Heimskringla - 10.08.1921, Síða 2

2. BLAÐSIÐA
y
HEIMSKRINGLA
WINNLPEG, 10. ÁGÚST 1921
Minni Canada.
Eftir W. J. LINDAL
flutt á Islendingadaginn í Win.
nipeg 2. ágúst 1921.
Gústaf Adolf, Svíakonungur,
var hugsjónamaSur. Hann sá
jafn vel og hinir yfirunnu ÞjóS-
verjar, hversu örðugt þaS yrSi aS
hefja á ný stríS móti Austurríki,
til J>ess aS varSveita kristna trú í
Mér hefir veriS faliS á hendur Evrópu. Svíaríki virtist óhult;
aS mæla fyrir minni Canada. Svo kristindóminum þar virtist engin
oft hefir veriS mælt fyrir því hætta búin. En Gústaf Adolf sá
minni, aS eg er fullviss um, aS ef lengra en yfir ríki sitt og hóf því
eg takmarkaSi mig efninu sjálfu, stríS á móti Austurríki, lagSi lífiS
þá væri eg einungis aS feta í fót-! í sölurnar, og í dauSanum bar
spor annara, sem fyrir þessu minni sigur úr býtum og var þá mótmæl-
hafa áSur talaS. Þessvegna ætla ' endum kaþólskrar trúar borgiS.
eg mér ekki aS fara aS lýsa Can- j Abraham Lincoln, maSur sem
ada, eSa þjóS þeirri sem hér er alla elskaSi, svarta sem hvíta, sá
aS myndast. Því ekkert er þaS | hversu skaSlegt sannri menningu
sem hægt er aS segja um Canada,! þrælahaldiS var. Hann sá aS bróS
sem ykkur er ekki vel kunnugt, urkærleikur, sem er aSal-kjarni
annaShvort af eigin reynslu, eSa trúar vorrar og menningar, gat
af ritum og ræSum. Þér vitiS aS ! ekki fest rætur hjá þjóS, þar sem
Canada er laríd, sem hefir alla þá t sumir voru þrælar og aSrir harS-
fjársjóSi aS geyma, sem borgur-
um þess gæti komiS til hugar aS
óska sér. Fyrir mig er óþarfi aS
fara aS lýsa auSlegS þessa lands,
náttúruauSlegS þess — hinum
stjórar. Hann leit lengra en á yfir-
borSiS. Hann sá aS hver einasta
mannleg sál átti aS njóta sömu
réttinda. Þessvegna neyddist hann
sem forseti Bandaríkjanna, til aS
frjósamasta og bezta jarSvegi sem ; samþykkja aS NorSanmenn segSu
til er í heimi, hinum miklu og
verSmætu skógum þessa lands,
hinum dýrmætu námum — ölíu,
grull og gimsteina, sem fólgnar eru
í skauti þessa lands.aflanum á fiski
miSunum ótakmörkuSu í vötnum
og ám þessa lands, og höfn-
unum kringum þaS — óendanleg-
um og ómælanlegum vatnskrafti í
fljótum og fossum til þess aS noti
færa meS náttúruauSlegS lands-
ins.
Þér vitiS, án þess eg skýri ykk-
ur frá, aS þetta er frelsisins land
— land sem alla býSur velkomna,
land þar sem fólk af öllum
stéttum, ríkt og fátækt, mentaS
og ómentaS, kristiS og heiSiS er
saman komiS til aS leggja fram
þaS bezta sem hver þjóSflokkur
hefir til brunns aS bera, ti'l aS
mynda þessa þjóS — leggja sinn
skerf til stjórnmála, mentamála,
trúmála og yfir höfuS til þess er
lítur til þjóSþrifa.
<5þarfi er fyrir mig aS lýsa fyrir
bræSrum sínum Sunnanmönnum
stríS á ‘hendur. Hann fann jafn
sárt til, er hann frétti fall her-
manns Sunnanmanna, eins og þeg-
ar hann frétti aS einn af hans eigin
mönnum hefSi falliS. ÞaS var
bróSurstríS, sem þar var hafiS,
vegna þess aS Linco.ln sá hversu
fjarstætt sannri menningu og
kristindónrii þaS var aS leyfa aS
mannlegar sálir gengju kaupum
og sölum. ÞaS eru menn eins og
Abráham Lincoln sem horft hafa
hátt, sem föSurlandi sínu hafa
orSiS til mests sóma og frægSar.
Eitt annaS vil eg tilnefna sem
ég álít aS hver einasti borgari eigi
ávalt aS hafa hugfaSt, ef hér á aS
myndast stór og voldug þjóS. ÞaS
er, hversu afar nauSsynlegt er aS
samvinna o.g samtök eigi sér staS
meSal einstaklinga og flokka, ef
nökkuS verulegt á aS framkvæm-
ast.
SíSan hin voSaiega heimsstyrj-
öld leiS undir lok hefir mikiS ver-
ykkur tækifærum þegna þessa kvartaS um þaS, hversu mikil
lands, eSa draga upp mynd af sundrung og óánægjuandi hefir
hinni björtu og glæsilegú framtíS ' risiS upp í hugum fólksins meS
þjóSar þeirrar, sem hér er aS hverri einustu þjóS um állan heim
myndast, þjóS sem svo er ung, aS ÞaS er þessi alheims óánægja og
hún má enn í reifum kallast. Eigi vantraust, alger vöntun á sam-
þarf eg aS færa rök fyrir því,! komulagi og samtökum, sem hefir
hversvegna hér sé aS vaxa þjóS'gert þatS svo afar erfitt, ef-ekki
sem hefir öll skilyrSi til aS verSa' ómögulegt, aS koma öllu í lag
ein af stórþjóSum heimsms. Svo aftur, eftir aS stríSinu var lokiS.
oft hafa mentamenn vorir lýst þaS er eins og allur heimurinn ætli
mögnileikum þessa lands í ritum! aS verSa Irland ósamkomulags og
og ræSum, — svo fagrar og hríf-; bræSra-haturs. Ótal margir f'lokk-
andi myndir hafa skáld vor dregiS j ar myndast og eflast meS hverri
af föSurlandi voru og framtíS; þjóS. Hyer vinnur á móti öSrum
þess, aS meS sanni mætti segja,
aS bera væri í bakkafullan læk-
inn fyrir mig aS reyna aS bæta
þar viS.
Þessvegna í staSinn fyrir aS slá
landi og þjóS vorri eintóma gull-
hamra eins og svo oft á sér staS,
þegar fyrir slíkum minnum er
mælt, ætla eg fremur aS reyna aS
benda á eitt eSa tvent, sem þjóSin
og hver einstaklingur hennar verS-
ur aS hafa sí og æ í huga, ef vonir
vorar eiga aS rætast og hin bjarta
og fagra mynd framtíSarinnar eigi
aS verSa meira en aSeins mynd,
ef möguleikar nútímans eiga aS
verSa aS virkileika í framtíSinni.
ÞaS sem eg fyrst og fremst vil
tilnefna er þaS, aS hver borgari
skapi í huga sér framatíSarhug-
sjónir, þaS sem á ensku máli er
kallaS “vision”. ViS þurfum og
og hver álítur sína stefnu vera
rétta og þá einu til þjóSargæfu.
AS mörgu leyti er þetta mjög
eSIilegt. Fyrst og fremst er óá-
nægjan sprottin af því aS margur
hefir áy; um sárt aS binda, bein-
línis eSa óbeinlínis af völdum
stríSsins, en aSalástæSan fyrir
þessum mörgu stjórnmálastefnum,
sem svo víSa eru á dagsskrá meS
hverri þjóS er sú, aS heimsstriS-
iS hefir kent oss, þó sú kensla hafi
orSiS dýrt keypt, aS menning
heimsins er ekki komin á þaS stig
sem vér héldum aS hún væri
nokkrum árum fyrir stríSiS.
Vér héldum aS stórþjóSirnar
væru upp úr því vaxnar aS þurfa
aS grípa til vopna til aS útkljá
mál sín. En ekki einungis þaS, aS
alheimstríSiS gat átt ser staS,
heldur og einnig stefna sumra
Hver einstaklingur á aS - horfa
sem hæst og sem lengst fram-
vision
eigum aS vera hugsjónamenn. þjóSanna þá er aS því kom aS
draga upp friSarsamningana,
sýndi svo mjög ótvíræSlega
undan, sjá lengra en nef hans nær, J hversu mikil drotnunar og eigin-
lengra en út yfir þröskuld hans gimi á sér enn staS í heiminum
eigin heimilis, sjá framtíSarmögu- ■ Qg virtist þaS hafa kastaS efa á
leika þessa lands og þjóSar, leggja. hvort menningarstefna mannkyns-
til hliSar eigingimi og sjál'fselsku' ins færi í rétta átt.
og vinna af alhug þjóSarheildinni, j Menn sátu hugsi um heim allan
sjá fyrirfram hvaS nauSsynlegt er1 og fóru aS brjóta heilann um
aS gera og reyna svo af alefli aS 1 hvort ekki væri hægt aS lagfæra.
ná takmarki því, sem í fyrstu sést j Nýjar stefnur komu fram og flykt-
aS eins í dagdraumum eSa hug-1 ist fóIkiS kringum frumkveSa
sjónum. Saga heimsins, bæ8i;þeirra — sumar voru þær skaS-
þjóSa og einstaklinga, sýnir aS
þjóS sú eSa einstaklingar sem
horft hafa hátt, séS yfir torfærur,
fjöll og fimindi.hafa æfinlega brot
ist í gegn og klifaS upp á hæsta
tind framtakssemi og menningar.
legar, aSrar uppbyggjandi, ólíkar
voru þær — jafn ólíkar og menn
þeir er fyrstir báru þær fram.
Enginn efi er á því, aS eitthvaS
gott mun heimúrinn hljóta af
þessum byltingum — allar bylt-
ingar hafa eitthvaS til síns ágætis.
En aS minsta kosti í bráSina hefir
þetta orSiS til þess aS auka óá-
nægju og óeyrSir, til þess aS
kveikja vantraust á öllu áSur viS-
urkendu stjórnafyrirkomulagi.
Hér í Canada ekki síSur en ann
arsstaSar hafa IeiSandi menn
kvartaS um samúSarleysi og þaraf
leiSandi skort á framkvæmdum.
Ótal flokkar rísa upp í hverju
fylki. Jafnvel svo langt er fariS,
aS sumir hafa stungiS upp á aS
stjórnarfyrirkomulag þaS, sem
tekS hefir mörg hundruS ár aS
hyggja upp í brezka veldinu, eigi
aS vera hent fyrir borS og flokks
eSa stéttastjórn aS koma í staS-
inn. Á þingum er kapprætt og
jafnvel rifist dag eftir dag, hver
flokkurinn móti öSrum, — enginn
vill víkja eSa breyta stefnu og
þar af leiSandi er mjög litlu eSa
engu afkastaS.
Þessi sundrung á sér staS eigi
síSur meSal Islendinga enn ann-
ara. Eiginlega finst mér meíra
ósamkomulag eigi sér staS meSal
VesturJÍskendinga en flestra ann-
ara þjóSflokka er eg þekki til.
ÞaS er ástæSa fyrir því, ls-
lendingar eru í meir en meSallagi
hæfileikamenn, flestir góSum
gáfum gæddir, menn sem hugsa
um fleira en dagleg störf sín.menn
sem taka sér stefnu í hvaSa mál-
um sem er, fljótt, en samt eftir
nákvæma yfirvegun. Svo auSvit-
aS verSa stefnur þeirra mismun-
andi eftir hæfileikum og lunderni
mannanna og fylgir svo hver sinni
stefnu út í ystu æsar, en skortir til-
hliSrunarsemi til þess aS beygja
vi'lja sinn og sætta sig viS aS vera
í minni hluta ef svo vi-11 verkast.
Islendingar eru aS þessu leyti
mjög líkir forn-Grikkjum,Grikkir
voru, sem Islendingar skáld, bók-
mentamenn, hugsjóna og hug-
vitsmenn, meiri hæfileikum gædd
ir en flestar aSrar þjóSir er þá
voru uppi. Þeir voru heimspeking
ar, gátu útlistaS hvernig stjómar-
fyrirkomúlagiS átti aS vera og
voru aS því leyti mörg þúsund ár
á undan tímanum'. En þjóSin var
ekki hagsýn, skorti eindrægni og
framtakssemi og þess vegna var
þess ekki langt aS bíSa, aS Róm
verjar, sem unnu sem einn maSur,
lögSu Grikkland undir sig.
Mjög sjaldan hefir þaS átt sér
staS aS Islendingar hafi veriS á
eitt sáttir um mál þau sem hafa
komiS á dagsskrá hjá þeim, þar
sem allir eftir nægilegar umræSur
(sem ætíS gera gott) hafi tekiS
sömu stefnu og fylgst meS í bróS-
erni. Vér deilum um trúmál,
skólamál, íslenzkt þjóSerni, um
minnisvarSamáliS; hver fylgir
sínum flokki aS málum og enginn
vill víkja, og er oft fremur litlu af-
kastaS. ^
Vér verSum aS læra og viSur-
kenna aS engu verulegu verSur af
kastaS nema meS samvinnu og
samtökum og aS þar, sem allir eru
ekki á einu máli, verSur meiri-
hlutinn aS ráSa og minni hlutinn
aS beygja skoSanir sínar og vinna
meS en ekki móti. Napóleon sagSi
einu sinni, aS einn lélegur hers-
höfSingi væri betri en tveir ágætir
herdhöfSngjar, sem ekki kæmi
saman. ÞaS spakmæli er satt á
friÖar- jafnt sem stríSstímum.
AS eins eitt annaS vil eg til-
nefna, sem mér finst nauSsynlegt'
til þess aS stór þjóS geti myndast
hér, þaS er föSurlandsástin. ÞjóS-
arþroski er aS mörgu leyti mikiS
undir föSurlandsást hvers 'oorg-
ara komiS. Þar sem föSurlands-
ástin er nægilega sterk, skapast
þeir eiginleikar meS þjóSinni,
sem nauSsynlegir eru til verulegra
þjóSþrifa. FöSurlandsástin kveik-
ir bróSurkærleik í hjörtum manna
eigi síSur en trúin. Hún eySir
vantrausti en á hinn bóginn eykur
ánægju og samúS. ÞaS er föSur-
landsástin sem hvetur einstakling-
inn áfram til enn meiri fram-!
álfum, er mjög hætt viS aS nægi-! rækt og ibúskapur ekki lítill; alt
lega sterk og hrein föSurlandsást; krafSist mikillar umönnunar
festi eigi rætur í hjörtum þjóSar- MóSirin vildi breyta tilhöguninni
innar, og hefir stundum veriS um
þaS kvartaS.
Þetta er ekki nema eSlilegt.
i Flestir eru annaShvort fæddir í
i öSrum löndum eSa eru undir á-
i hrifum foreldra, sem eigi hafa
á búrekstrinum og stakk upp á því
aS búinu yrSi skift í tvent, skyldu
hvorir tveir sonanna, hafa sinn
hlut af búinu til umráSa. Ný húsa-
röS skyldi reist frá hinum gömlu,
og inn þangaS áttu tveir sonanna
gleymt föSurlandi sínu. Hjá sum- að flytja, hinir tveir aS vera eftir
j um skiftist því föSurlandsástin í
j tvent; er hún aS sumu leyti cana-
j disk en hinu leytinu bundin gamla
j ættlandinu. Hjá sumum liggur
hún í dái, vegna þess aS hin gamla
er ekki gleymt og hiS nýja hefir
ekki náS föstum rótum.
hjá henni. En annar þeirra sem
flytti, varS aS gifta sig; því aS
þeir urSu aS fá hjálp í húsinu; og
móSirin nefndi þá stúlku, sem
hún vildi til tengdadóttur.
Enginn hafSi neitt á móti þessu;
en þá var spurningin aSeins sú,
AS vísu er þaS ekki nema tíma hverjir ættu aS flytja út og hvor
I spursmál þangaS til þetta breytist. þeirra tveggja sem útflytti skyldi
j En eitt verSum vér aS hafa hug- kvænast. Sá elzti kvaSst vera fús
| fast, nefnilega aS föSurlands- j á aS flytja út, en hann ætlaSi al-
ást vor má ekki vera nein sam- drei aS gifta sig, sagSi hann; hin-
steypa. Vér getum og eigum aS ir vildu einnig losna viS þetta.
bera hlýjan hug'til lands feSra Þeir komu sér saman um þaS viS
vorra, en ekki má fara svo langt moSur sina, aS stúlkan skyldi gera
aS þaS komi í bága viS skyldur út um þetta sjálf. Og eitt kvöld
vorar viS þetta land. uppi viS sumaTljósiS, spurSi móS-
En svo ber einnig aS gæta þess,
aS föSurlandsástin verSi ekki of
þröngsýn eSa blind. Nú á tím-
um þar sem svo miklar samgöng-
ur eiga sér staS á mi'lli þjóSa, þar
sem ein þjóÖ þarf sffelt til annarar
aS leita í viSskiftalífinu, gæti
of blind og þröngsýn föSurlands-
ást hamlaS fremur en hjálpaS.
Rétt eins og ást á föSurlandi á rót
sína aS rekja til elskú þeirrar er
finst í hjörtum manna til heimila
þeirra og skyldmenna, eins ætti
föSurlandsástin aS vera spor til
mannfélagsástar sem tengir alla
saman, allar þjóSir, og aS síSustu
kemur á alheimsfriSi.
irin hana, nvort hún vildi ekki
flytja inn á “Flötunum’" og ger-
ast húsfreyja þar; og jú, stúlkan
hafSi ekkert á móti því. Hvern
piltanna vildi hún svo fá? Hún
gat fengiS þann sem hún vildi.
Nei, þaS hafSi hún ekki hugsaS
út í. Jæja, þá varS hún aS gera
þaS nú, þar sem henni stóS þetla
til boSa. Já, þá var bezt aS þaS
væri sá elzti; en hann gat hún ekki
fengiÖ því hann vildi ekki giftast;
—stúlkan nefndi síÖan þann
yngsta. En móSurinni fanst aS
þaS væri eitthvaö svo skrítiS;
“hann var sá yngsti”. — Svo sá
næstyngsti. — “Hversvegna ekki
Margt fleira mætti telja hér upp þann næstelzta? svaraSi stúlkan,
ef tími leyfSi, sem hver sannur þv* var hann sem hún alt af
borgari ætti aS hafa hugfast, sem baf^i haft í huganum, þessvegna
vill vera landi sínu og þjóS til nyt- hafSi hún ekki þoraS aS nefna
semdar.
En ef vér aSeins höfum þetta
þrent hugfast, fyrst aS vera fram-
tíSar /hugsjónamenn, í öSru lagi
aS vinna saman sem bræSur aS
öllum velferSarmálum þessa lands
og í þriSja lagi aö vér látum festa
rætur í hjörtum vorum hreina 'föS-
urlandsást og mannfélagsást, þá er
enginn efi á því, aS hinar glæsi-
legustu vonir vorar um framtíS
þessa lands rætist, aS lof-söngvar
skáldanna um þetta föSurland
vort verSi meira en skáldskapur,
aS hinir miklu möguleikar þesssa
lands sem vér sjáum í dag, verSa
aS lifandi virkileika á morgun.
Trygí.
Eftir Bjömstjeme Bjömson
hann. En síSan sá elzti hafSi færst
undan, grunaSi móSurina, aS
hann héldi aS þeim næstelzta og
stúlkunni litist hvoru á annaS.
Semsagt, kvæntist hinn næstelzti
stúlkunni, og hinn elzti flutti út
meS honum. Hvernig jörSinni nú
var skift fékk enginn aS vita; því
aS bræSurnir unnu saman eins og
áSur og reiddu heim saman, stund
um í þessa hlöSuna, stundum f
hina.
Eftir nokkurn tíma, hrörnaSi
móSirin, hún þarfnaSist meiri
hvíldar og hjálpandi handar viS
störf sín. Synirnir urSu ásáttir um
j aS ráSa til sí.n stúlku, sem annars
| var í vinnu hjá þeim um þessaí
; mundir. Sá yngsti átti aS spyrja
' stúlkuna, daginn á eftir, þegar þau
i færu út aS laufa,*) hann þekti
------ | hana bezt. En sá yngsti hlaut iengi
! Yfir á “Flötunum”, heima íi aS hafa hugsaS um stúlkuna í ein-
'sveit minni, bjuggu hjón meS sex rúmi, því þegar hann ætlaSi aS
únga sonu sína; þau sýsluSu dyggi j (ara aS ráSa hana, tókst honum
'lega um stórt b1' en illa ræktaSa! þaS svo skrítilega, aS stúlkan hélt
jörS, þangaS til bóndinn lauk lífiiaS hann ætlaSi aS biSja sín, og
sínu af slysförum, og konan satjSVaraSi já. Pilturinn varS hrædd-
ein eftir meS búiS og börnin. Samt j ur og stö'kk til bræSra sinna og
sem áSur misti hún ekki kjarkinn, j sagSi þeim hversu klaufalega sér
en leiddi tvo elztu sonu sína fram j hefSi tekist til. Allir f jórir urSu
fyrir kistuna, og þar, yfir lfki föS- alvarlegir og enginn þorSi aS
ursins, lét hún þá loía sér því, aS ! segja fyrsta orSiS. En sá næst-
hjálpa sér til -aS annast um yngri j yngsti sá á þeim yngsta, aS hon-
börnin og koma þeim á framfæri, Um þótti í rauninni vænt um stúlk-
svo fremi guS leyfSi. Þessu lofuSu j una Qg þaS var þessvegna, sem
þeir, og þetta gerSu þeir, þangaS j hann hafSi orSiS svona hræddur.
til yngsti sonurinn var fermdur. Cm le;S rendi hann grun í sitt eig-
Þá þóttust þeir lausir allra mála; hlutskifti: ÞaS aS vera pipar-
sá elzti kvæntist bóndaekkju, sájsve;nn; þv{ hann gat ekki gifst
næst-elzti nokkru seinna efnaSrij fyrst sá yngsti giftist. ÞaS var ó-
systur hennar. þjál tilhugsun, því sjálfur hafSi
dóttirin tilvonandi hjúkraSi henní
í sextán ár, kyrlát, þolinmóS. I
sextán ár komu synirnir saman viS
rúmiS hennar á hverju lcvöldi til
þess aS lesa hugvekjuna, og á
sunnudögum komu einnig tveir
þeir elztu. Hún ibe^S þá oft á þess-
um kyrru stundu*i aS minnast
þeirrar sem haföi hjúkraS henni.
Þeir skildu allir hverja hún átti
viS, og lofuSu því. Fíún blessaSi
sjúkdóm sinn öl! þessi sextán ár,
vegna þess, aS 'n.nnn hefSi leyft
sér aS njóta "nóSur J.jSinnar til
hins ýtrasta, viS hvert mót þakk-
aSi hún þeim og eitt skifti varS
svo hiS síSasta.
Þegar hún var dáin, komu þeir
allir syniirnir sex til þess aS bera
hana til graíar. Hér var siSur, aS
einnig konur fylgdu til grafarinnar
og í þetta skifti fylgdi öll sóknin.
menn sem konur, allir, sem gátu
gengiS, jafnvel börnin; fyrstur fór
hringjarinn sem forsöngvari, svo
þ»ir sex synámir, og báru kist-
una, síSan allur söfnuSurinn, allir
syngjandi, og söngurinn barst
langar leiSir. Og þegar greftrun-
inni var lokiS og þeir sex höfSu
mokaS ofan í gröíina, þá sneri öll
líkfylgdin inn í kirkjuna, því aS.
sá yngsti átti aS giftast um IeiS.
Þannig vildu þeir hafa þaS, bræS-
urnir, því aS þetta tvent átti sam-
an. Presturinn, sem var faSir minn
heitinn, talaSi hér um trygS, og
hann talaSi þannig, aS þegar eg„
— sem af hendingu var viSstadd-
ur — kom út úr kirkjunni aftur,
fanst mér, aS þaS sem hann hafSi
sagt, hefSi orSiS eitt meS fjöllun-
um og sjónum og hinu mikilfeng-
lega í náttúrunni allri.
Halldór frá Laxanesi ísIenzloaSi
"Austurland”
*) Safna laufi handa fénaSinum.
Frá Résslandi.
kvæmda, föSurlandinu til bless-
unar, og gerir hann fúsan ef á þarf,
aS halda aS leggja lífiS í sölurnar. i
1 Canada sem bygS er af fólki!
úr öllum áttum, úr öllum heims-'
Nú urSu fjórir yngri bræSurnir
aS taka viS stjóninni, eftir aS hafa
sjálfir æfinlega veriS undir annara
stjórn. Þeir þóttust heldur ekki
meira en svo menn til þess; þeir
voru frá barnæsku vanir aS halda
hóp tveir og tveir, eSa allir fjórir,
og nú, er þeir einatt urSu aS leita
hjálpar hver hjá öSrum, héldu
þeir hópinn enn fastar. Enginn lét
álit sitt í ljós fyr en hann þóttist
viss um álit hinna, — já, í raun-
inni vissu þeir ekki um sitt eigiS
álit, fyr en þeir höfSu séS hvers
annars andlit. Án þess aS hafa
gert nokkra ákvörSun, var þaS þó
steinþegjandi samþykt meSal
þeirra, aS skiljast ekki meSan
móSirin lifSi.
Nú var jörSin komin í góSa
hann felt hug til einnar, en viS
þessu var ekkert aS gera. Hann
tók þá aSsér aS segja fyrsta orS-
iS: aS þeir væru óhulta'stir um
stúlkuna, ef hún yrSi kona á bæn-
um. Strax þegar einn hafSi talaS
urSu bræSurnir saTnmála og þeir
gengu beinleiSis til aS tala viS
móSurina. En þegar þeir komu
heim, var hún orSin alvarlega
veik; þeir urSu aS bíSa þangaS
til hún yrSi hress ný, og svo |
þegar hún hrestist ekki framar, ;
héldu þeir ráSstefnu á ný. Þá
fékk sá yngsti því framgengt, aS
meSan móSirin lægi, skyldi engin
breyting gerS, því stúlkan mætti|
ekki fá fleiri aS gæta en móSur-
innar. Þar viS sat.
MóSirin lá í sextán ár. Tengda-
I.
1 fregnum frá Rússlandi í vor, í
apríl, var sagt frá allmiklum breyt
ingum, sem þar væru aS gerast á
fyrirkomulagi vinnunnar og á af-
stöSu stjórnarinnar til bændanna.
A 1 m e n na r verSlaunaveitingar
voru fyrirskipaSar til verkamanna
í þeim atvinnugreinum, sem fram-
leiSa nauSsynjavöru handa al-
menningi í landinu, og skyldi upp-
hæSin fara eftir því, hve mikiS
hver einstakur leysir af höndum,
og umsjón meS þessu vera í hönd-
um sjálfra þeirra. VirSist Svo sem
tímaborgunin sé afnumin, en f
hennar staS komi meS þessu borg-
un, sem miSist viS framleiSslu.þ.
e. aS vinnan verSi þaS, sem kall-
aS er tiltölulaunavinna. Jafnframt
hefir veriS numiS úr gildi, aS
lengd vinnutímans skuli fastá-
kveSin, en verkamennirnir fá aS
nota vinnuvélarnar til framleiSsIu
nauSsynjavara einnig þá tíma.
sem áSur voru hvíldartímar. Þetta
var gert til þess aS hvetja verka-
menn til sem mestrar framleiSslu
og lika til þess aS jafna óánægju,
sem kominn var upp innan stéttar-
innar.
Bolsheviki-stjórnin reynir á all-
an hátt aS 'laSa bændurnar aS sér,
lofar aS gera fyrir þá alt, sem í
hennar valdi standi, og jafnframt
reynir hún aS ná inn í félagsskap
Bolshevika öllum verkamönnum,
en margir þeirra hafa staSiS og
standa enn utan viS hann. Á stór-
um fundi sem framkvæmdarnefnd
stjórnarinnar hélt í Petrograd í
vor, Voru þessir utanfiokksmenn
meS, og bendir þaS á, aS hinar
skörpu andstæSur í skoSunum
séu nokkuS aS jafnast. Sagt var
og þá aS stjórnin vildi ná í út-
lent fjármagn til eflingar land-
ræktinni og bySi útlendum auS-
mönnum landfláka viS Svartahaf-
iS gegn því, aS þeir flytji ný.
tízku landibúnaSaráhöld inn í land
i8 og komi þangaS meS fölk, sem
kunni aS stjórna þeim, sem vilja
ganga aS þeim iboSum.
1 ræSu sem Lenin hélt um þetta
leyti, sagSi hann meSal annars, aS
þeir sameignarmenn, sem hefSu
hugsaS, aS á einum þremur árum
væri til fullnustu hægt aS breyta