Heimskringla - 14.12.1921, Qupperneq 3

WINNIRÐG, 14. DES. 192 1
3. BLAÐSIÐA.
. HEIMSKRINGLA.
Enska lánið
(Þess var getiS fyrir nokkru í
Mbl. áð sagt væri, aS ritstjóri
Tímans belfSi tilbúnar 3 skamm.
argreinar út af lántöku ríkilsins er-
l'endis, eina tíl aS nota ef ekkert
l'án yrði tekiS, aSra til aS nota ef
1'ániS yrSi tekiS í Danmörku og
,hina IþriSju 'tfl aS birta, ef lániS
yrSi tdkiS í Englandi. Og þennan
orSróm verSur dkki annaS séS en
Tíminn staSfesti í næsta blaSi
sínu þ>ó undarlegt megi virSast.
Nú er séS hverja af greinum þess-
um hann þurfti aS nota, þaS er
um aS umsetning dönsku fjárlag- inn um gengisbreytinguna meS
anna sé I 00 siinnum hærri en lokk- vissu, en benda má á þaS, aS til
ar. ÞaS verSur aS ganga út frá ! þess aS sterlingspundiS komi niS-
hin síSastneifnda og tekur hún yf- : mj.]cl,u máli, en fyrst 'frá þessu er
ir helmilng bJaSsins. Grein þessi er
þannilg úr garSi gerS, svo villandi,
ýkt, röng og ofstækislfuil, aS þaS
sýnist ifúil þörf á aS leiSrét’ta hana
því aS almenningur slendur held-
ur illa aS vígi til áS dæma um
þetta mái iog engin von um, aS
réttiátur dómur verSi um þaS
felldur, ef blöSin breiSa út rangar
ur í IhiS venjulega verS sitt, þail.
gengi þeSs ekki aS lækika meira á
næstu tveim árum en þaS he’fir nú
lækkaS á fáum mánuSum. Lík-
urnar t l þesS, aS vér þurfum eklki
aS Itiorga meira, en aS framan er
greint, eru því miklar. Og þaS er
áreiSanlegt, aS 'þiessi afföll eru
mjög Ktil, efitir því sem nú líSliö-
ast og Ihefir tíSkást. Til sáman-
burSar má geta iþess, aS ríikissjóS-
ur vor varS áriS 1919 aS greiSa
405,000 kr. 'í aifföll alf 4'/4 milj.
kr. Iláni, er tékiS var hjá dönsk-
u-m bönkum, ekki nema til 20 ára.
MeS samskonar afiföllium á þessu
nýja ‘láni Ihe'fSu þau orSiS yfir
sannl. 1 800,000 kr. ÞaS VerSur því eklki
iþlá talar iblaSiS um borgunina j annaS sagt, en aS a'ffölilin á þéssu
aS blaSiS meini meS umsetning
h'l'UtfaliiS mili’.i ’.ekna og gjalda
rikissjóSs beggja ríkjanna og er
því'rétt aS uppiýsa, aS samkvæmt
fjárlögum viorum ‘fyrir áriS 1922
eru tékjur áætlaSiar um 7,3 mil'j.
kr. oig gjöld um 9,3 milj. kr., en
samkvæmt íjárlagalfrumvarpi
dönsku stjórnarinnlar fyrir áriS
1. apríl 1921 tíil 31. marz 1922
eru tekjur dansika rfkisins áætlaS-
ar tæp'ar - mil'j. 'kr. 'Hér skakk-
ar því meira an helmingi hjá blaS
inu. AS sönnu skiftír þetta ekki
sagt á annaS IborS, -sýnist viS-
kunnanlegra áS þaS sé nærri
til mililiSanna og áliftur slíkt eins
dætmi. 'En svo er ,ekiti. Þetta er
mjög algengt. Sem dæmi má
nefna, aS NorSenn tóku í 'fyrra
mj'ög stórt ílán hjá Englendinigum
fregnir um þaS. Og sýnilega er meg ] 2 % afföl'lum -en auk þess
þaS tilgangur tímans meS grein
sinni, aS reyn'a aS 'sijá um, aS al-
menningur mynidi sér skoSun um
máliS á römigum grundvelli, þótt
hann ætti aS vera búinn aS læra,
aS sainnleikurinn lætur sig ekki
kúga og aS frekjupólitiík Tímans
leiSir ekki til þess, sem Ihann ætl-
ast til, heldur beinlínis hims gagn-
stæSa.
BlaSiS ibyrjar greinina meS því
aS lýsa því yfir, aS orSrómurinn,
sem þaS flutti um lánsikj'örin ifyrir
no'kkru sé alveg sainnur, aS því
undantekmu, aS ékki þurfi aS
greiSa 103% fyrir hver 100%
nema llániS sé borgaS á skemri
tíma en 30 árum. Þessi orSrómur
sagSi, eftir því sem blaSinu sagS-
ist Ifr-á, aS tekjur ríkissjóSs væru
VeSsettar fyrir láninu. 1 greininni
er því slegiS föstu, aS veSsetning
sé enígin. En samít er orSrómurinn
um 'veSsetningu sannur. Hverni'g
fóru 6 % í -kojStn'aS og til milIiliSa
sv-o aS -lán'taikendur fengu ekki út-
b'orgaS n'ema 82%. Þetta er orS-
inn svo rótgróinn siSur í fjármála-
h-eiminum, aS hjá því er naumast
haégt áS komast. Er óþailfi af
Tímanum aS Mkja þessu viS húsa-
brask, því aS vel héfSi hann m-att
muna, aS Sambahd samvinnúfé-
laganna mun fara svipaS aS þeg-
ar er milliliSur milli kaup-félaga og
erílendra heildsala, en þann milli-
liS telur Timinn kannske lík'a ó-
þarfa?
Næst ta'lar tíminn um þaS, aS
toll'ttekjumar eru sérstaklega sett-
ar sem trygging fyrir láninu og
segir meS þessu geingiS inn á nýja
braut, vér séum séttir á bekk meS
Tyrkjum 'og lánveitendur geti
bannaS oss aS lækka tollana.
Ein,s 'Og kunnugt er, hefir þaS
áSur 'komiS fyrir, aS ríkissjóSur
hefir sett veS eSa sérstaka trygg-
sæta hærri vöxtum. 'Og alþdk't,
öflug og auSug ensk ifélög ha-fa
orSiS aS sæta sörnu og jafnvel
harSari ikjörum hjá ibönkum síns !
eigim l'ands. ÞaS má sanna hv-e
nær sem er. Eins er iþaS vitan-legt,
aS ýmsir fjármálamenn, enskir og
danskir, hafa látiS þaS álit í Ijósi,
aS kjörin væru eins góS yfiríéitt
e.g frekait væri 'hæg.t aS vænta,
sérstaklega þar sem vér erum al-
veg nýir gestir á enska lánamar-k-
aSinum og því alveg óþektir.
ÞaS er satt, aS vaxtafúlgan er há,
en þess verSur aS -gaeta, aS 'lániS
á iekki aS nota sem eySsIufé, held
ur sump-art ti-1 aS borga áfálLnar
DR. KR. J. AUSTMANN
810 Sterling Bank Bldg.,
Cor. Portage & Smith
Phone A2737
ViStalst 4—6 og 7—9 e. h.
Heimili aS 469 Simcoe St.
Phone Sh. 2758
DR. WM. E. ANDERSON
(Phm.B., M.D., C.M., M.C.P.&
S„ L.R.C.&S.)
Eye, Ear, No3e and Throat
Specialist
Office & Residence:
137Sherbrooke St.Winnipeg,Man.
Talsími Sherb. 3108
skuldir, sem nú munu b-efa ekíci i íslenzk hjúkrunarkona viSstödd.
lægri vexti og sump-art til aS 1 — ........
hjálpa
’nl Anderson K. P. Garland
GARLAND & ANDERS0N
LÖGFRÆÐINGAR
Phone: A-2107
1 Kleetrle Raihvny Chambem
má þetta vera? Og tíminn segir , ingu fyrir lánum, og má ■: þv-í efni
mei'ra aS segj a, aS ekki sé unt aS
veSsetja tek'jiurnar. ÞaS var leiSin
'legt, aS hann skyldi ékkfhafa upp
götvaS þetta þegar hann var aS
bir'ta þeninan orSróm um d'aginn,
til þess aS hann gæti strax gefiS
h'onum rothögg. En út 'í þaS er
óþarft aS ifara, þaS er nægilegt
aS slá því iföstu, aS Tíminn viS-
urkennir aS hér sé um enga veS-
setningu aS TæSa.
Tlímianum þykir lániS of hátt,
•en þó er vitanll-egt, áS ál'taf IhelfÍT
veriS talaS um 10 miílj. kr. lán
og IþaS óspart látiS í ljósi á síS-
asta þinigi, -aS minna mætti lániS
ekki vera. Og þó mun Tíminn a'l-
drei hafa haft á móti upphæSinni
fyr -en nú. Íbn hví kemur Ihann meS
þetta eftir á? Hví segir hann þdtta
ekki fyr? Hví aSvarar hann dkki
í tíma um þessa hætltu, sem hon-
um hlaut aS vera kunnugt um, aS
vaeri yfirvofan-di? Sannleikurinn
er, aS margir miunu telja lániS o-f
lágt, en ekki of hátt. ÞaS verSur
aS athuga þaS, aS þingiS skipaSi
svo fyrir aS taka lán til ihluta-
kaupa í Islandsba-nka, og df aS
þeim vlerSur, er sennillegt, aS til
þess þurfi um Ihdlming lánsins, eSa
aS minsta kosti ekki Varíegt aS
gera ráS fyrir verulega lægri upp-
hæ'S. lEftb því, sem sagt er, mun
ríkissj'óSur sjálfur ekki taka nema
Jítinn nluta af láninu, heldur verS
ur IþaS aS mestu 'fengiS bönkun-
um til meSferS-ar. I þessu sam-
bandi má -leiSa athygli aS því, aS
Tíminn segir, aS ' 'umsetningin
4 'fjáríögu'm Dana muni vera 100
sinnium meiri -en í ifjiárlöigum okk-
ar og aS þeltta nýjá lán svari því
til 1 milijarS-s kr. láns hj-á Dönum..
Hér er þaS ótvlíraett ,gefiS í skyn,
aS ríkissjóSur ætlli aS nota alt
lániS, því aS annars kemur þaS
ekiki í heil-d sihni fjárlögunum viS,
þar sem gera VerSur ráS fyrir sem
alveg gefnu, aS bankamir geti
staSiS lalveg straum a'f sínum parti
og ríki'ssjóSur er því lí rauninni aS
eins ábyrgS fyrir þeim hlutanum,
þótlt hann sé aS forminu til lán-
tEikandi. ’Og verSi hliutir keyptir
í Islanddbankia á ágóSinm af þeim
hlutum aS g-eta -g.reitt vexti og af-
bor-gun áf andvirSi h-lutanna. Anm
ars er þaS stórum ýiklt hjá Tíman.
r.-gfna þau dæimi, sem hér segir:
1. AriS 1912 var telkiS /4 mil'j.
kr. lán 'hjá Statsanlstalten for Livs
forsikrin-g gegn IhandveSi í banka
vaxtarbráfum.
2. ÁriS 1913 var tekiS /1 milj.
kr. lán hjá Stóra morræna rit-
símaiféla-ginu gegn tryggingu í
sí m ate'k j unum.
ÁriS 1917 var tekiS 2 milj. kr.
lán í Handdliöbanklen í K'au-p-
mannahölfn gegn veSi í skipum
ríkissjóSs.
4. I 'fjáraukalögunum fyrir árin
1920----1921 er IheimilaS aS taka
alt aS 70000 ikr. lán til rekstrar
HelgustaSánámunni gegn veSi í
henni.
ÞaS er þ ví nokk-uS fjarri sanni
aS meS þessu hafi v-eriS fariS inn
á nýja braut, -og ef vér erum á
békk meS Tyrkjum fyrirþessa sök
þá höfum vér fyrir löngu veriS
klomnir á þann bekk.
ÞaS er beinlnís rangt, aS lám-
veifendur háfi nokkurn Shlutunar-
rétt u-m tollJlöggjöif Vora, og ier
þaS næsta ólfyrírlieitiS af blaSinu,
aS il-eýfa sér aS skrökva þannig
aS öllum élsendum isínum. Vér
höfum -aS sjállfsögSu óskjertan rótt
til aS Ibreyta ttolllöggjöf vorri eins
og vér viljum, og lánveitendúm
eru óheimíl öll afskifri bæSi af
loggjöf vorri í tollmálum og i
öSrum málum. HiS sama er um
innheimtu tdllanna.
brosi aS þeirri kenmingu Tímans,
brosi aS þeirri kenningu tímans,
aS ekki sé hægt aS vieSsetja pen-
inga, sem ekki eru ‘til . Út í þaS
skal ekki IfariS, en ekki isýni'st rit-
stjóri'nn vera fróSur um viSskifta-
1-ílfiS.
B’IaSiS segir, aS lániS sé 10
mi-lj. kr„ en ein’s og kunirfugt er,
er þaS 500,000 sterlingspund og
mum lániS verSa tæplle|ga 9 miílj.
kr. aS frádregnum áfföllum og 1
koStnaSi eftir því útliti, sem nú -er
um gengi á steríingspundum og
1 eftir þvií, sem vér fáum fyrir þessi
500,000 sterlingspund verSur því
sem naest 9 milj. kir., mg ef nú
sterliingspundiS laakkar niSur í hiS
v-enjul-ega gildi sitt, ca. kr. 18,20,
áSur en vér 'borgum höfuSstólinn,
þurfum vér aS borga alftur um 9,-
100,000 kr. Nú veit aS sönnu eng
enska láni séu eins lí'til og frekast
er lliæigt aS búast viS. Vér fáum
undir 9 milij. Ik-r. og þurffum sanni-
lega ekki aS borga nema rúmar
9. milj. k-r.
U'mmæli Tím-ans, -um aS frá_
dragist ifyrsta áriS 2,300,000 kr.
eru því alveg út !í lolftiS, og aS
draga vexti fyrsta áriS frá sem
dap er auSvitaS hin einstakasta
fjarstæSa, ’fyrst log fremst a-f því,
aS þ-eir eru dkki gr-eiddir fyriir
fram og því næist áf því, aS vita-
skuld hlutu vextir aS greiSast frá
1-ántökudegi, hvar sem og hvenær
sem lániS var tekiS. Og -hví vill
Tíminn Iþá dkki draiga ifr'á nema 1
árs vexlti? Hví dregur hann ekki
30 ára vexti frá? MsS því móti
gat hann sýnt fram á, aS vér fengj
um eklkjsrt a'f láninu. H'ví vil'I hann
fyl-gj'a sérst-akri reg*lu um vexti
fyrsta ársi'ns?
Ef vér kjó-sum aS borga lániS
alt éftir 1 0 ár, þurtfum vér aftur á
móti aS borga alfföll, se-m n-ema
hér um bil sörnu upphæS fyrir
þessar 9 mílj. kr. og vér greid'duim
1919 fyrir 4’/4 milj. kr„ og svo
fram'atvega sem gengi sterlings-
punda er þá orSiS hiS venj-ulle-ga.
Tíminn mun ekki hafa rei'slt sig
eins hátt yfir afföllunum 1919 og
hann gerír nú, þótt þau væru
margtfalt meiri þá, -en þá var hann
líka stjórnarbiIaS aS tveim þriSju
hlutum. ÞaS veldur kannske
nokkru.
Þá eru vextirnir. Þeir eru aS
sönnu háir, en þó -e'kki Ihærri en
stySja -o-g Ihjálpa atvínnuvegum
voru-m, og sýnist ekki á'stæSa cil
aS ö'rvænta um, aS þeir geti, rtieS ,
jþví -aS 'fara hy-ggilega aS ráSi j
sín-u, iborgaS bæSi vexlti og af-,
borganir af láninu. ÞaS er ekki
dýrara en b-ankalán eru nú yfir- J
leitt.
ÞaS er næs-ta undarlegt, aS
T'ímlinn ekki háfi athugaS þaS
fyr en nú, aS vexti þarf aS borga
áf j’jáninu. Hann vildi um fr'am alt
taka lán í fyrra og Iþá voru vextir
yfirieitt ærri en mú. ÞaS er því
ekki vel skiljanleg sú skeifing, sem
Dr. T. R. Whaley
Phone A9021
Scrfrœöingar í endaþarms-
sjúkdómum. Verkið gert undir
”Local Anesthesia“
Skrifst. 218 Curry Bldg.
á móti Pósthnsinu.
'Viðtalstímar p—i2 og 2—5
°g eftir umtali.
RES. ’PHONE: F. R. 3756
Dr. GEO. H. CARLISLE
Stundar Eingöngu Eyrna, Auf
Nef og Kverka-sjúkdóma
ROOM 710 STERLING BAK
Phone: A2001
NESBIFPS DRUG STORE
Cor. Sargent Ave.&SherbrookeSL
PHONE A 7057
Sérstök at'hygli gefin lækna-
ávísunum. Lyfjaefnin hrein og
ekta. GætnÍT menn og færir setja
upp lyfin.
RALPH A. COOPER
Registered Optometrist
and Optician
grípur han:n alt í einu nú, er 'hann
reiknar vextina. AnníaS er og 762 Mulvey Ave., Fort Rouge,
næslta undarlsgt og þaS er, aS
hann virSist mest bjenna Dan-
merkurför 'forsætisráSherrans um
úrsllitin. Flestir mundu þó te'ljia,
aS fjámálaráSherra verSi aS 'bera
miesta ábyrgS á l'án'tökunni. En
forsætisráSherrann er nú sárasti [
þyrnirinn í auiga Tímans, og svo
mjög -súrnar hoinum 'í augum, aS
hann sér hreimustu -olfsjónir og al-
staSar -er 'forsæ tisráSherrann í
þessum o'fsjónum. Og þaS ter
víst, laS þessar ofsjónamyndir
hans eru mjög fjárri veruleikan-
um. ÞaS vita alllir nema hann.
(X.----Lögr.)
Aths. ritstj. — Heimskringlu
hefir ekki veriS 'sendur I íminn og
hún segir því ekkert um grein þá
er þar héfir birzt um lániS is-
lienzka. En -grein sú, er hér birti'st
um máliS, er tékin e'ftir Lögréttu
og er tilgangurinn meS birtingu
h-enn-ar sá, aS gdfa Vestur-íslend-
ingum ofurlítiS sýnisthorn af und
irtektum blaS'anna heima um
WINNIPEG.
Talsími F.R. 3876
Óvanalega nákvæm augnaskoSun,
og gleraugu fyrir minna verS • n
vanalega gerist.
0. P. SIGURÐSS0N,
klæÖskeri
662 Notre Dame Ave. (vi5 hprni5
á Sherbrooke St.
Fataefni af beztu tegund
og úr miklu aS velja.
KomiS inn og skoSiS.
Alt verk vort ábyrgst aS
vera vel af hendi leyst.
Suits made to order.
Breytingar og vi5gerðir á fötum
me5 mjög rýmilegu ver5i
Dr. M. B. Ha/ldorson
401 BOTD BUILDING
Tala.: A3521. Cor. Port. og: Edm.
Stundar elnvöröungru berklasýkl
og aöra lungnasjúkdóma. Er aT5
finna á skrlfstofu sinni kl. 11 til 12
f.m. og kl. 2 til 4 e. m.-—Heimlll aV
46 Alloway Ave.
Talafml: AS889
Dr. J. G. Snidal
TANNLCEKNIR
614 Somtriet Block
Portagre Ave. WINNIPEG
Dr. J. StefánssoD
401 BOVD BUII.DIVG
Hornl PortRge Ave. og Edmonton 8t.
Stundar elngöngu augna, eyrna
neí og kverka-sjúkdðma. Atl hltta
frá kl. 10 tll 12 f.h. og kl. 2 tll 5. e.h.
Phone: A3.*>21
627 McMillan Ave. Winnip6f
O)-
l
svo, aS ýms rí-ki h'áfa oSiS aS þetta lán.
I
KOL
HREINASTA og BESTA tegund KOLA
bæSi td HEIMANOTKUNAR og fyrir STÓRHVSI
Allur flutningur meS BIFREIÐ.
Empire Coal Co. Limited
Tals. N6357 — 6358 603 ELECTRIC RWY BLDG
XTTimbur, FjalviSur af ollum
Nyjar Vombir^oir tegundúm, geirettur og alls-
konar aSrir strikaðir tiglar, hurðir og gluggar.
Komið og sjáið vörur. Vér erum aetíS fúsir a<5 sýna,
þó ekkert sé keypt
The Empire Sash & Door Co.
------------- L i m i t e i ——---------
HENRY AVE. EAST
WINNIPEG
W. J. LINDAL & CO.
W. J. Lindal J. H. Lindal
B. Stefánsson
Islenzkir lögfræSingar
1207 Union Trust Building, Wpg.
Talsími A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur aS
j Lundar, Riverton og Gimli og eru
! þar aS hitta á eftirfylgjandi tím-
i um:
J Lundar á hverjum miSvikudegi,
! Riverton, fyrsta og þriSja hvern
þriSjudag í hverjum mánuSi.
Gimli, fyrsta og þriSjahvem miS-
vikudag í hverjum mánuSi.
Vér höfum fullar blrgölr hreln-
meö lyfseöia yöar hingaö, vér
ustu lyfja og meöala. KomlÖ
gerum meöulin nákvæmlega eftir
ávlsunum lknanna. Vér sinnum
utansvelta pöntunum og seljum
giftlngaleyfl.
COLCLEUGH & CO.
Notrc Darae og Shcrbrooke Sts.
Phones: N7659 og N7650
-a
A. S. BARDAL
selur likklstur og annast um út-
farlr. Allur útáúnaöur sá bestl.
Knnfremur selur hann allskonar
mlnnlsvaröa og legstelna. : :
«18 SHERBROOKB 8T.
Phone: N6«07 WIN.VIPEG
ÁRNI G. EGGERTSON
íslenzkur lögfræSingur.
I félagi viS McDonald & Nicol,
hefir heimild til þes3 aS flytja
mál bæSi í Manitoiba og Sask-
atchevöan.
Skrifstofa: Wynyard, Sask.
TH. JOHNSON,
Ormakari og Gullsmiður
Selur giftingaleyfisbréí.
Bérstakt athygll veitt pöntunum
og viögjöröum útan af landl.
248 Main St. Phanei A463T
J. J. Swanson
H. G. Henriekson
808
J. J. SWANS0N & C0.
FA8TEIUNASAL.AH OO „ _
peninga mlölar.
Talalml A0348
Parla Bulidlng Wlnalpea
Abyggileg ljós og
Aflgjafi.
Vér ábyTgjuicst ySur varanlega og óslitna
ÞJ0NUSTU.
ér æskjum virSingarfylat viSskffta jafnt fyrir VERK-
SMIÐJUR sem HEIMILl. Tals. Main 9580. CONTRACT
DEPT. UmboSsmaSur vor er reiSubúinn aS finna ySur
iS máli og gefa ySur kostnaSaráætlun.
Winnipeg Electric Railway Co.
A. IV. McLimont, Gen’l Managér.
Y. M. C. A.
Barber Shop
Vér óskum eftir víSskiftum ySar
og ábyrgjumst gott verk og full-
komnasta hreinlæti. KomiS einu
sinni og þér munuS koma aftur.
F. TEMPLE
Y.M.C.A. Sldg., — Vaughan St
Skuggar og Skin
Eftir Ethel Hebble.
Þýdd af S. M. Lonf.
470 blatlsíðnr af spennandi lecmáb
YerÖ $1.00
THE VIKING PRESS, LTD.
Dr SIG. JÚL. JÓHANNESSON
B. A., M. D.
LUNDAR, MAN.
Phone A8677 639 Notre DanM
JENKINS & CO.
The Family Shoe StoTe
D. Macphail, Mgr. Winnipeg
UNIQUE SHOE REPAIRING
HíS óviSjafnanlegasta, bezta og
ódýrasta skóviSgerSarverkstæSi í
borginni.
A. JOHNSON
660 Notre Dame eigandi
Vér gejrmum reiShjól yfir vet
urinn og gerum þau eins og ný.
elf þess er óskaS. Alilar tegund-
ir af skautum búnar tíl aam-
kvæmt pön-tun. ÁreiSanksgt
verk. Lipur aigreiSsla.
EMPIRE CYCLE CO.
641 Notre Dame Ave.