Heimskringla - 19.10.1921, Blaðsíða 1

WIMNIPEG. MANITOBA. MIÐVIKUDAGINN 19. OKTÓBER 1921.
Jökul-ljóð
Formáli.
Lítill jökul-lækur
Lék í klaka-böndum
Inn’ á eySilöndum.
Aldrei var Kann sprækur,
Og kveður kalt um yl —
‘‘Hann kennir víst ei til”.
Líklegt er ’ann hafi hljóS
Hentug fyrir jökul-ljóS. —
I.
‘‘Kaldur ert þú, Jökull, hvítur er þinn skalli”,
Krýndur ert þú uppheima snæ;
HölfuSmál þín eru úr stemdu stuSuIfalli:
Starfseminnar lífgandi blæ.
Upp frá þínu brjósti undiráldan leiS,
á enni þínu stendur hún nú glituS
ViS árdagssólar geislandi Gullfaxa reiS,
Og glampandi af kvöldröSul lituS.
Hjarta þaS n>un vera huliS ifjölda mönnum,
Sem hlýjar þitt frumorku-blóS;
Þú skýlir því undlr hrímtára-hrönnum,
Er hlera þinn lífgjafar-óS —.
Og um þínar fætur fossa ymur spil,
Þeir fljóta þar — með lausnara síns blóSi —
Og syngjandi falla um farvegi og gil;
viS finnum þig í straumöldunnar ljóSi.
II.
Fagur ert þú, Jökull, frægstur allra “Braga”,
Nú faldar þú sóilboSans gljá;
ViS fætur þér eigum viS iSgræna haga,
Um enni þér hlýloftin blá.
ViS hjarta þitt ifengum viS 'hreyfinga-h'f —
HeiSstirnin tindra og titra þér yfir;
Þú ert samræmis hámark, og syrgjandans hlíf,
Sólvaki þess, sem í skugganum li-fir.
Jak. Jónsson.
3. okt 1921.
BAiDARlRIf
henni -fyr en þingiS hefir komiS
saman og ráSiS einhverja bót á
------ vinnuleysinu. Clynes og Hender-
Bandaríkiunum kvaS þykja sár son v-erkamanna þingmenn eru
lega fyrir aS nýle-nduþjóSir Breta, beSnir aS gera heyrin kunnugt
Canada og Ástralía, skuli ekki stefnur sínar og áform aS því er
seuda fulltrúa til Washington- atvinnuleysiS snertir, en þess hefir
þingsins. En þau álitu þaS ver*k- ekki af verkamönnum áSur veriS
efni Bretlands, aS koma því til jkrafist af þeim. Fyrir uppþotinu e
vegar, og því sendu þau ekki til- Sagt a3*útiendir menn hafi gengist,!
boS til nýlendanna um aS hafa sem n5g fé hafi haft handa á
sína fulltrúa þar. Segja þau, aS mjHi. Ekki er aS sjá a blöSun-:
hugur þessara landa beggja til um ag þau -búist viS alvarlegri
BamJaríkjanna sé og hafi ávalt Uppreist í sambandi viS þetta.
veriS hinn ákjósanlegasti, og auk
þess hafi sum málin, t. d. japanska
máliS, á fundinum meiri þýSingu
og snerti þau beinna en margar
aSrar þjóSir. En Bandaríkin af-j
saka sig meS því, aS þau hefSu
aldrei búist viS öSru en Canada
og Astralía hefSu sína Ifulltrúa
þar.
Þingma nnsefni stj órn arílok ksins
fyrir Selkirk-kjördæmi
ÖNNUR LÖND.
Foch marskálkur er fullyrt aS
sitji á afvopnunarfundinum í
Washington
í haust. Honum er
ant um aS samúS og vinatta hald-
á ist milli Frakklands og Bandaríkj-
En svo einbeittur er Foch
Vegna kauplækkunarinnar
járnbrautum í Bandaríkjunum, er anna. --------- — -----1
nam 12 prósent, eins og hér í þó, aS hann hikar ekki viS aS
Canada, er sagt aS um 2 miljónir segja skoSanir sínar, hver sem í
járnbrautaþjóna þar ætli aS gera hlut á. Og finnist honum rétti
verkfall 30 okt. n. k. Ekki snert-, Frakklands í einhverju hatllaS, þá
ir verkfll þetta þjóna í járnbraut- berst hann á móti því o-g víkur
ekki hársbreidd frá sannfæringu
sinni. "Hugijiyndir hans,” segir
eítt blaSiS hér um ha-nn, “eru
beittar sem sverS; skapiS stilt sem
IjáblaS, skoSunin traust sem stál,
og karakterinn hreinn og grímu-
laus sem hjá -barni. Hann 'beitir
um í Ca-nada, aS sagt er.
VerS á hveiti -féJl um 7 cents
hvert búshel á mánudaginn var á
Chicago-markaSinum. Er verk-
falliS á járnbrautunum, sem yfir
vofir, talin orsökin. Nú er verS-
iS $115, en var á laugardaginn skoðunum sfnmn f vissa átt og
yfir $1.20. j þyKlr þá stundum þröngsýnn.
James Bullard, sá er skaut siS- j Hvort sem þaS hefir nokkur á-
gæzlumennina Alex McCurdy og| á fundinum fyrirhugaSa eSa
Jas. Utley, á hótdli í St. Boniface' ekki’ er haS víst’ aS hafn ökoSf
1 1. nóv. 1920, og leitaS hefir ver-! sltt erindl han§aS aS V™3
x. , , . •. j'M Frakkland fyri-r yfirgangi PjoS-
iS arangurslaust s-iðan, er nu fund-| . .... „
Hann var staSinn aS óknitt- I velfa 1
framtíSinni. Og hann á-
* lítur í því efni farsælast aS muna nemans. Þegar Manitoba öSlaSist Höfn þessa er nú búiS aS full-
inn.
um í borginni Chicago nýlega og
lögreglan fór* aS halfa hendur í
hári hans, en náS .gat hún honum , se
I verndaS. SkoSanir hans eru raun-
verulegar og hann gefur ekkert
Thos 'Hay, sem myndin hér aS ir neSramállstofu-þingmann í Sel-
ofan er af, var fæddur í St. And- kirk-kjördæminu og hefir honww
rev s á bökkuun RauSarárinnar ár- ! nú aítur hlotnast útnefning af
iS 1872 og er því hart nær fim-!hálfu stjórnarflokksins fyrir þaS
tugur aS aldri. Foreldrar hans | kjördæmi. Á meSan hann var
komu ifrá Skotlandi áriS 1866 þingmaSur hepnaSist honum aS
og námu sér land á bökkum fá fjárveitingar til framkvæmda
RauSárinnar stutt frá Lower Fort, margra opinberra starfa fyrir kjör
Garry og er því Thomas fæddur dæmi sitt, og má telja þeirra á
og uppalinn sem bónda son og meSal $20,000 veit ng til bafnar-
hefir gengiS í gegnum þrautir land garSa á norSur Winnipegvatni.
þá reglu, aS þaS sem meS sverSi
tekiS, verSi bezt meS sverSi
ríkissjálfstæSi var eldri Hay kjör- komna og er hún á Big George
CANADA
ekki nema meS því aS skjóta aj
hann, því hann varSist meS byssu’^
Hann IbeiS bana af skotinu.
í Vestur-fylkjunum vegna þess aS
fyrir honum váki aS reyna aS
sameiná isinn flo'kk bændaflokkn-
um — hér. Samt sækir Kings-
Á miSvikudaginn var, brutust ],berali á móti Crerar í Marquette.
menn inn í banka í Elie, Manitoba j
og hölfSu í burt meS sér um Þingmannsefni Ibænda (Grain
1600 dali. Þetta skeSi um Growers) í Selkirk kjördæmi er
k!l. 3 e.h. og fólkiS sem í bankan-! Mr. Bancroft frá Gunton. Á út-
um starfar var þar alt. En 2 menn-! nefningarfundinum er fram fór íj
irnir, sem inn í bankann brutust, j Winnipeg s. 1. viku, var mjög
ógnuSu því meS byssum og j skoraS á séra Albert Kristjánsson
bundu þaS. Alt fór þetta fram áj aS gefa kost á sér, en hann áfsak-
5—6 mínútum. En ekki voru inn- aSi sig og vildi ekki vera í vali;
brotsmenn langt komnir þegar j sögSu ýmsir er á fundinum voru
þeim var náS, því sikamt frá ibæn- j aS hann hefSi vafalaust náS út-
um voru þeir allir téknir og eru | nefningu.
þeir nú fyrir dómstólunum hér í
BRETLAND
inn oddviti fyrir St. Clements og
hélt hann stöSu þeirri í 2 1 ár.
Thos. Hay eyddi flestum æsku-
tyrir hugsæi, sem ekki sést í verki £rum sínum viS bústörf; þess á
hversu fagurt sem er. Aflar hann
sér heima í Frakklandi andmæla!
fyrir þaS, en ekki lætur hann það
miilli vann hann járnbrautarvinnu,
og reyndi aS afla sér þeirrar ment-
unar, sem þá voru tök á aS njóta.
á sig fá. I ölllu, er aS hermálum j £ftir ag faðir kans j^t af starfi sínu
lýtur, er hann eins og ör og flýgur ^ tók kann vjg oddvitastarfinu og
þá llum harSara, enda er her-, gegndi því { mörg ár.
Winnipeg. Þeir voru 6 talsins og
eru flestir heimkomnir hermenn;
3 þeirra eru frá Bandaríkjunum.
ForsætisráSherra Meighen hef-
ir veriS 2 síSastliSnar vikur í New
Brunsvnck o,g Prince Edward
lsland og hefir haldiS þar 47
fundi á þeim tíma. Hann telur nú
þar vísanhelming allra þingsæta.
Næst fer hann um Quebec og On-
tario og héfir fundi.
iHenri Bourassa nationalistinn al ^
kunni hélt nýlega ræSu í Quebec | Alberta
og réSst meS miklum krafti á' Saskatchewan
báSa igömlu stjórnmálaflokkana. j Manitoba
Er sagt aS hann hafi í hyggju aS Ontario
sækja ium þingsæti í Labelje í
Quebec sem óháSur. Víst þýkir
aS hann verSi áhrifa mikill sem
fyr og hann muni gera skurk í
ílokki Kings, því liberalar munu
fylgja honum helzt aS málum.
Fari hann af staS, er taliS senni-
leg.t aS hann veki nationalista
flokkinn viS, sem á seinni tímum
hefir ekki hafst neitt aS.
Eftirfarandi skýrsla gefur all-
góSa hugmynd um hve mikil naut
griparækt er í Canada. Tölurnar
eru teknar eftir skýrslum frá 1920
Af þeim má gera ráS fyrir aS 1 0
miljónir nautgripa séu í landinu
og séu þeir til jafnaSar 50 dala
virSi hver (sem nú er þó líklega
nógu hátt), er verS þeirra allra til
samans um 500 miljónir dala.
Tala gripanna í hverju fýlki er
sem hér segir:
British Columbia
Quebec
New Brunsyúck
Nova Sotia
Prince Edward Island
154,972
1,345,941
1,324,062
757,974
2,881,827
2,132,212
332,988
398.461
139,143
Nautakjöt flutt út úr landinu
1919 nam $26,594,814, en ánS
1920 $19,637,656.
ÞaS berast litlar fréttir af því
hvernig gengur meS írsku-málin á
fundinum í Lundúnum enn þá.
Svo mi'kiS er þó taliS víst, aS á-
standiS sé aS verSa alvarlegt í
samlbandi viS þau. ÞaS atriSi sem
aS sameiningu Irlands innlbirSis
laut, liggur fyrir fundinum sem
stendur til íhugunar en þar má
litlu muna, aS sagt er, svo aS alt
fari ekki á ringulreiS. Hafa Sinn
Feinar kallaS Zan Milroy þing
mann á Ulster þinginu til Lund-
úna. MeSan þetta efni er fyrir
fundinum tfl úrlausnar, verSur
ekkert áf hinum atriSunum tékiS
fyrir. Lausn hermanna úr fangelsi
bíSur því nokkra daga enn. VerSi
hin sporin í samkomulagsáttina
eins erfiS og útlit er fyrir aS þetta
fyrsta verSi, eru þeir ekki öfunds-
verSir sem málum eiga þar aS
miSIa.
Sinn Feini einn, Oran Melligott
aS nafni slapp út úr fangelsinu í
Duiblin nýlega. Segja Sinn Feinar
aS þó aS hann finnist eSa
Bretar nái honum, geti þeir ekki
tekiS hann fastan úr því hann sé
kominn út meSan á samningi um
friS standi. Óvíst þykir þó hvaS
verSa muni, df Melligott lendir í
hendur brezku lögreglunnar.
menska hans viSurkend. Og þeg- j
ar einn af andmaelendum hans
líktu sál hans viS sál “g’róséra’ ,
varS annar skjótur til svars og
sagSi: Ójá, en hann frelsaSi þó
frönsku þjóSina frá glötun.”
ÁriS 1917 var hann kosinn fyr-
eyjunni. Fjögur þúsund dollara
veitingu fékk hann fyrir bryggju-
gerS aS Heckla á Mikleynni.
Einnig veiting til ýmsra umbóta er
gerSar hafa veriS viS RauSárós-
ana. Nú sem stendur stundar
hann stórt bú ásamt fasteignasölu-
störfum, er hann hefir á hendi. A#
láta sér ant um velferS bændeL, er
því hiS sama fyrir hann og aS láta
sér ant um eigin velferS.
Fr ^ttir
af ÞjóSmyndunarsýningunni í
New York.v
MaSur nokkur í Konstantínopel j Nefndinni, sem st_ndur fyrir
er Zaro heitir, er 1 46 ára aS aldri,' þútttöku Islendinga, berast dag-
og er talinn elzti maSur í heimi. ! lega bráf frá löndnm hmgaS °g
Hann er undra ungur í anda, þrátt j þanSa$ dr?(n^eni_1U*U,m
fyrir þennan háa aldur, og lét sig
nýlega hafa þaS aS giftast í 4.
sinni. Hann átti viS ungan meS-
biSil aS etja, er hann var aS ná í
síSustu konu sína, en varS honum
hlutskarpari. Konan er tyrknesk
og 25 ára gömul.
ÞaS ganga sögur um þaS, aS
Ludendorff hershöfSingi á Þýzka-
Jandi hafi veriS myrtur. Ekki er
þetta þó sannfrétt og getur veriS
aS þaS séu kviksöguT.
í EINVERU.
Lloyd George nefndi í þinginu
á Englandi í gær Sir R. L. Borden
fyrir fulltrúa frá Ca)iáda á afvopn
King er sagt aS koma muni i unarfundinn í Washington.
bráSlega hingaS vestur. En fundij _______q_______
er ekki víst aS hann hafi margai
Óspektir urSu talsverSar í Lund
únum nýlega. Voru þaS vinnu-
lausir menn er taldir eru valdir aS
þeim. Lögreglunni tókst samt aSl
halda þeim í skefjum svo aS ekkij
stöfuSu vandræSi þá af þeim.
En langt kvaS þó í land aS kyrS
sé komin á, og er ekki búist viSj
Einn um grundir veg eg vel,
viS þaS lund mín hlýnar;
bjarka undir blöSum dvel
beztu stundir mínar.
Andann bæra öflug völd
— augu fjær því mæna,
þegar blær um blíSu kvöld
brumiS hrærir græna.
Blóm á tímans gleymsku gröf
græSa nýir straumar,
þar sem yfir hjuldu höf
horfa vonar draumar.
Pálmi.
-xx-
1 einu stóS: ÞaS kom fyrst
skriS á máliS, þegar greinin þín
kom í Lögbergi”; og hinn partur
bréfsins er fullyrSingar um, aS
landarnir vilji gera sitt bezta til aS
sýningin takist vel, og aS þei^
treysti okkur, sem beizt höfum
fyrir máliS. Eg set hér kafla úr
bréfi, sem okkur barst )frá Árna
Mýrdál á Point Roberts, sem er
eins og allir vita, einn snjallasti ls-
lendingur hér vestra:
“BréfiS og meSfylgjandi blaS
hafa vakiS hjá mér nýja hugsun
og nýtt ljós. Hugmyndin er í
fylsta máta tímabær, og aS henm
sé komiS' í framkvælmd er i alla
staSi æslkilegt. Þar sem málefni
þetta ætti aS vera hverjum nýtum
manni hugSnæmt, þá munu fáir
skorast undan aS veita því liS-
sinni. Áhrifin hljóta aS verSe
djúp og víStæk, og svo heillavæn
leg landi og lýS, aS óvíst er, aS
nokkur önnur aSferS fengi jafn-
miklu til leiSar komiS. Þetta mun
vekja þjóSabrotin til meSvitundar
um þýSingu þeirra og þátttöku i
myndun þessa mikla lýSvelc^is,
ÞaS hvetúr þau til aS leggja sitt
bezta fram, og knýr * þau til aS
leggja niSur alla þjóSernishætti
er aS einhverju leyti hindra vöxt
og viSgang þjóSarinnar. ÞjóS
inni sjálfri gefst færi á aS sjá og
kynnast hinum margvíslegu frum-
pörtum hennar, cg þeim aftur aS
sjá ávöxt samanlagSra krafta þess
ara sunduríeitu efna undir stjóm
þessa fræga lands.”
ViS erum Heimskringlu þákk-
lát fyrir undirtektirnar undir þátt-
töku lslendinga í sýningunni, og
vitum aS hún hefir þar aS baki sér
flesta landa. ^
Hólmfr. Ámadóttir.
Afmælisvísur
Þannig tíS og tími dvín
togi ilífs er spunninn.
Áttatíu árin mín,
eru framhjá runnin.
SkeSur margt á langri leiS i
— letriS þannig greinÍT —
sorg og gleSi, sælu og neyS
sami maSur reynir. s
ÞaS er ei fátt sem mér hefir msett
og mína skapaS hagi;
eg hefi HSiS súrt og sætt
sitt af hverju tagi.
Hraustur þó til heilsu er
heyrn og sjón og minni;
ÞaS er gott hvaS gefur mér
guS af miskunn sinni.
Svo skal byrja hress í hug
— hriignun fjörs þó dafni —
enn þá nýjan áratug
alföSurs í nafni.
7. Sept. 1921
Sigmundur M. Long