Heimskringla - 19.10.1921, Blaðsíða 7

WINNIPEG 19. OKTÓBER 1921.
HEIMSKRINGLA
7. BL**S»A
The Dominion
Bank
HORNl NOTIIE •\WE »TK. OO
sumansoKB st.
HðMMAn ut^fU......* «,»«*.•••
VnrtftlAHar .......• T.•••,•••
Allar etfíb Ir ....*7B,<***,»*0
Sérstakl athygli Teitt rlfíAlft-
um k/iupmanna og verzlunarlé-;
agft.
Spatisjó'ðsdeildin.
Vextir af ínnateeðufé greiddir
jafn tiáir og annarsataðar.
Vér bjóðum velkomin smá eem
stór viðskifti-
PHOME A »353.
P. B. TUCKER, Ráðsmaður
JMRnNVMKtDBICKWUWW'.BlMMJGOIU&ffM.WAdNBUS^
■ " ........-»r‘------------r?—T?r?r*9p
Rannsóknaríerðir
og íurid r.
\
(Framh. frá 3. bls.)
seinna óskemdum, en hestinum.
Héldum viS Ingimundur svo á-
fram vestur fyrir ÞorskafjarSar-
botn og fundum bóndann á Hjöll-
u*» heima viS. BaS eg hann þeg-
ar um hest þaSan og vestur aS
Brek'ku; en bóndi færSist undan,
sagSi hestana þreytta eftir svarS-
ar keyrslu, aS mig minnir, og ó-
hsefa til ferSar yfir fjalliS. En
kaffi meS rjóma og sykri og
bezta brauSi lét hann veita okkur
I»gimundi og þá enga borgun fyr-
ir. VarS þaS úr aS Ingimundur
lánaSi mér annan sinna hesta alla
ImS vestur aS Brekku fyrir einar
5 krónur. Hesturinn sem hann lán-
aSi mér var hrekkjalaus og fót-
viss, en hvergi nærri eins þýSur
og viljugur eins og hvíti hestur-
i»» frá HlíS (hann var alhvítur),
þó sá væri sagSur um tvítugt.
Imgimundur þekti allar götur og
öfl vöS og var hinn bezti felagi,
bvo aS ferSin gekk greitt og slysa-
laust og náSum viS Brekku kl. 2
ufli nóttina. í*ar vöktum viS upp
og tók Andrés bóndi og sonur
hans Halldór viS okkur tveim
höndum. Halldór gekk á Gagn-1
fraeSasikólann hér á Akureyri síS-j
astliSinn vetur og er mörgum hérj
aS góSu kunnur. Eftir aS hafa
hvflt sig stundarkorn og þegiS of-
urlitla hressingu, hélt Ingimundur
áfram heim til sín. En fyrir mig
létu þau Andrés og frú hans setja^
borS og aS lokinni máltíS var mer^
ví*aS til rekkju í gestastolfunni, j
snotrasxa herbergi bæjarins, sem^
er nýlega bygSur.
Næsta dag (13. júlí), reiS Hall
dór Andrésson meS mer, til þess
aS vísa mér a þa einu kafksteins-^
æS eSa námu, sem fólk þar íj
sveit þekti til og sagSi aS fjöldi
ferSamanna hefSi skoSaS.
Eftir tveggja tíma reiS norSur
meS ifirSinum, komum viS aS dá-
litlum lágum tanga næstum fram
viS fjarSarbotn. Beint upp af þess
um tanga er stórt gil og rétt fyrir
ofan mynni þess skín kalsteins-
æSin líkt og snjor væri. Gil þetta
er rúma 2 kílórnetra fyrir utan
bæinn Djúpadal, eg held 5. gil
þaSan taliS.
Rétt olfan viS tangann bundum
viS hesta ókkar og gengum upp í
giIiS og skoSuSum kalksteininn
þar og eins kalsteininn og silfur-
bergiS í urSinni fyrir neSan giliS.
AS því ibúnu riSum viS ögn lengra
mn meS firSinum og athuguSum
hvort ekki sæust fleiri kalkæSar,
en sú þar í gilinu. En hvergi gát-
um viS séS neitt sem liktist kalk-
steini, nema í áSurnefndu gili og
fjallinu upp af því. Austanvert viS
fjörSinn var engan kalkstein aS
sjá og hefSi hann þó ekki leynt
•ér, því glaSasólskin var þann dag
•g sól var gengin í vestriS. RiS-
um viS svo heim um kveldiS.
Næsta dag fórum viS aftur
fram aS áSurndfndu gili og mæld-
um hæS þess, mynnisins og urS-
arinnar, þar sem kalkiS og silfur-
þergiS finst og vegalengd þeirra
frá sjó, einnig þykt og dýpt kalk-
æSarinnar og lengd hennar, eftir
því sem okkur var framast unt.
En ekki treysti eg mér til aS
klifra upp giIiS, því þaS, eins og
fjalliS, er afar bratt. AS þessu
búnu tókum viS sýnishorn alf kalk
steini úr gilinu og eins úr urSinni
fyrir neSan ásamt silfurbergs mol-
um, sem finnast þar til muna og
höfSum 'heim meS okkur. Enn-
fremur athugaSi eg steinategund-,
irnar í klöppunum austur frá
Brekku. Um kvöldiS hélt Hákon
a!þm. BarSstrendinga af staS frá
Brekku, aS loknum þingmála-
íundi og tók fylgdarmaSur hans
viS hnakki Jóns bónda í HlíS og
hét mér aS koma honum til skila.
Næ3ta dag 15. júlí, lagSi eg af
staS (frá Brelcku meS Andrési
bónda, sem átti ferS vestur aS
ArngerSareyri viS IsafjarSardjúp
og lánaSi hann mér hest þangaS.
V:S urSum ekki ferSbúnir fyr en
litlu fyrir hádegi; en frá þeirri
stundu héldum viS áfram næstum
hvíldarlaust, vestur yfir hálsinn,
yfir Gufudal og fjalliS vestan viS
har.n og náSum bænum kletti, um
miSnætti. Ingimundur bóndi var
enn á Iferli og tók.Andrési og mér
tveim höndum og baS okkur hvíl-
ast þar til morguns. Bær hans var,
eins og flestra annara BarSstrend-
inga, torfbær og húsakynni frem-
ur þröng, en hiS glaSa viSmót
þsssara hjóna bætti þaS sem húsa-
kvnnin vantaSi. Ingimundur var!
nú miklu glaSari, en þegar hann
reiS meS mér til Brekku. Barn
þeirra hjóna var úr allri hættu,
hafSi batnaS fyrir góSa aShjúkr-
un meSalalaust. Eftir ágætan
beina lögSum viS okkur til svefns,
en fórum af staS kl. 6 um morg-
uninn og náSum ArngerSareyri
lítiS eftir hádegi. Þar dvaldi eg
um nóttina; en næsta morgun fór
eg meS póstbátnum til IsalfjarSar-
koupstaSar og kom þangaS kl. 6
— 7 um kvöldiS. Eg hefSi dvaliS
lengur á ArngerSareyri ef kring-
umstæSurnar hefSu leyít, því
mjög fagurt er þar viS djúpiS og j
margt er þar aS athuga og fóIkiS
óbreytt og viSkunnanlegt.
ÞaS var fyrst á Isa'firSi aS mér j
veiti erfitt aS fá viSunanlega gist-
ing. Hvorugt hinna svonefndu
gistihúsa eSa hótela hafSi neitt t
herbergi alfgangs. EigraSi eg því i
heilan klukkutíma um göturnar,
leitandi einhvers, er gæti vísaS
BARNAQULL.
■ .•*.?' ■ ■'ks w ’* ’ -i ■&? “' '
'■/*% gH
V *• ;*!
v

JMÖSí'

I eins, mundi henni veitast þaS, en mörgu eiigingjörnu stúlkum sem
■ . , nli a».1 d m m 1% „ I » ÍV * V frl '1 If O 1 f~Y 0 13
■ ■ ' ; ; . ' . ■
aS eins eina ósk mátti hún fram-
bera, og þegar mundi hringurinn
hverlfa af hendi hennar til feigand-
a.,s sem bjó í andaheimi. Hvarf
svo andinn á líkan hátt og hann
'iafSi komiS.
Lit!a stúlkan stóS nú agndofa
af undrun og vissi ekki hvaSan á
sig stóS veSriS. Brátt náSi hún
ser þó og þegar hún hafSi áttaS
síg á því öllu, ljómaSi andlitj
alt vildu hafa fyrír sjálfa sig en
sem minst láta öSrum í té. 1 hend-
inni hafSi hann brúSuna sem Mar-
íu hafSi ’langaS svo mikiS til aS
eignast, sem hann rétti nú aS
henni isem viSurkenningu fyrir
hjartagæzku hennar.
“Eg gat aSeins veitt þér eina
ósk,” sagSi andinn, “og eg vissi
hvers hugur þinn gimtist, svo eg
færi þér þessa brúSu — og njóttu
hennar vel og lengi.”
AS svo mæltu hvarf andinn, en
Tamdar andir og alifuglar eru
hér nálega á hverju heimili úti á
landsbygSinni. Myndin sem hér
birtist er af einum sMkum hóp,
Hænan sú arna hélt sig ætíS meS
öndunum, sökum þess a'S hún var
einu sinni látin unga nokkrum út,
því andimar vildu ekki liggia á
þaS sumar. Ó1 hún andarungana
eins vel og væru þaS hennar eigin
ungar, bar sömu áhyggju fyrir vel
ferS þeirra og hún hafSi gert fyrir
ungunum sínum áriS áSur. En nú
gat hún þó ekki ætíS fylgt þeim
eftir, því andir geta svnt en þaS
geta hænsnin ekki, vegna þess aS
andirnar hafa þaS sem kallaS er
á fuglum súndfit, sem hænsin hafa
ekki. En ætíS komu andirnar til
hænunnar aftur, og héldu hóp
meS fóstru sinni, eins og í nokk-
urskonar virSmgarskini fyrir upp-
eldiS. — Ef þiS hafiS alifugla, þá
verj.'S dálitlum tíma til aS athuga
líferni þeirra og háttu, og erum
vér vissir um aS þiS munuS hafa
ánægju af þvií. ÞaS er svo undur
lítiS sem viS þekkjum dýrin sem
eru í kringum okkur.
G. J.
SKRÍTLUR
ÓSK MARÍU.
hlotiS aS vera!” hugsaSi hún.
‘Eg vildi aS eg ætti eina ósk —
mér á góSan náttstaS og var aS
hugsa um aS ganga eitthvaS út úr
bænum og reyna aS fá gisting á
einhverjum sveitabæ, þegar ungl-
ingspiltur héSan af Akureyri beils-
aSi mér; spyr mig hvernig standi
á ferSum mínum þar og býSur
ijiér aS koma heim, þangaS sem (
faSir sinn og fleiri Akureyringar ■
búi. Óþarlft aS segja, aS þessir
Akureyrarmenn tóku vel á móti
mér og buSu mér heimili hjá sér
á meSan eg dveldi þar í kaup-
st&Snum og þaS þáSi eg meS
þökkum.
Þá þrjá daga, sem eg dvaldi á
ísafirSi, fór eg fram aS Úlfsá og
Bruná og út í Hnífsdal og athug-
aSi grjótiS, leir og jarSveg þar
sem eg (fór. Eg þarf ekki aS segja, i
aS grjót er þar samskonar og i
sunnanfjalls; fjöllin úr stallagrjóti, [
mórauS og dökkrauS af járni, en>
ekki veit eg hve auSvelt yrSi aS
vinna járn úr þeim; þaS verSur
máskie reynt von bráSar á Önund-
arfirSi, þar sem æS af ágætu
hematit á aS hafa fundist. Þang-
aS fór eg ékki því eg vissi aS
Helgi H. Eiríksson ætlaSi aS
koma meS Sterling og skoSa þá
æS og ýmislegt fleira þar vestra.
Ekki neinni eg aS geta aflsins.sem
Úlfsá og Bruná geyma, því eg veit
aS IsfirSingar hafa íengiS ýmsa
verkfræSinga til aS mæla þær og
hafa ekki beSiS mig aS skoSa þær
hvaS þá meira.
Hinn 21. júlí kom Sterling á
IsafjörS og tók eg mér far meS
honum hingaS til Akureyrar. Bar
ekkert verulegt til tíSinda í þeirri
ferS. SkipiS (kom inn á hverja
höfn, en dvaldi alt óf stutt til þess
aS eg gæti gert neinar verulegar
athuganir í landi á meSan. —
Halldór Andrésson hafSi lofaS
mér aS leita eftir svarta steinin-
um í SkerSingsstaSa landi þaS
sumar.
Helgi Eiríksson, sem eg talaSi
viS á leiSinni frá IsafirSi til Ing-
María litla hafSi veriS aS lesa
“Þúsund og eina nótt,” sem er
eins og þiS vitiS, tyrkneskar þjóS-
sögur, mjög skemtilegar til af-
lestrar, sérstaklega fyrir börn og
unglinga. María var unglingur,
því hún var 1 2 ára. Hún var góS ,
stúlka og þoldi ekkert aumt aS
sjá, því hún átti góSa mömmu,
sem hafSi aliS hana upp í guSs-
ótta og góSum siSum, en varaS
hana viS því, er ljótt var.
1 þetta skifti sat María Iitla í
djúpum hugleiSingum út af sög-
unni sem hún hafSi veriS aS lesa
í ”1001 nótt,” og eins og ungl-
ingum á hennar aldri var títt, lét
hún hugann þjóta sem léttvængj-
aSann fugl um láS og lög. Mætti
helzt kalla þaS dagdrauma.
“Hversu unaSslegt þaS hefir
bara eina, og þá skyldi eg vera
ánsegS!” — Hún hafSi nú geng-
iS út í blómagarSinn, sem hún
kalIaSi sinn, því þar dvaldi hún
öllurn stundum sem hún gat, en
foreldrar hennar höfSu látiS gera
t
þennan blómagarS, bæSi fyrir
litlu dóttir sína, sem þeim þótti
svo vænt um, og svo fyrir heim-
ilisprýSi.
TakiS þiS nú eftir, því nú byrj-
ar sagan:
Alt í einu stendur frammi fyrir
henni andi, líkur þeim er lýst var
í sögunni sem hún hafSi veriS aS
lesa. Hann var mjög góSlegur á
svipinn og réttir brosandi hring
aS Maríu litlu, meS þeim um-
mælum aS hringurinn hafi þá
náttúru, aS ef hún snúi honum á
fingri sér og óskaSi sér einhvers
hennar af fögnuSi. Nú vissi hún María stóS eftir meS brúSuna
hvers hún mundi óska sér, því nú sína, og fann til þeirrar sælu sem
mundi hún eftir stórri og fallegri þe*r einir finna er óeigingjarnir
brúSu sem hún hafSi séS í búSar-^ erU‘
glugga eitt sinn er hún hafSi fariS. Lausl. þýlt aif G. J.
meS mömmu sinni niSur í bæ, og ________0 _____
hafSi hana langaS til aS eignast
hana síSan.
Rétt í því heyrSi hún eins og
ekka-hljóS. Hún leit yfir girSing-j Kennarinn: Hvemig er fleirtal-
una út á straetiS og sá hún þá litla an af orSinu maSur?
stúlku á aldri viS sig, sem grét sár- Jón litli: Menn.
an. Hún gat ekki þolaS aS sjá,
neinn hryggan og spurSi því í
samhygSar-róm, hvaS hana am-
aSi.
Litla stúlkan leit tárvotum aug-
um til hennar, og svaraSi því, aS
hún væri aS gráta vegna þess aS
pabbi hennar væri veikur og þar
af leiSandi væri nú hart í búi fyrir
Kennarinn: Rétt. En hvernig er
fleirtalan af orSinu bam?
Jón litli: Tvíburar.
Amma: Ef þig vantar aS læra
eitfchvaS, Siggi minn, til fullnustu.
þá verSurSu aS ‘bjrrja neSst og
I lœra þaS frá botni.
ViIIi : Eg skeil muna þa'S, amma;
en er því þannig fariS meS aS
læra aS synda?
heimili hennar og höfSu þau ekk
ert aS borSa.
Þessi saga kom svo viS hjarta
strengi hinnar góSu stúlku, aS hún j
fann hjá sér sterka löngun til aS .
geta hjálpaS henni. — Alt í einu ÞaS var í reiknkigstímanum.
mundi hún eftir töfrahingnum, er Kennarinn var aS spyrja börnin
andinn hafSi gefiS henni og án allskonar spurninga, en Tóti litli
þess aS hika hiS minsta, sneri hún gaf því lítinn gaurn. Kennarinn tók
hringnum á fingri sér, og óskaSi eftir því og beindi því spurningu
þess aS faSir stúlkunnar yrSi aft- strax til hans:
ur heill og mætti verSa ríkur og “Tóti,” sagSi hann hastur;
aldrei líSa skort farmar. Á sama veiztu nokkuS hvaS viS höfum
augnabliki hvarf hringurinn af
hendi hennar, og vissi hún þá aS
veriS aS gera? Eg var aS spyrja
börnin aS því, aS tíf 7 flugui
hún hafSi veriS bænheyrS. SagSi væru á borSinu og eg dræpi tvær,
hún siSan litlu stúlkunni aS fara' hvaS margar væru þá eftir. Getur
heim og vita hvernig liSi heima. þú svaraS því?”
Tæplega var litla stúlkan úr “Tvær,” sagSi Tóti, “þær sem
augsýn er andinn birtist henni aft- þú drapst.”
ur og var sem ljómaSi af honum. 1 Þó svariS væri ekki alvog þaS
KvaSst hann vera glaSur aS sjá, rétta, hafSi kennai'inn samt ekki
aS ihún væri ekki ein af þeim á móti því.
ólfsfjarSar, hafSi ásett sér aS
skoSa járnsteininn, sem finst upp
af ÖnundarfirSi og einnig skelja-
sandinn á PatréksfirSi o. fl. Mó-
kollsdalshaugurinn, sem svo marg- j
ar kynjasögur fara af og sem á aS
geyma feiknin öll af postulíns-leir,1
hafSi veriS seldur, var mér sagt,
Englendingi nokkrum síSastliSiS
vor 'fyrir fimm hundruS króna!
Hinsvegar hafSi eg séS fjöllin,
grjótiS, leirinn og jarSveginn þar
vestra og tékiS sýnishorn af stein-
tegundum meS mér.Fanst mér því.
óþarft og óráSIegt aS tefja leng-l
ur á VesítfjörSum aS sinni, enda
var þaS nokkuS dýrt þegar til
kaupstaSanna kom, þvf þar var
alt meS afar verSi og flestallir
hugsuSu meira um peninga, en um
leirtegundir eSa steina. En aS
ferSast landveg hingaS norSur,
hefSi kostaS mig meira fé en styrk
urinn hefSi 'borgaS. Þessvegna
hætti eg ekki á þaS, þó ferSin
hefSi fraétt mig meir um landiS.
Af skipinu gat maSur líka séS út-
lit landsins, enda mátti oft sjá
fagra sveit í sumarskrauti sínu,
grösugar engjar, græn tún og vel
bygSa bæi frá HrútafirSi og hing-
aS.
ViSurgerningur á skipinu Sterl-
ing var hinn bezti og skipverjar
hinir liprustu og hjálpfúsustu,
fæSiS og farþegarúm á 2». plássi
(þar sem eg var), ekki mjög dýrt.
Samt kostaSi þessi 18 daga ferS
mig næstum 200 krónur í glærum
peningum, eSa yfir 10 kr. á dag.
Eg hefi ritaS nákvæmar um
þessa ferS mína en flestar aSrar
bæSi til aS votta þeim, er greiddu
veg minn, þakklæti mitt og eins
þess, aS alþingi og forstöSu
menn stjórnarinnar veiti hér eftir
engum minni styrk til vísindalegra
rannsókna en hann getur ferSast
sómasamlega fyrir og leyst verk I
sitt vel og trúlega a'f hendi, ef,
nokkur styrkur esr virtur á annaS
borS.
Eg á BarSstrendingum margt
og mikiS gott aS gjaida fyrir
rausn' sína, einkum þeim Jónii
Hanssyni, bónda í HlíS, Andrési
bónda í Brekku og Ingimundi
bónda á Kletti. FramanritaS sýn-
ir hvers vegna. Eg vona aS þeir
verSi ekki fátækari fyrir þaS.
Framhald
“Vér morðingjar”.
SíSasta leikrit GuSm. Kamban
hefir fariS siguriör um NorSur-[
lönd. Og eigi varS sigurinn hvaS
minstur í Kristjaníu, er leikritiS
var sýnt á ÞjóSleikhúsinu þar í
haust. Var Kamban viSstaddur
þar sjálfur og tekiS meS hinum
mestu virktum.
1 dómum gagnrýnenda hafa'
komiS fram mjög mismunandi
skoSanir á tilgangi höfundarins
meS þ essu leikriti. VarS þessi
skoSanamunur til þess, aS eitt
norsku blaSanna baS Kamban í
haust aS skýra frá sinni ékoSun á
tilgangi leiksins og skera úr deil-
unni. VarS hann viS því, og sagS-
ist gera málstaS verkfræSingsins,
sem drepur konu sína, aS sínum
og vilja sýna fram á, aS fjöldi
rr.anna, sem nefndir eru morS-
ingjar og hættulegir mannfélaginu
sé líkt fariS og þessari persónu í
leiknum. AS “glæpamannaeSliS
sé ekki til í fjölda þeirra manna,
sem almenningsálitiS og dómstól-
arnir gera aS stórhættulegum
glæpamönnum.
Til nánari skýringar þessari
skoSun sinni hefir Kamban nú
skrifaS “Eftirmála” viS leikinn
“Vér morSingjar”, og mun eftir-
máli þessi fylgja næstu útgáfu
leikritsins. Um miSjan síSasta
mánuS las Kamban eftirmála
þenna upp á Mayol-leikhúsinu í
Kristjaníu og var gerSur mjög
góSur rómur aS efni og eigi síSur
aS meSferSinni. Þykir Kam'ban
afbragSs upplesari.

Kifliíí
■yy-’ivy
w
(Mbl.)
N. D. PÓLITÍK.
Sömu tuggu tyggja
Tómas og hann Stígur;
ef menn aS því hyggja,
annarhvor þar — lýgtlr.
J. E.