tæki engan
þátt í að veita Japan að málum, ef
það ætti í höggi við þær þjóðir
sem Bretar hefðu gert bindandi
samninga við. En um það leyti
W DöDDS '/?
—Dodd’ft nýmapillur eru bezta
nýnwnieBtBS. Lsokna og gigt,
bakrerk, hjrrrtabrkm, þrwgteppu,
og onrrur veikindi, seni stafa frá
nýranum. — Dodd’s KkLney Pflls
kosta 50c .skjan eíS® 6 öskjur fyr~
ir $2.50, og fást hjá ölimn lyfsöí.
cm eÖa frá Tke Dodd’s Medidrie
Co, Ltd., Toronto. OnL ......
Bretlands, og þessari grein var
skotið inn í japanska samninginn
vegna þess. En svo ógæfusamlega
vildi þá til, að Bandaríkjaþing-
ið varð á móti því og feldi eða
hafnaði þeim samningum; varð
þessi varnagli sem Bretar þarna
slóu, því að engu. En árið 1914
voru af Bandankjunum nokkurs-
konar friðarsamningar (peace com
mission treaty) gerðir við þrjátíu
þjóðir, og voru Bretar á meðal
þeirra. Og það hefir oft verið gert
heyrin kunnugt, að Bretar hafi þá
fengið Japan til þess, að álíta og
viðurkenna að í þeim friðarsamn-
ingum feldust sömu ákvæði og í
hinum fyrri samningum Breta við
Sandarikin sem þingið hafnaði, og
þar með væri friðurinn trygður
milli Breta og Bandaríkjanna.
Þrátt fyrir þetta, virðast Banda-
ríkin ekki líta þannig á málið, og
hafa þau nú nýlega iátið það uppi.
Skoðun þeirra á því má sjá á eftir
réigjandi kafla er blaðið Weeldy
Review fiytur:
“Árið 1914 var að undirlagi
Bryans ritara friðarsamningur
gerður við þrjátíu þjóðir að Bret-
urn meðtöldum. Gerði sá samn-
Ingur ráð fyrir, hvað Bretland
snert.r, að ef misklíð yrði á milli
þess og Bandaríkjanna, skyldi mál.
ið falið nefnd utan að komandi:
þjóða til úrlausnar; en hver þjóð-
anna réói svo hvað þær- gerðu eft-
ir að sá úrskurður var gerður. Og
blaðið “London Times” segir þetta
hið sama og bindandi samning;
þann, er Bretar buðu, en var hafn-
að. Og ennfremur er sagt að Bretar
hafi tilkynt Japan það. En Scimt
hefir engin opinber játning verjð
um þetta gerð. Jafnvel Mr. Harms
worth, aðstoðaritari utanríkismálá
Breta, sagði í brezka þinginu 1.
marz s. 1., að Bandaríkjunum hefðr
ekki verið löglega tilkynt neitt um
þennan skilning á japanska samn-
ingnum. Eins og gefur að skilja er
sá friðarsamningur emnig alt ann-
að en fyrri samningurinn. I síðara
samningnum er ekki gert ráð fyrir
að ágeriningsmál verði lögð nefnd
í hendur til úrskurðar, en það var
aðalatriði fyrri samniiigsins. Á
meðan oss er ekki tilkynt það, höf-
um vér enga ástæðu til að líta öðr^
um augum á samninga Japa og
Breta en svo, að Bandaríkin séu
ekki undanskilin ákvæðum hans
fremur en önnur lönd.
Ennfremur er engin fullnægj-
andi sönnun komin til vor frá Jöp-
um um hvernig þeir líta á þetta
mál. Og það fyrsta sem þeir sögou
er málinu var hreyft við þá var
það, að þeir væru undrandi yfir
þessu öllu. Ekki sannfærir oss held-
ur það sem Hayashi japanski sendi
herrann á Englandi segir um þetta.
Hann lætur að vísu það í Ijósi, að
samningarnir sem nú liggja fyrir,
spilli á engan hátt friði eða vináttu
Bretíand og Bandaríkjanna út í
hættu. En hann minnist ekkert á
friðarsamninginn 1914. Hann seg-
ir þvert á móti að Bandaríkin hafi
aldrei verið tekin til grena, í sam-
bandi við samnmgana, öðruvísi en
sem eitt af þeim löndum sem aldrei
mundu neitt gera á hluta Japans,
stóð til að slíkur samningur yrði að því er rétt þeirra til landa snerti
gerður miili Bandarfkjanna og í Austurlöndum. En hann
genr